xromata.com

Η σημασία των χρωμάτων

Και η χρήση τους από γραφίστες και άλλους επαγγελματίες

Τα ουδέτερα χρώματα

Τα ουδέτερα χρώματα συχνά χρησιμεύουν ως φόντο στο σχεδιασμό.

Συνήθως συνδυάζονται με τονισμένα φωτεινότερα χρώματα. Αλλά μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν από μόνα τους σε σχέδια, και μπορούν να δημιουργήσουν πολύ εκλεπτυσμένες διατάξεις.

Τα μηνύματα και οι εντυπώσεις που προκαλούν τα ουδέτερα χρώματα επηρεάζονται πολύ περισσότερο από τα χρώματα που τα περιβάλλουν, από το αν είναι θερμά ή ψυχρά χρώματα.

Μπεζ

(από τον ιστότοπο Color Theory for Designers)

Σε προηγούμενο άρθρο αυτής της σειράς, σας υποσχεθήκαμε ότι θα επανέλθουμε λίαν προσεχώς για να δούμε χωριστά και αναλυτικότερα το κάθε χρώμα και την χρήση του.

Ξεκινήσαμε ήδη με το κόκκινο, πορτοκαλί, κίτρινο, πράσινο, μπλε και μωβ χρώμα και συνεχίζουμε με τα ουδέτερα χρώματα, έχοντας ήδη αναφερθεί στα μαύρο, άσπρο, γκρίζο και καφέ. Σειρά έχει το μπεζ χρώμα.

Μπεζ (ουδέτερο χρώμα)

Το μπεζ είναι κάπως μοναδικό ανάμεσα στα χρώματα, καθώς μπορεί να πάρει δροσερούς ή ζεστούς τόνους ανάλογα με τα χρώματα που το περιβάλλουν. Έχει την ζεστασιά του καφέ και την δροσιά του λευκού, και, όπως το καφέ, μερικές φορές θεωρείται βαρετό.

Είναι ένα συντηρητικό χρώμα και στις περισσότερες περιπτώσεις χρησιμοποιείται συνήθως αποκλειστικά σαν φόντο.

Μπορεί επίσης να συμβολίζει τον σεβασμό.

Το μπεζ στον σχεδιασμό χρησιμοποιείται γενικά σε φόντο, και συνήθως εμφανίζεται σε φόντο με υφή χαρτιού.

Παίρνει τα χαρακτηριστικά των χρωμάτων γύρω από αυτό, πράγμα που σημαίνει ότι έχει μικρή επίδραση από μόνο του στην τελική εντύπωση που δίνει ένα σχέδιο όταν χρησιμοποιείται με άλλα χρώματα.

Χρησιμοποιούμενο με μια πιο χρυσαφένια απόχρωσή του, δίνει στην σελίδα μια αριστοκρατική αίσθηση.

Πάνω σε ένα υπόβαθρο ζεστού μπεζ χρώματος, τα υπόλοιπα χρώματα δείχνουν απλά, μοντέρνα, χωρίς μινιμαλιστική αίσθηση.

Η χρησιμοποίηση μια ποικιλίας αποχρώσεων του μπεζ κάτω από τα κύρια χρώματα του θέματος, δίνει  ένα ευχάριστο συναίσθημα στον σχεδιασμό.

Ψυχολογια και η χρήση των χρωμάτων στον κινηματογράφο

(και όχι μόνον…)

Πριν από αρκετό καιρό, σαν εισαγωγή στην σειρά άρθρων με θέμα την ιστορία της εξέλιξης του έγχρωμου κινηματογράφου*, είχαμε δημοσιεύσει ένα άρθρο με τον τίτλο

«Πως οι κινηματογραφιστές χειρίζονται τα συναισθήματά μας χρησιμοποιώντας τα χρώματα».

https://xromata.com/?p=9598

*[Μπορείτε να διαβάσετε τα σχετικά άρθρα εάν επιλέξετε το ‘κινηματογράφος και χρώμα’ μπαίνοντας στο κουτάκι ‘select category’ που βρίσκεται στην τρίτη στήλη του ιστότοπου, κάτω από τον μπλε προβολέα].

Στο άρθρο αυτό, μεταξύ των άλλων αναγράφεται πως το χρώμα έχει την δυνατότητα να επηρεάσει τα συναισθήματά μας χωρίς καν να το καταλάβουμε.

Οι κινηματογραφιστές εκμεταλλεύονται αυτήν την επήρεια που μας ασκούν τα χρώματα ενισχύοντας την συναισθηματική εντύπωση με την χρήση των χρωμάτων

Υπάρχει ένας κωδικός-οδηγός για τον χειρισμό των χρωμάτων στις κινηματογραφικές ταινίες, που ποικίλει ανάλογα με το θέμα του έργου.

Σας παραθέτουμε τον κωδικό αυτόν:

Κόκκινο:

Αγάπη, πάθος, βία, κίνδυνος, θυμός, δύναμη/ισχύς

Ροζ:

Αθωότητα, γλυκύτητα, θηλυκότητα, ανεμελιά, συμπάθεια

Πορτοκαλί:

Ζεστασιά, κοινωνικότητα, φιλικότητα, ευτυχία, εξωτισμός, νεότητα

Μπλε:

Κρύο, απομόνωση, εγκεφαλικότητα, μελαγχολία, παθητικότητα, ηρεμία

Πράσινο:

Φύση, ανωριμότητα, διαφθορά, δυσοίωνος, σκοτάδι, κίνδυνος

Μωβ:

Φαντασία, αιθερικό, ερωτισμός, ψευδαίσθηση, μυστηριώδης, ανησυχητικός/απειλητικός

Κίτρινο:

Τρέλα, αρρώστια, ανασφάλεια, βασανιστικό, ειδυλλιακό, αφέλεια

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

Συνέντευξη με τα χρώματα

[οζ΄]

Το Άσπρο στα Αβραμικά θρησκεύματα

[η΄]

-Μάλιστα! Εγώ το Άσπρο μόλις προ ολίγου, μιλώντας σου για ναούς και εκκλησίες, σου υποσχέθηκα πως στην συνέχεια θα σου μιλήσω για τον ρόλο και την χρήση μου σε διάφορες θρησκείες.

Ναι, εγώ το άσπρο είμαι ένα σημαντικό συμβολικό χρώμα στις περισσότερες θρησκείες και πολιτισμούς, συνήθως λόγω της σχέσης του με την αγνότητα.

Αλλά ας δούμε την σχέση μου και την θέση μου σε διάφορα θρησκεύματα, ξεκινώντας από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία κατά την οποία το λευκό σχετίζεται με τον Ιησού Χριστό, την αθωότητα και την θυσία.

Από τον Μεσαίωνα, οι ιερείς φορούν ένα λευκό κασκόλ σε πολλές από τις πιο σημαντικές τελετές και θρησκευτικές λειτουργίες που σχετίζονται με γεγονότα στη ζωή του Χριστού.

Το λευκό φοριέται από τους ιερείς τα Χριστούγεννα, το Πάσχα και κατά τη διάρκεια εορτασμών που σχετίζονται με τα άλλα γεγονότα της ζωής του Χριστού, όπως η Κυριακή του Κόρπους Κρίστι και η Κυριακή της Αγίας Τριάδας.

Φοριέται επίσης σε λειτουργίες αφιερωμένες στην Παναγία, και σε εκείνους τους Αγίους που δεν μαρτύρησαν, καθώς και σε άλλες ειδικές περιπτώσεις, όπως η χειροτονία των ιερέων και η χειροτόνηση νέων επισκόπων, αλλά και κατά την πρώτη Θεία Κοινωνία τα παιδάκια που μεταλαμβάνουν είναι ντυμένα με άσπρα ρούχα.

Μέσα στην ιεραρχία της εκκλησίας, όσο πιο ανοιχτό είναι το χρώμα, τόσο υψηλότερη είναι η κατάταξη.

Οι απλοί ιερείς φορούν μαύρο. Οι επίσκοποι φορούν βιολετί, οι καρδινάλιοι φορούν κόκκινο και μόνο ο Πάπας φοράει λευκό.

Οι πάπες κατά τον Μεσαίωνα μόνο περιστασιακά φορούσαν λευκά. Συνήθως φορούσαν κόκκινα. Άρχισαν να φορούν λευκά από το 1566, όταν ο Πάπας Πίος Β, μέλος του Δομινικανού Τάγματος -όπου το λευκό είναι το συμβολικό χρώμα των Δομινικανών- ξεκίνησε την παράδοση να φορά λευκά ο πάπας.

Λευκοί ή ανοιχτόχρωμοι είναι οι ναοί της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών (Εκκλησία LDS, των γνωστών ως Μορμόνων).

Οι Μορμόνοι εφόσον έχουν ενταχθεί και έχουν επίσημα αφιερωθεί στην εκκλησία τους, φορούν ειδικά λευκά εσώρουχα, λόγω της λευκής συμβολικής αγνότητας.

Επίσης οι νεαροί μορμόνοι φορούν απαραιτήτως λευκά πουκάμισα όταν ασκούν ανά τον κόσμο την διετή θητεία προσηλυτισμού.

Τέλος, στον χριστιανισμό, στο τελευταίο βιβλίο της Καινής Διαθήκης της Βίβλου, στην Αποκάλυψη του Ιωάννη αναφέρονται οι τέσσερεις ιππότες της Αποκάλυψης, τέσσερα όντα που ιππεύουν πάνω σε λευκό, κόκκινο, μαύρο και πράσινο άλογο.

Παρόλο που μερικές ερμηνείες διαφέρουν, οι τέσσερις καβαλάρηδες συνήθως συμβολίζουν την Κατάκτηση, τον Πόλεμο, τον Λιμό και τον Θάνατο αντίστοιχα.

Συγκεκριμένα για τον άσπρο ιππότη αναγράφεται το εξής:

«Καὶ εἶδον ὅτι ἤνοιξε τὸ ἀρνίον μίαν ἐκ τῶν ἑπτὰ σφραγίδων· καὶ ἤκουσα ἑνὸς ἐκ τῶν τεσσάρων ζῴων λέγοντος, ὡς φωνὴ βροντῆς· Ἔρχου. καὶ εἶδον, καὶ ἰδοὺ ἵππος λευκός, καὶ ὁ καθήμενος ἐπ' αὐτὸν ἔχων τόξον· καὶ ἐδόθη αὐτῷ στέφανος, καὶ ἐξῆλθε νικῶν καὶ ἵνα νικήσῃ» (Κεφ.6:1-2). Λόγω του παραπάνω αποσπάσματος, ο Λευκός καβαλάρης αναφέρεται στην Κατάκτηση.

Πολλές ερμηνείες και σχόλια έχουν γραφτεί για αυτούς τους καβαλάρηδες, αλλά αυτό δεν είναι το θέμα μας, πέραν του ότι ο ένας από τους τέσσερεις καβαλάρηδες ταυτίζεται με εμένα, το λευκό χρώμα.

Πάμε λοιπόν πιο πέρα, στις άλλες δυο Αβραμικές θρησκείες.

Στον Ιουδαϊσμό, κατά τη διάρκεια των τελετουργιών του Γιομ Κίππουρ, της τελετής εξιλέωσης, ο ραβίνος και το εκκλησίασμα φορούν λευκά, για να αποκαταστήσουν τους δεσμούς μεταξύ του Θεού και των πιστών του.

Ας δούμε τώρα την σχέση μου, εμένα του Λευκού, με την τρίτη και νεότερη από τις εβραιογενείς Αβραμικές θρησκείες, το Ισλάμ.

Στο Ισλάμ, λευκά ρούχα φοριούνται κατά το απαιτούμενο προσκύνημα στη Μέκκα ή το προσκύνημα Ιχράμ (Χατζ).

Το τελετουργικό αυτό ντύσιμο ονομάζεται ιματισμός Ihram.

Τα ανδρικά ενδύματα αποτελούνται από δύο λευκά σεντόνια χωρίς στρίφωμα.

Το πάνω μέρος (το riḍā) είναι τυλιγμένο πάνω από τον κορμό και το κάτω μέρος (το izār) ασφαλίζεται στην μέση με ζώνη.

Το Λευκό, εγώ δηλαδή, έχω επίσης μακρά ιστορία χρήσης σαν θρησκευτικό και πολιτικό σύμβολο στο Ισλάμ, ξεκινώντας από το λευκό πανό, την παντιέρα που η παράδοση αποδίδει στους Quraish, τη φυλή στην οποία ανήκε ο Μωάμεθ.

Η δυναστεία Umayyad χρησιμοποίησε επίσης το λευκό ως το χρώμα της, ακολουθώντας το προσωπικό έμβλημα του ιδρυτή της Mu'awiya I, ενώ οι Σιίτες Φατιμίδες επέλεξαν επίσης το λευκό για να επισημάνουν την αντίθεσή τους στο Σουνιτικό Χαλιφάτο των Αββασιδών, του οποίου το χρώμα ήταν το μαύρο.

Είμαι, μαζί με το μαύρο, το πράσινο και το κόκκινο ένα από τα τέσσερα ιερά χρώματα του Ισλάμ.

Σον ιστότοπο Wonderopolis υπάρχει μια σειρά ερωτημάτων του τύπου «Γιατί το Χ έχει χρώμα Ψ;» και δίδονται οι απαντήσεις.

Κάποια από τα άρθρα αυτά έχουν ήδη μεταφρασθεί και αναρτηθεί και εδώ, όπως το ‘Γιατί οι ζέβρες έχουν άσπρες και μαύρες ραβδώσεις;’, ‘Γιατί το αίμα έχει χρώμα κόκκινο;’, ‘Γιατί οι φλέβες έχουν μπλε χρώμα;’

Πολλά ερωτήματα για χρώματα που μας περιτριγυρίζουν στην καθημερινότητά μας, που οι απαντήσεις τους δίδονται από τον προαναφερόμενο ιστότοπο, αλλά και από αλλού, θα τα βρείτε συγκεντρωμένα στα GATEGORIES της ιστοσελίδας μας κάτω από τον τίτλο «Γιατί έχει χρώμα….»

Γιατί οι πολικές αρκούδες είναι άσπρες;

Ursus maritimus αυτό είναι το επίσημο, λατινικό όνομα της μεγαλοπρεπούς πολικής αρκούδας, του μεγαλύτερου σαρκοφάγου ζώου που ζει στην ξηρά.

Θα βρείτε πολικές αρκούδες στη βόρεια Γροιλανδία, τη Νορβηγία, τη Σιβηρία και τον Καναδά.

Οι πολικές αρκούδες είναι από τα μεγαλύτερα χερσαία θηλαστικά στη Γη.

Οι αρσενικές αρκούδες μπορούν να ζυγίζουν 770 κιλά και όταν ορθώνονται να έχουν ύψος από 2,5 έως 3 μέτρα. Οι θηλυκές πολικές αρκούδες ζυγίζουν περίπου 450 κιλά και έχουν ύψος από 2 έως 2,5 μέτρα.

Το λατινικό όνομά τους σημαίνει «θαλάσσια αρκούδα», και είναι αρκετά κατάλληλο γι’ αυτές, γιατί οι πολικές αρκούδες περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους μέσα, πάνω ή γύρω από το νερό.

Οι πολικές αρκούδες είναι εξαιρετικοί κολυμβητές. Ωστόσο, προτιμούσαν να παραμένουν επάνω στον πάγο που καλύπτει την Αρκτική κατά την μεγαλύτερη διάρκεια του έτους.

Γιατί περνούν τόσο πολύ χρόνο στον ψυχρό πάγο της Αρκτικής;

Τα παγωμένα Αρκτικά νερά και οι παγονησίδες είναι τα μέρη όπου μπορούν να βρουν το αγαπημένο τους φαγητό, τις φώκιες.

Τρώνε επίσης περιστασιακά κι’ άλλα ζώα, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων ίππων και των νεκρών φαλαινών

Οι φώκιες είναι θηράματα που πιάνονται δύσκολα, οπότε οι πολικές αρκούδες πρέπει να τις κυνηγούν με μεγάλη επιφύλαξη και υπομονή.

Ευτυχώς, το λευκό τους χρώμα που ταιριάζει με το παγωμένο περιβάλλον τις βοηθά.

Πώς λοιπόν, οι πολικές αρκούδες που ζουν σε έναν χιονισμένο λευκό κόσμο έχουν άσπρη γούνα;

Είτε το πιστεύετε είτε όχι, το τρίχωμά τους δεν είναι πραγματικά λευκό!

Οι μακριές εξωτερικές τρίχες τους, που προστατεύουν το μαλακό, παχύ υπόστρωμα, είναι κυρίως κοίλες και διαφανείς. Οι λεπτότερες τρίχες του υποστρώματος τους είναι επίσης διαφανείς.

Γιατί λοιπόν οι πολικές αρκούδες φαίνονται λευκές;

Τα χώροι κενά αέρος στα κοιλώματα των τριχών τους διασκορπίζουν το φως όλων των χρωματικών ακτινοβολιών οι οποίες αναμειγνυόμενες αποδίδουν λευκό φως – χρώμα.

Για αυτόν τον λόγο, όταν κοιτάζουμε τις πολικές αρκούδες τις βλέπουμε με άσπρο χρώμα.

Μερικοί επιστήμονες πιστεύουν ότι η πολική αρκούδα κάποτε ήταν στενός συγγενής με την καφέ αρκούδα. Πιστεύουν ότι, με την πάροδο του χρόνου, οι πολικές αρκούδες μετακινήθηκαν στην Αρκτική. Εκεί, προσαρμόστηκαν στο περιβάλλον τους. Αργά – αργά, ανέπτυξαν γούνα που θα τους βοηθούσε να ταιριάξουν με τον πάγο της Αρκτικής.

Ωστόσο, δεν είναι όλες οι πολικές αρκούδες ολόλευκες. Έχετε δει ποτέ μια πολική αρκούδα σε ζωολογικό κήπο; Εάν ναι, μπορεί να έχετε παρατηρήσει ότι η γούνα της δεν είναι κάτασπρη και κάποιες φορές μπορεί να φαίνεται κάπως πρασινωπή.

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα φύκια από τα νερά της λίμνης στο περιβάλλον των αρκούδων έκαναν τις αρκούδες να φαίνονται πρασινωπές.

Ανακάλυψαν ότι αυτά τα φύκια δεν βρίσκονται στην επιφάνεια των τριχών αλλά μέσα στις κοίλες τρίχες!

Χρώματα βαφές

Οι βαφές κατά την Αναγέννηση και την πρώιμη εποχή της εκβιομηχάνισης

(Όπως αναγράφονται στον ιστότοπο ‘WebExibits, Pigments through the ages’).

Σε προηγούμενα άρθρα, αναφερθήκαμε στα χρώματα βαφές που χρησιμοποιούσε ο άνθρωπος κατά την προϊστορική περίοδο, την πρώιμη και ύστερη αρχαιότητα, και τον Μεσαίωνα, τα περισσότερα των οποίων είναι εν χρήσει ακόμα και σήμερα.

Κατά την Αναγέννηση έως και την πρώιμη εποχή της εκβιομηχάνισης πέρα από τα προαναφερθέντα χρώματα, που παρέμειναν όλα εν χρήσει, εκτός από το Egyptian Blue, προστέθηκαν άλλα τρία χρώματα βαφές στον χρωστήρα του ανθρώπου, τα εξής, κατά την διεθνή αγγλική τους ονομασία:

Naples Yellow

Van Dyke Brown

Prussian Blue

Αρχίσαμε την αναφορά σ’ αυτά τα 3 χρώματα ξεκινώντας από το Naples Yellow (κίτρινο της Νεαπόλεως) και συνεχίζουμε με το Van Dyke Brown.

Van Dyke Brown

Σύντομη περιγραφή του Van Dyke Brown:

Πρόκειται για ένα διαφανές χρώμα καστανής φυσικής γης που περιέχει συνήθως πάνω από 90% οργανική ύλη.

Προέρχεται από ενώσεις της γης, όπως έδαφος και τύρφη και εντοπίζεται σε πίνακες ζωγραφικής από τον 17ο αιώνα, οπότε και ανακαλύφθηκε.

Χρησιμοποιείται έκτοτε έως και σήμερα.

Χρησιμοποιήθηκε εκτενώς τον 19ο αιώνα τόσο σε λάδια όσο και σε υδατοχρώματα. Αυτό το χρώμα βρίσκεται στους πίνακες των παλιών Μεγάλων Ζωγράφων, μεταξύ των οποίων ο Ρούμπενς, ο οποίος το χρησιμοποίησε αναμεμιγμένο με χρυσή ώχρα σαν ζεστό, διαφανές καφετί, το οποίο ‘έδενε’ καλά με το βερνίκι ρητίνης που επιστρωνόταν στους πίνακες.

Προέλευσή του Van Dyke Brown είναι η φυσική γη.

Χημική του ονομασία: Iron(III)-oxide, partly hydrated + manganese oxide partly hydrated + humic acids (Οξείδιο του σιδήρου (III), μερικώς ενυδατωμένο + οξείδιο του μαγγανίου εν μέρει ενυδατωμένο + χουμικά οξέα).

Ιστορία του Van Dyke Brown:

Η ύπαρξη του χρώματος αυτού βεβαιώνεται σε πίνακες από τον 17ο αιώνα.

Αρχικά το Van Dyke Brown προερχόταν από τις περιοχές της Κολωνίας και του Κάσελ της Γερμανίας. Αργότερα άρχισε να παράγεται και αλλού.

Η χρωστική ουσία από κάθε τοποθεσία μπορεί να διαφέρει ελαφρώς στο χρώμα και τη σύνθεση, οδηγώντας σε σύγχυση  για τις ακριβείς χρωστικές ιδιότητες αυτού του χρώματος.

Συνάγεται ότι τα καφέ χρώματα από ‘λιγνίτη’ τέθηκαν σε χρήση στα τέλη του 17ου και κατά τον 18^ο αιώνα, όταν τα καφέ φόντο στους πίνακες και η σκούρα διακόσμηση έγιναν δημοφιλή στην Ευρώπη.

Χρησιμοποιήθηκε ευρέως τον 19ο αιώνα σε λάδια και υδατοχρώματα.

Μερικώς διαφανές σε λάδι ως εκ τούτου, έχει χρησιμοποιηθεί για τη χρώση ξύλων και επίστρωση πινάκων.

Η χρωστική αυτή προέρχεται από ενώσεις της γης όπως έδαφος και τύρφη, παρόμοιες στη σύνθεση με τον καφέ λιγνίτη ή τον άνθρακα.

Γενικά έχει στα συστατικά του πάνω από 90% οργανική ύλη με μικρές ποσότητες σιδήρου, αλουμίνιο ή πυρίτιο.

Προετοιμάζεται πρώτα με θέρμανση για την απομάκρυνση της υπερβολικής υγρασίας και στη συνέχεια με την κοινή διαδικασία για τις χρωστικές γης, η φυσική γη αποξηραίνεται και ομογενοποιείται.

Τα ορυκτά που συνθέτουν το Van Dyke καφετί χρώμα είναι ο πυρολύτης και ο γκαιτίτης (υδροξείδιο σιδήρου), που αμφότερα θεωρούνται από τις πιο μόνιμες χρωστικές ουσίες, και κυρίως ο λιγνίτης.

Ο λιγνίτης, που συχνά αναφέρεται ως καφέ άνθρακας, χρησιμοποιείται σαν καύσιμο με χαρακτηριστικά που το τοποθετούν κάπου μεταξύ άνθρακα και τύρφης.

Ο λιγνίτης έχει μαύρο χρώμα με καφέ χροιά και έχει περιεκτικότητα σε άνθρακα περίπου 25-35%, υψηλή εγγενή περιεκτικότητα σε υγρασία και περιεκτικότητα σε τέφρα που κυμαίνεται από 6% έως 19%.

Το Van Dyke Brown εξασθενεί κατά την έκθεση του σε έντονο φως και παίρνει έναν κρύο, γκριζωπό τόνο.

Δεν στερεοποιείται σε μείγματα με λάδι, αλλά είναι σταθερό σε διαλύματα βερνικιών. Είναι πιο σταθερό σε λαδομπογιές από ότι στα υδατοχρώματα.

Δεν είναι τοξικό, ωστόσο, ένα από τα συστατικά του, το οξείδιο του μαγγανίου, είναι μέτρια τοξικό και πρέπει να χρησιμοποιείται προσοχή κατά το χειρισμό της χρωστικής ξηράς σκόνης ώστε να μην εισπνέεται η σκόνη.

Το Van Dyke Brown έχει το όνομα του Φλαμανδού μπαρόκ καλλιτέχνη Sir Anthony van Dyck επειδή λέγεται ότι χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από αυτόν, στην πραγματικότητα όμως ήταν ο Rubens που πρωτοστάτησε στη χρήση της χρωστικής αυτής και επειδή ο Anthony van Dyck ήταν μαθητής και κύριος βοηθός του Rubens, ο νεαρός Van Dyck έπρεπε να χρησιμοποιεί αυτό το χρώμα κατά προτροπή του διδασκάλου του.

Το Van Dyke Brown είχε ένα πολύ διαφορετικό όνομα εκείνη την εποχή, καθώς  ονομαζόταν είτε Cassel Earth είτε Cologne Umber, και τα δύο ονόματα που αναφέρονται στο γεγονός ότι εξορυσσόταν κοντά στην Κολωνία της Γερμανίας.

ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΜΑΘΑΝ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ

[10]

Για να παρακολουθήσετε την σειρά άρθρων υπό τον γενικό τίτλο ‘ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΜΑΘΑΝ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ’ καλό θα είναι να διαβάσετε τo εισαγωγικό 1^ο άρθρο που θα βρείτε στον σύνδεσμο https://xromata.com/?p=11228 …..

Franciscus Aguilonius

Σε αυτό, ίσως το παλαιότερο τριαδικό σύστημα του κόκκινου, κίτρινου και μπλε, τα χρώματα ορίζονται σε μια γραμμική διάταξη. Οι προσμείξεις τους μπορούν να σημειωθούν χρησιμοποιώντας καμπυλωτά τόξα.

«Μπορούμε να δούμε στα επιτεύγματα αυτά την ηρεμία ενός μοναστηριού, η οποία μπορεί να διαπεράσει σε κάθε λεπτομέρεια ενός έργου» ήταν το σχόλιο που αναφέρει ο Γκαίτε για το έργο του Franciscus Aguilonius, τον οποίο εκτιμούσε ιδιαίτερα, στην ‘Ιστορία της Θεωρίας των Χρωμάτων’ του, προσθέτοντας ότι:.

«Θα μπορούσαμε επίσης να θεωρήσουμε ότι η προέλευση των καμπυλωτών τόξων του συστήματος των χρωμάτων του είναι εμπνευσμένη από τους τρούλους και τις αψίδες των παραθύρων του μοναστηριού».

Ο Franciscus Aguilonius (1567-1617) "ήταν ένας Ιησουίτης από τις Βρυξέλλες και δημοσίευσε την ‘Οπτική’ του στην Αμβέρσα.

Είναι σαφές ότι ο François d'Aguilon – το γαλλικό του όνομα – συμμορφώνεται πλήρως με την παράδοση του Αριστοτέλη και χρησιμοποιεί το τόξο ως προσθήκη στην κλασσική γραμμική κατάταξη για να καθορίσει τις δυνατότητες που προκύπτουν από την ανάμειξη χρωμάτων.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι στο βιβλίο του ‘Οπτική’ το οποίο εκδόθηκε μεταξύ του 1606 και του 1611, ο Anguilonius δεν επιθυμούσε μόνο να εξετάσει το ζωγραφικό "colores concreti", αλλά ενδιαφερόταν περισσότερο για τα ορατά χρώματα που αποκάλυπτε αυτό.

Μια προσπάθεια μετατροπής μουσικών αρμονιών στην περιοχή του χρώματος αποτέλεσε τη βάση της κλίμακας του.

Για τον σκοπό αυτό, ο Aguilonius δεν ασχολήθηκε με τις αρμονίες, αλλά απλώς με την σχέση τους με τα χρώματα.

Σαν φυσικός, είχε εισαγάγει την έκφραση «απλά χρώματα», που σημαίνει οποιοδήποτε χρώμα από το οποίο θα μπορούσε να προκύψει ένας άπειρος αριθμός άλλων χρωμάτων από τις αναμείξεις του.

Όπως φαίνεται κατ’ αυτόν, υπάρχουν πέντε απλά χρώματα και άλλα τρία που μπορούν να προκύψουν απευθείας από αυτά.

«Quinque sunt simplicium colorum species, ac tres compositiae» (Υπάρχουν πέντε είδη απλών χρωμάτων και τρία σύνθετα) δηλώνει στην πρόταση 39 του έργου του. Μεταξύ των ακραίων χρωμάτων (colores extremi), που ορίζονται ως φωτεινά και σκούρα – ονομάζονται «albus» και «neger» – έρχονται τα μεσαία χρώματα (colores medi): «flavus – ribeus – caeruleus», κιτρινο – κόκκινο – μπλε.

Εάν, σύμφωνα με τα αντίστοιχα τόξα τους, σε κάθε περίπτωση αναμειχθούν δύο από τα απλά βασικά χρώματα, τότε θα σχηματιστούν «aureus, purpurus και viridis», με άλλα λόγια χρυσό, μοβ και πράσινο. Αλλά ο Αγιουλιόνι προειδοποιεί ρητά πως από την ανάμειξη και των τριών απλών χρωμάτων θα προκύψει μόνο μια σκούρα γκρίζα χρωματική απόχρωση, κάτι σαν ένα «πτώμα χρώματος».

Ο Aguilonius εφαρμόζει επίσης την τριπλή υποδιαίρεση των χρωμάτων και στις προσμείξεις τους.

Κατά την ορολογία των νεοπλατωνιστών, μεταξύ των οποίων απαριθμείται και ο Aguilonius, θα αναφερόταν:

«Το χρωματικό διάγραμμα δείχνει τη σχετική θέση των απλών και σύνθετων χρωμάτων σε μια κλίμακα που καθορίζει την αντίστοιχη κατάστασή τους μέσω της συμμετοχής τους στο φως».

Στην περίπτωσή του Aguilonius, σύμφωνα με τις προστιθέμενες αναλογίες λευκού και μαύρου, όλα τα χρώματα παρουσιάζουν επίσης διαφορετικές διαβαθμίσεις έντασης.

Το σύστημα του Aguilonius χρησιμοποιεί τρία βασικά χρώματα και έτσι μπορεί να θεωρηθεί ως ο πρόδρομος άλλων συστημάτων που λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο. Από τον συνδυασμό των καθαρών χρωμάτων, αφαιρεί το τέταρτο, το πράσινο, το οποίο είχε ήδη προκαλέσει δυσκολίες στο Leonardo da Vinci, αλλά όχι χωρίς να του παρέχει ειδική θέση.

Με τον ίδιο τρόπο που τοποθετείται το κόκκινο στην μέση, στην σειρά των απλών χρωμάτων, το πράσινο τοποθετείται στη μέση, κάτω από αυτό, στην σειρά των σύνθετων.

Έτσι τα δύο χρώματα είναι τοποθετημένα αντίθετα μεταξύ τους και σωστά, το ένα απέναντι από το άλλο με έναν συμπληρωματικό τρόπο, όπου το κόκκινο καταλήγει σε μια αιχμή, ενώ το πράσινο απέναντί του αφήνεται να επεκταθεί προς τα έξω ως τόξο.

Ενώ εργαζόταν στο εγχειρίδιο οπτικής «Opticorum libri sex», ο Anguilonius συνεργάστηκε με τον ολλανδό ζωγράφο Paul Rubens, ο οποίος την εποχή εκείνη (1611) ζωγράφιζε τον πίνακα Juno and Argus (η Ήρα και ο Άργος), την διάσημη οπτική αλληγορία του.

Στον πίνακα περιλαμβάνονται ένα ουράνιο τόξο και ένα παγώνι και πολλοί τον θαύμασαν για την πληρότητα και την αφθονία των χρωμάτων του.

Τον 2ο αιώνα π.Χ., οι Γνωστικοί είχαν ήδη κάνει την εκπληκτική παρατήρηση ότι η άπειρη πληρότητα των χρωμάτων στην ουρά ενός παγώνου βγαίνει από ένα μόνο άσπρο αυγό και θεωρούσαν αυτό το μεγαλύτερο από όλα τα μυστήρια.

Στη σύγχρονη εποχή μας, ο θαυμασμός αυτός έχει καταλήξει σε μια απλή κοινοτυπία. Η ιδέα ότι όλα τα χρώματα περιέχονται στο λευκό είναι επομένως αρχαία και αναφαίνεται σαφώς σε μια πραγματεία του 13ου αιώνα που αποδίδεται στον Albertus Magnus όπου δηλώνει:

«Εμφανίζονται από το λευκό όλα τα χρώματα που μπορεί να φανταστεί η ανθρωπότητα επί αυτής της Γης».

Το 1669, πριν ξεκινήσει τα πειράματα του, ο Isaac Newton αγόρασε τα συλλεχθέντα έργα του Albertus Magnus.

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

Συνέντευξη με τα χρώματα

[οϚ΄]

Το Άσπρο στην αρχιτεκτονική

[ζ΄]

-Επανήλθα, το άσπρο χρώμα, για να συνεχίσω την παρουσίασή μου.

Είχα σταματήσει Άνθρωπε στο σημείο που σου έλεγα πως:

‘Οι σχεδιαστές συχνά χρησιμοποιούν το λευκό χρώμα για να φαίνονται οι χώροι μεγαλύτεροι και πιο ευρύχωροι, να ανοίγει το μάτι.’

Αυτό συμβαίνει λόγω της ιδιότητάς μου να ακτινοβολώ και ένεκα αυτής δημιουργώ την ψευδαίσθηση της επέκτασης.

Επιπλέον, ταιριάζω με όλα τα χρώματα και δίνω έμφαση σε έγχρωμα διακοσμητικά στοιχεία, γι’ αυτό και είμαι το προτιμούμενο χρώμα από διακοσμητές και αρχιτέκτονες, άσε δε που το ασβέστωμα σπιτιών έχει καθιερωθεί εδώ και χρόνια σε πολλές –κυρίως μεσογειακές- χώρες.

Οι λόγοι; Η θερμοκρασία και οι απολυμαντικές ιδιότητες του λευκού ασβέστη.

Το ασβέστωμα ως τεχνική θα το συναντήσουμε για βάψιμο εξωτερικών τοίχων σε περιοχές που έχουν πολύ ήλιο. Το πολύ καθαρό και έντονο λευκό που μας δίνει το αποτέλεσμα του βοηθά στην αντανάκλαση της ακτινοβολίας των ακτινών του ηλίου και την διατήρηση του χώρου σε χαμηλές θερμοκρασίες. Θα το συναντήσουμε κατά κόρον στις Κυκλάδες αλλά και σε πολλές άλλες περιοχές του Ελλαδικού χώρου, όμως θα το παρατηρήσουμε και σε παγκόσμιο επίπεδο όπως στην Ισπανία, στο Μεξικό και σε πολλές άλλες χώρες που έχουν το ίδιο “πρόβλημα” έντονης ηλιοφάνειας.

Η παράδοση του ασβεστώματος είναι βαθιά ριζωμένη στην Ελλάδα από την εποχή των αρχαίων πόλεων. Το ασβεστοκονίαμα (ασβέστης, άμμος μαζί με φυτικές και ζωικές ίνες), ήταν ο παραδοσιακός σοβάς, μέσα κι έξω από το οίκημα, στη μυκηναϊκή περίοδο.

Το 1350 μ.Χ.η ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου μαστιζόταν από την πανώλη. Η Δημοκρατία της Γένοβα, επέβαλε στην Προβηγκία, την Κορσική και τη Βόρειο Ιταλία, το ασβέστωμα των σπιτιών και των γύρω χώρων. Σχεδόν έναν αιώνα αργότερα το μέτρο του υγειονομικού ασβεστώματος των σπιτιών, μεταφέρθηκε στην Ισπανία ενώ ακολούθησαν και οι αραβικές πόλεις της Μεσογείου.

Στα νησιά, το ασβέστωμα έγινε συνώνυμο της καθαριότητας και της ομορφιάς, από τον 19ο αιώνα. Οι κάτοικοι της Νότιας Ιταλίας, της Ισπανίας, της Κορσικής, της Σαρδηνίας, Μαγιόρκας, και της Βόρειας Αφρικής πλήρωναν πρόστιμο, αν δεν ασβέστωναν το σπίτι τους. Οι έλεγχοι των υγειονομικών αρχών ήταν συχνοί, για να αποφευχθούν πανδημίες, που εμφανίζονταν συχνά και εξολόθρευαν τους πληθυσμούς. Μάλιστα οι πιο ευάλωτες περιοχές ήταν οι παραθαλάσσιες, όπου έδεναν τα πλοία, τα οποία πιθανόν να μετέφεραν ασθένειες και επιδημίες….

Από τον 16ο αιώνα στη Μεσόγειο και κυρίως στα νησιά, το άσπρο έγινε το κυρίαρχο χρώμα των ναών.

Στα νεότερα χρόνια, στη Νεάπολη το 1913 και στη Σικελία το 1925, όταν ξέσπασαν επιδημίες χολέρας, διατάχθηκε να ασβεστωθούν οι χώροι γύρω από τις κατοικίες, τις γεωργικές και κτηνοτροφικές αποθήκες.

Στην Ελλάδα το μέτρο εισήχθη σε περιορισμένη έκταση το 1928, όταν ξέσπασε στην Αθήνα και σε άλλες περιοχές η επιδημία του δάγκειου πυρετού.

Δέκα χρόνια αργότερα, ο Μεταξάς, επέβαλε διάταγμα που όριζε το αναγκαστικό ασβέστωμα σε όλα τα σπίτια των νησιών. Στόχος του μέτρου ήταν να αποτραπεί η διάδοση των ασθενειών, όπως η χολέρα που σάρωνε τη χώρα και είχε απλωθεί ακόμη και στα οικόσιτα πτηνά.

Ο ασβέστης θεωρήθηκε το βασικό απολυμαντικό, αφού τότε ακόμη δεν ήταν διαδεδομένη η χρήση της χλωρίνης.

Tα σπίτια στα νησιά έγιναν άσπρα υπό την αυστηρή επίβλεψη του χωροφύλακα. Παράλληλα ο Μεταξάς παρουσίασε το μέτρο του ασβεστώματος ως μια γενικότερη τακτική ομογενειοποίησης των πραγμάτων.

Τα επόμενα χρόνια το μέτρο της αναγκαστικής βαφής ξεχάστηκε. Ωστόσο πολλοί κάτοικοι είχαν κρατήσει τον ασβέστη στις αποθήκες τους. Καθώς ο φόβος της φυματίωσης θέριζε, επαναλάμβαναν το ασβέστωμα προκειμένου να καθαρίσουν τα σπίτια τους από κάθε απειλούμενη αρρώστια.

Το 1955, η βασίλισσα Φρειδερίκη, μετά από προτροπές «κοσμικών κύκλων» παρουσίασε στον πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή, μια πρόταση για τη διαφήμιση των νησιών. Ήταν μια φωτογραφία με καλοσυντηρημένα σπίτια στην Μύκονο. Τα λευκά σπίτια με τις μπλε λεπτομέρειες, έγιναν το σήμα κατατεθέν του Αιγαίου.

Η υποχρεωτική λεύκανση των σπιτιών επιβλήθηκε και από τη στρατιωτική δικτατορία του 1967.

Η υποχρεωτική λεύκανση συνεχίστηκε και μετά τη δικτατορία. Στην πορεία, οι κάτοικοι των νησιών διατήρησαν το λευκό χρώμα γιατί αντανακλώνται οι ακτίνες του ήλιου και είναι πιο δροσερά.

Το ασβέστωμα έγινε παράδοση και είναι ακόμη και στις μέρες μας ένδειξη νοικοκυροσύνης.

Έτσι λοιπόν, εγώ το άσπρο, μέσω του ασβεστώματος για λόγους υγείας και θερμοκρασίας, καθιερώθηκα σαν βασικό χρώμα στην τοπική αρχιτεκτονική πολλών περιοχών, τόσο της Ελλάδας, όπως οι Κυκλάδες, όσο και άλλων χωρών όπως στο Μαρόκο και την Τυνησία.

Σου είπα, μόλις λίγο πιο πριν, ότι από τον 16ο αιώνα στη Μεσόγειο και κυρίως στα νησιά, το άσπρο έγινε το κυρίαρχο χρώμα των ναών. Όμως σαν χρώμα ναών και εκκλησιών έχω χρησιμοποιηθεί από πολύ παλαιότερα.

Από τους αρχαίους χρόνους, ναοί, εκκλησίες και πολλά κυβερνητικά κτήρια σε πολλές χώρες ήταν παραδοσιακά λευκά, το χρώμα που συνδέεται με τη θρησκευτική και την αστική αρετή.

Ο Παρθενώνας και άλλοι αρχαίοι ναοί της Ελλάδας, καθώς και τα κτήρια της Ρωμαϊκής Αγοράς ήταν κυρίως κατασκευασμένα ή επενδυμένα με λευκό μάρμαρο, αν και είναι πλέον γνωστό ότι μερικά από αυτά τα αρχαία κτήρια, όπως ο Παρθενώνας, ήταν βαμμένα με έντονα χρώματα.

Η ρωμαϊκή παράδοση της χρήσης λευκής πέτρας για κυβερνητικά κτήρια και ναούς αναβίωσε κατά την Αναγέννηση και ιδιαίτερα στο νεοκλασικό στυλ του 18ου και 19ου αιώνα.

Ο μεγάλος μελετητής και αρχιτέκτονας της Αναγέννησης Leon Battista Alberti έγραψε το 1452 ότι οι εκκλησίες πρέπει να είναι λευκές ακόμα και στο εσωτερικό τους, καθώς το λευκό είναι το μόνο κατάλληλο χρώμα για την συγκέντρωση σκέψης και τον διαλογισμό.

Μετά τη μεταρρύθμιση, οι καλβινιστικές εκκλησίες στις Κάτω Χώρες ήταν ασβεστωμένες και λιτές στο εσωτερικό τους, μια παράδοση που ακολουθήθηκε και στις προτεσταντικές εκκλησίες της Νέας Αγγλίας.

Οι ευρωπαϊκοί καθεδρικοί ναοί ήταν συνήθως χτισμένοι από λευκή ή ανοιχτόχρωμη πέτρα, αν και πολλοί σκούρυναν αρκετά κατά τη διάρκεια των αιώνων από τον καπνό των πόλεων και την αιθάλη.

Μιλώντας σου για ναούς και εκκλησίες, καταλαβαίνεις ότι στην συνέχεια θα σου μιλήσω για τον ρόλο και την χρήση μου σε διάφορες θρησκείες.

Προτού όμως διακόψω για να συνεχίσω με τα θρησκευτικά επανέρχομαι στο σημείο όπου αναφέρθηκα στα ασβεστώματα για λόγους υγιεινής.

Ασβέστωμα γίνεται και στα κοτέτσια γιατί ο ασβέστης αποθαρρύνει τις κοτόψειρες, και άλλα παράσιτα.

Συχνό είναι το φαινόμενο του ασβεστώματος των κορμών των δένδρων. Από παλιά υπήρχε η άποψη ότι το ασβέστωμα του κορμού των καρποφόρων δένδρων κατά την περίοδο της άνοιξης τα προστατεύει από προσβολές ξυλοφάγων εντόμων και μυκήτων.

Το ασβέστωμα επίσης απωθεί τα θηλυκά έντομα να γεννήσουν τα ωά τους πάνω στον ασβεστωμένο κορμό, όπως λέγεται επίσης πως τα μυρμήγκια αποθαρρύνονται και δεν ανεβαίνουν στις ασβεστωμένες επιφάνειες, γι’ αυτό και πολλά δέντρα ασβεστώνονται στο κάτω μέρος του κορμού τους.  

Μας είναι δε γνωστό ότι αρκετές πρωτόγονες φυλές που χρησιμοποιούσαν δέρματα ζώων για ρουχισμό και έτσι ήταν πιο ευάλωτες στις ψείρες, χρησιμοποιούσαν σκόνες από ασβεστόλιθο για να πασαλείφουν μ’ αυτές τα κορμιά τους, γιατί ως γνωστόν, η ασβεστόσκονη αποθαρρύνει τις ψείρες.

Γιατί το γάλα είναι άσπρο;

Η σύντομη απάντηση είναι ότι το γάλα είναι λευκό, επειδή αντανακλά όλα τα μήκη κύματος του ορατού φωτός. Το μείγμα των ανακλώμενων χρωμάτων παράγει λευκό φως.

Ο λόγος για αυτό οφείλεται στη χημική σύνθεση του γάλακτος και στο μέγεθος των σωματιδίων που περιέχονται σε αυτό.

Χημική σύνθεση και χρώμα:

Το γάλα αποτελείται κατά περίπου 87% από υγρό και 13% από στερεά σωματίδια. Περιέχει αρκετά μόρια που δεν απορροφούν χρωματικές ακτινοβολίες, συμπεριλαμβα- νομένης της πρωτεΐνης καζεΐνης, χημικών ενώσεων ασβεστίου και λιπών.

Παρόλο που υπάρχουν χρωματιστές ενώσεις στο γάλα, δεν υπάρχουν σε αρκετά υψηλή υλική συγκέντρωση ώστε να αποδίδουν χρώμα.

Η διάχυση (σκέδαση) του φωτός από τα σωματίδια που καθιστούν το γάλα κολλοειδές αποτρέπει την απορρόφηση χρωμάτων.

(Στην σκέδαση του φωτός οφείλεται επίσης η λευκότητα του χιονιού).

Το κρεμ ή το ελαφρύ κίτρινο χρώμα κάποιου γάλακτος οφείλεται σε δύο αίτια. Πρώτον, στην βιταμίνη ριβοφλαβίνη που εμπεριέχεται στο γάλα και έχει ένα κιτρινοπράσινο χρώμα.

Δεύτερον, η διατροφή της αγελάδας είναι ένας σημαντικός παράγοντας.

Μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε καροτίνη (η χρωστική ουσία που βρίσκεται στα καρότα και τις κολοκύθες) χρωματίζει ελαφρώς το γάλα.

Γιατί το αποβουτυρωμένο γάλα έχει γαλαζωπή χροιά;

Το γάλα χωρίς λίπος ή το αποβουτυρωμένο γάλα έχει γαλαζωπή ανταύγεια λόγω του φαινομένου Tyndall.

Υπάρχει λιγότερο κρεμ ή λευκό χρώμα επειδή το αποβουτυρωμένο γάλα δεν περιέχει τα μεγάλα λιπαρά σφαιρίδια που το καθιστούν αδιαφανές.

Η καζεΐνη αποτελεί περίπου το 80% των πρωτεϊνών του γάλακτος.

Αυτή η πρωτεΐνη διασκορπίζει λίγο μπλε φως.

Επίσης, η καροτίνη είναι μια λιποδιαλυτή μορφή βιταμίνης Α που χάνεται όταν το λίπος αποκομίζεται, αφαιρώντας την πηγή κιτρινωπού χρώματος.

Συνοψίζοντας:

Το γάλα δεν είναι λευκό επειδή περιέχει μόρια που έχουν λευκό χρώμα, αλλά επειδή τα σωματίδια του διασκορπίζουν όλες τις χρωματικές ακτινοβολίες τόσο καλά.

Το λευκό είναι ένα ειδικό χρώμα που σχηματίζεται όταν πολλαπλά μήκη κύματος φωτός συνδυάζονται.

Μούσες και χρώματα

[Θάλεια]

Εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο τοποθετήσαμε τις 9 Μούσες στον έγχρωμο, πλέον, εννεαδικό πίνακα (την βάση των ‘μαγικών τετραγώνων’) σε μια προσπάθεια χρωματισμού κάθε μιας από τις Μούσες.

https://xromata.com/?p=10034

Εξετάζουμε τώρα κάθε μια από τις Μούσες χωριστά, εξετάζοντας την σημασία του ονόματός της, το χρώμα με το οποίο την έχουμε ντύσει (δηλαδή το χρώμα του τετραγώνου στο οποίο την έχουμε τοποθετήσει), και αριθμοσοφικά τον αριθμό του αντίστοιχου τετραγώνου.

Αφού ασχοληθήκαμε ήδη με τις Μούσες Κλειώ και Ευτέρπη, σειρά έχει τώρα η τρίτη Μούσα, η Θάλεια.

Θάλεια

Η Μούσα που εξετάζουμε εδώ τώρα, είναι η Μούσα Θάλεια, η τρίτη στην καθιερωμένη σειρά των Μουσών, τοποθετημένη στο τρίτο τετράγωνο του εννεαδικού πίνακα, που είναι χρωματισμένο μωβ και φέρει τον αριθμό τρία.

Βάση δε της στερεομετρικής ανάπτυξης του εννεαδικού πίνακα, το μωβ του τρίτου τετραγώνου, του τετραγώνου της Ισχύος*, το χρώμα της Θάλειας, είναι το ψυχρότερο μπλε – μωβ, έναντι του πορφυρού ρόδινου – μωβ του 7^ου τετραγώνου της Πολύμνιας.

[*ΙΣΧΥΣ είναι δυναμική αρετή που διατηρεί και συντηρεί μέσα της την κατάσταση από την οποία προήλθε και την κατάλληλη στιγμή θάλλει για να αποδώσει τις δυνατότητές της]

Σύμβολα της Θάλειας είναι οι κόθορνοι, το κωμικό προσωπείο και ο στέφανος κισσού.

Θεωρείται ευρέτρια της κωμωδίας, της γεωργίας, της φυτουργίας, της γεωμετρίας, της αρχιτεκτονικής, καθώς και προστάτιδα των συμποσίων.

Το όνομά της είναι επίσης το όνομα μιας των τριών Χαρίτων, (Θάλεια – Ευφροσύνη, Αγλαΐα) που ήταν και αυτή προστάτις των εορταστικών πανηγύρεων.

Ήταν η Μούσα της ΒΟΥΚΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ και της-ΚΩΜΩΔΙΑΣ (αγροτική ωδή = κώμος)

Η κωμωδία πήγασε από τον ‘κώμο’ μια εορταστική αγροτική εκδήλωση, εύθυμη, παιχνιδιάρικη, πλην όμως τελετουργική πομπή, με συνοδεία μουσικής υπό τους ήχους κιθάρας και αυλού.

Στην Θάλεια αποδίδεται επίσης η διδαχή βιονομίας, αφού το ίδιο το όνομά της οδηγεί προς τη φύση και περισσότερο την αγροτική ζωή. Θάλεια > θάλλω σημαίνει την θάλλουσα, αυτήν που προσδίδει ζωή, βλάστηση, την ωραία και άφθονη απόδοση κόπων.

Το όνομά της βγαίνει από τη ρίζα θα- θη- με τη σημασία του βλέπω/ομαι (θάομαι = ατενώς θεώμαι) και του θηλάζω.

Θ θάειν = βλέπειν

Α άρουρα = καλλιεργημένη γη

Λ λάος = ορεινός βράχος εκ της σχισμής του οποίου ρέει κελαρύζον το νερό

Ε ωθείν

Ι ισχύς

Α αρχή, άνθρωπος

ήτοι η:

Θ μετά προσοχής παρατήρηση, Α φαινομένων άρουρας (που πάντα σημαίνει άνοιξη),

Λ στίλβουσα λουομένη στο φως ή στους όμβρους της άνοιξης, ξυπνώσα φωνές εμβίων όντων

Ε αποτελούσα έδος=στήριγμα ζωής,

Ι και ισχυρό παράγοντα ικανοποίησης των Α ανθρωπίνων αναγκών.

Η Θάλεια παρατηρεί τα επαναλαμβανόμενα φαινόμενα, αναπτύσσει και συντηρεί μέσα της τους σπόρους ζωής και θάλλει (ανοίγει) ξεκινά δηλαδή όταν έρθει η ώρα (η άνοιξη) την κίνηση της ζωής για να αποδώσει στους ανθρώπους την ικανοποίηση των αναγκών τους ώστε να καταστούν ισχυροί.

Ο αριθμός της είναι το τρία (3) το οποίο σύμφωνα με τον Αριστοτέλη είναι ο Νόμος βάση του οποίου όλα διατάσσονται.

Το τρία είναι η αντανάκλαση της μονάδας, δηλαδή η εκδηλωμένη μονάδα, στην έννοια του οποίου εμπεριέχονται η Αρχή, το Μέσον και το Τέλος.

Αποτελεί την προφανή διατύπωση της ισορροπίας δυο αντιθέτων με την βοήθεια ενός ενδιάμεσου όρου.

Είναι η πρόσθεση του πρώτου μονού αριθμού 1 με τον πρώτο ζυγό αριθμό 2.

Σαν σύμβολο είναι οι τρεις όψεις ενός όλου.

Κατά τον Τρισμέγιστο Ερμή δια της τριάδος υφίσταται ο Κόσμος, δια του Μοιραίου, της Ανάγκης και της Τάξης.

Το τρίγωνο είναι ο ορατός συμβολισμός του τρία.

Το τρίγωνο επίσης είναι βάση του εννεαδικού πίνακα των σχηματικών μορφών του Πυθαγόρα η σχηματική μορφή της Θάλειας, ενώ σαν ‘ιδέα’, βάση του εννεαδικού πίνακα των ιδεών, αντιστοιχεί στην ίδια την ‘ΙΔΕΑ’.

Στο τρίτο τετράγωνο του πίνακα, αυτό με τον αριθμό τρία, συνδυάζονται το μπλε Πνεύμα με την κόκκινη Ύλη κάνοντάς το μωβ, που είναι το χρώμα της Θάλειας.

Το μωβ, σαν παράγωγο χρώμα είναι χρώμα που δηλώνει ‘κατάσταση’, μια κατάσταση που συντελείται από τα δυο αντίθετα άκρα και περιλαμβάνει μέσα ό,τι ενδιάμεσο, δηλαδή το παν, όπως ο αιθέρας ευρίσκεται παντού και περικλείει τα πάντα. Μια αιθερική κατάσταση.

Η Ισχύς, η παλίνδρομος κίνηση, η δόνηση, μεταξύ μπλε και κόκκινου που αποδίδει μωβ

Αυτό δηλώνεται και από την ίδια την μυθολογία όπου αναφέρεται ότι η (μωβ) Θάλεια, μαζί με την (μπλε) Κλειώ και την (κόκκινη) Καλλιόπη ήσαν οι έφοροι της περί τους θεούς επιστήμης.

Το μωβ χρώμα σχηματίζεται από την ένωση των δυο τελείως αντιθέτων βασικών χρωμάτων, του ψυχρού μπλε και του θερμού κόκκινου, που είναι συμβολικά, φυσικά και συναισθηματικά δυο αντίθετοι πόλοι. Επιδέξια συνδυασμένοι, ανακαλούν ουράνια λεπτότητα και ασύγκριτο πλούτο, ενώ αδέξια συνδυασμένοι, επιφέρουν ταραχή και εκφυλισμό.

Κατά την αλχημεία το μωβ αντιστοιχεί στον υδράργυρο, τον αμέθυστο, τον Ερμή, την Παρθένο και τους Δίδυμους.

Το ψυχρό μωβ είναι το χρώμα που έχει το τσάκρα Άζνα, ή τσάκρα του τρίτου ματιού, Είναι το έκτο από τα κύρια τσάκρας ή το ενεργειακό σημείο του σώματος σύμφωνα με την ινδουιστική παράδοση, που σηματοδοτεί την συνείδηση δίνοντάς μας την δυνατότητα επικοινωνίας με τον κόσμο.

Στους Ολύμπιους το μωβ ήταν το χρώμα του Άδη (Πλούτωνα), το οποίο πήρε ο Ερμής όταν τον εκτόπισε από τον Όλυμπο και πήρε την θέση του.

ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΜΑΘΑΝ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ

[9]

Για να παρακολουθήσετε την σειρά άρθρων υπό τον γενικό τίτλο ‘ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΜΑΘΑΝ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ’ καλό θα είναι να διαβάσετε τo εισαγωγικό 1^ο άρθρο που θα βρείτε στον σύνδεσμο https://xromata.com/?p=11228 …..

Aron Sigfrid Forsius

O Άρον Σίγκφριντ Φόρσιους ήταν Φινλανδός (1550 – 1637) αστρονόμος, ιερέας και Νεοπλατωνιστής.

«Εάν, όμως, πρέπει να παρατηρηθεί σωστά η προέλευση και η σχέση των χρωμάτων, τότε πρέπει να ξεκινήσουμε με τα πέντε βασικά μεσαία (μεταξύ άσπρου – μαύρου) χρώματα, τα οποία είναι κόκκινο, μπλε, πράσινο και κίτρινο, μαζί με το γκρι που είναι λευκό και μαύρο, και πρέπει να προσέξουμε κατά την ταξινόμησή τους ώστε να τοποθετούνται λόγω της φωτεινότητάς τους κοντά στο άσπρο ή πιο κοντά στο μαύρο λόγω της σκοτεινότητάς τους.»

Αυτή είναι η περιγραφή του ίδιου του Forsius για τις θεμελιώδεις σκέψεις του σχετικά με το χρωματικό σύστημά του, η κατασκευή του οποίου είναι, όσο μπορούμε να πούμε, το πρώτο χρωματικό σύστημα.

Πρόκειται για το παλαιότερο χρωματικό σύστημα που μας είναι γνωστό σήμερα και οφείλει το όνομά του στον φινλανδό αστρονόμο, Aron Sigfrid Forsius, επίσης γνωστό και σαν Siegfried Aronsen.

Ο Forsius έγινε καθηγητής Αστρονομίας στην Ουψάλα (Σουηδία) το 1603, ενώ αργότερα μετατέθηκε στην Στοκχόλμη σαν ιεροκήρυκας. Απομακρύνθηκε από την έδρα του το 1619, αφού κατηγορήθηκε ότι έκανε αστρολογικές προφητείες.

Οκτώ χρόνια πριν την καθαίρεσή του, εμφανίστηκε ένα χειρόγραφο στο οποίο ο Forsius εξέθετε τις σκέψεις του για τα χρώματα, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι θα μπορούσαν να τεθούν σε χωρική τάξη.

Αυτό το κείμενο του 1611 ήταν χαμένο μέσα στην Βασιλική Βιβλιοθήκη της Στοκχόλμης μέχρι τον 20^ο αιώνα και ανακαλύφθηκε τελικά πριν από το πρώτο συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης Χρώματος το 1969.

Ήταν στο κεφάλαιο VII – το οποίο ήταν αφιερωμένο στην όραση – αυτού του έργου του επί της φυσικής όπου ο Forsius παρουσίαζε τα χρωματικά του διαγράμματα.

Πρώτα απ’ όλα αναφέρεται στις πέντε ανθρώπινες αισθήσεις, εξηγεί (κάπως περίπλοκα και ακατανόητα) πώς βλέπονται τα χρώματα και στη συνέχεια φθάνει στα χρωματικά διαγράμματα του, βάσει των οποίων επιχειρεί να δώσει μια τρισδιάστατη απεικόνιση.

Ο Forsius δηλώνει:

«Μεταξύ των χρωμάτων υπάρχουν δύο χρώματα που είναι βασικά, το άσπρο και το μαύρο, από τα οποία όλα τα άλλα έλκουν την προέλευσή τους».

Ο Φόρσιους έρχεται εδώ σε συμφωνία με τον Leonardo da Vinci ο οποίος, περισσότερο από τριακόσια χρόνια νωρίτερα, έβλεπε τα ‘ασπρο – μαύρο σαν βασικά χρώματα δίπλα στο κίτρινο, το κόκκινο, το μπλε και το πράσινο.

Ο Φόρσιους συνεχίζει:

"Στη μέση, ανάμεσα σε αυτά τα χρώματα (άσπρο – μαύρο), από την κλασική αρχαιότητα το κόκκινο έχει τοποθετηθεί στην μια πλευρά και το μπλε από την άλλη. Το κίτρινο έρχεται ανάμεσα στο λευκό και στο κόκκινο, το ανοιχτό κίτρινο ανάμεσα στο λευκό και στο κίτρινο, το πορτοκαλί ανάμεσα στο κίτρινο και το κόκκινο …» και ούτω καθεξής, έως ότου ο Φόρσιους ολοκληρώνει τον χρωματικό κύκλο του, όπως παρουσιάζεται στο σχεδιάγραμμά του.

Όσον αφορά το δεύτερο διάγραμμα του, σχολιάζει:

«Εάν, όμως, πρέπει να θεωρηθεί σωστά η προέλευση και η σχέση των χρωμάτων, τότε πρέπει να ξεκινήσουμε με τα πέντε μεσαία βασικά χρώματα, τα οποία είναι κόκκινα, μπλε, πράσινα και κίτρινα, μαζί με το γκρι από λευκό και μαύρο, και πρέπει να τα ταξινομήσουμε πιο κοντά στο άσπρο ή το μαύρο, ένεκα της φωτεινότητας τους ή της σκουρότητας τους».

Με άλλα λόγια, ο Forsius είχε την ιδέα να καθιερώσει τέσσερα βασικά χρωματικά χρώματα, εφαρμόζοντας επί των χρωμάτων μια κλίμακα του γκρι που να κυμαίνεται από το φωτεινότερο στο σκουρότερο κατά μήκος ενός κεντρικού άξονα μιας σφαίρας.

Τα χρώματα στη σφαίρα είναι διατεταγμένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργούνται τρεις αντιτιθέμενα ζευγάρια: κόκκινο και μπλε, κίτρινο και πράσινο, λευκό και μαύρο.

Όπως βλέπουμε, ο Φόρσιους άνοιξε το δρόμο για τα σύγχρονα συστήματα χρωμάτων. Ωστόσο, από τα χρώματα της σφαίρας του Forsius μπορούμε να δούμε ότι ο συγγραφέας της είχε κάποια δυσκολία με την συνολική προοπτική.

Η χρωματική σφαίρα του Forsius ήταν μια από τις γενικευμένες προσπάθειες που έγιναν τον 17ο αιώνα για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου χρωματικού σχεδιασμού.

Ένα τεχνικό πρόβλημα, το οποίο αρχικά παρέμενε άλυτο –όπως και στην περίπτωση του Forsius – αφορούσε την σχέση μεταξύ των δύο παραμέτρων, απόχρωσης και φωτεινότητας.