Γιατι οι αρχαιοι δεν εβλεπαν το μπλε [Β]
Γιατί οι Αρχαίοι Έλληνες δεν έβλεπαν το μπλε χρώμα;
[Β΄ μερος]
«Γιατί οι Αρχαίοι Έλληνες δεν έβλεπαν το μπλε χρώμα;»
«Why the ancient Greeks couldn’t see blue?»
Είναι ο τίτλος ενός βίντεο που αναφέρεται στην εννοιολογική εξέλιξη αντίληψης των χρωμάτων.
Φυσικά και οι Αρχαίοι Έλληνες έβλεπαν το μπλε χρώμα!
Στο θέμα αυτό, όπως και στο επακόλουθο, της εννοιολογικής εξέλιξης αντιληπτικότητας των χρωμάτων, έχουμε αναφερθεί επανειλημμένως στο παρελθόν.
Αυτά τα δυο θέματα αναφέρονται και σε αυτό το βίντεο της Asap SCIENCE, που παρατίθεται η ελληνική μετάφρασή του, επιβεβαιώνοντας τα όσα έχουμε πει έως τώρα.
[Β΄μέρος]
Η δεύτερη εξήγηση δείχνει ότι αυτές οι λέξεις (που σημαίνουν χρώματα) δεν εισέρχονται στις γλώσσες έως ότου οι άνθρωποι μπορούν να τις ξεκαθαρίσουν προσδιορίζοντάς τες εννοιολογικά.
Το κόκκινο είναι το πιο εύκολο και πιο προσιτό χρώμα, γιατί παίρνεις ένα κομμάτι ξηρού πηλού και το χρησιμοποιείς ως κραγιόνι.
Αν σκεφτούμε τις σπηλαιογραφίες για παράδειγμα, υπάρχει πολύ μαύρο και κόκκινο σε αυτές, αλλά μπλε;
Είναι ένα από τα πιο δύσκολα χρώματα που μπορεί να δημιουργηθεί.
Για χιλιάδες χρόνια, κανείς δεν είχε μπλε βαφή/χρώμα, εκτός από τους Αιγύπτιους, που είχαν και μια λέξη για αυτό.
Αυτό σημαίνει ότι οι αρχαίοι άνθρωποι δεν μπορούσαν να δουν/εννοήσουν τα χρώματα πριν δημιουργήσουν μια λέξη/έννοια για αυτά;
Όχι ακριβώς.
Οι πρώτοι άνθρωποι θεωρούσαν τα χρώματα ως απλές αποχρώσεις του μαύρου, του λευκού ή του κόκκινου, που ακούγεται τρελό, αλλά υπάρχουν πραγματικά σύγχρονα στοιχεία για αυτό.
Αν κοιτάξετε αυτά τα 12 χρώματα (11πράσινα τετραγωνάκια και ένα γαλάζιο), μπορείτε να εντοπίσετε αυτό που είναι διαφορετικό;
Μπορούμε να σκεφτούμε ξεκάθαρα αμέσως πως το γαλάζιο είναι το διαφορετικό.
Όμως αν παρουσιάζαμε ένα παρόμοιο γράφημα στον λαό Χίμπα της Ναμίμπια, που δεν έχουν ξεχωριστή λέξη για το μπλε, αυτοί θα αφιερώνανε περισσότερο χρόνο για να επισημάνουν αυτήν την διαφορά.
Αντιθέτως, όταν κοιτάζουν τα πράσινα χρώματα, είναι πιο γρήγορα σε θέση να παρατηρήσουν τη διαφορά χροιάς που δεν θα πιάναμε εμείς τόσο γρήγορα. Και αυτό επειδή έχουν περισσότερες λέξεις για πράσινες χροιές και έννοιες από ότι έχουμε εμείς.
Στην πραγματικότητα, σε μια από τις έννοιες που έχουν περί χρωμάτων συσσωρεύονται μερικοί τύποι μπλε και πράσινου μαζί, ενώ έχουν άλλες κατηγορίες χρωμάτων για τα διαφορετικά πράσινα.
Στην δεκαετία του 1890, οι ανθρωπολόγοι ανακάλυψαν ότι οι αυτόχθονες νησιώτες στη Νέα Γουινέα περιέγραφαν τον ουρανό ως μαύρο ή βρώμικο σαν το νερό.
Αν το σκεφτείτε, δεν είναι εκπληκτικό;
Ακόμα κι αν κοιτάξετε έναν επιλογέα χρωμάτων στο Photoshop, είναι σαφές ότι ένα σκούρο μπλε (navy blue) στην πραγματικότητα δεν απέχει τόσο πολύ από το να θεωρηθεί σαν μαύρο, και διαφέρει πολύ από άλλες αποχρώσεις που αποκαλούμε μπλε.
Υπό αυτήν την έννοια, το μαύρο θα ήταν ένας πολύ ευρύτερος χρωματικός όρος για πρώιμους και αρχαίους ανθρώπους.
Κάπως έτσι συμβαίνει και με όλες αυτές τις αποχρώσεις του κόκκινου.
Δεν θα τις αποκαλούσαμε απαραίτητα διαφορετικά χρώματα.
Αλλά αυτό που ονομάζουμε ροζ, ακόμα κι αν είναι τεχνικά απλώς μια άλλη απόχρωση του κόκκινου, αποφασίσαμε να το κατηγοριοποιήσουμε ως ξεχωριστό χρώμα και ως αποτέλεσμα σαν έννοια συλλαμβάνεται σαν κάτι διαφορετικό στο μυαλό μας.
Φυσικά, ακόμα κι αν δεν το ονομάζαμε ροζ, θα μπορούσαμε ακόμα να δούμε ότι είναι ένα διαφορετικό χρώμα, μια ελαφρύτερη κόκκινη απόχρωση, αλλά τελικά, θα το θεωρούσαμε σαν κόκκινο χρώμα.
Τώρα, ίσως σκέφτεστε ότι φαίνεται απλώς σημασιολογικό.
Λοιπόν, έχουν διαφορετικά ονόματα.
Δεν υπάρχει λειτουργική διαφορά στο πραγματικό χρώμα που βλέπουμε.
Όμως η νευροεπιστήμη το βρήκε αναληθές.
Αποδεικνύεται, και αυτό είναι στο μυαλό μας, ότι η γλώσσα εκπαιδεύει τον εγκέφαλό μας για να βλέπει τα χρώματα διαφορετικά.
Αυτό σημαίνει ότι όταν έχουμε μια νέα λέξη για ένα χρώμα, υπάρχει ένα κύκλωμα ανατροφοδότησης στον εγκέφαλο και αυτό υπερβάλλει τις διαφορές μεταξύ αυτών των χρωμάτων, ειδικά στις παραμεθόριες περιοχές μεταξύ τους.
Συνήθως ονομάζουμε αυτά τα χρώματα ως ξεχωριστές αποχρώσεις και ως αποτέλεσμα, ο εγκέφαλος τα βλέπει καλύτερα ως ξεχωριστές αποχρώσεις.
Χωρίς την ανάλογη λέξη, θα βλέπετε ακόμα το χρώμα, αλλά δεν θα το προσέξετε ούτε θα το συγκρατήσετε με τον ίδιο τρόπο.
Αν αυτό εξακολουθεί να σας φαίνεται παράξενο, σκεφτείτε τι γίνεται όταν μαθαίνετε μια νέα γλώσσα.
Στην αρχή, όλα μοιάζουν ή ακούγονται σαν ασυναρτησίες.
Δεν μπορείτε να ξεχωρίσετε τα ρήματα από τα ουσιαστικά, πόσο μάλλον την μια λέξη από την επόμενη.
Αλλά αργά με την πάροδο του χρόνου, ο εγκέφαλός σας αρχίζει να αναγνωρίζει αυτές τις κατηγορίες και μέρη του λόγου και μπορεί να αναγνωρίζει τις διαφορές πολύ πιο γρήγορα.
Δεν είναι ότι οι λέξεις ήταν διαφορετικές στο παρελθόν και αναμειγνυόμενες μεταξύ τους, απλώς μόλις εξοικειωθείτε με αυτές, αρχίζετε να τις ξεχωρίζετε και να ακούτε αυτές τις λέξεις πολύ πιο καθαρά.
Ειλικρινά, είναι όπως όταν μαθαίνεις μια νέα λέξη και μετά ξαφνικά την ακούς παντού, την βλέπεις παντού.
Στην αλήθεια είναι ότι πιθανότατα συνάντησες την λέξη αυτήν και πριν όμως απλά δεν την πρόσεξες επειδή δεν την ήξερες.
Τώρα που έχεις μάθει σίγουρα την λέξη, το κύκλωμα ανατροφοδότησης του εγκεφάλου σου σε βοηθά και την προσέχεις πραγματικά.
Αυτό είναι ένα παράδειγμα του πώς οι καταπληκτικοί μας εγκέφαλοι μας επιτρέπουν να μαθαίνουμε μια γλώσσα, η οποία στην συνέχεια έχει αντίκτυπο στην λειτουργία του εγκεφάλου.
Δεν είναι μόνο η αντίληψή μας για τον κόσμο μια ψευδαίσθηση, οι εγκέφαλοί μας αποτελούν ενεργό μέρος της δημιουργίας της.
Ο σύνδεσμος για το βίντεο:
https://www.youtube.com/watch?v=D1-WuBbVe2E&ab_channel=AsapSCIENCE
admin is | Topic: εννοιολογία, ιστορία και χρώματα, μπλε, Το μάτι του νου | Tags: None
No Comments, Comment or Ping
Reply to “Γιατι οι αρχαιοι δεν εβλεπαν το μπλε [Β]”