xromata.com

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

Συνέντευξη με τα χρώματα

[ρνς΄]

Μωβ καρποί

[ζ΄]

-Σου μίλησα προηγουμένως για την ύπαρξή μου, εμένα του μωβ χρώματος, στο φυτικό βασίλειο, όπου αφθονώ σε σχέση με τον περιορισμό μου στο ζωικό, και σου ανέφερα αρκετά λουλούδια που έχουν, ή εμφανίζουν ανάμεσα σε άλλα, μωβ χρώμα.

Σειρά τώρα έχουν οι διάφοροι καρποί και λαχανικά που έχουν χρώμα μωβ.

Το μωβ χρώμα σε φρούτα και λαχανικά ποικίλει σε διάφορες αποχρώσεις αυτού του χρώματος, από ρόδινες χροιές έως πολύ σκούρα μωβ, σχεδόν μαύρα χρώματα.

Άξιον αναφοράς είναι πως αρκετά από αυτά τα φρούτα και λαχανικά ενώ έχουν ρόδινο ή μωβ χρώμα τα αποκαλούμε κόκκινα, όπως κόκκινα κρεμμύδια ή κόκκινο λάχανο, ή μαύρα, όπως μαύρα σύκα, μαύρα σταφύλια και μαύρες ελιές.

Όμως πριν αναφερθούμε σε διάφορα φρούτα και λαχανικά που έχουν ρόδινα και μωβ χρώματα, ας δούμε που οφείλονται οι χρωματισμοί αυτοί.

Υπαίτιες για τους χρωματισμούς αυτούς είναι οι φλαβόνες, ή άλλως τα φλαβονοειδή, και ιδιαίτερα δυο είδη αυτών, οι ανθοκυανίνες και οι μπεταλαΐνες.

Ας δούμε πρωτίστως τί είναι οι περίφημες ανθοκυανίνες.

Οι ανθοκυανίνες που το όνομα τους προέρχεται από τις αρχαίες ελληνικές λέξεις ἄνθος «λουλούδι» και κυανοῦς «σκούρο μπλε», που ονομάζονται επίσης ανθοκυάνες, είναι υδατοδιαλυτές κενοτοπικές χρωστικές που, ανάλογα με το pH τους, μπορεί να εμφανίζονται κόκκινες, μωβ, μπλε ή ακόμα και σχεδόν μαύρες.

Το 1835, ο Γερμανός φαρμακοποιός Ludwig Clamor Marquart ονόμασε μια χημική ένωση που δίνει στα λουλούδια μπλε χρώμα, Anthokyan, στην πραγματεία του "Die Farben der Blüthen" (Τα χρώματα των λουλουδιών).

Φυτά πλούσια σε ανθοκυανίνες περιλαμβάνουν το μύρτιλο, το σμέουρο, το μαύρο ρύζι και τη μαύρη σόγια, μεταξύ πολλών άλλων που είναι κόκκινα, μπλε, μωβ ή μαύρα.

Μερικά από τα χρώματα των φθινοπωρινών φύλλων προέρχονται από τις ανθοκυανίνες.

Οι ανθοκυανίνες, όπως σου είπα, ανήκουν σε μια μητρική κατηγορία μορίων που ονομάζονται φλαβονοειδή.

Μπορούν να εμφανιστούν σε όλους τους ιστούς των ανώτερων φυτών, συμπεριλαμβανομένων των φύλλων, των στελεχών, των ριζών, των λουλουδιών και των καρπών.

Οι ανθοκυανίνες προέρχονται από τις ανθοκυανιδίνες με την προσθήκη σακχάρων, είναι άοσμες και μέτρια στυπτικές.

Ελπίζω πως θα μας δοθεί μελλοντικά η ευκαιρία να μιλήσουμε αναλυτικότερα για τις φλαβόνες και τις ανθοκυανίνες αλλά και για τις μπεταλαΐνες / βεταλαΐνες.

(Οι betalains, όπως πολλοί ξενόφερτοι όροι, μεταφράζονται δυϊκά στα ελληνικά σαν μπεταλαΐνες ή σαν βεταλαΐνες).

Οι βεταλαΐνες είναι μια κατηγορία κόκκινων (ρόδινων / μωβ) και κίτρινων χρωστικών που προέρχονται από την τυροσίνη και βρίσκονται σε φυτά της τάξης των καρυοφυλλοειδών, όπου αντικαθιστούν τις χρωστικές ανθοκυανίνης.

Οι βεταλαΐνες εμφανίζονται επίσης σε ορισμένους μύκητες ανώτερης τάξης.

Είναι πιο συχνά αισθητές στα πέταλα των λουλουδιών, αλλά μπορεί να χρωματίσουν τους καρπούς, τα φύλλα, τους μίσχους και τις ρίζες των φυτών που τις περιέχουν. Περιλαμβάνουν χρωστικές όπως αυτές που βρίσκονται στα παντζάρια.

Το όνομα «βεταλαΐνη» προέρχεται από τη λατινική ονομασία του κοινού παντζαριού (Beta vulgaris), από το οποίο εξήχθησαν για πρώτη φορά οι βεταλαΐνες.

Το βαθύ κοκκινορόδινο χρώμα των παντζαριών, της μπουκαμβίλιας, του αμάρανθου και πολλών κάκτων προκύπτει από την παρουσία χρωστικών βεταλαΐνης.

Οι ιδιαίτερες αποχρώσεις του κόκκινου έως του μωβ είναι διακριτές και σε αντίθεση με αυτές των χρωστικών ανθοκυανίνης που βρίσκονται στα περισσότερα φυτά. Υπάρχουν δύο κατηγορίες βεταλαΐνων:

Οι βετακυανίνες (που μας ενδιαφέρουν εδώ) περιλαμβάνουν τις κοκκινωπές έως βιολετί χρωστικές βεταλαΐνης.

Οι βεταξανθίνες είναι εκείνες οι χρωστικές βεταλαΐνης που εμφανίζονται κίτρινες έως πορτοκαλί.

Υπάρχει μεγάλη ποικιλία από καρπούς, λαχανικά και ριζώματα που έχουν ρόδινα και βιολετιά χρώματα.

Θα σου αναφέρω κάποια από αυτά.

Βέβαια στους περισσότερους σας Άνθρωπε, υπάρχει μια σύγχυση μεταξύ φρούτων και λαχανικών, αλλά μια εκτενής μελέτη των καρπών βάζει τα πράγματα στην θέση τους, κάτι που δεν μας αφορά τώρα.

Γενικά μπορούμε να πούμε πως οι σαρκώδεις καρποί διαχωρίζονται σε δρύπες (ελιές, ροδάκινα, δαμάσκηνα), πόμες (μήλα, αχλάδια, κυδώνια) και ράγες (σταφύλια, ντομάτες, εσπεριδοειδή), ενώ ο αγγλόφερτος όρος berries που συνήθως μεταφράζεται κακώς γενικά σαν μούρα, διαχωρίζεται σε μούρα, απύρηνους καρπούς και ρόγες.

Σου είπα λοιπόν πως θα σου αναφέρω κάποια από αυτά και ξεκινώ από το πιο γνωστό για το μωβ χρώμα του, την μελιτζάνα.

Υπάρχουν μελιτζάνες από ρόδινο, ανοιχτό μωβ έως βαθύ μωβ, σχεδόν μαύρο χρώμα.

Άλλοι καρποί με μωβ χρώμα είναι τα σύκα που ενώ έχουν μωβ χρώμα τα αποκαλούμε μαύρα για να τα διαχωρίζουμε από τα πράσινα.

Το ίδιο συμβαίνει και με τα μαύρα σταφύλια και τις μαύρες ελιές καλαμών, που στην πραγματικότητα το χρώμα τους είναι σκούρο μωβ.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει με διάφορα είδη berries, όπως τα Blackberries, Acai Berries, Bilberries, Elderberries, Blueberries, Maqui Berries, Blackcurrants και κάποιες μαύρες σταφίδες.

Μωβ χρώμα έχουν τα φρέσκα δαμάσκηνα και πολύ σκούρο έως μαύρο τα ξερά.

Μωβ χρώμα έχουν και τα τροπικά μήλα που αποκαλούνται Purple star apple, που παρ΄ ότι ονομάζονται μήλα, βοτανολογικά διαφέρουν από τα γνωστά μας μήλα.

Αυτών των μήλων ο φλοιός έχει πράσινο χρώμα που καθώς ωριμάζουν γίνεται μωβ, ενώ μωβ χρώμα έχει και η σάρκα του καρπού αυτού.

Άλλο τροπικό φρούτο με μωβ φλοιό είναι το Passion fruit, όπως και το Mangosteen.

Βεβαίως ας μην ξεχνάμε τα μούρα και τα βατόμουρα.

Ααα! Και το dragon fruit, που καθώς τρως την μωβ – ρόδινη ποικιλία του, το στόμα σου και το σάλιο σου βάφεται ρόδινο.

Μωβ βρώσιμες ρίζες (ριζώματα) έχουμε τα παντζάρια που τα λέμε και κοκκινογούλια, από τα οποία ανακαλύφθηκε η χρωστική βεταλαΐνη (ονομαζόμενη έτσι από το λατινικό όνομα τους) και έχουν ρόδινο χρώμα.

Άλλες ρίζες με μωβ χρώμα είναι οι μωβ πατάτες, που εκτός από τον φλοιό τους μωβ είναι και η σάρκα τους που περιέχει πυκνή ποσότητα αντιοξειδωτικών ανθοκυανίνων, επίσης υπάρχουν και γλυκοπατάτες με μωβ σάρκα που αποκαλούνται ube καθώς και τα μωβ καρότα, και βεβαίως τα μωβ κρεμμύδια που τα λέμε κόκκινα.

Υπάρχουν επίσης και μωβ σπαράγγια, αλλά και μωβ καλαμπόκι.

Όσο δε τα αμιγή λαχανικά, έχουμε το μωβ λάχανο, αλλά και μωβ – ρόδινο κουνουπίδι, μωβ μπρόκολο, ραντίσιο και μωβ αντίδια.

Ας μην παραλείψουμε τις μωβ πιπεριές και τις μωβ αγκινάρες.

Ούφ! Αυτά! Είναι τόσο πολλά που σίγουρα κάτι θα μου έχει ξεφύγει.

Δεν πειράζει, ούτως ή άλλως μας άνοιξε η όρεξη με όλα αυτά.

Έντομα και χρώματα [2]

Σύνθεση χρωστικών σε έντομα

Στα έντομα, η επιδερμίδα παράγει χρωστικές ουσίες μέσω μιας σειράς αναπτυξιακών σταδίων.

Αυτός ο σχηματισμός προτύπων και η σύνθεση χρωστικών ουσιών επηρεάζουν τους φαινοτύπους (τα μορφολογικά χαρακτηριστικά που εκδηλώνει ένας οργανισμός) και τη συμπεριφορά των εντόμων με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Οι περισσότερες από τις χρωστικές των εντόμων είτε συντίθενται από έντομα όπως οι ανθρακινίνες, οι πτερίνες, οι τετραπυρρόλες, τα ομόχρωμα και τα θηλώματα, είτε απορροφώνται από τα αντιοξειδωτικά καροτενοειδή και τα φλαβονοειδή των φυτών ξενιστών τους.

Εκτός από το ότι προσδίδουν χρωματισμό του σώματος, τα ομόχρωμα λειτουργούν ως οπτικές χρωστικές, οι μελανίνες προστατεύουν από την υπεριώδη ακτινοβολία και οι τετραπυρρόλες διευκολύνουν τη μεταφορά οξυγόνου στα κύτταρα.

Η μελάγχρωση των εντόμων έχει μελετηθεί λεπτομερώς από τον Mollon στο πιο κοινό μοντέλο εντόμων, το Drosophila melanogaster.

Η διαδικασία της μελάγχρωσης* στα έντομα συμβαίνει σε δύο στάδια, δηλαδή τη θέση ή την εμφάνιση των χρωστικών στο χώρο ή το χρόνο και τη βιολογική καθώς και τη χημική σύνθεση.

Αυτές οι διεργασίες ελέγχονται από γονίδια διαμόρφωσης που ρυθμίζουν την κατανομή των χρωστικών και των γονιδίων τελεστών τους.

Για παράδειγμα, στην πεταλούδα, Bicyclus anynana, μια πρωτεΐνη που ονομάζεται "Engrailed" συνθέτει μια κίτρινη χρωστική ουσία σε μεταγενέστερα στάδια, η οποία σχηματίζει το χρυσό δαχτυλίδι των ενηλίκων στο πίσω φτερό.

Ορισμένοι ερευνητές έχουν αποκαλύψει ότι τα γονίδια τελεστές είναι υπεύθυνα για την παραγωγή ενζυμικής χρωστικής.

[*Μελάγχρωση = αύξηση του χρώματος ενός ιστού, ειδικότερα του δέρματος, λόγω ανώμαλης άθροισης μιας φυσιολογικής χρωστικής όπως η μελανίνη.]

Το χρώμα του κορμού των δέντρων

Το φαιό / καφετί χρώμα των κορμών των δέντρων οφείλεται στον συνδυασμό της πράσινης χλωροφύλλης με τα εμποτισμένα με τανίνη στρώματα του φλοιού.

Αυτοί οι συνδυασμοί δημιουργούν στην συνέχεια την εμφάνιση πολλών αποχρώσεων που παίρνουν το όνομά τους από τα αντίστοιχα δέντρα (όπως π.χ. μαόνι, έβενος, καρυδιά κ.λ.π.).

Επιπλέον, το χρώμα των κορμών των δέντρων έχει επίσης να κάνει με την προσρόφηση και την αντανάκλαση του φωτός.

Το καφέ χρώμα ενός κορμού δέντρου προέρχεται κυρίως από την παρουσία μιας χρωστικής που ονομάζεται λιγνίνη, μαζί με άλλες ενώσεις όπως οι τανίνες και οι φαινολικές ενώσεις.

Ακολουθεί μια πιο λεπτομερής ανάλυση:

Λιγνίνη: Πρόκειται για ένα σύνθετο οργανικό πολυμερές που βρίσκεται στα κυτταρικά τοιχώματα πολλών φυτών, συμπεριλαμβανομένων των δέντρων.

Παρέχει ακαμψία και αντοχή στον κορμό, βοηθώντας τον να υποστηρίξει το βάρος του δέντρου και να αντισταθεί στη φθορά.

Η λιγνίνη μπορεί να δώσει μια καφετιά απόχρωση στο ξύλο.

Τανίνες: Πρόκειται για στυπτικές ενώσεις που μπορούν επίσης να συμβάλουν στον καφέ χρωματισμό.

Οι τανίνες βοηθούν στην προστασία του δέντρου από τα φυτοφάγα και τα παθογόνα, και συχνά βρίσκονται σε υψηλότερες συγκεντρώσεις στο φλοιό.

Φαινολικές ενώσεις: Αυτές οι ενώσεις μπορούν επίσης να προσθέσουν στο χρώμα και να παρέχουν προστατευτικές λειτουργίες έναντι περιβαλλοντικών στρεσογόνων παραγόντων, όπως η υπεριώδης ακτινοβολία και τα παράσιτα.

Πάχος φλοιού και ηλικία: Καθώς τα δέντρα γερνούν, ο φλοιός πυκνώνει και συχνά αναπτύσσει ένα πιο έντονο καφέ χρώμα λόγω της συσσώρευσης αυτών των χρωστικών και των προστατευτικών ενώσεων.  

Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Η συγκεκριμένη απόχρωση του καφέ μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τα είδη δέντρων, τις περιβαλλοντικές συνθήκες και την παρουσία άλλων ουσιών όπως μύκητες ή φύκια, που μπορούν επίσης να επηρεάσουν το χρώμα του φλοιού.

Συνολικά, το καφέ χρώμα είναι αποτέλεσμα ενός συνδυασμού βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων που βοηθούν στην προστασία του δέντρου και συμβάλλουν στη δομική του ακεραιότητα.

Το καφέ χρώμα οφείλεται στην λιγνίνη, η οποία είναι η «κόλλα» υδατανθράκων που κολλάει όλα τα μόρια κυτταρίνης μεταξύ τους.

Τα ξυλώδη φυτά έχουν μια σειρά υδατανθράκων από αυτά που μπορούμε να εξαγάγουμε όπως κυτταρίνη μακράς αλυσίδας, ημικυτταρίνη, και τους σχετικούς υδατάνθρακες που ονομάζουμε γενικά λιγνίνη.

Η λιγνίνη έχει περισσότερους δεσμούς πολλαπλών δεσμών από τα κλάσματα κυτταρίνης. Αυτές οι πολλαπλές θέσεις δεσμών μπορούν να αλλάξουν όταν επηρεάζονται από φως (φωτόνια), αλλάζοντας τα επίπεδα μοριακής ενέργειας και μεταφέροντας την ενέργεια με μοριακή «δόνηση» ή ακτινοβολώντας πίσω σε διαφορετικό μήκος κύματος.

Τα μήκη κύματος που απορροφώνται τείνουν να είναι τα μπλε και τα πράσινα, αφήνοντας τα κίτρινα, πορτοκαλί και κόκκινα να αντανακλώνται όπως τα βλέπουμε. Η απορροφούμενη ενέργεια σημαίνει ότι το ανακλώμενο φως έχει λιγότερη από την αρχική ενέργεια, επομένως φαίνεται σχετικά πιο σκοτεινό.

Το χαμηλότερο ενεργειακό μείγμα αποδεικνύεται ότι μοιάζει με αυτό που ονομάζουμε καφέ.

Πράσινο, το χρώμα του Ισλάμ

Γιατί το πράσινο χρώμα είναι τόσο σημαντικό στον μουσουλμανικό κόσμο;

Γιατί το πράσινο είναι τόσο διαδεδομένο στον μουσουλμανικό κόσμο;

Επειδή υποτίθεται ότι ήταν το αγαπημένο χρώμα του Μωάμεθ.

Ο προφήτης του Ισλάμ λέγεται ότι φορούσε πράσινο μανδύα και τουρμπάνι και τα γραπτά του είναι γεμάτα αναφορές στο χρώμα αυτό.

Ένα απόσπασμα από το Κοράνι περιγράφει τον παράδεισο ως ένα μέρος όπου οι άνθρωποι «θα φορούν πράσινα ενδύματα από λεπτό μετάξι».

Σ’ ένα χαντίθ, ή διδασκαλία, λέει: «Όταν ο Απόστολος του Αλλάχ πέθανε, καλύφθηκε με ένα Hibra Burd», το οποίο είναι ένα πράσινο τετράγωνο ένδυμα.

Βλέπουμε επίσης το πράσινο να χρησιμοποιείται στο δέσιμο (εξώφυλλα) των Κορανίων και στους θόλους των τζαμιών.

Το πράσινο έχει και άλλες ιδιότητες, που το καθιστούν κατάλληλο για το Ισλάμ και την Μέση Ανατολή.

Είναι σύμβολο της φύσης και της ζωής – ιδιαίτερα ισχυρό στην ξηρή έρημο.

Ο Μοχάμεντ επικαλέστηκε αυτή τη σύνδεση όταν έγραψε για μια φολκλορική φιγούρα που ονομάζεται al-Khidr, ή «ο Πράσινος», που συμβολίζει την αθανασία.

Τουλάχιστον ένας σχολιαστής έχει υποθέσει ότι επειδή το πράσινο βρίσκεται στη μέση του χρωματικού φάσματος και ο Μωάμεθ κήρυττε μετριοπάθεια, το ένα συμπληρώνει το άλλο. (Το Κοράνι περιγράφει την μουσουλμανική κοινότητα ως «το πιο μεσαίο έθνος».)

Το πράσινο εμφανίζεται πολύ στην ισλαμική ιστορία.

Ήταν το χρώμα της σημαίας του Χαλιφάτου των Φατιμιδών, του τελευταίου από τα τέσσερα αραβικά χαλιφάτα.

Κατά τη διάρκεια των σταυροφοριών, οι ισλαμιστές στρατιώτες φορούσαν πράσινα για να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους. (Ομοίως, οι σταυροφόροι απέφευγαν το πράσινο στα οικόσημα τους, μόνο και μόνο για να είναι ασφαλείς από τα φιλικά πυρά.)

Μερικοί λένε ότι το πανό κάτω από το οποίο πολέμησε ο Μωάμεθ στον πόλεμο στη Μέκκα ήταν πράσινο με χρυσαφένια κρόσια.

Για αιώνες στην Περσία, μόνο οι απόγονοι του Μωάμεθ, γνωστοί ως Σαγιντ, είχαν το δικαίωμα να φορούν πράσινα τουρμπάνια. Οποιοσδήποτε άλλος θα τιμωρούνταν για αυτό.

Το πράσινο ευνοήθηκε επίσης από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία μετά τις μεταρρυθμίσεις του Τανζιμάτ στα μέσα του 19ου αιώνα έβαψε τις κοσμικές σημαίες της κόκκινες και τις θρησκευτικές της σημαίες πράσινες.

Όπως είπαμε πιο πριν το πράσινο είναι ένα από τα ιερά χρώματα του Ισλάμ επομένως πάρα πολλές μουσουλμανικές χώρες έχουν πράσινες σημαίες ή κάποιο πράσινο μοτίβο επάνω τους όπως ο πράσινος πεντάκτινος αστέρας που βρίσκεται επάνω στην κόκκινη σημαία του Μαρόκο.

Την πρωτοτυπία στην εμφάνιση των εθνικών σημαιών κατείχε η Λιβύη που από το 1977 έως το 2011 η σημαία της ήταν πράσινη χωρίς κανένα μοτίβο επάνω της, ένα καταπράσινο πανί, μοναδική περίπτωση μονόχρωμης εθνικής σημαίας στον κόσμο έως σήμερα.

Καταπράσινη είναι και η σημαία της Σαουδικής Αραβίας που όμως έχει επάνω της ένα λευκό σπαθί και με άσπρα γράμματα την ρήση από το κοράνι που λέει: «Δεν υπάρχει Θεός (Αλλάχ) εκτός από τον Θεό και ο Μωάμεθ είναι ο προφήτης του».

Πράσινη επίσης είναι και η σημαία του Πακιστάν, όπου το πράσινο σημαίνει την ισλαμική πλειονότητα της χώρας, έχοντας κι’ αυτή επάνω της μια λευκή ημισέληνο και ένα αστέρι, ενώ στο πλάι της υπάρχει μια κάθετη λευκή μπάντα.

Ολοπράσινη είναι και σημαία του Μπαγκλαντές με ένα μεγάλο κόκκινο κύκλο στην μέση της.

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

Συνέντευξη με τα χρώματα

[ρνε΄]

Το Μωβ στο φυτικό βασίλειο

[ς΄]

-Επανέρχομαι μετά το σύντομο διάλειμμα στο χρώμα μου, το μωβ, και την εμφάνισή μου στα δυο κύρια ένζωα βασίλεια.

Για την εμφάνισή μου στο ζωϊκό αναφερθήκαμε ήδη.

Σειρά έχει η αναφορά στην εμφάνισή μου στο φυτικό βασίλειο, δηλαδή την χλωρίδα.

Στην πανίδα, όπως είδες Άνθρωπε, σπανίζω γιατί ως γνωστόν δεν υπάρχουν μωβ βιοχρωστικές ουσίες σε αυτό το βασίλειο ώστε να το χρωματίζουν με μωβ χρώματα.

Τα μωβ χρώματα στην πανίδα, όπως σου είπα, οφείλονται κατά κύριο λόγο σε δομικούς χρωματισμούς, ήτοι αντανάκλαση των φωτεινών επιστρεφομένων -λόγω μη απορρόφησης από μελανίνες- ακτινοβολιών και τον εξοστρακισμό τους από τις δομικές κατασκευές φτερών, λεπιών και φολίδων, αλλά και στο αίμα κάποιων υποθαλάσσιων οργανισμών, όπως και στο αίμα των θηλαστικών που έχει αποξυγονωθεί και επιστρέφει στην καρδιά για να οξυγονωθεί εκ νέου.

Το αίμα αυτό έχει χάσει την κόκκινη χροιά που του προσδίδει το οξυγόνο.

Λόγω της ελάττωσης αυτής (της μείωσης του κόκκινου χρώματος) το αίμα εμφανίζεται μωβ – μπλε (το χρώμα του αίματος που ρέει μέσα στις φλέβες) και είναι εύκολα ορατό στις φλέβες που βρίσκονται κάτω από το δέρμα.

Εάν θυμάσαι καλά, αυτό στο είχε αναφέρει στην συνέντευξη και το μπλε χρώμα, στην αναφορά του στους «γαλαζοαίματους» και μας είχε πει πως σε κάποιες ιστορικές περιόδους Άνθρωπε, ιδιαίτερα κατά την Αναγέννηση, θεωρούσες το μπλε αυτό αίμα σαν ένδειξη αριστοκρατίας, τόσο που είχε επικρατήσει η μόδα οι γυναίκες -και όχι μόνο- να σχεδιάζουν μπλε φλέβες στους κροτάφους τους και αλλού για να τονίσουν την αριστοκρατική καταγωγή τους.

Στην χλωρίδα, σε αντίθεση με την πανίδα, το μωβ χρώμα υπάρχει άφθονο.

Αυτό οφείλεται στις φλαβόνες, που δυο από τις χρωστικές τους, οι ανθοκυανίνες και οι μπεταλαΐνες ευθύνονται για τους μωβ χρωματισμούς που εμφανίζονται σε άνθη, φύλλα και καρπούς των φυτών.

Οι Flavones (φλαβόνες) ή Flavonoids (φλαβονοειδή) είναι οι λεγόμενες δευτερογενείς φυτικές ουσίες και υπάρχουν σε πολλά φυτά.

Περιέχονται, για παράδειγμα, σε φρούτα, λαχανικά και πολλά όσπρια, καθώς και σε ξηρούς καρπούς και προϊόντα ολικής άλεσης.

Θα μπορούσα να σου μιλήσω αναλυτικά για τις φλαβόνες, αλλά δεν είναι αυτές το θέμα μας.

Σου τις ανέφερα απλώς γιατί κάποιες από αυτές και τις υποκατηγορίες τους (όπως οι ανθοκυανίνες και ανθοκυανιδίνες) είναι υπαίτιες για την εμφάνιση των μωβ και ρόδινων χρωμάτων που υπάρχουν στο φυτικό βασίλειο, σε φρούτα, λαχανικά, φύλλα και σε πολλά άνθη.

Εδώ θα σου αναφέρω κάποια από τα γνωστά σου άνθη που έχουν, μεταξύ άλλων, τέτοια χρώματα.

Πρώτη και καλύτερη σου αναφέρω την λεβάντα, που στα αρχαία ελληνικά ονομαζόταν ‘νάρδος’, με το χαρακτηριστικό άρωμα της, η οποία δεν εμφανίζεται σε άλλα χρώματα πλην των μωβ αποχρώσεων, από τις πιο απαλές έως βαθειές μωβ – ρόδινες χροιές και έχει δώσει το όνομα της σε μια απαλή μωβ – μπλε χροιά, όπως τα απαλότερα χρώματα του λουλουδιού αυτού.

Άλλο ένα άνθος που έχει δώσει το όνομά του σε μια μωβέ απόχρωση, ροζ- μωβ αυτήν την φορά σε αντίθεση με το μωβ – γαλανό της λεβάντας, είναι το κυκλάμινο. Το όνομα της απόχρωσης αυτής μας είναι γνωστό με την γαλλική ονομασία του «σικλαμέν».

Όπως και η λεβάντα, το κυκλάμινο δεν υπάρχει σε άλλα χρώματα, πέρα από τις απαλές μωβ αποχρώσεις του που ποικίλουν από ροζ έως ελαφρογάλανο μωβ.

Βέβαια μιλάμε για τα άγρια αυτοφυή κυκλάμινα της φύσης, γιατί με την ανθρώπινη επέμβαση έχουμε πλέον λευκά έως βαθυκόκκινα καλλιεργημένα κυκλάμινα.

Άλλο ένα λουλούδι που έχει μωβ χρώμα, αλλά και άσπρο ροζ και γαλάζιο, είναι ο υάκινθος (το ζουμπούλι).

Φυσικά τα προαναφερθέντα χρώματα αφορούν στο φυσικό άνθος του υακίνθου γιατί τώρα με την επέμβαση του ανθρώπου και την δημιουργία υβριδίων μπορούμε να βρούμε υάκινθους σε κίτρινο και πορτοκαλί χρώμα, ακόμα και σε μπλε ή βαθύ μωβ.

Το όνομα του ο Υάκινθος το οφείλει στον πανέμορφο νεαρό Υάκινθο, ερωμένο του θεού Απόλλωνα, τον έρωτα των οποίων ζήλεψε ο άνεμος Ζέφυρος.

Έτσι μια μέρα που αγωνίζονταν στην δισκοβολία οι δυο εραστές, ο ζηλιάρης Ζέφυρος φύσηξε αλλάζοντας πορεία στον δίσκο που είχε πετάξει ο Απόλλων και ο δίσκος χτύπησε στο κεφάλι τον νεαρό Υάκινθο αφήνοντας τον νεκρό.

Ο Απόλλων θρηνώντας τον νεκρό νεαρό φίλο του τον μεταμόρφωσε στο ομώνυμο όμορφο και μυρωδάτο λουλούδι.

Άλλο ένα φυτό που οφείλει την ονομασία του στην ελληνική μυθολογία είναι οι Ίριδες.

Η Ίρις, λόγω της πολυχρωμίας που συναντάται, πήρε το όνομά της από την Ίριδα την θεά του Ουράνιου τόξου και των χρωμάτων.

Μπορεί βέβαια να υπάρχουν ίριδες σε διάφορα χρώματα, όμως το κυρίαρχο χρώμα

του λουλουδιού αυτού και των διαφόρων ποικιλιών των ίριδων είναι το μωβ, από το ανοιχτότερο χρώμα έως τις βαθύτερες αποχρώσεις.

Μωβ χρώμα έχουν και τα πέταλα του κρόκου, ο οποίος βρίσκεται και σε κίτρινο, αλλά και σε λευκό χρώμα.

Μωβ χρώμα, ανάμεσα σε άλλα έχουν και οι ανεμώνες.

Άλλα άνθη με μωβ χρώμα είναι οι σφαιρικές ταξιανθίες των άλλιουμ, η σάλβια, οι βέρμπενες, οι καμπανούλες, οι κολομπίνες (Aquilegia spp.), τα δελφίνια, το ρωσικό φασκόμηλο και βεβαίως οι πανσέδες που εμφανίζουν ένα βαθύ βελούδινο μωβ χρώμα.

Έχουμε και αρκετά άλλα λουλούδια με μωβ χρώμα, μεταξύ των οποίων και τα αναρριχώμενα χωνάκια (Morning glory).

Ένα άλλο αναρριχώμενο φυτό που στα άνθη του υπάρχει μωβ χρώμα είναι το φρούτο του πάθους (passion fruit) το γνωστό μας κοινώς ρολόι ή ρολογάκι.

Μωβ είναι το ένα από τα δυο χρώματα της ρουέλιας, το επικρατέστερο, ενώ το δεύτερο χρώμα που μπορεί να έχει το φυτό αυτό είναι το ροζ.

Μωβ είναι και το χρώμα της πασχαλιάς, ενώ οι ορτανσίες που το χρώμα τους κυμαίνεται από ροζ έως γαλάζιο, εμφανίζουν και ενδιάμεσες μωβ αποχρώσεις.

Ο χρωματισμός της ορτανσίας, αλλά και άλλων φυτών, εξαρτάται από το Ph του εδάφους όπου είναι ριζωμένες.

Ένα άλλο λουλούδι που υπάρχει και σε απαλές μωβ αποχρώσεις είναι το τριαντάφυλλο.

Ας μην ξεχνάμε και τις πανέμορφες ρόδινες ή μωβ ορχιδέες.

Ποικιλία μωβ χρωμάτων, από απαλά έως πολύ σκούρα έχουν και οι πετούνιες. Κάποια ήδη δε έχουν τόσο σκούρο χρώμα που μοιάζουν σαν μαύρα, όπως το είδος Phantom petunias.

Στην πραγματικότητα μαύρα λουλούδια (όπως η μαύρη τουλίπα του ομώνυμου διηγήματος) δεν υπάρχουν.

Αυτά που μας φαίνονται μαύρα έχουν πολύ βαθύ μωβ ή κόκκινο χρώμα, τόσο συμπυκνωμένο που δείχνουν σαν μαύρα.

Εάν τα κοιτάξουμε κάτω από έντονο φως και προσέξουμε την αντανάκλαση του, θα δούμε τότε από πιο χρώμα, κυρίως μωβ, προκαλείται η εντύπωση του μαύρου χρώματος.

Το ίδιο συμβαίνει και με τους μαύρους καρπούς.

Μαύρες ελιές δεν υπάρχουν. Τις λέμε μαύρες ενώ στην πραγματικότητα έχουν μια πολύ σκούρα απόχρωση. Ιδιαίτερα οι ελιές Καλαμών καταχωρούνται στους ειδικούς καταλόγους στην κατηγορία των μωβ καρπών.

Το ίδιο και με τα μαύρα φυλλώματα, όπως το Black coral elephant ear κ.α.

Βεβαίως στην εποχή μας μπορούμε να βρούμε και άλλα φυλλώματα (συνήθως αποξηραμένα) με μωβ χρώμα, όπως και άλλα λουλούδια, αλλά αυτά είναι τεχνητώς βαμμένα, οπότε μην παραξενευτείτε εάν δείτε κάπου μωβ γαρύφαλλο ή ό,τι άλλο που δεν εμφανίζεται μωβ στην φυσική του μορφή.

Δεν φανταζόμουν Άνθρωπε πως είχα τόσα πολλά να σου πω για τα μωβ λουλούδια και έχω παραλείψει κάποια από αυτά, όπως τις αφρικάνικες βιολέτες και τις μωβέ αφρικάνικες ή κατ’ άλλους ολλανδικές μαργαρίτες και κυρίως τις ευωδιαστές βιολέτες στις οποίες οφείλεται η άλλη ονομασία του μωβ χρώματος το βιολετί ή βιολέ, όπως και τα άνθη της μολόχας από το λατινικό όνομα της οποίας (malva), όπως σου έχω πει προηγουμένως, ονομάστηκε μωβ το χρώμα αυτό.

Ενώ σκεφτόμουν να αναφερθώ και στους μωβ καρπούς, λέω να διακόψω εδώ και να συνεχίσω με αυτούς αμέσως μετά.

Οι διάφοροι τύποι χρωμαισθησίας

5^ος υποτύπος ακουστικο-οπτικής συναισθησίας

Musical modes–colour = Το χρώμα μουσικών μοτίβων

Διαφορετικές μουσικές κλίμακες – στην προκειμένη περίπτωση οι επτά τρόποι, οι επτά τύποι κλίμακας που ο καθένας έχει ξεχωριστά μελωδικά χαρακτηριστικά και ονομάζονται Ιωνική, Δωρική, Φρυγική, Λυδική, Μιξολυδική, Αιολική και Λοκρική – αποτελούν παράδειγμα ακολουθίας που σχετίζεται με τη μουσική που μπορεί να προκαλέσει συναισθησία, προκαλώντας αντιλήψεις διαφορετικών χρωμάτων για κάθε λειτουργία.

Φαίνεται να είναι ένας πολύ σπάνιος υποτύπος συναισθησίας και είναι λογικό να συναντάται μόνο σε άτομα με γνώση της θεωρίας της μουσικής.

Μπορεί να θεωρηθεί ένας τύπος χρωμαισθησίας και θα μπορούσε επίσης να θεωρηθεί ως παράδειγμα συναισθησίας έγχρωμης αλληλουχίας.

Είναι λογικό να υποθέσουμε ότι το χρώμα είναι το πιο κοινό συναισθητικό ταυτόχρονο, αλλά θεωρητικά είναι δυνατές και άλλες αντιλήψεις και τα μουσικά μοτίβα μπορεί να προκαλούν σχήματα, γεύσεις, μυρωδιές, χωρικές τοποθεσίες ή ίσως απτικές αισθήσεις.

Ωστόσο, αυτοί θα ήταν εξαιρετικά σπάνιοι υποτύποι συναισθησίας και δεν είναι γνωστό ότι κάποιος τους έχει αναφέρει ποτέ.

Ακολουθεί μια περιγραφή που γράφτηκε από άτομο με αυτόν τον τύπου συναισθησίας:

«Έχω συναισθησία και βλέπω ανάλογα με την μουσική ακολουθία:

Ιονική: έντονο κίτρινο.

Δωρική: απαλό μπλε.

Φρυγική: σκούρο μωβ με λίγο κόκκινο αλλά όχι αρκετά καφέ.

Λυδική: βαθύ μπλε.

Mιξολυδική: έντονο κόκκινο.

Αιολική: γαλαζοπράσινο/μπλε.

Λοκρική: βαθύ κόκκινο.

Αυτά είναι τα χρώματα που βλέπω όταν παίζω στα διάφορα μοτίβα, αλλά δεν τα βλέπω τόσο πολύ όταν ακούω ένα τραγούδι.

Το κλειδί με το οποίο παίζεται ένα τραγούδι θα τα αλλάξει επίσης.

Έντομα και χρώματα

Περίληψη

Εξετάζοντας τα χρώματα στον κόσμο των εντόμων ας δούμε περιληπτικά τί είναι τα έντομα:

Τα έντομα είναι τα πιο διαφορετικά ένζωα μεταξύ του ζωικού βασιλείου.

Η ποικιλομορφία των εντόμων αυξάνεται συνεχώς λόγω της γρήγορης προσαρμοστικότητάς τους στις ταχέως μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες.

Η φυσιολογία των εντόμων παίζει ζωτικό ρόλο στην προσαρμογή και στην ανταγωνιστική προσαρμογή στην φύση με άλλα είδη.

Ο μηχανισμός της όρασης και η εμπλοκή οπτικών χρωστικών, όπως τα χρωμοφόρα ιδιαίτερα στις μύγες, έχουν αποδειχθεί ορόσημα στον τομέα της έρευνας.

Αυτό επιτεύχθηκε με την ανακάλυψη νέων μονοπατιών που εμπλέκονται στον μηχανισμό ανάπτυξης των χρωστικών.

Ωστόσο, ορισμένες οπτικές χρωστικές και η σχέση τους με διάφορα χρωμοφόρα χρειάζονται περαιτέρω επεξεργασία.

Συζητείται επίσης ο ρόλος των χρωστικών των εντόμων στην όραση, για την αναγνώριση των ξενιστών, των θηραμάτων και των αρπακτικών.

Πολλές φυσικές χρωστικές ουσίες των εντόμων διερευνώνται συνεχώς για καλύτερες προοπτικές και για την ευημερία του ανθρώπου.

Η άφθονη διαθεσιμότητα ειδών εντόμων σε όλο τον κόσμο και το ατελείωτο έργο της εξερεύνησης των δυνατοτήτων τους σε μορφολογικό, φυσιολογικό, εξελικτικό και γενετικό επίπεδο έχουν μια τεράστια δυνατότητα να εξερευνήσουν το θέμα της εντομολογίας.

Εισαγωγή:

Τα έντομα αντιπροσωπεύουν μια από τις μεγαλύτερες ομάδες ζώων στη γη, που αποτελούν πάνω από 1 εκατομμύριο είδη και εξακολουθούν να καταμετρούνται.  Έχουν πολλούς τροφικούς ρόλους όπως παράσιτα και επικονιαστές στις τροφικές αλυσίδες.

Είμαστε περιτριγυρισμένοι από μια μεγάλη ποικιλία εντόμων που πάντα προσελκύουν την προσοχή μας με τα εντυπωσιακά όμορφα χρωματικά τους σχέδια.

Η μελάγχρωση βοηθά διάφορα είδη εντόμων σε πολλές βιολογικές δραστηριότητες, όπως το καμουφλάζ, ο μιμητισμός, ο αποσηματισμός ή η προειδοποίηση, η επιλογή για το φύλο και η επικοινωνία μέσω σηματοδότησης.

Εκτός από αυτό, άλλες χρωστικές που παράγονται από τα έντομα εμπλέκονται στη μεταμόρφωση, την ανάπτυξη και τα αναπτυξιακά στάδια του κύκλου ζωής οποιουδήποτε πολύχρωμου εντόμου.

Υπάρχουν χρωστικές και χρωμοφόρα που είναι γνωστό ότι παίζουν ζωτικό ρόλο στην όραση των εντόμων για τις συνήθεις δραστηριότητες τους.

Είναι ενδιαφέρον το να γνωρίζουμε πώς σχηματίζονται αυτά τα χρώματα στο σώμα των εντόμων.

Εδώ, αντιμετωπίζουμε τις ερωτήσεις που σχετίζονται με τα χρωμοφόρα που βρίσκονται στη χρωστική ουσία των ματιών των εντόμων μαζί με άλλες οπτικές χρωστικές των ματιών.

[Από την σειρά της ‘Britannica’ για τις βιο-χρωστικές]

Ο Χρωματισμός στην βιολογία

[ΚΘ΄]

Προειδοποιητικός χρωματισμός

Χταπόδι με μπλε δακτύλιο: 

Ένα χταπόδι με μπλε δακτύλιο (γένος Hapalochlaena) αναβοσβήνει το μοτίβο του με μπλε δακτύλιους ως προειδοποίηση για το δηλητηριώδες δάγκωμά του.

Δηλητηριώδης βάτραχος (Dendrobates):

Ορισμένοι σημαίνοντες χρωματισμοί προειδοποιούν ένα τρίτο μέρος για επικίνδυνες ή μη βρώσιμες ιδιότητες του οργανισμού, όπως αγκάθια, δηλητήρια ή άλλα αμυντικά όπλα, επιτρέποντας στον θηρευτή να αποφύγει μια δυνητικά επιζήμια αλληλεπίδραση κατά την επίθεση.

Το κόκκινο, το μαύρο και το κίτρινο είναι κοινά σε αυτό το πλαίσιο και μπορεί να αντιπροσωπεύουν προειδοποιητικά χρώματα που αναγνωρίζονται από πολλά ζώα.

Όπως αναφέρθηκε ήδη, ο μιμητισμός του Bates (βατασιανός μιμητισμός) είναι η μίμηση προειδοποιητικού χρωματισμού από καλοήθεις οργανισμούς, οι οποίοι έτσι απολαμβάνουν τουλάχιστον ένα μέρος της προστασίας του είδους του χρωματισμού αυτού.

Ενώ ο μιμητισμός του Bates περιλαμβάνει παραπλανητικό χρωματισμό, η ομοιότητα στον προειδοποιητικό αυτόν χρωματισμό δεν χρειάζεται να παρέχει ψευδείς πληροφορίες.

Ο μιμητισμός Müllerian (μουλεριανός μιμητισμός) αναφέρεται σε περιπτώσεις στις οποίες πολλά επιβλαβή είδη εμφανίζουν τον ίδιο προειδοποιητικό χρωματισμό, επιτρέποντας έτσι στους πιθανούς θηρευτές να μάθουν και να γενικεύσουν εύκολα το σήμα.

Ο μαύρος και κίτρινος χρωματισμός των μελισσών και των σφηκών είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα.

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

Συνέντευξη με τα χρώματα

[ρνδ΄]

Χρωστικές και βαφές του Μωβ χρώματος

[ε΄]

Οι πρώτες βιολετί βαφές που χρησιμοποιήθηκαν από τον άνθρωπο, βρέθηκαν σε προϊστορικές ζωγραφιές σπηλαίων, ήταν φτιαγμένες από τα ορυκτά μαγγάνιο και αιματίτη.

Το μαγγάνιο εξακολουθεί να χρησιμοποιείται και σήμερα από τον λαό Aranda, μια ομάδα ιθαγενών Αυστραλών, ως παραδοσιακή χρωστική ουσία για το χρωματισμό του δέρματος κατά τη διάρκεια των τελετουργιών.

Χρησιμοποιείται επίσης από τους Ινδιάνους Χόπι της Αριζόνα για να χρωματίζουν τελετουργικά αντικείμενα.

Η πιο πορφυρή-μωβ βαφή στον αρχαίο κόσμο ήταν η Τυριανή πορφύρα, φτιαγμένη από ένα είδος θαλάσσιου σαλιγκαριού που ονομάζεται murex, που βρίσκεται στην Μεσόγειο.

Στην δυτική Πολυνησία, οι κάτοικοι των νησιών έφτιαχναν από αχινούς μια βιολετί χρωστική παρόμοια με το μωβ της Τύρου.

Στην Κεντρική Αμερική, οι κάτοικοι έφτιαχναν μια βαφή από ένα διαφορετικό θαλάσσιο σαλιγκάρι, την πορφύρα, που βρισκόταν στις ακτές της Κόστα Ρίκα και της Νικαράγουα.

Οι Μάγια χρησιμοποιούσαν αυτό το χρώμα για να βάφουν υφάσματα για θρησκευτικές τελετές και οι Αζτέκοι το χρησιμοποιούσαν για πίνακες ιδεογραμμάτων, όπου συμβόλιζε την βασιλεία.

Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, οι περισσότεροι καλλιτέχνες έφτιαχναν μωβ ή βιολετί χρώμα στους πίνακές τους συνδυάζοντας κόκκινες και μπλε χρωστικές, συνήθως μπλε αζουρίτη ή λάπις-λάζουλι με κόκκινη ώχρα, κιννάβαρη ή μίνιο.

Τα Orcein, ή μωβ βρύα, παρήγαγαν μια άλλη κοινή βιολετί βαφή.

Ήταν γνωστό ότι στους αρχαίους Έλληνες και Εβραίους, παρασκευαζόταν μωβ χρώμα από μια μεσογειακή λειχήνα που ονομαζόταν archil (Roccella tinctoria), σε συνδυασμό με ένα αμμωνιακό υγρό, συνήθως ούρα.

Το Orcein άρχισε να κερδίζει ξανά δημοτικότητα τον 19ο αιώνα, όταν το βιολετί και το μωβ έγιναν το χρώμα του ημιπένθους, που φοριόνταν αφού μια χήρα ή χήρος φορούσε μαύρα για ορισμένο χρονικό διάστημα, πριν αυτός ή αυτή επιστρέψει στα συνηθισμένα χρώματα.

Τον 18ο αιώνα, χημικοί στην Αγγλία, την Γαλλία και την Γερμανία άρχισαν να δημιουργούν τις πρώτες συνθετικές βαφές.

Δύο συνθετικές μωβ βαφές εφευρέθηκαν περίπου την ίδια εποχή.

Το Cudbear αναπτύχθηκε από τον Cuthbert Gordon της Σκωτίας. Η παραγωγή του ξεκίνησε το 1758. Οι λεπτομέρειες κατασκευής του προστατεύονταν προσεκτικά, με έναν τοίχο ύψους δέκα ποδιών χτισμένο γύρω από την εγκατάσταση κατασκευής και το προσωπικό αποτελούμενο από Highlanders ορκισμένους για μυστικότητα.

Το γαλλικό μωβ αναπτύχθηκε στη Γαλλία περίπου την ίδια εποχή. Η προκύπτουσα βαφή ήταν πιο στερεή και σταθερή από άλλες μωβ βαφές.

Το ιώδες κοβαλτίου είναι μια συνθετική χρωστική ουσία που εφευρέθηκε το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και παράγεται με παρόμοια διαδικασία όπως το μπλε και το πράσινο του κοβαλτίου.

Είναι η βιολετί χρωστική ουσία που χρησιμοποιείται συχνότερα σήμερα από καλλιτέχνες, μαζί με το μωβ του μαγγανίου.

Το Mauveine, γνωστό και ως μωβ ανιλίνη και μωβ του Perkin, ήταν η πρώτη συνθετική οργανική χημική χρωστική που ανακαλύφθηκε τυχαία κατά τη διάρκεια μιας προσπάθειας παραγωγής κινίνης το 1856.

Στη δεκαετία του 1950, μια νέα οικογένεια βιολετί συνθετικών οργανικών χρωστικών που ονομάζονται κινακριδόνες εμφανίστηκε στην αγορά.

Αρχικά ανακαλύφθηκαν το 1896, συντέθηκαν το 1936 και κατασκευάστηκαν την δεκαετία του 1950.

Τα χρώματα της ομάδας κυμαίνονται από βαθύ κόκκινο έως βιολετί και έχουν τον μοριακό τύπο C20H12N2O2. Έχουν ισχυρή αντοχή στην ηλιακή ακτινοβολία και στο πλύσιμο και χρησιμοποιούνται σε λαδομπογιές, ακουαρέλες και ακρυλικά, καθώς και σε επιστρώσεις αυτοκινήτων και άλλες βιομηχανικές επικαλύψεις.

Όπως σου είπα Άνθρωπε, παραγωγή μωβ χρωστικών γίνεται και από θαλάσσιους υπηκόους του ζωικού βασιλείου, δηλαδή θαλάσσια κοχύλια, σαλιγκάρια και αχινούς με πιο γνωστά τα murex της ανατολικής Μεσογείου και δη της Τύρου.

Αυτοί οι ζωικοί οργανισμοί δεν έχουν οι ίδιοι μωβ χρώμα, αλλά εκκρίσεις από τις οποίες με ειδική επεξεργασία παράγονται οι μωβ χρωστικές.

Όμως στις αντίπερα όχθες του Ειρηνικού ωκεανού υπάρχουν οι μωβ αχινοί που το χρώμα τους είναι μωβ.

Δεν μιλάω για του συνηθισμένους αχινούς όπου οι θηλυκοί -σε αντίθεση με τους κατάμαυρους αρσενικούς- εμφανίζουν εξ αντανακλάσεως καφέ, πράσινα και μωβ χρώματα.

Μιλάω για αχινούς που το χρώμα τους είναι από μωβ έως πορφυρό.

Μιλώντας για τους μωβ αχινούς ας αναφερθούμε και σε άλλα είδη μωβ ζώων, που ούτως ή άλλως σπανίζουν αρκετά.

Συνήθως μωβ χρώμα παρουσιάζουν κάποια έντομα και αρκετά πουλιά.

Όμως το μωβ χρώμα των πουλιών (όπως και των περισσοτέρων εντόμων) εμφανίζεται λόγω της αντανάκλασης και διάθλασης του φωτός που εξοστρακίζεται ανάμεσα στις φολίδες, τα φτερά και τα λέπια των ζώων αυτών, αφού όπως είναι γνωστό μωβ και μπλε χρωστικές δεν υφίστανται στο ζωικό βασίλειο.

Μωβ χρώμα στο ζωικού βασίλειο εμφανίζουν οι μέλισσες ξυλοκόποι (carpenter bees) που είναι το μεγαλύτερο είδος μελισσών, ιθαγενές της Ευρώπης και της Ασίας.

Στα πουλιά μωβ χρώμα εμφανίζει στην πλάτη του το ψαρόνι της υποσαχάριας Αφρικής και το βιολετί sabrewing (ένα είδος κολίμπρι με πράσινη ράχη και μωβ στήθος) που βρίσκεται στην κεντρική Αμερική.

Εκτός από αυτό, υπάρχουν επίσης και αρκετά άλλα είδη κολίμπρι που παρουσιάζουν μωβ ή πορφυρό χρώμα.

Στην κεντρική Αμερική βρίσκεται επίσης και ο αυτοκρατορικός παπαγάλος της Αμαζονίας ο οποίος εμφανίζεται στην εθνική σημαία της Δομινίκας (νησιωτικής χώρας της Καραϊβικής), καθιστώντας την τη μοναδική εθνική σημαία στον κόσμο με βιολετί χρώμα επάνω της.

Εκτός από τα πουλιά τα έντομα και τα σκαθάρια υπάρχουν και (ελάχιστα) άλλα ζώα που εμφανίζουν μωβ χρώμα, κυρίως θαλάσσια, όπως οι πορφυροί αχινοί που αναφέρθηκαν προ ολίγου, αστερίες, μέδουσες και θαλάσσιοι γυμνοσάλιαγκες, μέδουσες και θαλάσσιες ανεμώνες που παρ’ ότι τις θεωρούμε σαν θαλάσσια φυτά στην πραγματικότητα ανήκουν στο ζωικό βασίλειο. Υπάρχουν επίσης και κάποια μωβ βατράχια.

Σου θυμίζω πως κάπου στις αρχές της συνέντευξης σου έχει αναφερθεί Άνθρωπε πως υπάρχουν ζώα που το αίμα τους δεν είναι κόκκινο αλλά έχει μωβ χρώμα, που οφείλεται στην αιμοερυθρίνη που υπάρχει στο αίμα τους αντί για αιμοσφαιρίνη, η οποία είναι άχρωμη μεν, αλλά όταν οξυγονούται παίρνει βιολετί χρώμα.

Τα ζώα αυτά είναι κυρίως θαλάσσιοι σκώληκες και βραχύποδες που το μωβ αίμα τους επιδρά στην εξωτερική τους εμφάνιση, όπως ακριβώς συμβαίνει με το κόκκινο αίμα του ανθρώπου και άλλων θηλαστικών.

Σε αντίθεση με την σπανιότητα του μωβ χρώματος στο ζωικό βασίλειο, το μωβ χρώμα αφθονεί στο φυτικό βασίλειο, αλλά σε αυτό θα αναφερθούμε λίαν συντόμως, μετά από ένα μικρό διάλειμμα.

Κακάο

Στο παρελθόν έχουμε μιλήσει για την σοκολάτα, όπως και ιδιαιτέρως για την λευκή σοκολάτα https://xromata.com/?p=14109

Όμως από τί παράγονται οι σοκολάτες όποιο χρώμα και να έχουν;

Από τί άλλο; Από το κακάο.

Ας δούμε λοιπόν τί ακριβώς είναι το κακάο.

Το κακάο είναι ο ξηρός και μερικώς ζυμωμένος λιπαρός σπόρος του κακαόδεντρου από το οποίο γίνεται η σοκολάτα.

Με τον όρο σοκολάτα περιγράφεται μία σειρά από προϊόντα που έχουν ως βασικό συστατικό το κακάο.

Η επιστημονική ονομασία του κακαόδεντρου είναι Theobroma cacao («Θεοβρώμα το κακάο») και προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις θεός και βρώση, δηλαδή το «φαγητό των θεών».

Οι Αζτέκοι ήταν οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν τους σπόρους του κακάο στην διατροφή τους και για να κατασκευάσουν σοκολάτα. Λάτρευαν το δέντρο του κακάο και το θεωρούσαν ως πηγή δύναμης και πλούτου. Μάλιστα χρησιμοποιούσαν τους σπόρους του κακάο σαν μια μορφή νομίσματος.

Συχνά πωλείται ως σκόνη κακάο, μια ξηρή σκόνη που γίνεται με την άλεση των σπόρων κακάο και την αφαίρεση του βούτυρου κακάο από τα σκούρα καφέ, πικρά στερεά κομμάτια.

Το ίδιο το κακάο έχει μια εξαιρετικά πικρή γεύση.

Το κακάο φαίνεται να είναι αφέψημα με ευεργετικές συνέπειες στην υγεία του ανθρώπου.

Είναι μια από τις πιο πλούσιες τροφές σε πολυφαινόλες.

Σημαντικός αριθμός επιστημονικών μελετών παρουσιάζουν το κακάο να περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις φλαβονοειδών * και προκυανιδινών, συστατικά που έχουν αντιοξειδωτική δράση, παρεμποδίζοντας την οξειδωτική δράση των ελεύθερων ριζών και προστατεύουν έτσι από τον καρκίνο, τις καρδιοπάθειες και τη γήρανση.

Ωστόσο έχει διαπιστωθεί ότι επηρεάζει δυσμενώς τη λειτουργία του ήπατος.

* Τα φλαβονοειδή (flavonoids) αποτελούν μια από τις μεγαλύτερες χημικές κατηγορίες δευτερογενών ματαβολητών που απαντώνται στο φυτικό βασίλειο. Παρόλο που δεν σχετίζονται με την επιβίωση ενός φυτού, προσδίδουν στα φυτά έντονα χρώματα και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προστασία τους από παθογόνους μικροοργανισμούς, υπεριώδη ακτινοβολία και φυτοφάγα ζώα