xromata.com

Το κόκκινο χρώμα στα πουλιά

Στον κόσμο των πουλιών, το κόκκινο χρώμα έχει ιδιαίτερη σημασία.

Πολλά είδη χρησιμοποιούν το κόκκινο χρώμα για να προσελκύσουν συντρόφους ή να αποτρέψουν τους αντιπάλους τους, προσθέτοντας το χρώμα αυτό στα ράμφη, τα φτερά ή το γυμνό δέρμα τους.

Τελευταίως, δύο ομάδες ερευνητών έχουν εντοπίσει ένα γονίδιο που δημιουργεί ένζυμα που επιτρέπουν σε ορισμένα είδη πουλιών να μετατρέπουν τις κίτρινες χρωστικές από τη διατροφή τους σε αυτό το αξιοπρόσεκτο κόκκινο χρώμα.

"Για να παράγουν κόκκινα φτερά, τα πουλιά μετατρέπουν τις κίτρινες διαιτητικές χρωστικές που είναι γνωστές ως καροτενοειδή σε κόκκινες χρωστικές και στη συνέχεια τις εναποθέτουν στα φτερά", λέει ο Miguel Carneiro από το Universidade do Porto στην Πορτογαλία.

"Τα πουλιά συσσωρεύουν επίσης αυτές τις ίδιες κόκκινες χρωστικές σε έναν από τους τύπους φωτοϋποδοχέων (κωνίων) στον αμφιβληστροειδή τους για να ενισχύσουν την έγχρωμη όραση.

Ανακαλύψαμε ένα γονίδιο που προγραμματίζει ένα ένζυμο ώστε να επιτρέπει αυτή τη μετατροπή του κίτρινου σε κόκκινο στα πτηνά."

«Ηταν γνωστό ότι ορισμένα πτηνά έχουν την ικανότητα να συνθέτουν κόκκινα κετοκαροτενοειδή από τα κίτρινα καροτενοειδή που λαμβάνουν στη διατροφή τους, αλλά το γονίδιο ή το ένζυμο που εμπλέκονται και η ανατομική του θέση ήταν ασαφή», προσθέτει ο Nick Mundy του Πανεπιστημίου του Cambridge. .

"Τα ευρήματά μας συμπληρώνουν αυτό το κενό και ανοίγουν πολλούς μελλοντικούς δρόμους για έρευνα σχετικά με την εξέλιξη στην οικολογία του κόκκινου χρωματισμού στα πτηνά."

Η ομάδα του Carneiro, συμπεριλαμβανομένου του Joseph Corbo από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ουάσινγκτον στο St. Louis και του Geoffrey Hill του Πανεπιστημίου Auburn, έκαναν την ανακάλυψή τους χάρη στα καναρίνια που διασταυρώθηκαν πριν από σχεδόν 100 χρόνια, ένα κίτρινο καναρίνι με ένα κόκκινο λούγαρο (είδος της οικογένειας των σπιζίδων, όπου ανήκουν και τα καναρίνια), παράγοντας το πρώτο κόκκινο καναρίνι στον κόσμο .

Στη νέα μελέτη, οι ερευνητές συνέκριναν τις αλληλουχίες γονιδιώματος των κίτρινων και κόκκινων καναρινιών με κόκκινους λούγαρους, αναζητώντας το γονίδιο που ευθύνεται για τις χρωματικές διαφορές των πτηνών.

Τα γενετικά ευρήματα ανοίγουν το δρόμο για νέα είδη μελετών σχετικά με τον κόκκινο χρωματισμό των πτηνών, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Θέτουν επίσης πολλά νέα και ενδιαφέροντα ερωτήματα.

Η τελευταία ομάδα χρωστικών, που ονομάζονται πορφυρίνες, μπορεί να βρεθεί μόνο σε λίγες χούφτες πουλιών.

Το 1868, ο Βρετανός χημικός Arthur Herbert Church ανακάλυψε ότι μερικά φτερά είναι χρωματισμένα από μια χρωστική που την ονόμασε τουρακίνη, από τα πουλιά τουράκο όπου την βρήκε.

Η τουρακίνη είναι περίπου 7 τοις εκατό χαλκός, γι 'αυτό και εκπέμπει μια τόσο εκτυφλωτική-κόκκινη απόχρωση

Εν τω μεταξύ, μια παρόμοια χρωστική ουσία που ονομάζεται turacoverdin παρέχει πράσινο χρωματισμό.

Οι παπαγάλοι μπορούν επίσης να πάρουν τα κόκκινα, τα πορτοκάλια και τα κίτρινα από μια ειδική ομάδα χρωστικών που ονομάζονται ψιτακοφουλβίνες.

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

Συνέντευξη με τα χρώματα

[Ϟη΄]

Κόκκινες βαφές (μέρος 2^ο)

Ρουβία η βαφική (ριζάρι)

και Κόκκινος μόλυβδος

[ιε´]

-Επί του βήματος της συνέντευξης και πάλιν, εγώ το Κόκκινο χρώμα, για να συνεχίσω το θέμα με τις βαφές που αποδίδουν το χρώμα μου, όπως περίπου τις ανακάλυψες και χρησιμοποίησες Άνθρωπε κατά την ιστορία σου.

Αναφέρθηκα προηγουμένως σε δυο από τις βαφές αυτές, την κόκκινη ώχρα και το κιννάβαρι, ενώ θα συνεχίσω τώρα με το ριζάρι ή ερυθρόδανο, ή όπως αποκαλείται πιο επίσημα ‘ρουβία η βαφική’.

Ριζάρι

Το ριζάρι είναι μια λάκα… ναι, ναι, θα σου εξηγήσω γιατί θα ακούσεις πολλές φορές τον όρο ‘λάκα’, εδώ στην συνέντευξη όταν θα αναφερόμαστε σε ορισμένες βαφές.

Ο βαφικός όρος λάκα προέρχεται από την αγγλική λέξη lake= λίμνη, που όσον αφορά στα χρώματα εννοείται ως πολτός, παχύρευστη υγρή βαφή.

Το ριζάρι λοιπόν είναι μια λάκα που προέρχεται από το εκχύλισμα της ρίζας του φυτού madder (rubia tintorum = ρουβία η βαφική, ή άλλως ερυθρόδανο, ή ριζάρι)), του οποίου η κύρια χρωστική ουσία είναι η αλιζαρίνη συν πουρπουρίνη η οποία όμως (η πουρπουρίνη)* έχει το ελάττωμα να εξασθενίζει ‘όταν εκτίθεται στο φως.

Παρ’ αυτά, το ριζάρι είναι μία από τις πιο σταθερές φυσικές χρωστικές ουσίες.

[*Η πουρπουρίνη και η αλιζαρίνη απομονώθηκαν από τη ρίζα της ρουβίας από τον Pierre Robiquet και τον Colin, δύο Γάλλους χημικούς, το 1826].

Η ρουβία καλλιεργήθηκε για την παραγωγή βαφής από την αρχαιότητα, από δε το 1500 π.Χ. και στην κεντρική Ασία.

Η παραγόμενη από το φυτό ερυθρόδανο (ρουβία η βαφική) βαφή ήταν σε χρήση από τους αρχαίους Αιγυπτίους για τον χρωματισμό κλωστοϋ- φαντουργικών προϊόντων και χρησιμοποιείται συνεχώς μέχρι σήμερα.

Οι βαφές που προέρχονται από το εκχύλισμα της ρίζας του φυτού ερυθρόδανου (ρουβία η βαφική) χρησιμοποιήθηκαν εκτός από τους αρχαίους Αιγύπτιους και από τους Έλληνες και τους Ρωμαίους για την βαφή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.

Ύφασμα βαμμένο από εκχύλισμα ριζαριού βρέθηκε στον τάφο του Τουταγχαμών καθώς και στα ερείπια της Πομπηίας και της αρχαίας Κορίνθου.

Η ρουβία η βαφική εισάχθηκε στην Ευρώπη από τους Σταυροφόρους, όπου καλλιεργήθηκε σε αρκετά μεγάλη κλίμακα μέχρι τον 13ο αιώνα, , αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία για τη χρήση του χρώματος αυτού στην μεσαιωνική ή αναγεννησιακή ζωγραφική.

Κατά τον Μεσαίωνα, ο Καρλομάγνος ενθάρρυνε την καλλιέργεια της ρουβίας της βαφικής, η οποία ευδοκίμησε ιδιαίτερα στα αμμώδη εδάφη των Κάτω Χωρών και έγινε ένας σημαντικός πόρος της τοπικής οικονομίας.*

[*εξ ίσου σημαντικός πόρος ήταν και για τα Αμπελάκια της Λάρισας, όπου ο συνεταιρισμός των Αμπελακίων κατά τα τέλη του 18^ου αώνα, θεωρείται ο πρώτος παγκοσμίως]

Το Madder lake (η βαφή από ριζάρι) χρησιμοποιήθηκε ευρύτερα τον 18ο και 19ο αιώνα, αν και ποτέ τόσο εκτεταμένα όσο οι λάκες με το ρουμπινί χρώμα που παράγονταν από τα έντομα kermes, cochineal (κοχενίλλη).

Το Madder lake χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν σε μεγάλες ποσότητες για βαφή υφασμάτων και ήταν το χρώμα των γαλλικών στρατιωτικών ρούχων.

Η καλλιέργεια της ρίζας του madder (ριζάρι) έπαψε, περιορίστηκε μετά από την ανακάλυψη μιας συνθετικής μεθόδου για την παρασκευή αλιζαρίνης που ανακαλύφθηκε από τους Γερμανούς χημικούς, Graebe και Liebermann, το 1868 κατοχυρωμένη με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας στην Αγγλία το ίδιο έτος

Η τεχνητή σύνθεση της αλιζαρίνης προκάλεσε την ταχεία πτώση και σχεδόν τη συνολική εξαφάνιση της καλλιέργειας της ρουβίας της βαφικής.

Ο χημικός τύπος της είναι C₁₄H₈O₄, C₁₄H₈O₅

Δεν θεωρείται τοξική και είναι μια από τις πιο σταθερές χρωστικές βαφής υφασμάτων.

Κόκκινος μόλυβδος (red lead):

Ο κόκκινος μόλυβδος, ή μίνιο, είναι ένα άλλο εξαιρετικά τοξικό χρώμα που πιθανόν να κατασκευάστηκε για πρώτη φορά από τους Κινέζους κατά τη δυναστεία των Χαν. Στην πραγματικότητα, θεωρείται μία από τις πρώτες τεχνητές χρωστικές, καθώς φτιάχνεται με το ψήσιμο λευκού μολύβδου. Όσο περισσότερο ψηνόταν ο λευκός μόλυβδος, τόσο πιο πορτοκαλί-κόκκινος γινόταν.

Λιγότερο ακριβό από τη χρωστική ουσία φτιαγμένη από κιννάβαρι, χρησιμοποιήθηκε ευρέως σε μεσαιωνικά χειρόγραφα, καθώς και σε περσικές και ινδικές μικρογραφίες.

Οι βαφές που προέκυπταν από το οξείδιο του μολύβδου χρησιμοποιήθηκαν από τους αρχαίους Έλληνες, τους Ρωμαίους, τους μεσαιωνικούς Ευρωπαίους και μετέπειτα, έως τον 19^ο αιώνα, ενώ στον 20^ο αιώνα έπαψε να παράγεται σαν βαφή για καλλιτέχνες λόγω της τοξικότητάς της, αλλά και του αμαυρώματός της με την πάροδο των ετών.

Λόγω της φωτεινότητάς του ήταν ένα από τα αγαπημένα χρώματα των Βυζαντινών και των Περσών και χρησιμοποιήθηκε ευρέως στα ευρωπαϊκά μεσαιωνικά χειρόγραφα και σε πίνακες ζωγραφικής.

Το χρώμα του κόκκινου μόλυβδου είναι γνωστό και με την ονομασία μίνιο, προερχόμενη από την ονομασία του ποταμού ‘Μίνιο’, (rio Minho) του μεγαλύτερου ποταμού της ισπανικής Γαλικίας.

Επειδή, λόγω της φωτεινότητάς του, το χρησιμοποιούσαν πολύ στις μικρογραφίες που διακοσμούσαν μεσαιωνικά χειρόγραφα, προέκυψε το λατινικό ρήμα ‘miniare’ και από αυτό η λέξη μινιατούρα, οι καλλιτέχνες δε που ζωγράφιζαν σε μεσαιωνικά χειρόγραφα ήταν γνωστοί ως μινιατουρίστες.

Στην Ευρώπη είχε χρησιμοποιηθεί κυρίως σε πίνακες και ζωγραφική χειρογράφων και λιγότερο σε τοιχογραφίες και ξυλογραφίες ενώ αντιθέτως χρησιμοποιήθηκε ευρέως για τοιχογράφηση από τους Κινέζους και κεντρικούς Ασιάτες.

Ο Vincent van Gogh ήταν γνωστός ως λάτρης του κόκκινου μολύβδου, τον οποίο χρησιμοποιούσε εκτενώς στα έργα τέχνης του.

Δυστυχώς, το κόκκινο αυτό ξεθωριάζει με την πάροδο του χρόνου από την έκθεση του στο φως, προκαλώντας το κόκκινο στους πίνακές του να εξασθενεί.

Σήμερα χρησιμοποιείται σαν έντονη κόκκινη ή πορτοκαλί χρωστική ουσία στην κατασκευή μπαταριών, σε γυαλιά και υαλοπίνακες μολύβδου (μολυβδύαλος) και σαν αστάρι ανθεκτικό στην σκουριά.

Εξετάζοντας τα χρώματα των 6 κυρίαρχων βασιλείων του πλανήτη μας, ασχοληθήκαμε και με το βασίλειο των πρωτίστων.

Στα πρώτιστα υπάγονται και τα φύκη, τα οποία κατηγοριοποιούνται σε 7 τύπους, εκ των οποίων οι 6 φέρουν ονομασίες ανάλογες με το κυρίαρχο χρώμα τους, ήτοι:

τα Χρυσόφυτα, τα Πυρόφυτα, τα Χλωρόφυτα, τα Ροδόφυτα, τα Φαιόφυτα και τα Ξανθόφυτα.

https://xromata.com/?p=12096

Ας δούμε την κάθε ομάδα χωριστά. Ξεκινήσαμε με τα Χλωρόφυτα, συνεχίσαμε με τα Φαιόφυτα (ή καφετιά φύκη), τα ροδόφυτα φύκη, και τα ξανθόφυτα φύκη και τα χρυσόφυτα φύκη. Τελειώνουμε με τα πυρόφυτα.

Πυρόφυτα Φύκη

Τα πυρόφυτα φύκη (φυτοπλαγκτόν) είναι μονοκύτταρα φύκια που βρίσκονται συνήθως στους ωκεανούς και σε μερικές πηγές γλυκού νερού και χρησιμοποιούν τα μαστίγια τους για να κινούνται.

Διαχωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τις δινοφλαγκοειδείς και τις κρυπτομονάδες.

Τα Dinoflagellates μπορούν να προκαλέσουν ένα φαινόμενο γνωστό ως κόκκινη παλίρροια, στην οποία η θάλασσα φαίνεται κόκκινη λόγω της μεγάλης αφθονίας τους. Όπως ορισμένοι μύκητες, μερικά είδη πυροφύτων παράγουν βιοφωταύγεια.

Κατά τη διάρκεια της νύχτας κάνουν τον ωκεανό να φαίνεται φλεγόμενος.

Τα dinoflagellates είναι επίσης δηλητηριώδη γιατί παράγουν μια νευροτοξίνη που μπορεί να διαταράξει τη σωστή μυϊκή λειτουργία στους ανθρώπους και άλλους οργανισμούς.

Οι κρυπτομονάδες είναι παρόμοιες με τα δινοφλαγκοειδή και μπορεί επίσης να παράγουν επιβλαβείς διανθίσεις φυκών, οι οποίες κάνουν το νερό να έχει κόκκινη ή σκούρα καφέ εμφάνιση.

Τα δινοφλαγκοειδή (dinoflagellates από το ελληνικό δίνη dinos "στροβιλισμός" και το λατινικό flagellum "μαστίγιο, μάστιγα") είναι μονοκύτταροι ευκαρυώτες που συνήθως θεωρούνται ως άλγη (φύκια).

Τα Dinoflagellates είναι ως επί το πλείστον θαλάσσιο πλαγκτόν, αλλά είναι επίσης κοινά και σε ενδιαιτήματα γλυκού νερού.

Οι πληθυσμοί τους ποικίλλουν ανάλογα με τη θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας, την αλμυρότητα και το βάθος.

Πολλά δινοφλαγκοειδή πυρόφυτα είναι φωτοσυνθετικά, αλλά ένα μεγάλο μέρος αυτών είναι στην πραγματικότητα μεικτοτροφικά, συνδυάζοντας τη φωτοσύνθεση με την κατάποση τροφής.

Όσον αφορά τον αριθμό των ειδών, τα δινοφλαγκοειδή πυρόφυτα είναι μία από τις μεγαλύτερες ομάδες θαλάσσιων ευκαρυωτικών, αν και σημαντικά μικρότερα από τα διάτομα.

Ορισμένα είδη είναι ενδοσυμβιωτικά θαλάσσιων ζώων και παίζουν σημαντικό ρόλο στη βιολογία των κοραλλιογενών υφάλων.

Άλλα dinoflagellates δεν έχουν χρωστικές  φωτοσύνθεσης και τρέφονται με άλλα πρωτόζωα ενώ μερικά μορφές είναι παρασιτικές.

 Έχουν καταγραφεί περίπου 1500 είδη πυροφύτων, ενώ υπολογίζεται πως ο συνολικός αριθμός τους ανέρχεται σε 2300 περίπου.

Η ταχεία συσσώρευση ορισμένων πυροφύτων μπορεί να προκαλέσει έναν ορατό χρωματισμό του νερού, που είναι γνωστός ως κόκκινη παλίρροια (μια επιβλαβής συγκέντρωση φυκιών) η οποία μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση από οστρακοειδή εάν άνθρωποι φάνε μολυσμένα από αυτήν οστρακοειδή.

Τα Dinoflagellates μερικές φορές συγκεντρώνονται σε τεράστιους αριθμούς, άνω του ενός εκατομμυρίου κυττάρων ανά χιλιοστόλιτρο. Υπό τέτοιες συνθήκες, μπορούν να παράγουν τοξίνες (γενικά ονομάζονται δινοτοξίνες) σε ποσότητες ικανές να σκοτώνουν τα ψάρια και να συσσωρεύονται σε οστρακοειδή, τα οποία με τη σειρά τους μπορούν να μεταδώσουν τις τοξίνες στα άτομα που τα τρώνε.

Ορισμένα dinoflagellates εμφανίζουν επίσης βιοφωταύγεια-εκπέμποντας κυρίως μπλε-πράσινο φως. Έτσι, κάποια μέρη του Ινδικού Ωκεανού φωτίζονται τη νύχτα δίνοντας μπλε-πράσινο φως.

Έτος 2022 = 6 (ή 3.3)

Σε προηγούμενο άρθρο, που αναρτήθηκε την παραμονή των Θεοφανείων (τα Φώτα), μας δόθηκε η αφορμή να συσχετίσουμε τον αριθμό 3 με το φως.

Βέβαια πιο φανερή είναι η σχέση του αριθμού 3 με τα χρώματα (άρρηκτα συνδεδεμένα με το φως, όπως έχει αναφερθεί και φανεί σε πάμπολλα από τα άρθρα μας) όπου 3 είναι τα βασικά χρώματα σε κάθε ένα από τα 3  χρωματικά συστήματα:

RGB (προσθετικό σύστημα χρωματικών ακτινοβολιών, όπου είναι τα μπλε, πράσινο, κόκκινο).

RYB (αφαιρετικό σύστημα χρωστικών, όπου είναι τα μπλε, κίτρινο, κόκκινο).

CMYK (εκτυπωτικό σύστημα, σύνθετο των δυο ανωτέρω, όπου είναι τα κυανό, κίτρινο, ματζέντα).

Φυσικά, κάθε τριάδα βασικών χρωμάτων ακολουθείται και από μια αντίστοιχη τριάδα συμπληρωματικώνχρωμάτων, ήτοι σε κάθε σύστημα έχουμε από δυο τριάδες που μας δίδουν 6 χρώματα (3 πρωτογενή + 3 δευτερογενή = 6).   

Οι τριάδες των παράγωγων / συμπληρωματικών χρωμάτων είναι:

Στο RGB (προσθετικό σύστημα χρωματικών ακτινοβολιών, όπου είναι τα κυανό, κίτρινο, ματζέντα).

RYB (αφαιρετικό σύστημα χρωστικών, όπου είναι τα μωβ, πράσινο, πορτοκαλί).

CMYK (εκτυπωτικό σύστημα, σύνθετο των δυο ανωτέρω, όπου είναι τα μπλε, πράσινο, κόκκινο).

Έχουμε λοιπόν σε κάθε περίπτωση 3 + 3 χρώματα = 6 (δηλαδή δυο 3, ήτοι 3 3), όπου ο αριθμός 6 είναι ο βασικός αριθμός του επιπέδου μας.

Το 6 ως ο πρώτος τέλειος αριθμός

https://xromata.com/?p=8036

είναι ο αντικαταστάτης της αρχής /μονάδας στο μεσαίο επίπεδο της δημιουργίας, όπου βρισκόμαστε προορισμένοι να λειτουργήσουμε.

Το ίδιο σημαντικό είναι και το ζεύγος των δυο 3, που παρατιθέμενα πλάι – πλάι σχηματίζουν τον αριθμό 33, αριθμό σημαντικό και συμβολικό κατά πολλούς.

Σημαντικός αριθμός είναι στην αστρονομία και ημερολογιακή μέτρηση, αφού κάθε 33 χρόνια (33 περιφορές της γης γύρω από τον ήλιο) το σεληνιακό ημερολόγιο απομακρύνεται από το ηλιακό κατά ένα ηλιακό χρόνο.

Ένεκα αυτής της σχέσης μεταξύ των δυο άκρως ζωτικών ουρανίων σωμάτων (ήλιου – σελήνης) με την γη, ο αριθμός 33 έχει αποκτήσει μεγάλη σπουδαιότητα στον πλανήτη μας, ιδίως σε διάφορες μυστικιστικές θεωρίες.

Γι’ αυτό και οι Χριστιανοί θεωρούν πως ο Χριστός θανατώθηκε επί της γης όταν ήταν 33 ετών.

Πάντως, τουλάχιστον δυο ιστορικά πρόσωπα, σίγουρα θα άλλαζαν την ιστορία της ανθρωπότητας εάν δεν είχαν πεθάνει στα 33 τους χρόνια και συνέχιζαν το έργο τους. Ο Μέγας Αλέξανδρος και ο Ιουλιανός ο παραβάτης, ενώ ένας τρίτος θανών και αυτός στα 33 του, ο Όττο Ρούνγκε, ο δημιουργός της χρωματικής σφαίρας, πιθανόν να πρόσφερε πολύ περισσότερα στον κόσμο των χρωμάτων, εάν ζούσε πέραν των 33 ετών.

https://xromata.com/?p=507

Κάποιοι δε, ευφάνταστοι επιστήμονες, ισχυρίζονται πως κάθε 33 χρόνια, ανοίγουν οι σκουληκότρυπες/δίαυλοι που επιτρέπουν τις μετακινήσεις στον χωροχρόνο, ενώ άλλοι έχουν παρατηρήσει ότι κάθε τριακοστό τρίτο έτος συμβαίνουν ολέθρια γεγονότα, αρχές δυστοπικών καταστάσεων για την ανθρωπότητα ακολουθούμενες από χιλιάδες θύματα.

Η τελευταία 33ετία ήταν το 2019, όπου συνέβη η αρχή της διασποράς του covid-19 ανά την υφήλιο, ενώ πριν 33 χρόνια, το 1986, συνέβη η έκρηξη του πυρηνικού αντιδραστήρα του Τσέρνομπιλ.

Άλλα 33 χρόνια πίσω, το 1953, έληξε ο πόλεμος της Κορέας επιφέροντας στον πλανήτη τον Ψυχρό Πόλεμο, ενώ πηγαίνοντας κάποιες ημερολογιακές 33ετίες προς τα πίσω, βλέπουμε ότι και το 1821 συνέπιπτε με μια 33ετία.

Από την άλλη, το 33 θεωρείται σαν αριθμός των Αγγέλων, τόσο με θετική, όσο και με αρνητική σημασία.

Τέλος, θέλω να θυμίσω πως δυο θρησκείες, ο Ολυμπισμός και ο Ινδουισμός, βασίστηκαν στο 3 και 3, ο μεν πρώτος στους 6 Κρονίδες (3 αρσενικούς, ήτοι Ζευς, Ποσειδών, Άδης και 3 θηλυκούς Εστία, Δήμητρα, Ήρα), ενώ ο δεύτερος σε δυο θεϊκές τριάδες. Την Τριμούρτη (Βράχμα, Βισνού, Σίβα) και την Τριντέβι (συζύγους των τριών θεών, ήτοι τις Σαρασβάτι, Λάκσμι και Παρβάτι).

Κλείνοντας, τονίζω πως σε 3 και 3 (τον συνδυασμό των δυο τριαδικών συστημάτων RGB και RYB) οφείλεται η ποικιλία των περίπου 9 με 10 εκατομμυρίων αποχρώσεων που μπορούμε και βλέπουμε εμείς οι άνθρωποι.

Το 3 και τα Φώτα

Σχετίζεται ο αριθμός 3 με το φως;

Θα έλεγα πως ΝΑΙ! Σχετίζεται, όπως θα δούμε σε κάποια επόμενα άρθρα.

Ναι, ο αριθμός τρία και οι τριαδικότητες που απορρέουν από αυτόν κατέχουν κύρια θέση στον κόσμο των τριών διαστάσεων όπου βρισκόμαστε, όπως δε είναι επόμενο και στο φως αυτού του κόσμου καθώς και στο φαινόμενο της όρασής του.

Με όλα αυτά θα ασχοληθούμε αναλυτικότερα λίαν προσεχώς.

Σήμερα, λόγω του μεγάλου αυριανού εορτασμού των Φώτων, θα ασχοληθούμε μόνο με τον θρησκευτικό χριστιανικό συσχετισμό του 3 με το Φως.

Τις μέρες αυτές (στην περίοδο του Χειμερινού ηλιοστασίου, όπου το ημερήσιο φως αρχίζει να αυξάνεται και πάλι) οι ορθόδοξοι χριστιανοί εορτάζουν τα Άγια Θεοφάνεια, όπου το τρία και το φως ταυτίζονται, γι’ αυτό και ο μεγάλος αυτός εορτασμός της Ορθοδοξίας καλείται κοινώς ΤΑ ΦΩΤΑ.

«Τα Θεοφάνεια είναι μεγάλη ετήσια χριστιανική εορτή της Βάπτισης του Ιησού Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό από τον 'Αγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή.

Κατά τις ευαγγελικές περικοπές στις αρχές του 30ου έτους της ηλικίας του Ιησού, ο Ιωάννης (ο Πρόδρομος), γιος του Ζαχαρία και της Ελισάβετ, ο επιλεγόμενος στη συνέχεια Βαπτιστής, που ήταν 6 μήνες μεγαλύτερος του Χριστού, και διέμενε στην έρημο, ασκητεύοντας και κηρύττοντας το βάπτισμα μετανοίας, βάπτισε με έκπληξη και τον Ιησού στον Ιορδάνη ποταμό. Κατά δε τη στιγμή της Βάπτισης κατέβηκε από τον ουρανό το Άγιο Πνεύμα υπό μορφή περιστεράς στον Ιησού και ταυτόχρονα από τον ουρανό ακούσθηκε φωνή που έλεγε ότι: Ούτος εστίν ο Υιός μου ο αγαπητός εν ω ευδόκησα".

Η φράση αναφέρεται στα ευαγγέλια του Ματθαίου, του Μάρκου και του Λουκά, ενώ απουσιάζει από αυτό του Ιωάννη.

Αυτή δε είναι και η μοναδική φορά της εμφάνισης στη Γη, της Αγίας και ομοουσίου και αδιαιρέτου Τριάδος.

Τα Θεοφάνεια ονομάζονται έτσι επειδή η φωνή του θεού ακούστηκε στη γη. Για αυτό ονομάστηκαν έτσι Θεό + Φάνεια δηλαδή ο Θεός φάνηκε στην γη (θεός + φάνηκε).

Εορτάζεται στις 6 Ιανουαρίου και είναι η τρίτη και τελευταία εορτή του Δωδεκαημέρου (εορτών των Χριστουγέννων).

Όπως είδαμε, το όνομα προκύπτει από την φανέρωση των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδας, η δε εορτή των Θεοφανείων λέγεται επίσης και Επιφάνεια και Φώτα (ή Εορτή των Φώτων), γιατί όπως αναφέρεται και στο απολυτίκιο των Θεοφανείων:

«Ο επιφανείς Χριστέ ο Θεός και τον κόσμον φωτίσας»

Δια της βαπτίσεως επέρχεται και ο «φωτισμός» των βαπτιζομένων.

Το άγιο βάπτισμά λέγεται φώτισμα και οι μέλλοντες να βαπτισθούν καλούνται φωτιζόμενοι, οι δε μόλις βαπτισθέντες λέγονται νεοφώτιστοι.

[Ο αριθμός 6, που αποτελείται από δυο τριάρια, σκόπιμα έχει σημειωθεί με κόκκινο χρώμα.]

Είθε

ο Νέος Χρόνος

να μας

γεμίσει υγεία

 φως

λαμπερά χρώματα

χαρά

και ό,τι

καλό επιθυμούμε

Τα

'χρώματα'

σας εύχονται

Καλά Χριστούγεννα

και

χαρούμενες

γιορτές

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

Συνέντευξη με τα χρώματα

[Ϟζ΄]

Κόκκινες βαφές (μέρος 1^ο)

Κόκκινη ώχρα και κιννάβαρι

[ιδ´]

-Θα σου μιλήσω τώρα για τις βαφές που με αποδίδουν, εμένα το κόκκινο χρώμα, με την σειρά που εμφανίστηκαν, δηλαδή που τις εφεύρες εσύ Άνθρωπε, στην ιστορία. Ξεκινάμε την εξιστόρηση μας με την κόκκινη ώχρα, την πρώτη πηγή παραγωγής κόκκινων βαφών που ανακάλυψες.

Κόκκινη ώχρα:

Το κόκκινο, μαζί με το άσπρο και το μαύρο, όπως σου είπα και προηγουμένως, ήταν ένα από τα πρώτα χρώματα που χρησιμοποιούσαν οι καλλιτέχνες στην παλαιολιθική εποχή επειδή ήταν εύκολα να τα παράγουν από την φύση.

Εάν θεωρήσουμε δε, το άσπρο και το μαύρο ως μη – χρώματα, που είναι η πραγματικότητά τους, τότε εγώ το κόκκινο είμαι το πρώτο χρώμα που χρησιμοποίησες Άνθρωπε σαν βαφή.  

Οι προϊστορικές βραχογραφίες των σπηλαίων στην Αλταμίρα της Ισπανίας, που χρονολογούνται μεταξύ 15000 και 16500 π.Χ., είναι πρώιμα παραδείγματα ζωγραφικής με κόκκινη ώχρα.

Η κόκκινη ώχρα, μία από τις παλαιότερες μορφές κόκκινου χρώματος, προέρχεται από αργιλικά εδάφη με κόκκινη απόχρωση από οξείδια σιδήρου και τον ορυκτό αιματίτη, που κι’ αυτός είναι ένα οξείδιο σιδήρου αρκετά διαδεδομένο στον φλοιό της γης, που στην ύπαρξη κόνεως αιματίτη οφείλει την κοκκινωπή χροιά του το γνωστό μας κοκκινόχωμα.

Η κόκκινη ώχρα αποτελείται από πυρίτιο και άργιλο και όπως μόλις σου είπα, οφείλει το χρώμα της σε οξείδια του σιδήρου. Βρίσκεται σε όλο τον κόσμο, σε πολλές αποχρώσεις

Τα οξείδια σιδήρου είναι χημικές ενώσεις σιδήρου και οξυγόνου, ευρύτατα διαδεδομένα στην φύση όπου παίζουν σημαντικό ρόλο σε διάφορες γεωλογικές και βιολογικές διεργασίες.

Υπάρχουν 16 γνωστά υδροξείδια και οξυδροξείδια σιδήρου.

Η κοινή σκουριά είναι κι αυτή μια μορφή οξειδίων του σιδήρου.

Οι προϊστορικοί πρόγονοί μας ίσως είχαν ανακαλύψει ότι το χρώμα που προέρχεται από τις αποθέσεις οξειδίου του σιδήρου στη γη δεν εξασθενεί με το μεταβαλλόμενο περιβάλλον, σε αντίθεση με τα χρώματα χρωστικών που προέρχονται από ζωικές και φυτικές πηγές (τα οποία δεν μας έχουν αφήσει τα ίχνη τους με την πάροδο του χρόνου),

Για το λόγο αυτό, εκτιμάται ότι οι άνθρωποι της εποχής εκείνης ταξίδευαν πολύ μακριά από τα μέρη τους για να βρουν τόπους απ’ όπου μπορούσαν να προμηθευτούν και αποκτήσουν κόκκινο χρώμα που να διατηρείται.

Έχουν βρεθεί αποδείξεις ότι οι άνθρωποι στην νεολιθική εποχή χρησιμοποιούσαν κόκκινη ώχρα για να βάφουν τα σώματα τους.

Από την νεολιθική εποχή περνάμε στους πρωτοϊστορικούς χρόνους.

Το κόκκινο της ώχρας κατείχε περίοπτη θέση και στην αρχαία Κίνα, με πρώιμα παραδείγματα κόκκινης και μαύρης κεραμικής που χρονολογούνται μεταξύ 5000 και 3000 π.Χ.

Ίχνη κόκκινης ώχρας βρέθηκαν ακόμη και στις τοιχογραφίες μέσα στον τάφο του βασιλιά Τουτ στην Αίγυπτο.

Στην αρχαία Αίγυπτο, η κόκκινη ώχρα εκτός από τις τοιχογραφίες χρησιμοποιήθηκε ως καλλυντικό για τις γυναίκες για να χρωματίζουν τα χείλη και τα μάγουλά τους. Κατά τη διάρκεια των γιορτών, οι άνθρωποι χρωμάτιζαν το σώμα τους με αυτήν την χρωστική ουσία.

Στην αιγυπτιακή κουλτούρα, το κόκκινο συνδέθηκε με τη ζωή, την υγεία και τη νίκη.

Περνώντας πάνω από την εποχή της αρχαίας Ελλάδας και της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, φθάνουμε στον Μεσαίωνα

Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης, η κόκκινη ώχρα συνέχισε να χρησιμοποιείται από τους ζωγράφους.

Σφυρηλατημένη από τη γη και διαμορφωμένη σε ραβδιά, σε κιμωλίες αιματίτη η κόκκινη ώχρα ήταν έτοιμη για ζωγραφική.

Οι φυσικές αυτές κόκκινες κιμωλίες, με το πλούσιο, ζεστό χρώμα τους, ήταν δημοφιλείς από το 1500 έως το 1900

Από τον 18ο αιώνα και μετά, συνθετικές χρωστικές οξειδίου κόκκινου σιδήρου κατασκευάστηκαν σε εργαστηριακό περιβάλλον. Οι χρωστικές αυτές ονομάζονται Mars Red (κόκκινο του Άρη) και έχουν όλες τις ιδιότητες, συμπεριλαμβανομένης της αντοχής και της σταθερότητας, των φυσικών ομολόγων τους δηλ. των φυσικών χρωστικών οξειδίων του σιδήρου.

Η κόκκινη ώχρα δεν είναι τοξική, αλλά χρειάζεται προσοχή στην χρήση της σε μορφή σκόνης για να αποφεύγεται η εισπνοή της.

Η χημική της ονομασία είναι ‘άνυδρο οξείδιο σιδήρου (ΙΙΙ)’ και ο χημικός τύπος της Fe₂O₃

Στην συνέχεια, στην ιστορία των κόκκινων βαφών εμφανίζεται το κόκκινο που προέρχεται από ένα ορυκτό, το κιννάβαρι.

Κιννάβαρι (Cinnabar):

Αυτό το κόκκινο κυμαίνεται από λαμπερό κόκκινο έως βαθύ κεραμιδί και πήρε το όνομά του από το κιννάβαρι, το ορυκτό από το οποίο όπως σου είπα είναι φτιαγμένο.

Αυτό το ορυκτό από θειούχο υδράργυρο είναι εξαιρετικά τοξικό, αλλά χρησιμοποιείται από την εποχή των αρχαίων Αιγυπτίων.

Το λαμπρό αυτό κόκκινο χρώμα ευνοήθηκε από τους Αρχαίους Ρωμαίους, οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν πολύ στην διακόσμηση.

Παραδείγματα της χρήσης του υπάρχουν ακόμα στην τοιχοποιία της Πομπηίας.

Στην πραγματικότητα, η βαφή από κιννάβαρι ήταν τόσο πολύτιμη στα ρωμαϊκά χρόνια που κόστιζε περισσότερο από το αιγυπτιακό μπλε και την κόκκινη ώχρα που εισάγονταν από την Αφρική.

Από τον 12ο αιώνα, το cinnabar κόκκινο (κιννάβαρι) χρησιμοποιήθηκε επίσης εκτενώς σε σκαλισμένα κινέζικα αντικείμενα λάκας.

Στην ρωμαϊκή εποχή, το περισσότερο κιννάβαρι προέρχονταν από ορυχεία του Almadén της Ισπανίας. Δυστυχώς, οι εργαζόμενοι στην εξόρυξη του ήταν συνήθως φυλακισμένοι και σκλάβοι που αναγκάζονταν να εργαστούν σε εξαιρετικά τοξικό περιβάλλον.

Στην συνέχεια έχουμε ένα πανάκριβο κόκκινο χρώμα, την πορφύρα, που παραγόταν από ορισμένα είδη κοχυλιών.

Όμως επειδή το περίφημο χρώμα της πορφύρας που παραγόταν από αρχαιότατους χρόνους είχε μια πορφυρορόδινη χροιά και πολλές φορές πλησίαζε το κοκκινωπό μωβέ χρώμα, θα αφήσω να μας μιλήσει γι’ αυτό, σαν έλθει η σειρά του, το μωβ χρώμα.

Λάμψη των ορυκτών

Σε προηγούμενο άρθρο μας είπαμε πως πέρα από τα έμβια βασίλεια υπάρχει και το μη έμβιο βασίλειο, αυτό των ορυκτών και πετρωμάτων που παρουσιάζει ένα πλήθος χρωμάτων από τα πιο μουντά έως τα πιο λαμπερά.

https://xromata.com/?p=11936

Αναφερθήκαμε μετέπειτα στις τρεις ιδιότητες των χρωματισμών των ορυκτών, ήτοι την λάμψη, την διαφάνεια και την φωταύγεια.

https://xromata.com/?p=12192

Στη συνέχεια ασχοληθήκαμε με μια από τις τρεις χρωματικές ιδιότητες των ορυκτών, την διαφάνεια.

https://xromata.com/?p=12333

Ας ασχοληθούμε τώρα με την άλλη οπτική / χρωματική ιδιότητα των ορυκτών, την λάμψη.

Η λάμψη των ορυκτών εξαρτάται από τον λόγο της έντασης της ανακλωμένης, από ένα ορυκτό, ακτινοβολίας, προς την ένταση της προσπίπτουσας επί αυτού ακτινοβολίας. Αυτός ο λόγος ονομάζεται ανακλαστικότητα ενός ορυκτού.

Ένα ορυκτό θα έχει τόσο εντονότερη λάμψη, όσο μεγαλύτερη ανακλαστικότητα έχει.

Τα μεταλλικά ορυκτά, δεδομένου ότι έχουν υψηλή ανακλαστικότητα, έχουν έντονη λάμψη (μεταλλική λάμψη).

Τα πετρογενετικά ορυκτά δεν εμφανίζουν μεταλλική λάμψη, αλλά υαλώδη, ρητινώδη, μαργαριτώδη, κηρώδη, λιπαρώδη, μεταξώδη, αδαμάντινη κλπ.

Υπάρχουν επίσης άλλες τρεις ιδιαίτερες οπτικές ιδιότητες των ορυκτών, που εμφανίζονται σε ορισμένα ορυκτά σε συνάρτηση με την λάμψη τους.

Δυστυχώς δεν βρήκα την αντίστοιχη ελληνική ορολογία των ιδιοτήτων αυτών, σα ς τις παραθέτω με την αγγλική τους ορολογία.

Οι τρεις ιδιότητες αυτές είναι οι:

Asterism, Aventurescene και Chatoyancy.

Στα διάφορα είδη λάμψης των ορυκτών καθώς και στις τρεις ιδιαίτερες ανακλαστικές ιδιότητες, θα αναφερθούμε λίαν προσεχώς,

ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΜΑΘΑΝ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ

[20]

Για να παρακολουθήσετε την σειρά άρθρων υπό τον γενικό τίτλο ‘ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΜΑΘΑΝ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ’ καλό θα είναι να διαβάσετε τo εισαγωγικό 1^ο άρθρο που θα βρείτε στον σύνδεσμο https://xromata.com/?p=11228 …..

Johann Ignaz Schiffermüller

Johann Ignaz Schiffermüller, Αυστριακός εντομολόγος και φυσιοδίφης.
b-1727-10-02 in Hellmonsödt in Austria
d-1806-06-21 in Linz in Austria

Την ίδια χρονιά που ο J.H. Lambert δημιούργησε την χρωματική του πυραμίδα και απέδειξε για πρώτη φορά ότι η πληρότητα των χρωμάτων μπορεί να αναπαραχθεί μόνο σε ένα τρισδιάστατο σύστημα, ένας άλλος χρωματικός κύκλος δημοσιεύτηκε στη Βιέννη από τον αυστριακό Ignaz Schiffermüller (1727 – 1806).

Η περιφέρεια του κύκλου του Schiffermüller πληρούται από δώδεκα χρώματα στα οποία έχει δώσει μερικά ευφάνταστα  ονόματα:

μπλε, θαλασσοπράσινο, πράσινο, πράσινο της ελιάς, κίτρινο,

πορτοκαλοκίτρινο, κόκκινο της φωτιάς, κόκκινο, βαθυκόκκινο,

ροδοκόκκινο, μπλε-μωβ και μπλε της φωτιάς.

Οι χρωματικές μεταβιβάσεις είναι συνεχείς και τα τρία κύρια χρώματα μπλε, κίτρινο και κόκκινο δεν τοποθετούνται σε ίσες αποστάσεις μεταξύ τους.

Ανάμεσά τους υπάρχουν τρία είδη πράσινου, δύο είδη πορτοκαλί και τέσσερις παραλλαγές του βιολέ (εξαιρουμένου του δευτερογενούς βιολέ χρώματος).

Ο Schiffermüller επιλέγει συνολικά 12 χρώματα και, ως εκ τούτου, βασίζεται στο σύστημα που δημιουργήθηκε από τον Γάλλο Ιησουίτη Louis Bertrand Castel, ο οποίος είχε δημοσιεύσει το Optique des couleurs το 1740, προκειμένου να επεκτείνει τον κύκλο του Νεύτωνα με τα επτά χρώματα του σε τα δώδεκα.

Η επιλογή του Castel ακούγεται ασυνήθιστη:

Bleu (μπλε), celadon (ανοιχτό πράσινο), vert (πράσινο),

olive  (πράσινο της ελιάς), jaune (κίτρινο), fauve (ανοιχτό κόκκινο),

nacarat (πορτοκαλί), rouge (κόκκινο), cramoisi (πορφυροκόκκινο),

violet  (βιολετί), agathe (μπλε του αχάτη) και bleu violant (βίαιο/έντονο μπλε).

Ο Καστέλ συνέδεσε το σύστημά του με τη μουσική – πιο συγκεκριμένα, τα δώδεκα ημιτόνια της μουσικής κλίμακας.

Όμως, ενώ ο Καστέλ προσπάθησε να υπονομεύσει την θεωρία του Νεύτωνα και να την απορρίψει, το εγχείρημα του Schiffermüller πέτυχε το ακριβώς αντίθετο:

το σύστημά του χρησίμευσε για να αποδείξει την ανακάλυψη του Νεύτωνα ότι τα καθαρά χρώματα θα μπορούσαν να διευθετηθούν σε έναν κύκλο.

Ο Βιεννέζος εντομολόγος – ένας ειδικός στις πεταλούδες – ήταν ένας από τους πρώτους που τοποθέτησε τα συμπληρωματικά χρώματα το ένα απέναντι στο άλλο: το μπλε απέναντι από το πορτοκαλί. κίτρινο αντίθετα από το βιολετί. το κόκκινο απέναντι από το θαλασσοπράσινο.

Ο Schiffermüller τοποθέτησε επίσης έναν ήλιο (υποδηλωμένο μόνο εδώ) μέσα στον χρωματικό του κύκλο θέλοντας να τονίσει ότι «τα λαμπερά / ακτινοβόλα χρώματα» παράγονται από τη φύση.

Ενώ επιθυμούσε να επιτύχει «ζωηρά και λαμπερά χρώματα» όπως τα θαυμάσια χρώματα του ουράνιου τόξου, θεώρησε τους περαιτέρω συνδυασμούς «επικουρικών χρωμάτων» ως αισθητικά ακατάλληλους.

Το 1771, ο Schiffermüller είχε νιώσει πως ήρθε η ώρα να αντιμετωπίσουμε τα χρώματα σαν ένα φυσικό σύστημα και να τους δώσουμε ένα είδος φυσικής διάταξης, ακριβώς όπως είχε γίνει με τα ζώα, τα φυτά και ορυκτά.

Μια τέτοια κατάταξη θα ήταν απαραίτητη βοήθεια για τις παραστατικές μεθόδους που ήταν κοινές μεταξύ των φυσιολατρών στα τέλη του 18ου αιώνα.