xromata.com

ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΜΑΘΑΝ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ

[38]

Nicholas Odgen Rood

Ο Αμερικανός Nicholas Odgen Rood (1831-1902), που είχε σπουδάσει φυσική, άρχισε να ζωγραφίζει κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψής του στη Γερμανία.

Το ενδιαφέρον του για τα χρώματα περιλάμβανε τις επιστημονικές και καλλιτεχνικές απόψεις του, και οι δύο αυτές πτυχές αποτελούν τη βάση των προσπαθειών του να επιβάλει μια συστηματική τάξη στα χρώματα.

Το βιβλίο του Modern Chromatics εμφανίστηκε το 1879 και ο υπότιτλος του ήταν πολλά υποσχόμενος «Applications for Art and Industry» (Εφαρμογές στην τέχνη και την βιομηχανία).

Ο Rood ανακοινώνει: «μια εισαγωγή στα γεγονότα, με απλό και περιεκτικό τρόπο, που αποτελούν τη βάση της χρήσης των χρωμάτων από τον καλλιτέχνη».

Μια δεύτερη έκδοση του έργου εμφανίστηκε δύο χρόνια αργότερα, αυτή τη φορά με τον λιγότερο ενδιαφέροντα τίτλο Student’s Textbook of Colour, όπου καθοδηγεί τους καλλιτέχνες για τις ιδέες του Helmholtz και τους ενθαρρύνει να «ζωγραφίσουν με το φως».

Το χρωματικό σύστημα του Rood προτείνει για πρώτη φορά ομόκεντρους κύκλους χρωμάτων, με βάση τα κύρια χρώματα κόκκινο, πράσινο και μπλε, και διαθέτουν συνολικά 12 εξωτερικά τμήματα ίσου μεγέθους.

Τα χρώματα αυτών των τμημάτων είναι κόκκινο, πορτοκαλί, πορτοκαλοκίτρινο, κίτρινο, πράσινο-κίτρινο, πράσινο, πράσινο-μπλε, κυανό, μπλε, ουλτραμαρίν-μπλε, βιολετί και μωβ.

Οι κύκλοι γίνονται πιο χλωμοί (ανοιχτόχρωμοι) καθώς προχωρούν προς τα μέσα, με το κέντρο των δαχτυλιδιών να περιέχει τελικά λευκό.

(Ως μέσο τυποποίησης των χρωμάτων, ο Rood προτείνει επίσης ένα κυλινδρικό χρωματικό σχήμα, η κυκλική διατομή του οποίου φιλοξενεί 12 χρωματικές αποχρώσεις και το οποίο αλλάζει από λευκό σε μαύρο σε όλο το ύψος του.)

Η βάση του χρωματικού τροχού του Rood είναι μια επίπονη βελτίωση στο τρίγωνο του Maxwell.

Ως φυσικός, ο Rood ενδιαφερόταν για τις πρόσθετες μείξεις χρωμάτων και χρησιμοποίησε τα περιστρεφόμενα χρώματα που επινόησε ο James C. Maxwell για να βοηθήσει στον προσδιορισμό της ακριβούς θέσης μεμονωμένων χρωμάτων και της κυριαρχίας τους.

Τα χρωματικά του μείγματα επιτυγχάνονται με περιστρεφόμενες χρωματικές κορυφές που φέρουν τα κύρια χρώματα σε ποικίλες αναλογίες (της επιφάνειας), με την προκύπτουσα εντύπωση στη συνέχεια να συγκρίνεται με ένα οπτικό γκρι που αποτελείται από ασπρόμαυρα στοιχεία.

Μεταβάλλοντας τις αναλογίες κάθε πρωτεύοντος χρώματος στις περιστρεφόμενες κορυφές, είναι δυνατό να καθοριστούν οι σχετικές αναλογίες που απαιτούνται για την παραγωγή ενός άχρωμου γκρι.

Αυτές οι αναλογίες που προκύπτουν αντιμετωπίζονται στη συνέχεια με τη Νευτώνεια έννοια: ως μάζα προσαρτημένη στο άκρο ενός μοχλού, με άλλα λόγια, με το μήκος του μοχλού να ρυθμίζεται έτσι ώστε το σύστημα να παραμένει σε ισορροπία.

Μετά από μια σειρά από κουραστικές μετρήσεις – για να μην αναφέρουμε μερικές άθλιες φόρμουλες – ο Rood μπόρεσε να δημιουργήσει ένα τρίγωνο που έδειχνε «τα χρώματα και τις αποχρώσεις ανάλογα με τη γωνιακή τους θέση και τον κορεσμό ή την έντασή τους σε μεγαλύτερη ή μικρότερη αποστασιοποίηση από το λευκό», όπως αναφέρεται στο Modern Chromatics.

Προκειμένου να δείξει την αληθινή φύση της συμπληρωματικής αντίθεσης, ο Ρουντ σχεδίασε επίσης τον τροχό χρώματός του, στον οποίο σχεδίασε τις γωνιακές θέσεις των χρωμάτων όπως χρησιμοποιούνται στην πραγματικότητα από τους ζωγράφους:

Πράσινο (verde), σμαραγδένιο πράσινο (verde smeraldo), πολύ πράσινο μπλε (blu molto verdastro), πρασινωπό μπλε (blu verdastro), πρασινωπό κυανό (blu cyan verdastro), κυανό 2 και 1 (κυανό), μπλε (μπλε), φυσικό μπλε ultramarine (blu oltremare naturale), τεχνητό μπλε ultramarine (blu oltremare artificiale), βιολετί (violetto), μωβ (porpora), μωβ κόκκινο (porpora rosso), κόκκινο carmine (carminio), φασματικό κόκκινο (rosso spettrale), vermillion (vermiglione ), πορτοκαλί κόκκινο (minio), πορτοκαλί (arancio), κίτρινο πορτοκαλί (giallo arancio) κίτρινο (giallo) πρασινωπό κίτρινο (giallo verdastro), πράσινο-κίτρινο (verde giallo) και πίσω στο πράσινο (verde).

Στην αντιμετώπιση των χρωμάτων, το μαθηματικό διάγραμμα του Rood υποσχέθηκε την ακρίβεια που προσπάθησαν να αποκτήσουν ο Georges Seurat και ο νεοϊμπρεσιονισμός μετά το 1880.

Επομένως, δεν είναι περίεργο που ένιωθαν έλξη από τα Modern Chromatics.

Είναι γνωστό, για παράδειγμα, ότι ο Seurat διέθετε τον ασύμμετρο χρωματικό τροχό του Rood και είχε προσανατολιστεί προς αυτόν.

Εάν ο κύκλος του Rood τεντωθεί και εμφανιστεί ως στήλη, θα προκύψει ένα είδος ψυχολογικού φάσματος το οποίο, σε σύγκριση με το φυσικό (πρισματικό) φάσμα, θα δείξει την διαφορετική επικράτηση των χρωμάτων.

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

Συνέντευξη με τα χρώματα

[ρλιη΄]

Το Μπλε σε διάφορες εκφράσεις

[ιη΄]

-Συνεχίζω με τα «μπλε παραλειπόμενα» και τις διάφορες εκφράσεις που περιέχουν τον όρο μπλε και τί ακριβώς σημαίνουν αυτές.

Είναι πολλά αυτά που δεν είπαμε για το μπλε χρώμα και θα μπορούσαμε να πούμε ακόμα περισσότερα, αλλά πρέπει να τελειώνουμε μαζί του, γιατί περιμένουν και τα υπόλοιπα χρώματα να έλθει η σειρά τους να αυτοπαρουσιαστούν.

Βεβαίως δεν έχουμε πει τίποτε έως τώρα για το μπλε στον αθλητισμό, όπου κακώς είναι ένα από τα κυρίαρχα χρώματα. Το «κακώς» το ανέφερα γιατί ενώ το μπλε χρησιμοποιείται σε αθλητικές στολές σαν αντίπαλο του κόκκινου (των αντιπάλων αθλητών) συμβάλλει αρκετά στις ήττες των ατόμων ή των ομάδων που το φορούν.

Αυτό έχει -εάν δεν κάνω λάθος- αναφερθεί στην συνέντευξη του κόκκινου χρώματος και έχει σχέση με τις ιδιότητες και τις ψυχολογικές αντιδράσεις των δυο αυτών (άκρως αντίθετων μεταξύ τους) χρωμάτων.

Το ότι αθλητές ντυμένοι στα μπλε έχουν λιγότερες πιθανότητες νίκης από τους κοκκινοφορεμένους αντιπάλους τους υπήρχε σαν σκέψη σε κάποιους ώσπου ένας Άγγλος επιστήμονας, ο Dr. Russell, μελετώντας, τα αποτελέσματα της Ολυμπιάδας της Αθήνας, το 2004, διαπίστωσε ότι υπήρχαν πολλοί περισσότεροι νικητές (περίπου τα 2/3), που φορούσαν κόκκινα, από αυτούς που φορούσαν μπλε.

Φαινόταν λοιπόν σαν να βοηθούσε το κόκκινο χρώμα τους αθλητές να κερδίζουν στους αγώνες. Αποφάσισε λοιπόν να ερευνήσει το θέμα βαθύτερα και να πειραματισθεί μαζί με άλλους συναδέλφους του επί του θέματος και ω! Ναι!

Αποδείχθηκε πειραματικά πως οι αθλητές που φορούσαν κόκκινα είχαν αυξημένη έκκριση τεστοστερόνης και χαμηλότερα επίπεδα κορτιζόλης (που είναι δείκτης άγχους) κάτι που τους έκανε πιο επιθετικούς, ενώ ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα παρουσίαζαν οι ντυμένοι στα μπλε αθλητές.

Παράλληλα το κόκκινο χρώμα επηρέαζε και τους κριτές κάνοντας την κρίση τους ευνοϊκότερη προς τους κοκκινοφορεμένους αθλητές.

Οπότε γνωρίζουμε πλέον πως το μπλε χρώμα μειονεκτεί σε αθλητικές αναμετρήσεις έναντι του κόκκινου.

Παρ’ αυτά, πολλές εθνικές αθλητικές ομάδες φορούν μπλε γιατί υπάρχει μια συνήθεια πολλών χωρών να ντύνουν τις ομάδες τους με τα χρώματα της σημαίας τους.

Αυτά τα λίγα  για το μπλε στον αθλητισμό. Θα μπορούσαμε να πούμε περισσότερα και αναλυτικότερα. Όμως είπαμε… ο χρόνος μας πιέζει. Μας πιέζει γιατί έχουμε να πούμε αρκετά για διάφορους όρους που περιέχουν την λέξη ‘μπλε’, όπως τον μουσικό όρο μπλουζ (blues).

Η λέξη blue στα αγγλικά εκτός από το μπλε χρώμα σημαίνει και την κακή ψυχική διάθεση, την κατάθλιψη (όπως είναι η ερμηνεία της παλαιο-γερμανικής λέξης μπλάου) γι’ αυτό και σήμερα η λέξη blue σχετίζεται και με την κατάθλιψη.

Στην μουσική ο όρος μπλουζ δηλώνει το φωνητικό και οργανικό μουσικό ιδίωμα που εκφράζεται με «μπλου» ή άλλως πεσμένες νότες, δηλαδή μια μπλουζ κλίμακα, συνήθως πεντατονική, όπου χρησιμοποιούνται συχνά επαναλαμβανόμενα μοτίβα, συνήθως δωδεκάμετρης μορφής.

Γεννήθηκε στις αφροαμερικανικές κοινότητες των Η.Π.ως ανάμειξη στοιχείων με αφρικανικές ρίζες, εκκλησιαστική μουσική κ.ά. μουσικά ιδιώματα.

Το μπλουζ επηρέασε σε σημαντικό βαθμό την παλιότερη, (σπιρίτσουαλς και γκόσπελ), και νεότερη αμερικανική και δυτικοευρωπαϊκή μουσική και συνδέθηκε με άλλα είδη όπως το ράγκταϊμ, η τζαζ, το rhythm and blues (R&B)) το rock and roll, το χιπ χοπ, την ποπ μουσική κ.ά.

Επειδή τα μπλουζ ξεκίνησαν από τους Αφρικανούς σκλάβους, μια (απάνθρωπη) μορφή εργατιάς, το μπλε σχετίζεται ακόμα και σήμερα με τους εργάτες, όπου ο σημερινός (αμερικάνικος) όρος ‘blue collar” σημαίνει τον εργάτη μιας επιχείρησης ή εργοστασίου, επειδή συνήθως οι στολές τους αποτελούνται από μπλε πουκάμισα, σε αντίθεση με τους γραφιάδες και διοικητικούς υπαλλήλους που φορούν συνήθως άσπρα και αποκαλούνται ‘white collars’.

Εργατική προέλευση έχει και ο σήμερα πασίγνωστος όρος blue jean που οφείλεται στα εργατικά ρούχα των πρώτων χρυσοθήρων και εργατών της Αμερικανικής δύσης.

Ως γνωστόν, οι άποικοι που μετέβαιναν στις νοτιοδυτικές περιοχές των ΗΠΑ, ταξίδευαν με καρότσες σκεπασμένες με χοντρό καραβόπανο για να αντέχει στις καιρικές συνθήκες και στα βέλη των επιτιθέμενων ιθαγενών. Όταν έφθαναν στον προορισμό τους χρησιμοποιούσαν το καραβόπανο αυτό για να φτιάχνουν ανθεκτικά εργατικά παντελόνια που όμως επειδή ήταν ασπριδερά λερωνόντουσαν πολύ εύκολα.

Ένας εβραιογερμανός μετανάστης, ο Levi Strauss, σκέφθηκε να βάφουν μπλε τα άσπρα καραβόπανα πριν τα μεταποιήσουν σε ρούχα, με την νέα συνθετική βαφή ίντιγκο, που μόλις είχε εφευρεθεί τότε στην πατρίδα του την Γερμανία και ήταν αρκετά φθηνή. Έτσι αποκτήσαμε τα υφάσματα μπλου τζιν που είναι πολύ δημοφιλή έως σήμερα.

Αρχικά σχεδιασμένα για χρυσοθήρες και ανθρακωρύχους, τα μοντέρνα τζιν διαδόθηκαν ως καθημερινά πρόχειρα ρούχα από τους Μάρλον Μπράντο και Τζέιμς Ντιν στις ταινίες της δεκαετίας του 1950, ιδιαίτερα το The Wild One και το Rebel Without a Cause, που οδήγησε στο να γίνει το ύφασμα σύμβολο. εξέγερσης μεταξύ των νεαρών.

Από τη δεκαετία του 1960 και μετά, τα τζιν έγιναν κοινά ανάμεσα σε διάφορες υποκουλτούρες της νεολαίας και στη συνέχεια στα νεαρά μέλη του γενικού πληθυσμού. Σήμερα, είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς τύπους παντελονιών.

Ένας άλλος ‘μπλε’ όρος που συνδέεται με επάγγελμα, τελείως διαφορετικό αυτήν την φορά, είναι ο όρος ‘blue movie’ που αφορά σε κινηματογραφικές ταινίες τολμηρού σεξουαλικού ερωτικού περιεχομένου έως πορνό.

Blue Movie ήταν ο τίτλος μιας αμερικανικής ερωτικής ταινίας του 1969 σε σενάριο, παραγωγή και σκηνοθεσία του Andy Warhol. Ήταν η πρώτη ερωτική ταινία για ενήλικες που απεικόνιζε απροκάλυπτο σεξ, που έλαβε ευρεία προβολή στις Ηνωμένες Πολιτείες και θεωρείται ως μια ταινία καθοριστικής σημασίας για την Χρυσή Εποχή του Πορνό (1969–1984), της οποίας ο τίτλος καθιερώθηκε σαν έκφραση για όλες τις πορνό κινηματογραφικές ταινίες.

Μπορεί οι ασχολούμενοι με την πορνεία και τα Blue Movies να θεωρούνται κάπως υποδεέστεροι άνθρωποι, όμως στον αντίποδα αυτοί που τάχα μου θεωρούνται πολύ ανώτεροι άνθρωποι, ευγενείς, αριστοκράτες και ιδίως οι καταγόμενοι από βασιλικές οικογένειες ονομάζονται γαλαζοαίματοι γιατί πιστευόταν πως το αίμα που κυλά στις φλέβες τους δεν είναι κόκκινο αλλά μπλε. Στο ζωικό βασίλειο μπλε αίμα έχουν μόνο κάποια μαλάκια, μαλακόστρακα, αράχνες, χταπόδια, σουπιές και  καλαμάρια.

Το μπλε αίμα τους οφείλεται στην χρωστική αιμοκυανίνη που δεσμεύεται με χαλκό αντί για σίδηρο, με τον οποίο δεσμεύεται η κόκκινη αιμοσφαιρίνη του αίματος των περισσότερων ζώων και του ανθρώπου.

Ο μύθος των γαλαζοαίματων ευγενών ξεκίνησε από τους Σαρακηνούς που λόγω του σκούρου χρώματός τους οι φλέβες τους φαίνονταν σκουρωπές μπλε. Από αυτούς κατά την κατάκτηση της Ισπανίας από τους Άραβες μεταδόθηκε στους Ισπανούς και από εκεί εξαπλώθηκε στην Ευρώπη της Αναγέννησης, όπου επειδή οι ευγενείς δεν ασχολούνταν με αγροτικές και υπαίθριες εργασίες, το δέρμα τους παρέμενε λευκότατο και ξεχώριζαν έντονα οι μπλε φλέβες τους, ιδίως των γυναικών, οπότε αυτό έγινε ένδειξη των αριστοκρατών. Μάλιστα την εποχή της Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας, εκεί γύρω στα 1500+ οι γυναίκες σχεδίαζαν στα χέρια, λαιμό, μέτωπο γαλάζιες φλέβες για να δηλώνουν την ευγενή καταγωγή τους.

Εκεί λίγο πιο κάτω τους Σαρακηνούς ζούσαν και ζουν οι Τουαρέγκ, οι άνθρωποι της ερήμου.

Οι άντρες των Τουαρέγκ στη Βόρεια Αφρική φορούν ένα μπλε τουρμπάνι που ονομάζεται tagelmust, το οποίο τους προστατεύει από τον ήλιο και τον άνεμο της ερήμου της Σαχάρας.

Είναι χρωματισμένο με ίντιγκο – λουλάκι.

Αντί να χρησιμοποιηθεί χρωστική ουσία, η οποία χρησιμοποιεί το πολύτιμο γι’ αυτούς νερό, τα υφάσματά τους χρωματίζονται χτυπώντας τα με λουλακί σε σκόνη. Το μπλε χρώμα μεταφέρεται με τον ιδρώτα στο δέρμα, όπου θεωρείται σημάδι αρχοντιάς και ευμάρειας. Έτσι από τους «Μπλε άντρες» της Σαχάρας μεταδόθηκε και στους υπόλοιπους Μαυριτανούς πως το μπλε χρώμα στο δέρμα σημαίνει ευγενή και ανδρεία καταγωγή.  

(συνεχίζεται)

Φωτισμοί Νέον

Πώς παράγονται άλλα χρώματα φωτισμών νέον: 

Βλέπουμε πολλά διαφορετικά χρώματα λαμπτήρων νέον, οπότε ίσως αναρωτιέστε πώς λειτουργεί αυτό.

Υπάρχουν δύο κύριοι τρόποι παραγωγής άλλων χρωμάτων φωτός εκτός από το πορτοκαλί-κόκκινο του νέον.

Ένας τρόπος είναι να χρησιμοποιείται ένα άλλο αέριο ή ένα μείγμα αερίων για την παραγωγή χρωμάτων.

Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, κάθε ευγενές αέριο απελευθερώνει ένα χαρακτηριστικό χρώμα φωτός.

Για παράδειγμα, το ήλιο λάμπει ροζ, το κρυπτόν είναι πράσινο και το αργόν είναι μπλε.

Εάν τα αέρια αναμειχθούν, μπορούν να παραχθούν ενδιάμεσα χρώματα.

Ο άλλος τρόπος παραγωγής χρωμάτων είναι να επικαλυφθεί το γυαλί με ένα φώσφορο ή άλλη χημική ουσία που θα λάμπει σε ένα συγκεκριμένο χρώμα όταν ενεργοποιηθεί.

Λόγω της ποικιλίας των διαθέσιμων επιστρώσεων, τα περισσότερα σύγχρονα φώτα δεν χρησιμοποιούν πλέον νέον, αλλά είναι λαμπτήρες φθορισμού που βασίζονται σε εκκένωση υδραργύρου/αργού και επίστρωση φωσφόρου.

Αν δείτε ένα καθαρό φως να λάμπει σε ένα χρώμα, είναι ένα φως ευγενούς αερίου. Ένας άλλος τρόπος για να αλλάξετε το χρώμα του φωτός, αν και δεν χρησιμοποιείται σε φωτιστικά, είναι ο έλεγχος της ενέργειας που παρέχεται στο φως.

Ενώ συνήθως βλέπετε ένα χρώμα ανά στοιχείο σε ένα φως, υπάρχουν στην πραγματικότητα διαφορετικά επίπεδα ενέργειας διαθέσιμα στα διεγερμένα ηλεκτρόνια, τα οποία αντιστοιχούν σε ένα φάσμα φωτός που μπορεί να παράγει το στοιχείο.

Σύντομη Ιστορία των φωτισμών Νέον:

Ο Geissler (1857)θεωρείται ο πατέρας των λαμπτήρων φθορισμού.

Ο "Σωλήνας Geissler" του ήταν ένας γυάλινος σωλήνας με ηλεκτρόδια σε κάθε άκρο που περιείχε ένα αέριο σε μερική πίεση κενού.

Πειραματίστηκε με ρεύμα τόξου μέσω διαφόρων αερίων για να παράγει φως.

Ο σωλήνας ήταν η βάση για το φως νέον, το φως ατμών υδραργύρου, το φως φθορισμού, τη λάμπα νατρίου και τη λάμπα αλογονιδίου μετάλλου.

Οι William Ramsay & Morris W. Travers (1898) κατασκεύασαν μια λάμπα νέον, αλλά το νέον ήταν εξαιρετικά σπάνιο, επομένως η εφεύρεση δεν ήταν οικονομική.

Ο Ντάνιελ ΜακΦάρλαν Μουρ (1904) εγκατέστησε εμπορικά το "Moore Tube", το οποίο διέσχιζε ένα ηλεκτρικό τόξο μέσω αζώτου και διοξειδίου του άνθρακα για να παράγει φως.

Ο Georges Claude (1902) ενώ δεν εφηύρε τη λάμπα νέον, επινόησε μια μέθοδο για να απομονώσει το νέον από τον αέρα, καθιστώντας το φως προσιτό.

Το φως νέον παρουσιάστηκε από τον Georges Claude τον Δεκέμβριο του 1910 στην Έκθεση Αυτοκινήτου του Παρισιού.

Ο Claude αρχικά εργάστηκε με το σχέδιο του Moore, αλλά ανέπτυξε ένα δικό του αξιόπιστο σχέδιο λαμπτήρων και κυριάρχησε στην αγορά για τα φώτα μέχρι τη δεκαετία του 1930.

Οι μύκητες και οι χρωστικές τους

[2]

Εισαγωγή [2]

Η πλειοψηφία των καλά μελετημένων μυκητιακών χρωστικών προέρχεται από μύκητες τεσσάρων γενών: Aspergillus, Penicillium, Paecilomyces και Monascus. Όταν κατηγοριοποιούνται χημικά, οι μυκητιακές χρωστικές ομαδοποιούνται σε καροτενοειδή, μελανίνες, πολυκετίδια, αζαφιλόνες (πολυκετιδικά παράγωγα) κ.λπ.

Τα καροτενοειδή αποτελούν μια άφθονη ομάδα χρωστικών στη φύση.

Βρίσκονται σε όλα τα φυτά όπου παίζουν ουσιαστικό ρόλο στη φωτοσύνθεση.

Στους μύκητες, περισσότερα από 200 είδη μυκήτων έχουν τεκμηριωθεί ως ικανά να παράγουν καροτίνες.

Τα καροτενοειδή παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ανθρώπινη υγεία.

Δεν χρησιμεύουν μόνο ως πρόδρομοι της βιταμίνης Α στον άνθρωπο, αλλά μπορούν επίσης να ανακουφίσουν ή και να αποτρέψουν ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία, όπως ο καταρράκτης και η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.

Επιπλέον, μπορούν να μειώσουν τη συχνότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και καρκινωμάτων, συμπεριλαμβανομέ- νων των καρκίνων του πνεύμονα, του μαστού, του προστάτη και του παχέος εντέρου.

Οι επιδράσεις των καροτενοειδών που προάγουν την υγεία πιστεύεται ότι συνδέονται με τη βιοδραστηριότητά τους ως αντιοξειδωτικά και σαρωτές ελεύθερων ριζών.

Μια άλλη ευρέως διαδεδομένη ομάδα μυκητιακών χρωστικών είναι οι μελανίνες.

Η μελανίνη συμβάλλει σημαντικά στην ικανότητα των μυκήτων να επιβιώνουν και να ευδοκιμούν σε δυσμενή ενδιαιτήματα.

Τα μόρια μελανίνης μυκήτων είναι πολυφαινολικές ή και πολυινδολικές ενώσεις με υψηλές μοριακές μάζες και αρνητικά φορτία.

Λόγω των φυσικοχημικών ιδιοτήτων της, η μελανίνη μπορεί να μεσολαβήσει σε μια σειρά από κυτταρικές λειτουργίες, επιτρέποντας την προσαρμογή των μυκήτων σε διάφορους περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως το υπεριώδες φως (UV), η θερμότητα, η ιονίζουσα ακτινοβολία και οι οξειδωτικοί στρεσογόνοι παράγοντες.

Αυτές οι ιδιότητες καθιστούν την μελανίνη έναν πιθανό τεχνητό παράγοντα προστασίας από το στρες (π.χ. ραδιοπροστατευτικό) σε βιοεμπνευσμένες εφαρμογές. Ωστόσο, η συνάφεια της μελανίνης για την ανθρώπινη υγεία πιθανώς αποδεικνύεται καλύτερα στα ανθρώπινα μυκητιακά παθογόνα ως παράγοντας λοιμογόνου δράσης. Για παράδειγμα, στα ευκαιριακά ανθρώπινα παθογόνα του γένους Cryptococcus, όπως τα Cryptococcus neoformans και C. gattii, τα στελέχη που δεν μπορούν να παράγουν μελανίνη είναι μη λοιμογόνα ή έχουν σημαντικά μειωμένη λοιμογόνο δράση.

Ομοίως, στο Aspergillus fumigatus καθώς και στο Paracoccidioides brasiliensis, τα μελανοποιημένα κύτταρα εμφάνισαν αυξημένη αντίσταση στη φαγοκυττάρωση.

Σε αυτό το άρθρο, παρέχουμε μια ολοκληρωμένη και ενημερωμένη ανασκόπηση σχετικά με τις χρωστικές ουσίες μυκήτων που έχουν αποδείξει ότι σχετίζονται με την ανθρώπινη υγεία είτε άμεσα είτε έμμεσα.

Αρχικά περιγράφουμε τις κατηγορίες και τις χημικές δομές αυτών των μυκητιακών χρωστικών, συμπεριλαμβανομένων των αντιπροσωπευτικών μυκήτων που τις παράγουν.

Ακολουθούν περιγραφές των οδών βιοσύνθεσής τους, πώς αλληλεπιδρούν με το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα και τις σχέσεις μεταξύ της δομής και των δραστηριοτήτων τους. Ολοκληρώνουμε παρέχοντας μια προοπτική για μελλοντικές εξελίξεις.

Οι διάφοροι τύποι χρωμαισθησίας

3^ος υποτύπος ακουστικο-οπτικής συναισθησίας

Timbre–colour and timbre–shape = χροιά χρώματος και σχήμα χροιάς

(Εναλλακτικές ονομασίες θα μπορούσαν να είναι μουσικό όργανο-χρώμα

και μουσικό όργανο-σχήμα)

Σε αυτόν τον τύπο συναισθησίας, ο επαγωγέας είναι η χροιά, δηλαδή η ποιότητα του ήχου που παράγεται από κάθε συγκεκριμένο μουσικό όργανο και πιθανώς ταυτόχρονα το χρώμα, το σχήμα, η υφή, το μέγεθος, η χωρική θέση και η κίνηση. Ανάλογα με το εν λόγω συναισθητικό, αυτά τα στοιχεία μπορούν να εκδηλωθούν σε οποιονδήποτε συνδυασμό, και οποιοσδήποτε αριθμός από αυτούς μπορεί να βιωθεί: μόνο ένα, δύο, πολλά ή όλα μαζί.

Όπως συμβαίνει με όλες τις χρωμαισθησίες, μερικοί άνθρωποι αντιλαμβάνονται τα ηχοχρώματα εξωτερικά, σαν να βρίσκονται σε μια οθόνη μπροστά τους («προβολική συναισθησία»), ενώ άλλοι –η πλειοψηφία– τα βλέπουν στο μάτι του μυαλού τους ή απλώς λαμβάνουν μια έντονη εντύπωση του χρώματος ή άλλων οπτικών πλευρών («συναισθητικοί συνειρμιστές»).

Οι οπτικές αυτές ταυτίσεις είναι συνεπείς, δηλαδή με τον ίδιο ήχο να προκαλεί το ίδιο χρώμα, σχήμα, κίνηση κ.λπ., αλλά ιδιότυπες, δηλαδή διαφορετικές για κάθε συναισθητικό.

Κατά την ακρόαση μουσικής, ο χαρακτηριστικός ήχος κάθε οργάνου παράγει ένα διαφορετικό συναισθητικό χρώμα.

Οι χρωματικές εντυπώσεις μπορούν να υπάρχουν χωρίς να έχουν κάποιο συγκεκριμένο σχήμα, με το ένα χρώμα απλώς να δίνει τη θέση του σε ένα άλλο ή τα χρώματα να συνυπάρχουν για να σχηματίσουν ένα είδος χρωματικού «τοπίου» όταν παίζονται πολλά διαφορετικά όργανα μαζί.

Για άτομα με αυτόν τον τύπο συναισθησίας, το όργανο έχει συνήθως ένα κύριο χρώμα, η απόχρωση του ποικίλλει ανάλογα με τον τόνο, επομένως μπορεί να είναι πιο ανοιχτό όταν το όργανο βγάζει ήχο υψηλότερου τόνου ή πιο σκούρο όταν κάνει ήχο χαμηλότερου τόνου ή αποχρώσεις με άλλο χρώμα.

Ακολουθούν μερικές περιγραφές που γράφτηκαν από άτομα με συναισθησία χροιάς:

«Τα χρώματα δεν παραμένουν σταθερά στις διακυμάνσεις ενός οργάνου – γίνονται πιο σκούρα ή πιο ανοιχτά (π.χ. το κλαρινέτο είναι πολύ πιο ροζ στο υψηλό εύρος του).»

«Οι ηλεκτρικές κιθάρες και τα όργανα μπορεί να κυμαίνονται από πορτοκαλί έως κίτρινο ανάλογα με τον τόνο. Τα ντέφια είναι επίσης πολύ κίτρινα.

Επίσης, τα synths μπορεί να ακούγονται/φαίνονται από μπλε έως μωβ."

«Αν και οι παραμορφωμένες ηλεκτρικές κιθάρες είναι ένα πραγματικά σκούρο γκρι, σχεδόν μαύρο, τα όργανα είναι μπλε και τα synths είναι πορτοκαλί για μένα»

«Τα ντέφια είναι κίτρινα, αν και το κίτρινο μου είναι περισσότερο ένα καστανό καφέ κίτρινο.»

Στο βιβλίο L'Audition Colorée, που γράφτηκε από τον Ferdinand Suárez de Mendoza στα τέλη του 19ου αιώνα, ο συγγραφέας παραθέτει τα χρώματα που προκαλούνται από τους ήχους διαφορετικών μουσικών οργάνων για τον δικαστή και ζωγράφο Salomon Landoit, που αναφέρεται σε ένα βιβλίο του Johann Wolfgang von Goethe. το 1810, το οποίο με τη σειρά του παρέθεσε τη βιογραφία του Landoit, που δημοσιεύτηκε το 1786 από τον Léonard Hoffmann.

Χροιά σχήματος:

Ο ήχος κάθε οργάνου παράγει την οπτική εντύπωση ενός συγκεκριμένου σχήματος: γεωμετρικές φιγούρες, γραμμές, τσιμπήματα, μπλοκ ή πιτσιλιές κ.λπ..

Μπορεί επίσης να έχει χρώμα, υφή, μέγεθος, θέση και κίνηση, αν και δεν έχει απαραίτητα κανένα από αυτά τα πρόσθετα χαρακτηριστικά.

Αυτός ο τύπος συναισθησίας είναι παρόμοιος με τον γενικό τύπο ήχου-όρασης και θα μπορούσαν να θεωρηθούν το ίδιο πράγμα, αν και ο όρος ηχόχρωμα χρησιμοποιείται συχνότερα σε σχέση με τη μουσική.

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

Συνέντευξη με τα χρώματα

[ρλιζ΄]

Το Μπλε και σε άλλα θρησκεύματα

[ιζ΄]

-Χμ! Οι θρησκείες κι’ εγώ το μπλε χρώμα.

Αφού σου μίλησα ήδη για την σχέση μου με τις εβραιογενείς θρησκείες, συνεχίζω με τις υπόλοιπες.

Το μπλε στον Ινδουισμό:

Πολλοί από τους θεούς του ινδουιστικού πανθέου απεικονίζονται με μπλε δέρμα, ιδιαίτερα εκείνοι που συνδέονται με τον Βισνού, ο οποίος λέγεται ότι είναι ο συντηρητής του κόσμου, και επομένως στενά συνδεδεμένος με το νερό.

Ο Κρίσνα και ο Ράμα, οι κυριότεροι αβατάρ του Βισνού, απεικονίζονται συνήθως με μπλε δέρμα.

Ο Σίβα, η θεότητα του καταστροφέα ή μεταμορφωτή, απεικονίζεται επίσης σε ανοιχτή μπλε απόχρωση και ονομάζεται Nīlakaṇṭha, ή γαλαζολαρυγγώδης, επειδή κατάπιε μπλε δηλητήριο για να σώσει το σύμπαν κατά τη διάρκεια του Samudra Manthana, του αναδεύματος του ωκεανού του γάλακτος.

Το μπλε χρησιμοποιείται για να αντιπροσωπεύει συμβολικά το πέμπτο τσάκρα, το τσάκρα του λαιμού, το Vishuddha.

Αυτά μας λέει η Wikipedia σχετικά με το μπλε στον ινδουισμό, όμως εγώ θα σου πω λίγο περισσότερα, αφού ο ινδουισμός είναι το μόνο θρήσκευμα που αναφέρεται σε χρώματα και χρωματίζει τους θεούς του.

Όπως μόλις σου είπα, το μπλε είναι το χρώμα κυρίως του Βισνού (αν και όχι μόνο αυτού) και των περισσότερων αβατάρ του.

Στον Ινδουισμό ο Βισνού (η ονομασία Βισνού προέρχεται από την ρίζα ‘vis’ που σημαίνει ‘διευθετώ’) είναι ο υπέρτατος θεός Swayam Bhagavan – μία από τις τρεις μορφές της υπέρτατης θεότητας Τριμούρτη- που εκδηλώνει την έννοια της συντήρησης, διατήρησης και προστασίας (της παγκόσμιας τάξης), γνωστός και με τα ονόματα Narayana και Hari.

Εκτός από τον Βισνού και ο Σίβα (το τρίτο μέλος της Τριμούρτι) αν και αναφέρεται ως λευκός, πολλές φορές απεικονίζεται με απαλό μπλε (γαλάζιο) χρώμα.

Ο Σίβα, (ως Χάρα), συνδυάζεται με τον Βισνού (Χάρι) και προκύπτει η δίχρωμη δυαδική θεότητα Χαριχάρα όπου η μια πλευρά της έχει χρώμα βαθύ μπλε, ενώ η άλλη μισή είναι λευκή. Η θεότητα αυτή είναι γνωστή και σαν Shankaranarayana (όπου "Shankara" είναι ο Shiva και "Narayana" ο Vishnu).

Πάμε τώρα στους αβατάρ του Βισνού, όπου οι δυο κυριότεροι, ο Ράμα και ο Κρίσνα, έχουν και αυτοί μπλε χρώμα.

Ο όρος αβατάρ (από το avatara = κατάβαση) κατά τον ινδουισμό, σημαίνει την μορφή που παίρνει κάποια θεότητα σε μια σκόπιμη κάθοδό της στην γη.

Ο όρος σχετίζεται συχνότερα με τον Βισνού, αλλά σχετίζεται επίσης και με άλλες θεότητες.

Ο Βισνού είχε πολλές ενσαρκώσεις (αβατάρ) αλλά κυριότεροι είναι οι 10 αβατάρ του, που σχηματίζουν την Ντασαβατάρα.

Η Ντασαβατάρα, όπως το λέει η ίδια η λέξη (ντας = δέκα + αβατάρ) είναι όπως σου είπα η δεκάδα των κυριότερων και γνωστότερων αβατάρ του Βισνού. Η λίστα αυτή έχει κάποιες παραλλαγές, αλλά η πρότυπη λίστα αναφέρει τους:

Matsya, Kurma, Varaha, Narashimha, Vamana,

Parashurama, Rama, Krishna, Buddha, Kalki

Από αυτούς σχεδόν όλοι εμφανίστηκαν με μπλε χρώμα. Όλοι εκτός από τον Buddha και τον Parashurama, όπως βεβαίως και τον Kalki, ο οποίος δεν έχει εμφανιστεί ακόμα, είναι ο αναμενόμενος και αναμένεται να έχει λευκό χρώμα.

Στο μπλε χρώμα του Κρίσνα οφείλεται και το HOLI, ο μεγάλος ινδουιστικός εορτασμός των χρωμάτων και της άνοιξης.

Τί ακριβώς είναι το Holi; Είναι ένας παμπάλαιος ινδουιστικός εορτασμός που ξεκίνησε σαν εορτασμός για την καρποφορία της γης ενώ στη συνέχεια συνδέθηκε με μύθους της ινδουιστικής θρησκείας που αφορούν στον θεό Βισνού και τον αβατάρ του Κρίσνα.

Κατά τον χαρμόσυνου αυτόν εορτασμό, όλοι γίνονται ίσοι, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας και κάστας (κοινωνικής τάξης) και πετάνε χρωματισμένες πούδρες και αρωματισμένα νεροχρώματα ο ένας στον άλλον.

Ο εορτασμός ξεκινά από τους προσκυνητές που μέσα στους ναούς ρίχνουν κόκκινα χρώματα πάνω στα αγάλματα του μπλε Κρίσνα.

Κατά την παράδοση το έθιμο ξεκίνησε όταν μια μέρα παραπονέθηκε ο Κρίσνα στην μητέρα του γιατί η αγαπημένη του Ράντχα (αβατάρ της θεϊκής συζύγου του Λάκσμι) δεν ήταν χρωματισμένη μπλε σαν κι εκείνον. Η μητέρα του με τους συγγενείς του πήγαν στο χωριό της αγαπημένης του και αφού την βρήκαν με τις φίλες της, άρχισαν να την περιγελούν ενώ στο τέλος έριξαν πάνω της χρώματα για να την βάψουν.

To μπλε στον Σιχισμό:

Ο Σιχισμός αναπτύχθηκε από τις πνευματικές διδασκαλίες του Γκουρού Νανάκ (1469–1539), του πρώτου γκουρού της πίστης αυτής.

Είναι μια ινδική θρησκεία και φιλοσοφία που ξεκίνησε στην περιοχή Παντζάμπ της ινδικής υποηπείρου γύρω στα τέλη του 15ου αιώνα μ.Χ. Είναι μια από τις πιο πρόσφατα ιδρυθείσες μεγάλες θρησκείες και από τις μεγαλύτερες στον κόσμο με περίπου 25-30 εκατομμύρια οπαδούς (γνωστούς ως Σιχ).

Οι πολεμιστές των Σιχ, Akali Nihangs, φορούν μπλε ενδυμασία.

Ο γκουρού τους Γκόμπιντ Σινγκ είχε επίσης ένα μπλε άλογο.

Το σπάνιο μπλε άλογο είναι μέρος πολυάριθμων ιστοριών και πινάκων που σχετίζονται με τον Γκουρού που είναι μια σημαντική προσωπικότητα του Σιχισμού. Στην πραγματικότητα, ο Guru Gobind Singh αναφέρθηκε επίσης ως "Neele ghode wala" ή "αυτός με το μπλε άλογο".

Το όνομα του αλόγου ήταν «Neela» λόγω του μπλε χρώματος του.

Ο όρος "χρώματα Khalsa" αναφέρεται στα χρώματα που ανήκουν στον Σιχισμό. Αν και πολλές φορές διαφορετικές ομάδες Σιχ χρησιμοποιούν διαφορετικά χρώματα, τα ιερά χρώματα του Σιχισμού είναι το μπλε, το σαφράν, το λευκό και το μαύρο.

Ανάμεσα σε όλες αυτές τις αποχρώσεις, το μπλε χρώμα κατέχει μια ξεχωριστή θέση στην κουλτούρα των Σιχ.

Κοινώς, το μπλε χρώμα συμβολίζει την έμπνευση, τη σοφία και την σταθερότητα. Είναι επίσης σύμβολο ηρεμίας και ελευθερίας.

Το μπλε στον Βουδισμό:

Οι βουδιστές πιστεύουν ότι αν διαλογιστείτε επικεντρωμένοι στο μπλε χρώμα όταν είστε θυμωμένοι, αυτός ο θυμός θα μετατραπεί σε σοφία και ευφυΐα.

Πιστεύουν επίσης ότι η χρήση μπλε λίθων παρατείνει τη ζωή και απορροφά τις αμαρτίες.

Επιπλέον, αντιστοιχούν το στοιχείο του αέρα με αυτό το χρώμα.

Το αυτί επίσης είναι ένα όργανο που αντιστοιχεί στο μπλε χρώμα.

Το μπλε στον παγανισμό:

Το μπλε στις παγανιστικές θρησκείες της Β. Ευρώπης και αλλού, συνδεόταν με την ειρήνη, την αλήθεια, την σοφία, την προστασία και την υπομονή.

Βοηθά στη θεραπεία, την ψυχική ικανότητα, την αρμονία και την κατανόηση.

Το μπλε στο Δωδεκάθεο:

Στην ελληνική μυθολογία και ιδιαιτέρως στο Δωδεκάθεο, δεν υπάρχουν χρωματικές αναφορές, παρά ελάχιστες. Μπορούμε όμως να εξάγουμε τα χρώματα των Ολυμπίων θεών εάν τους αντιστοιχίσουμε στα χρώματα του χρωματικού κύκλου.

Με την εργασία αυτή έχουμε τρεις διαφορετικές ταυτίσεις χρωμάτων θεών.

Η πρώτη είναι η ταύτιση των τριών πρώτων βασικών θεϊκών ζευγών με τα τρία βασικά χρώματα, όπου στο μπλε αντιστοιχεί το ζεύγος Ζευς – Ήρα.

Στην δεύτερη περίπτωση όπου διαχωρίζουμε σε άτομα τα τρία ζεύγη των πρωταρχικών βασικών θεοτήτων των Ολυμπίων και τα αντιστοιχούμε με τον χρωματικό κύκλο, ο Ζευς καταλαμβάνει την θέση του μπλε χρώματος (όπως εξάλλου αναφέρεται και στον κλασικό αλχημικό πίνακα.

Στην ανάπτυξη του Ολύμπιου Πανθέου, όπου προστίθενται και οι υπόλοιποι 6 θεοί για να σχηματισθεί η δωδεκάδα, χρησιμοποιούμε την κατά Ίττεν ανάπτυξη του χρωματικού κύκλου, ο οποίος αποτελείται από 12 αποχρώσεις.

Τοποθετούμε τους 12 θεούς στα 12 χρώματα του κύκλου (όπου παρατηρούμε μια ελαφρά χρωματική μετακίνηση των θεών) και βλέπουμε τους θεούς να ταυτίζονται ακριβέστερα με τους χρωματισμούς που εκφράζουν τις ιδιότητές τους.

Εδώ ο Ζευς παίρνει μια μπλε απόχρωση που μωβίζει (ας πούμε ίντιγκο) το μπλε χρώμα ανήκει στην Αθηνά, ενώ μπλε έχει και η Ήρα, αλλά σε ανοιχτότερη μορφή του, δηλαδή γαλανό.

Υπάρχουν και άλλες θρησκείες όπου θα μπορούσαμε να δούμε αν σχετίζεται με αυτές το μπλε χρώμα και πώς, όπως η αρχαία αιγυπτιακή, η σκανδιναβική, ο σιντοϊσμός, ο ταοϊσμός, η κέλτικη, ο ζωροαστρισμός και άλλες, αλλά έτσι ‘θα πάει μακριά η βαλίτσα, όπως λένε κι΄ εμείς έχουμε να αναφερθούμε και σε άλλα πράγματα σχετικά με το μπλε χρώμα. 

Χολερυθρίνη

Η χολερυθρίνη (από το ελληνικό ‘ερυθρή χολή) ή bilirubin (BR) (από το λατινικό για "κόκκινη χολή") είναι μια κόκκινη-πορτοκαλί ένωση που εμφανίζεται στην φυσιολογική καταβολική οδό που διασπά την αίμη στα σπονδυλωτά.

Αυτός ο καταβολισμός είναι μια απαραίτητη διαδικασία για την απομάκρυνση από το σώμα των άχρηστων προϊόντων που προκύπτουν από την καταστροφή γηρασμένων ή μη φυσιολογικών ερυθρών αιμοσφαιρίων.

Στο πρώτο στάδιο της σύνθεσης της χολερυθρίνης, το μόριο της αίμης απογυμνώνεται από το μόριο της αιμοσφαιρίνης.

Στη συνέχεια η αίμη διέρχεται από διάφορες διεργασίες καταβολισμού πορφυρίνης, ο οποίος ποικίλλει ανάλογα με την περιοχή του σώματος στην οποία συμβαίνει η διάσπαση.

Για παράδειγμα, τα μόρια που εκκρίνονται στα ούρα διαφέρουν από αυτά στα κόπρανα.

Η παραγωγή της μπιλιβερδίνης (χολοπρασίνης) από την αίμη είναι το πρώτο σημαντικό βήμα στην καταβολική οδό, μετά την οποία το ένζυμο ρεδουκτάση της μπιλιβερδίνης εκτελεί το δεύτερο στάδιο, παράγοντας χολερυθρίνη από τη μπιλιβερδίνη.

Τελικά, η χολερυθρίνη διασπάται μέσα στο σώμα και οι μεταβολίτες της απεκκρίνονται μέσω της χολής και των ούρων.

Τα αυξημένα επίπεδα μπορεί να υποδηλώνουν ορισμένες ασθένειες.

Ευθύνεται για το κίτρινο χρώμα στους μώλωπες επούλωσης και τον κίτρινο αποχρωματισμό στον ίκτερο.

Το βακτηριακό ένζυμο αναγωγάση της χολερυθρίνης είναι υπεύθυνο για τη διάσπαση της χολερυθρίνης στο έντερο.

Ένα προϊόν της διάσπασης, η urobilin (ουροχολίνη), είναι το κύριο συστατικό του αχυροκίτρινου χρώματος στα ούρα.

Ένα άλλο προϊόν διάσπασης, η στερκοβιλίνη, προκαλεί το καφέ χρώμα των κοπράνων.

Αν και η χολερυθρίνη βρίσκεται συνήθως σε ζώα και όχι σε φυτά, τουλάχιστον ένα είδος φυτού, το Strelitzia nicolai, είναι γνωστό ότι περιέχει την αυτήν παράγωγη χρωστική ουσία.

Η χολερυθρίνη αποτελείται από μια τετραπυρρόλη ανοιχτής αλυσίδας.

Σχηματίζεται από την οξειδωτική διάσπαση μιας πορφυρίνης στην αίμη, η οποία παρέχει τη μπιλιβερδίνη.

Η μπιλιβερδίνη ανάγεται σε χολερυθρίνη.

Μετά τη σύζευξη με γλυκουρονικό οξύ, η χολερυθρίνη είναι υδατοδιαλυτή και μπορεί να απεκκριθεί.

Η χολερυθρίνη είναι δομικά παρόμοια με τη χρωστική ουσία φυκοβιλίνη που χρησιμοποιείται από ορισμένα φύκια για τη σύλληψη της φωτεινής ενέργειας και με την χρωστική φυτόχρωμα που χρησιμοποιείται από τα φυτά για την αίσθηση του φωτός.

Όλα αυτά περιέχουν μια ανοιχτή αλυσίδα τεσσάρων πυρρολικών δακτυλίων.[

Τα χρώματα των χολών είναι γνωστά από την αρχαιότητα.

Ο Ιπποκράτης συσχέτισε τις χρωστικές της χολής με δύο από τις τέσσερα διαθέσεις του ανθρώπου, στο πλαίσιο μιας σχέσης μεταξύ της πρασινο – κίτρινης και της μαύρης χολής.

Ο Ιπποκράτης επισκέφτηκε τον Δημόκριτο στα Άβδηρα, ο οποίος θεωρούνταν ειδικός στην μελαγχολική «μαύρη χολή».

Χρώματα πολύτιμων λίθων από ελαττώματα

[Γ]

Χρώματα πολύτιμων λίθων που προκύπτουν

από χρωματικά κέντρα

Χρώματα αμέθυστου, τοπάζ και καπνιστού χαλαζία

(Ας δούμε τί αναφέρεται γι’ αυτά στην σειρά: Causes of Color)

Το χρωματικό κέντρο μπορεί επίσης να υπάρχει σε διεγερμένη κατάσταση και η ενέργεια που απαιτείται για να φτάσει σε αυτή την διεγερμένη κατάσταση είναι ίση με την ενέργεια ενός ορατού φωτονίου.

Το χρωματικό κέντρο απορροφά ενέργεια με τη μορφή φωτονίων στην κίτρινη περιοχή του φάσματος πηδώντας στη διεγερμένη του κατάσταση. Αυτό που βλέπουμε στον κρύσταλλο είναι το συμπληρωματικό του χρώμα, το μωβ.

Η ακτινοβολία του καθαρού χαλαζία θα προκαλέσει την εκτόξευση ηλεκτρονίων από ορισμένα από τα άτομα οξυγόνου.

Τα ηλεκτρόνια θα επιστρέψουν αμέσως και ο κρύσταλλος είναι άχρωμος.

Η προσθήκη Al στη δομή SiO2 (περίπου 1 άτομο Al για κάθε 10000 άτομα Si) έχει ως αποτέλεσμα μια αλλαγή στο χρώμα στου κρυστάλλου.

Εάν το Al3+ αντικαταστήσει το ιόν Si4+ στο πλαίσιο SiO2 για να διατηρήσει την ηλεκτρική ουδετερότητα του κρυστάλλου, θα μπορούσε να υπάρχει ένα πρωτόνιο (H+).

Εάν η ακτινοβολία εκτοξεύσει ένα ηλεκτρόνιο από ένα άτομο οξυγόνου κοντά στο ιόν αλουμινίου, το ηλεκτρόνιο μπορεί να παγιδευτεί από το πρωτόνιο.

Ολόκληρη η οντότητα (AlO4)5- δημιουργεί ένα χρωματικό κέντρο «τρύπας» και μετατρέπεται σε (AlO4)4-.

Το άτομο υδρογόνου απορροφά το φως για να παράγει το γκρι-προς-καφέ-μαύρο χρώμα του καπνιστού χαλαζία.

Αφαίρεση χρωματικών κέντρων

Το ηλεκτρόνιο μπορεί να ελευθερωθεί από την «παγίδα» μόνο όταν τροφοδοτείται με αρκετή ενέργεια για να κινηθεί πέρα από την έλξη των θετικών ιόντων.

Αυτό μπορεί να συμβεί εάν ο κρύσταλλος θερμανθεί σε μερικές εκατοντάδες βαθμούς Κελσίου και έχει ως αποτέλεσμα τη λεύκανση του κέντρου χρώματος.

Σε ορισμένα υλικά, η φωτεινή ενέργεια από τον φωτισμό μπορεί να είναι αρκετή για να ελευθερώσει το ηλεκτρόνιο, οδηγώντας σε οπτική λεύκανση.

Τα χρώματα τόσο του αμέθυστου όσο και του καπνιστού χαλαζία είναι σταθερά στο φως, αλλά χάνονται όταν θερμαίνονται μεταξύ 300 και 500°C.

Εάν δεν υπερθερμανθεί, το κέντρο χρώματος και το χρώμα μπορούν να αποκατασταθούν με άλλη ακτινοβολία κ.ο.κ.

Η ακριβής φύση πολλών χρωματικών κέντρων μας είναι άγνωστη.

Είναι αρκετά ενδιαφέρον ότι η ακτινοβολία άχρωμων διαμαντιών μπορεί να παράγει σταθερά κίτρινα, μπλε, καφέ και πράσινα χρώματα.

Αν και τα ακτινοβολημένα κίτρινα και μπλε διαμάντια είναι παρόμοια στην εμφάνιση με τα κίτρινα που προκαλούνται από το άζωτο και το μπλε που προκαλείται από το βόριο, είναι πολύ λιγότερο πολύτιμα και μπορούν να διακριθούν από φασματοσκοπικά και άλλα χαρακτηριστικά.

Ξυλομπογιές [Β]

(από την Wikipedia)

Παρά την ύπαρξη των χρωματιστών μολυβιών για περισσότερο από έναν αιώνα, ο κόσμος της τέχνης αντιμετώπισε ιστορικά το μέσο με λιγότερο θαυμασμό από άλλα μέσα χρωματισμού στην ζωγραφική τέχνη.

Ωστόσο, η ανακάλυψη νέων τεχνικών και μεθόδων, η ανάπτυξη μολυβιών με ανθεκτικότητα των χρωμάτων στο φωτός και ο σχηματισμός έγκυρων οργανισμών επιτρέπει καλύτερα στα χρωματιστά μολύβια να ανταγωνιστούν τα άλλα μέσα. Επιπλέον, τα χρωματιστά μολύβια είναι πιο προσιτά, πιο καθαρά και πιο απλά σε σύγκριση με άλλα μέσα χρωματισμού.

Η χρήση μέσων με βάση το κερί σε κραγιόνια μπορεί να εντοπιστεί στην Ελληνική Χρυσή Εποχή και αργότερα τεκμηριώθηκε από τον Ρωμαίο μελετητή Πλίνιο τον Πρεσβύτερο.

Τα υλικά με βάση το κερί είναι ελκυστικά στους καλλιτέχνες για αιώνες λόγω της αντοχής τους στη φθορά, της ζωηρότητας και της λαμπρότητας των χρωμάτων τους και των μοναδικών ιδιοτήτων απόδοσης τους.

Αν και τα χρωματιστά μολύβια είχαν χρησιμοποιηθεί για «έλεγχο και σήμανση» για δεκαετίες πριν, μόλις στις αρχές του 20ου αιώνα δημιουργήθηκαν χρωματιστά μολύβια ποιότητας για καλλιτέχνες.

Οι κατασκευαστές που άρχισαν να παράγουν χρωματιστά μολύβια ποιότητας περιελαμβάνουν την Faber-Castell από το 1908 (η σειρά Polychromos ήταν αρχικά 60 χρώματα) και την Caran d'Ache το 1924, ακολουθούμενη από την Berol Prismacolor το 1938.

Άλλοι αξιόλογοι κατασκευαστές περιλαμβάνουν τους Bruynzeel-Sakura, Cretacolor, Derwent, Koh-i-Noor Hardtmuth, Mitsubishi (uni-ball), Schwan-Stabilo και Staedtler.

Τελευταίως εμφανίσθηκε και η Brutfuner που παράγει διαφόρων ειδών ξυλομπογιές σε αρκετά πιο προσιτές προς το παρόν τιμές, όπως ξυλομπογιές μεταλλικών χρωμάτων, παστέλ, μακαρόν και βεβαίως υδατοδιάλυτες, με κασετίνες που περιλαμβάνουν έως και 120 και πλέον χρώματα, αλλά και ξυλομπογιές λαδιού με κασετίνες που φθάνουν έως και τα 520 χρώματα. 

Τα μολύβια καλλιτεχνών και επαγγελματικής ποιότητας κατασκευάζονται με υψηλότερες συγκεντρώσεις χρωστικών ουσιών απ’ ότι στα απλά σχολικά  χρωματιστά μολύβια μαθητών.

Η ανθεκτικότητά τους στο φως – αντοχή στις ακτίνες UV, στο ηλιακό φως – μετράται και τεκμηριώνεται επίσης.

Η ανθεκτικότητα του πυρήνα, (η αντοχή στο σπάσιμο της χρωματιστής γραφίδας) και στο νερό και η δημοτικότητα της μάρκας είναι επίσης αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά των χρωματιστών μολυβιών ποιότητας καλλιτεχνών.

Τα μολύβια ποιότητας καλλιτεχνών έχουν τις μεγαλύτερες χρωματικές σειρές.

Τα 72 σετ χρωμάτων είναι πολύ κοινά και υπάρχουν πολλές μάρκες 120 χρωμάτων και άνω. Διατίθενται επίσης συνήθως και  ως μεμονωμένα μολύβια.

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

Συνέντευξη με τα χρώματα

[ρλις΄]

Το Μπλε στην πολιτική και πέραν αυτής

[ις΄]

-Μιλώντας σου Άνθρωπε, εγώ το μπλε, για την σχέση μου με την πολιτική, φάνηκε σαν να ολοκλήρωσα, φευ όμως δεν συνέβη κάτι τέτοιο.

Μιλώντας για το μπλε χρώμα σε στρατούς και αστυνομίες δεν αναφέρθηκα στους κυανόκρανους του ΟΗΕ.

Η Ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ ή ειρηνευτικός στρατός των Ηνωμένων Εθνών (United Nations Peacekeeping), είναι γνωστός ως κυανόκρανοι λόγω των ανοιχτό μπλε μπερέδων ή κρανών τους (Blue Berets or Blue Helmets). Πρόκειται για λειτουργία που εκπληρώνεται από το Τμήμα Ειρηνευτικών Επιχειρήσεων για την βοήθεια χωρών που βρίσκονται σε σύγκρουση και για την δημιουργία συνθηκών μόνιμης ειρήνης.

Βέβαια, μελετώντας την δράση των κυανόκρανων, παρατηρούμε πως πέραν από την προσπάθεια ειρήνευσης ή επιβολής ειρήνης, σε αρκετές περιπτώσεις η εμφάνιση των κυανόκρανων ακολουθείται από αύξηση της πορνείας ή ακόμα και παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Πέρα από τα κράνη και τους μπερέδες της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ, μπλε χρώμα έχει και η σημαία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών που αποτελείται από το επίσημο έμβλημα του Οργανισμού, ενός λευκού παγκόσμιου χάρτη που τον περιβάλλουν κλαδιά ελιάς πάνω σε μπλε φόντο.

Αν και κάποιες φορές το φόντο της σημαίας του ΟΗΕ είναι μπλε, συνήθως έχει χρώμα γαλανό (ανοιχτό μπλε).

Αντιθέτως βαθύ μπλε, κάποιες φορές αρκετά σκούρο, έχει η σημαία της Ε.Ε. γιατί μπλε είναι επίσης και η σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην οποία επάνω σε ένα μπλε φόντο φέρονται σε κυκλική διάταξη 12 χρυσοί (κίτρινοι) αστέρες.

Το μπλε χρώμα φέρεται επάνω στις σημαίες αρκετών κρατών, σε διχρωμία, τριχρωμία ή πολυχρωμία.

Μπλε και άσπρο χρώμα έχουν οι σημαίες της Ελλάδας, της Φινλανδίας, του Ισραήλ, του Ελ Σαλβαδόρ και οι τοπικές σημαίες της Σκωτίας και του Κεμπέκ, ενώ το μπλε στην γαλάζια του απόχρωση σε συνδυασμό με άσπρο χρωματίζει τις σημαίες της Σομαλίας, του Ανατολικού Τουρκεστάν, της Ονδούρας και της Μικρονησίας.

Γαλάζιο με κίτρινο έχει η σημαία του Καζακστάν, των νησιών Παλάου, ενώ Μπλε με κίτρινο είναι το χρώμα της σημαίας της Ουκρανίας, όπως και της Σουηδίας.

Το μπλε (αλλά και στην γαλάζια του μορφή) εμφανίζεται σε πάρα πολλές τρίχρωμες σημαίες, κυρίως στον συνδυασμό Μπλε – Άσπρο – Κόκκινο, μεταξύ των οποίων από τις γνωστότερες είναι οι σημαίες των Η.Π.Α., του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας, Νορβηγίας, Ολλανδίας, Ρωσίας, Τσεχίας, Αυστραλίας και αρκετές άλλες.

Δεν συνεχίζω με το μπλε σε σημαίες με άλλους τριχρωμικούς ή τετραχρωμικούς συνδυασμούς κλπ. πάνω σε εθνικές σημαίες γιατί η παρουσίαση τους θα πάει εις μάκρος.

Βέβαια πρέπει να σου αναφέρω πως σημειωνόταν το μπλε χρώμα κατά τον Μεσαίωνα επάνω στις εραλδικές σημαίες και εμβλήματα (οικόσημα) όταν αυτά χαράσσονταν πάνω σε υλικά που δεν επιδέχονταν χρωματισμό, όπως π.χ. ξύλο, πέτρα, μάρμαρο…. Παράλληλες οριζόντιες γραμμώσεις συμβόλιζαν το μπλε χρώμα.

Επίσης κατά τους μεσαιωνικούς αλχημικούς πίνακες, το μπλε αντιστοιχούσε στον πλανήτη Δία, στο ζαφείρι, τον κασσίτερο και στα ζώδια των Ιχθύων και του Τοξότη.

Σου μίλησα Άνθρωπε για το μπλε στην πολιτική, και επειδή πολιτική και θρησκεύματα είναι ανάλογα (και οι θρησκεία μια μορφή πολιτικής είναι), ας δούμε τώρα το μπλε στα διάφορα θρησκεύματα.

Ξεκινώντας από τις εβραιογενείς Αβραμικές θρησκείες, ας δούμε τον ρόλο του μπλε στην παλαιότερη από αυτές, τον Ιουδαϊσμό.

Το μπλε στον Ιουδαϊσμό:

Κατά την Τορά, οι Ισραηλίτες είχαν εντολή να βάλουν κρόσσια, tzitzit, στις γωνίες των ιερατικών ενδυμάτων τους και να πλέξουν μέσα σε αυτά τα κρόσσια ένα «στριμμένο νήμα από μπλε (tekhelet).

Στην αρχαιότητα, αυτό το μπλε νήμα χρωματιζόταν από μια βαφή που εξαγόταν από ένα μεσογειακό θαλάσσιο σαλιγκάρι που ονομαζόταν στα εβραϊκά χιλάζον, όνομα εξαγόμενο από την αρχαιοελληνική λέξη ‘ελικών’.

Ο Μαϊμωνίδης ισχυρίστηκε ότι αυτό το μπλε ήταν το χρώμα του «καθαρού ουρανού του μεσημεριού».

Σύμφωνα με αρκετούς ραβίνους σοφούς, το μπλε είναι το χρώμα της Δόξας του Θεού.

Το βλέμμα σε αυτό το χρώμα βοηθά στον διαλογισμό, φέρνοντάς μας μια ματιά στο «πεζοδρόμιο από ζαφείρι, όπως ο ίδιος ο ουρανός για την αγνότητα», που είναι μια ομοίωση του Θρόνου του Θεού.

Η Κιβωτός της Διαθήκης (των 10 εντολών), καλυπτόταν με μπλε ύφασμα όταν μεταφέρονταν από τόπο σε τόπο.

Το μπλε στον Χριστιανισμό:

Το μπλε συνδέεται ιδιαίτερα με την Παναγία.

Αυτό ήταν το αποτέλεσμα ενός διατάγματος του Πάπα Γρηγορίου Α' (540-601) που διέταξε ότι σε όλους του θρησκευτικούς οι φιγούρες θα έπρεπε να είναι εύκολα αναγνωρίσιμες, ειδικά αυτή της φιγούρας της Μαρίας.

Αν ήταν μόνη της στην εικόνα, το ένδυμα της ήταν συνήθως βαμμένο με το ακριβότερο μπλε, ultramarine.

Αν ήταν με τον Χριστό, το κοστούμι της ήταν συνήθως βαμμένο με μια λιγότερο ακριβή χρωστική ουσία, για να μην τον επισκιάζει.

Στην ανατολική ορθόδοξη εκκλησία το μπλε συμβολίζει τα Ουράνια και την Αλήθεια, γι’ αυτό πολλές εκκλησίες (κυρίως νησιωτικές) έχουν τον τρούλο τους (που συμβολίζει τον Ουρανό) βαμμένο μπλε.

Το μπλε στο Ισλάμ:

Το μπλε στο Ισλάμ έρχεται σε δεύτερη μοίρα, αφού το πράσινο χρώμα είναι το πιο αντιπροσωπευτικό αυτού του θρησκεύματος, ακολουθούμενο από τα άλλα ιερά χρώματα κόκκινο, άσπρο και μαύρο.

Παρ’ αυτά το μπλε θεωρείται το σύμβολο της πνευματικότητας και των ουρανών και συνδέεται συχνά με την περισυλλογή.

Χρησιμοποιείται συχνά σε πλακάκια, θόλους και κατασκευές οροφής.

Το μπλε σημαίνει τα αδιαπέραστα βάθη του σύμπαντος, ενώ σε αποχρώσεις του τυρκουάζ πιστεύεται ότι έχει μυστικιστικές ιδιότητες.

Το μπλε λειτουργεί ως υπενθύμιση των ουρανών και των σαγηνευτικών αποστάσεων της ανώτερης γνώσης.

Πιστεύεται ακράδαντα ότι το μπλε χρώμα πυροδοτεί χημικές αποκρίσεις στον εγκέφαλό μας που στην πραγματικότητα μας αλλάζουν φυσιολογικά Αυτό μπορεί να είναι διεγερτικό και συναρπαστικό, αισθησιακό ή ηρεμιστικό και καταπραϋντικό, γι’ αυτό  στο Μαρόκο και στην Τυνησία υπάρχουν ολόκληρες συνοικίες βαμμένες με μπλε χρώμα, αλλά και ολόκληρη πόλη στην οροσειρά Ριφ του Μαρόκο, η Chefchaouen,  όπου επικρατεί το μπλε χρώμα.

Το μπλε θεωρείται επίσης το χρώμα της παλιάς πρωτεύουσας του Μαρόκο Φεζ, όπου η μεγάλη κεντρική πύλη εισόδου στην παλιά πόλη, η

Bab Boujeloud, γνωστή επίσης και σαν “The Blue Gate of Fes.” Έχει μπλε χρώμα, ενώ η μέσα πλευρά της (η έξοδος από την παλιά πόλη) είναι πράσινη, έχει το ιερό χρώμα του ισλάμ.

Το μπλε λοιπόν, λόγω των συμβολισμών του χρησιμοποιείται στην αρχιτεκτονική του ισλάμ με κύριους αντιπροσώπους το τζαμί του Σουλτάνου Αχμέντ στην Κωνσταντινούπολη και το Shah Mosque (το τζαμί του Σάχη, η βασιλικό τζαμί) στο Ισφαχάν της Περσίας.

Δεν τελείωσα με το μπλε στις θρησκείες, αλλά επειδή είπα ήδη πολλά, θα σταματήσω εδώ για μια μικρή ανάπαυλα και επανέρχομαι συντόμως.