xromata.com

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο. 

Συνέντευξη με τα χρώματα

[ρξε΄]

Το Πορτοκαλί η ονομασία του και η σχέση του με το ομόχρωμο φρούτο

[ε΄]

-Εγώ, το πορτοκαλί χρώμα, συνεχίζω την αυτο-αναφορά μου, εξηγώντας σου Άνθρωπε πώς ονομάστηκα έτσι και την σχέση μου με το ομόχρωμο φρούτο.

Είμαι σίγουρο πως θα βρεις αρκετά ενδιαφέρουσα την αναφορά μου αυτήν.

Πριν ξεκινήσω όμως οφείλω να κάνω μια μικρή εισαγωγή για να καταλάβεις καλύτερα αυτά που θα σου πω στην συνέχεια.

Στα αρχαία ελληνικά η λέξη «μήλον» προσδιόριζε γενικά κάθε καρπό, κάθε γέννημα που συνείσφερε στη διατροφική οικονομία μιας οικογένειας ή ομάδας.

Μήλο λοιπόν σήμαινε κάθε καρπό (γέννημα) δέντρου, αλλά και κάθε γέννημα (καρπό) αιγοπροβάτων και βοοειδών.

Έτσι λοιπόν, με τη λέξη μήλο, οι αρχαίοι Έλληνες εννοούσαν καρπούς δέντρων, αλλά και κατσικάκια, προβατάκια και μικρά βοοειδή.

Αργότερα, η λέξη μήλο αναφερόταν για κάθε στρογγυλό καρπό που κρεμόταν από τα κλαδιά οπωροφόρων δέντρων.

Με τη γλωσσική εξέλιξη, άρχισαν τα διάφορα μήλα να προσδιορίζονται με διάφορα επίθετα, κυρίως τοπωνυμικά και να διαχωρίζονται οι διάφοροι καρποί από τη γενική έννοια μήλο αποκτώντας ο καθένας ξεχωριστή ταυτότητα.

Έτσι αρχίσαμε να διακρίνουμε τα μήλα της Κυδωνίας, το Κυδώνιο μήλο, δηλαδή το κυδώνι από τα Περσικά μήλα (ροδάκινα), τα Μηδικά μήλα (κίτρα) και τα Αρμενικά μήλα (βερίκοκα), και όλα αυτά να είναι πλέον διάφορα από τα καθεαυτού μήλα που κράτησαν για πάρτη τους την γενική ονομασία χωρίς επιθετικό προσδιορισμό.

Έχομε αναφορές επίσης κυρίως σε μύθους, για τα ‘μυθικά’ μήλα των Εσπερίδων (πορτοκάλια) που κατά μυθικές εξιστορήσεις βρισκόντουσαν κάπου στις δυτικές περιοχές του τότε γνωστού κόσμου, την επονομαζόμενη ‘Εσπερία’ απ’ όπου τα έφερε ο Ηρακλής εκτελώντας έναν από τους τελευταίους των 12 άθλων του.

Κράτησε το αυτό Άνθρωπε. Σε λίγο θα καταλάβεις γιατί.

Με άλλα λόγια, υπήρχαν κάποια ‘μήλα’ που έρχονταν από την Εσπερία (εδώ σου θυμίζω και ποιο είναι το κυρίαρχο χρώμα της δύσης του ηλίου), τα ‘χρυσά’ μήλα των Εσπερίδων.

Έτσι λοιπόν, από τα διάφορα, διαχωρισμένα πλέον μήλα είχαμε τα μηδικά μήλα που ονομάστηκαν τελικά κίτρα και βάφτισαν με το όνομά τους το κίτρινο χρώμα, ενώ τα μυθολογικά μήλα των Εσπερίδων, δηλαδή τα μετέπειτα πορτοκάλια, που βάφτισαν με το όνομά τους το πορτοκαλί χρώμα.

Αυτά ήταν τα κινέζικα (σινικά) μήλα, όπως ακόμα ονομάζονται σε κάποιες γλώσσες, σαν τα ολλανδικά όπου το πορτοκάλι λέγεται sinaasappel, apelsin στα σουηδικά και china στα ισπανικά του Πουέρτο Ρίκο.

Όμως η ονομασία αυτή «κινέζικο μήλο» ουδόλως συσχετίσθηκε με το χρώμα στο οποίο αναφερόμαστε, το οποίο «βαφτίσθηκε» με τις άλλες δυο ονομασίες του φρούτου που επεκράτησαν διεθνώς, το πορτοκάλι και το orange.

Τώρα, δικαίως θα αναρωτηθείς αφού η Κίνα ήταν στην Ανατολή πώς τα ‘μήλα’ της

σχετίσθηκαν με την Δύση και ονομάστηκαν εκτός από κινέζικα και πορτοκάλια;

Το όνομα τους συνδέεται με την Πορτογαλία, από τα λιμάνια της οποίας λέγεται ότι εισάγονταν τα φρούτα αυτά στην Ευρώπη.

Όταν, λίγο πριν το 800 μ. Χ. άρχισε να σχηματίζεται (σαν κομητεία τότε) η σημερινή Πορτογαλία, ονομαζόταν Portus Cale = ζεστό λιμάνι.

Έτσι τα φρούτα ταυτίστηκαν ονομαστικά με την περιοχή εισαγωγής τους, το ζεστό λιμάνι, την κομητεία Portucale και τους πορτογάλους εμπόρους που τα έφερναν. Έτσι, τα γλυκά πορτοκάλια ονομάστηκαν ανάλογα σε αρκετές γλώσσες, όπως «πορτοκάλι» στα ελληνικά, portokall στα αλβανικά, στα βουλγαρικά портокал (portokal), στα περσικά پرتقال (porteghal) και برتقال (bourtouqal) στα αραβικά, στα τουρκικά portakal και στα ρουμάνικα portocală.

Επίσης σε νοτιο-ιταλικές διαλέκτους, όπως πχ. τα ναπολιτάνικα, το πορτοκάλι λέγεται portogallo ή purtuallo, σε αντίθεση με την ιταλική του ονομασία arancia.

Αυτό το ιταλικό “arancia” που αυτομάτως μας παραπέμπει στην δεύτερη ονομασία orange του φρούτου, πηγάζει από την σανσκριτική λέξη για το δέντρο της πορτοκαλιάς (नारङ्ग nāraṅga).

Η σανσκριτική αυτή ονομασία έφθασε σε ευρωπαϊκές γλώσσες μέσω της περσικής نارنگ (nārang) και της αντίστοιχης αραβικής نارنج (nāranj), ονομασία που έμεινε και σε πολλές από τις γλώσσες που χρησιμοποιούν τον όρο ‘πορτοκάλι’, όπως τα ελληνικά, διαχωρίζοντας τον πικρό καρπό (νεράντζι) από τον γλυκό (πορτοκάλι).

To αραβικό naranj έγινε στα παλιά καταλανικά auranja, από εκεί μεταφέρθηκε στην γαλλική σαν pomme d’ orange (μήλο της πορτοκαλιάς) για να εισέλθει από εκεί στην αγγλική γλώσσα ως orange περίπου κατά τον 14^ο αιώνα, βαφτίζοντας με το ίδιο όνομα και το χρώμα του φρούτου, που εκείνη την περίοδο διαχώρισε εννοιολογικά την θέση του σαν αυτόνομο χρώμα.

Το 1512 έχουμε την πρώτη αγγλική καταγραφή της λέξης orange σαν ονομασία του χρώματος.

Πέρα όμως από την αραβική ονομασία του νεραντζιού naranj που θεωρείται πρόγονος της αγγλικής ονομασίας orange του πορτοκαλιού, υπάρχει και άλλος περίπου ομόηχος «πρόγονος» της λέξης, που ευθύνεται περισσότερο για την ονομασία orange του χρώματος και όχι τόσο του φρούτου.

Αυτός είναι ο ρωμαιο – κελτικός οικισμός Aurausio στην περιοχή Αβινιόν της Γαλλίας που μετά το 1160 κατέληξε να γίνει η Ηγεμονία του Orange, παραφθορά του Aurasio που οφείλεται σε σύγχυση με την ονομασία orange του φρούτου, επειδή τεράστιες ποσότητες πορτοκαλιών, ερχόμενες από το λιμάνι της Μασσαλίας, περνούσαν από το Aurasio για να διοχετευτούν στην βορειότερη Ευρώπη.

Η ηγεμονία αυτή ισχυροποιήθηκε σε έναν από τους πιο σημαντικούς βασιλικούς οίκους της Ευρώπης του 16^ου και 17^ου αιώνα, τον οίκο House of Orange – Nassau ο οποίος επέλεξε σαν χρώμα του, ποιο άλλο; το πορτοκαλί, κάνοντάς το σύμβολο σε διάφορους πολέμους απελευθερωτικούς (Ολλανδία κατά Ισπανίας, Ολλανδοί Μπούερς της Νοτίου Αφρικής κατά των Άγγλων) και θρησκευτικούς (Ιρλανδοί προτεστάντες κατά καθολικών) καθιστώντας το χρωματικό έμβλημα σε διάφορες σημαίες.

Έτσι κατέληξε το πορτοκαλί χρώμα (oranje) να είναι το εθνικό χρώμα της Ολλανδίας, αφού οι βασιλείς της κατάγονται από τoν οίκο House of Orange, χωρίς να σχετίζεται με τα πορτοκάλια (που στα ολλανδικά δεν ονομάζονται oranges αλλά sinaasappel), αλλά με την περιοχή καταγωγής των βασιλέων της.

Πώς η φύση παράγει το μπλε χρώμα 2β

Το μπλε στα ζώα

Από τις αρχές του 20ού αιώνα, έχει αφιερωθεί πολλή δουλειά στην ανακάλυψη της προέλευσης των μη ιριδιζόντων μπλε χρωματισμών που παρατηρούνται στα ζώα. 

Αρχικά, ήταν σύνηθες να διακρίνονται δύο περιπτώσεις:

το ιριδίζον μπλε, συνώνυμο της συνεκτικής σκέδασης, και το μη ιριδίζον μπλε, που θεωρούνταν ότι ήταν η ασυνάρτητη σκέδαση Rayleigh ή Tyndall.

Εκείνη την εποχή, η διαφορά βασιζόταν στην οπτική παρατήρηση και όχι στις μικροσκοπικές αποστάσεις μεταξύ των σκεδαστών.

Είναι ενδιαφέρον να αναφερθεί ότι, την δεκαετία του '20, αποδόθηκαν όλοι οι μη ιριδίζοντες μπλε χρωματισμοί που παρατηρούνται στα φτερά των πτηνών στην σκέδαση Tyndall, αλλά ήταν γνωστό ότι, σε ορισμένα έντομα, τέτοιοι χρωματισμοί θα μπορούσαν να προκύψουν από άλλα φαινόμενα. 

Καθώς αναπτύχθηκαν νέες πειραματικές και απεικονιστικές τεχνικές, νέες γνώσεις έδειξαν ότι το μπλε στα φτερά των πτηνών θα μπορούσε επίσης να παραχθεί από εποικοδομητική συμβολή φωτεινών κυμάτων.

Οι διεπιφάνειες μεταξύ κερατίνης και αέρα στο σπογγώδες μυελικό στρώμα των ακίδων λειτουργούν ως συνεκτικοί σκεδαστές σε αυτή την περίπτωση.

Μπλε δέρματα Tyndall εμφανίζονται επίσης σε πτηνά.

Για παράδειγμα, το δέρμα του κεφαλιού του εξαφανισμένου ντόντο βρέθηκε να εμφανίζει ένα διάχυτο μπλε χρώμα. 

Αυτό το δέρμα αποκαλύπτει τυχαία διατεταγμένα, λεπτά σωματίδια, περίπου στο μέγεθος του μήκους κύματος του μπλε φωτός.

Τα διάσπαρτα μπλε έχουν αποδοθεί νωρίς σε έντομα.

Η σκέδαση συμβαίνει στα επιδερμικά κύτταρα κάτω από μια διαφανή επιδερμίδα. Στην οδοντική τάξη, όπως τα αισχίδια, τα αγριονίδια και τα λιβελουλοειδή (Libellula Pulchella, Mesothemis Simplicicollis, Enallagma Cyathigerum, Aeshnea cyanea, Anax walsinghami), ο φωτεινός μπλε διάχυτος χρωματισμός στο σώμα ή τα φτερά τους προέρχεται από κέντρα σκέδασης κάτω από την επιδερμίδα. 

Οι λιβελούλες και ορισμένα άλλα ενήλικα έντομα μπορούν επίσης να αναπτύξουν μια κηρώδη άνθιση στην επιφάνεια της επιδερμίδας τους.

Το φαινόμενο Tyndall παράγεται στη συνέχεια από αυτό το κηρώδες υλικό και ο χρωματισμός μπορεί να καταστραφεί με πλύση με διαλύτη κεριού.

Ορισμένες πεταλούδες έχουν επίσης θεωρηθεί ότι χρωματίζονται με αυτόν τον μηχανισμό, όπως το Papillio zalmoxis ή οι λυκαενίδες. 

Ωστόσο, πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι συνεκτικές παρεμβολές θα μπορούσαν επίσης να εξηγήσουν τα διάφορα παρατηρούμενα χρώματα σε αυτές τις πεταλούδες.

Το μπλε Tyndall έχει επίσης καταγραφεί στην επιδερμίδα των προνυμφών ορισμένων καμπιών σκηνής, λόγω της παρουσίας ανομοιογενούς διαφανούς νηματίου επιδερμίδας.

Η αρσενική ακρίδα Kosciuscola tristis, που ονομάζεται επίσης «ακρίδα χαμαιλέων», έχει την ικανότητα να αλλάζει χρώμα από μαύρο σε έντονο μπλε του ουρανού.

Έχει αποδειχθεί ότι ο μηχανισμός αυτής της αλλαγής χρώματος είναι πλήρως αναστρέψιμος και ρυθμίζεται από τις αλλαγές θερμοκρασίας.

Είναι πλέον αποδεκτό ότι το μπλε χρώμα προκύπτει από τη σκέδαση Tyndall του φωτός σε ένα εναιώρημα μικρών κόκκων, που εντείνεται από το υποκείμενο σκούρο φόντο.

Η ενδοκυτταρική μετανάστευση κόκκων μπορεί να εξηγήσει την αλλαγή χρώματος. Ωστόσο, πρόσφατη συζήτηση μπορεί να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι η συνεκτική σκέδαση μπορεί να παίζει πολύ πιο σημαντικό ρόλο από τον αναμενόμενο. 

Η αρσενική ακρίδα Kosciuscola tristis στους 30°C (αριστερά) και 5°C (δεξιά).

Ο μπλε χρωματισμός που προκύπτει σε υψηλή θερμοκρασία προέρχεται από τη σκέδαση Tyndall.

Η σκέδαση Tyndall έχει επίσης παρατηρηθεί σε μαλάκια και σε γυμνοβράγχια μαλάκια. 

Αυτά προκύπτουν από μικρούς διάχυτους κόκκους που εμφανίζονται πάνω από ένα χρωστικό στρώμα μελανοφόρου.

Τα χταπόδια και τα καλαμάρια είναι μερικές φορές σε θέση να ελέγχουν την μπλε απόχρωση των σωματικών τους μοτίβων. 

Αυτό το προσαρμοστικό μπλε επιτυγχάνεται μεταβάλλοντας τις αποστάσεις των κόκκων του μελανοφόρου προκειμένου να αλλάξει η πυκνότητα του απορροφητικού πινακίου από κάτω.

Το δέρμα αρκετών μπλε θηλαστικών, ειδικά στην οικογένεια των πρωτευόντων, θεωρήθηκε ότι ήταν διάσπαρτο Rayleigh ή Tyndall. 

Ωστόσο, πρόσφατη έρευνα σε αρκετά δέρματα θηλαστικών με δομικά χρωματισμένο χρώμα επεσήμανε ότι αυτοί οι χρωματισμοί θα πρέπει να προέρχονται από συνεκτική σκέδαση από σχεδόν διατεταγμένες συστοιχίες ινών κολλαγόνου.

Από όσο γνωρίζουμε, είναι δύσκολο να βρεθεί στη φύση αληθινή ασύμφωνη σκέδαση Tyndall.

Τα διαχυτικά στρώματα συχνά αποτελούνται από τυχαία διατεταγμένα σωματίδια πολύ κοντά το ένα στο άλλο για να υποθέσουμε ασύμφωνη σκέδαση.

Αυτή η συνθήκη για ασύμφωνη διάχυση συχνά παρερμηνεύεται σε εργασίες που αποδίδουν στη σκέδαση Tyndall μια σειρά από αταξικά σωματίδια μεγέθους ίσου με το μήκος κύματος, ανεξάρτητα από την απόσταση μεταξύ τους.

Πώς η φύση παράγει το μπλε χρώμα

2. Tyndall diffusion Διάχυση Tyndall 

Ένας άλλος τρόπος εμφάνισης του μπλε χρώματος στην φύση είναι η διάχυση Tyndall

Θεωρητικό υπόβαθρο της διάχυσης του φωτός:

Η ελαστική σκέδαση του φωτός από μεμονωμένα σωματίδια είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο της ηλεκτροδυναμικής.

Ο φυσικός μηχανισμός της διάχυσης του φωτός είναι απλός:

Το ηλεκτρικό πεδίο που συνοδεύει μια προσπίπτουσα δέσμη φωτός διεισδύει και διαταράσσει το πολώσιμο υλικό στον σκεδαστή, ο οποίος αντιδρά με ταλαντώσεις φορτίου.

Η παρατεταμένη επιτάχυνση αυτών των ταλαντούμενων φορτίων παράγει επανεκπομπή φωτός, στην ίδια συχνότητα, αλλά η κατευθυντική του κατανομή είναι πολύ ευρύτερη από ό,τι στο προσπίπτον φως. 

Διάχυση Tyndall στη φύση:

Η σκέδαση Tyndall έχει αναγνωριστεί εδώ και καιρό ως υπεύθυνη για τον μπλε χρωματισμό του ουρανού (Tyndall, 1869) και το χρώμα των μπλε ματιών (Mason, 1924). 

Εμφανίζεται όταν μικρά σωματίδια ή κενά με διαστάσεις της τάξης του μήκους κύματος του μπλε φωτός (περίπου 500 nm) υπάρχουν στο μέσο διάδοσης.

Σε αυτήν την περίπτωση, τα μικρά μήκη κύματος του προσπίπτοντος λευκού φωτός θα σκεδαστούν και τα μεγαλύτερα μήκη κύματος θα περάσουν ανενόχλητα από το μέσο.

Έτσι, τα κόκκινα και κίτρινα μήκη κύματος διαδίδονται και τα μπλε και ιώδη χρώματα σκεδάζονται από το σύνθετο μέσο, δίνοντας ένα μη ιριδίζον φάσμα διάχυσης ανοιχτού μπλε. 

Σε αυτό το φαινόμενο, τα μεγέθη των σωματιδίων και οι δείκτες διάθλασης ελέγχουν τον χρωματισμό.

Το πλάτος του ανακλώμενου φωτός και η γωνιακή του κατανομή θα εξαρτηθούν από τα μεγέθη των σωματιδίων. 

Για να συμβεί ασύμμετρη σκέδαση Tyndall ή Rayleigh, είναι απαραίτητο οι διαχυτές να διαχωρίζονται κατά μήκος μεγαλύτερο από το μήκος συνοχής του ηλιακού φωτός (περίπου 600 nm).

Κάτω από αυτήν την απόσταση, συμβαίνει συνεκτική αλληλεπίδραση, ακόμη και αν τα διαχυτικά σωματίδια είναι τυχαία διατεταγμένα και δεν μπορεί πλέον να μιλάμε για σκέδαση Tyndall ή ασύμμετρη σκέδαση.

Αυτό το παραπλανητικό γεγονός βρίσκεται στην προέλευση αρκετών λανθασμένων ερμηνειών του μπλε χρωματισμού στα ζώα.

Στους ζωντανούς οργανισμούς, το μπλε Tyndall υπάρχει σχεδόν πάντα σε συνδυασμό με τις υποκείμενες χρωστικές ουσίες. 

Οι υποκείμενοι κόκκοι χρωστικής απορροφούν το προσπίπτον φως που διαπερνά όλο τον δομικό ιστό και αποτρέπουν τον αποκορεσμό από τα μήκη κύματος που διασκορπίζονται από τους εσωτερικούς ιστούς.

Επιτρέπουν την δημιουργία δομικών χρωμάτων με περιορισμένο αριθμό σκεδαστών. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι κόκκοι χρωστικής αποτελούνται από μελανίνη, αλλά μπορούν επίσης να υπάρχουν καροτενοειδή, ανθοκυανίνες και πτερίνες, προκαλώντας διάφορα χρωματικά εφέ.

Εξέλιξη χρώματος κρασιών

Το πρώτο τμήμα αυτού του άρθρου αφορά όσους από εσάς ασχολείσθε με την παραγωγή κρασιού, έστω και ερασιτεχνικά, και γνωρίζω πως έχω αρκετούς φίλους που ασχολούνται  με αυτό. 

Η παρουσία ενός σύνθετου μείγματος ανθοκυανινών και προκυανιδινών μπορεί να αυξήσει την σταθερότητα του χρώματος στο κρασί.

Καθώς παλαιώνει, το κρασί υφίσταται χημικές αντιδράσεις αυτοοξείδωσης που περιλαμβάνουν ακεταλδεΰδη των μορίων των χρωστικών του.

Τα νεοσχηματισμένα μόρια είναι πιο σταθερά στην επίδραση του pH ή της λεύκανσης με θειώδη.

Οι νέες ενώσεις περιλαμβάνουν πυρανοανθοκυανίνες όπως βιτισίνες (Α και Β), πινοτίνες και πορτοσίνες και άλλες πολυμερικές χρωστικές.

Η μαλβιδίνη γλυκοζίτη-αιθυλο-κατεχίνη είναι ένα προϊόν προσθήκης φλαβανόλης-ανθοκυανίνης.

Τα προϊόντα προσθήκης φλαβανόλης-ανθοκυανίνης σχηματίζονται κατά την παλαίωση του κρασιού μέσω αντιδράσεων μεταξύ ανθοκυανινών και τανινών που υπάρχουν στο σταφύλι, με μεταβολίτες ζύμης όπως η ακεταλδεΰδη.

Οι αντιδράσεις που προκαλούνται από την ακεταλδεΰδη αποδίδουν αιθυλο-συνδεδεμένα είδη όπως μαλβιδίνη γλυκοζίτη-αιθυλο-κατεχίνη.

Αυτή η ένωση έχει καλύτερη σταθερότητα χρώματος σε pH 5,5 από την μαλβιδίνη-3Ο-γλυκοζίτη.

Όταν το pH αυξήθηκε από 2,2 σε 5,5, το διάλυμα της χρωστικής έγινε προοδευτικά πιο ιώδες (λmax = 560 nm σε pH 5,5), ενώ παρόμοια διαλύματα ανθοκυανίνης ήταν σχεδόν άχρωμα σε pH 4,0.

Η έκθεση του κρασιού σε οξυγόνο σε περιορισμένες ποσότητες μπορεί να είναι ευεργετική για το κρασί. Επηρεάζει το χρώμα.

Οι κασταβινόλες είναι μια άλλη κατηγορία άχρωμων μορίων που προέρχονται από χρωματιστές χρωστικές ανθοκυανίνης.

Σε μοντέλα διαλύματος, άχρωμες ενώσεις, όπως η κατεχίνη, μπορούν να δημιουργήσουν νέους τύπους χρωστικών.

Το πρώτο βήμα είναι ο σχηματισμός άχρωμων διμερών ενώσεων που αποτελούνται από δύο μονάδες φλαβανόλης συνδεδεμένες με γέφυρα καρβοξυ-μεθίνης.

Ακολουθεί ο σχηματισμός κιτρινωπών χρωστικών αλάτων ξανθυλίου και των αιθυλεστέρων τους, που προκύπτουν από την αφυδάτωση των άχρωμων διμερών, ακολουθούμενη από μια διαδικασία οξείδωσης.

Η απώλεια ενός μορίου νερού λαμβάνει χώρα μεταξύ δύο υδροξυλομάδων του δακτυλίου Α των άχρωμων διμερών.

Εδώ το άρθρο αποκτά ενδιαφέρον για όλους, γιατί εδώ αναφέρονται τα χρώματα των κρασιών:

Τα κύρια χρώματα του κρασιού είναι: 

Γκρι, όπως στο vin gris (γκρι κρασί).

Μπορεί να είναι gris blanc ή gris rouge

Φημισμένο είναι το vin gris που παράγεται στο Μαρόκο. 

Πορτοκαλί, όπως στο κρασί που έρχεται σε επαφή με το δέρμα (φλούδες) του, δηλαδή ένα λευκό κρασί που έχει περάσει κάποιο χρονικό διάστημα σε επαφή με το δέρμα του, δίνοντάς του μια ελαφρώς πιο σκούρα απόχρωση. 

Κόκκινο κρασί (αν και αυτός είναι ένας γενικός όρος για σκούρα κρασιά, των οποίων το χρώμα μπορεί να κυμαίνεται από το "κόκκινο" έως και το μπλε-ιώδες) 

Ροζέ (που σημαίνει ανοιχτό κόκκινο, έως ροζ) 

Καστανόξανθο, όπως στο καστανόξανθο port. 

Λευκό κρασί (ανοιχτόχρωμο κρασί) 

Κίτρινο (ή χρώμα άχυρου), βλέπε για παράδειγμα vin jaune, έναν ιδιαίτερο και χαρακτηριστικό τύπο λευκού κρασιού που παρασκευάζεται στην οινοπαραγωγική περιοχή Jura στην ανατολική Γαλλία, Jurançon ή Sauternes. 

Βουργουνδίας (χρώμα), μια απόχρωση του σκούρου μωβ κόκκινου 

Σανγκρία (χρώμα), ένα χρώμα που μοιάζει με κρασί Sangría 

Αίμα βοδιού, πιθανώς αναφέρεται στην παλιά πρακτική ραφιναρίσματος των κόκκινων κρασιών με ξηρό αίμα βοοειδών σε σκόνη. Μια πρακτική που χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα για την σταθερή χρωματική απόδοση κάποιων ακριβών κόκκινων κρασιών.  

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο. 

Συνέντευξη με τα χρώματα

[ρξδ΄]

Το Πορτοκαλί και η ψυχολογία του

[δ΄]

-Το μόλις προηγούμενο άρθρο, ήταν εισαγωγικό για να ασχοληθούμε και κατανοήσουμε τις ψυχολογικές επιδράσεις που ασκώ επάνω σου Άνθρωπε.

Είδες, πως ενώ φαινομενικά είμαι ένα από τα νεότερα χρώματα που έχεις αντιληφθεί, στην πραγματικότητα είμαι ένα από τα δυο παλαιότερα χρώματα που επίδρασαν στην ψυχολογία σου από τις απαρχές σου σαν εξελισσόμενο ον και οι ψυχολογικές σχέσεις σου με εμένα είναι πολύ βαθιά ριζωμένες.

Πέρα από τα όσα σου είπα για την σχέση των πρωτόγονων αρχικών οργανισμών με τις πορτοκαλιές ακτινοβολίες, που απλώνονται από τις κίτρινες έως τις κόκκινες, ας δούμε πως και γιατί επηρεάζεσαι από εμένα το πορτοκαλί χρώμα.

Όπως ήδη κατάλαβες και γνωρίζεις πλέον καλά, είμαι μια μείξη του κόκκινου και του κίτρινου χρώματος και μοιραία φέρω ιδιότητες των δυο αυτών χρωμάτων.

Όχι βέβαια στην ένταση που εμφανίζονται σε αυτά τα δυο γονικά μου χρώματα, αλλά λόγω της μείξης τους σε ηπιότερη μορφή.

Αυτό κάνει τις ψυχολογικές επιδράσεις που ασκώ επάνω σου κάπως διαφορετικές από αυτές των γονέων μου.

Έχω την ενεργητικότητα και την ζωντάνια του κόκκινου χρώματος και τις ευχάριστες, φωτεινές και φιλικές ιδιότητες του κίτρινου, αλλά όπως σου είπα κάπως απαλότερα.

Αυτά τα στοιχεία με κάνουν δραστήριο, αναζωογονητικό χρώμα και υποδηλώνω επίσης διασκέδαση και αυθορμητισμό.

Το φωτεινό πορτοκαλί εξασφαλίζει την έλξη προσοχής και γι’ αυτό χρησιμοποιείται από τους εργάτες οικοδομών και τους φύλακες οδικών διαβάσεων ως προειδοποιητικό.

Αυτό το κάνει επίσης να είναι το προτιμώμενο χρώμα στις ταμπέλες που μπαίνουν στις προθήκες των καταστημάτων με εκπτώσεις, όμως επίσης λόγω της φωτεινότητας του, της έλξης προσοχής και της προειδοποίησης κάποιου κίνδυνου, σε κάποιες χώρες είναι το χρώμα που χρησιμοποιείται σε στολές φυλακισμένων.

Σε απαλότερους τόνους, όπως αυτούς της κολοκύθας ή των μαραμένων φύλλων θυμίζει φθινόπωρο και συγκομιδές με τους ευχάριστους θερμούς συσχετισμούς τους.

Το «ψημένο» πορτοκαλί επίσης θεάται εύκολα, δηλώνοντας εξέλιξη και κομψότητα.

Οι τερακότες (τα χρώματα της ψημένης γης) είναι το χρώμα που συνήθως έχουν τα πήλινα μαγειρικά σκεύη και είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς στο πακετάρισμα εθνικών και εκλεκτών εδεσμάτων, μεταδίδοντας το συναίσθημα ταξιδέματος σε ξένα μέρη και την βεβαιότητα φρεσκάδας και ποιότητας.

Το έντονο πορτοκαλί καλύτερα να χρησιμοποιείται με φειδώ στην εσωτερική διακόσμηση σπιτιών.

Όταν όμως χρησιμοποιείται με σύνεση, μπορεί να έχει απρόβλεπτα και πολυτελή αποτελέσματα, θερμαίνοντας τον χώρο σαν τη λάμψη της φωτιάς.

Αυτή η ζωντανή χροιά μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά στην διαφήμιση και συσκευασία προϊόντων, εφόσον δημιουργεί την οπτική ψευδαίσθηση ότι προβάλλει τα αντικείμενα και επιβάλλει την προσοχή όταν χρησιμοποιείται σε μικρές ποσότητες.

Το πορτοκαλί χρώμα σημαίνει επίσης φρεσκάδα, υγεία, χυμώδες, γινόμενο έτσι το προτιμώμενο χρώμα για στολισμούς, αντικείμενα τραπεζιών και αξεσουάρ κουζίνας.

Το ροδακινί, μια χροιά του πορτοκαλί χρώματος, είναι ένα ιδιαίτερα ευχάριστο χρώμα για το σπίτι.

Εκτός του ότι ακτινοβολεί ζεστασιά και ευχάριστα συναισθήματα, αντανακλά επίσης ένα κολακευτικό φως στις επιδερμίδες, προσδίδοντάς τους μια ρόδινη λάμψη και είναι ένα ωραίο χρώμα να το κοιτάς, τόσο κάτω από το φως της ημέρας, όσο και τη νύχτα κάτω από τον τεχνητό φωτισμό.

Πολλά ακριβά εστιατόρια βάφουν τους τοίχους τους σε απαλό ροδακινί χρώμα, για όλους αυτούς τους λόγους, επίσης επειδή το χρώμα αυτό είναι κατάλληλο για χώρους υποδοχής και επιπλέον ανοίγει την όρεξη.

Όμως η πορτοκαλί εντύπωση που δημιουργείται από τον συνδυασμό κίτρινων και κόκκινων χρωμάτων σε χώρους εστίασης, ανοίγει μεν την όρεξη αλλά σύντομα κουράζει και ‘διώχνει’ τους καταναλωτές, αδειάζοντας τον χώρο για να καταληφθεί από νέους πελάτες, γι’ αυτό είναι ο χρωματικός συνδυασμός που χρησιμοποιείται κατά κόρον σε καταστήματα πρόχειρης εστίασης, κοινώς ‘φαστφουντάδικα’.

Η «ψυχή» του πορτοκαλί χρώματος, εν συντομία:

Το πορτοκαλί είναι χρώμα διεγερτικό και ενεργοποιητικό που έχει φιλική, χαρούμενη εμφάνιση, αλλά και ριψοκίνδυνο.

Το φωτεινό πορτοκαλί προβάλλεται έντονα και είναι ιδανικό για προειδοποιητικά σήματα ή γι’ αυτά που θέλουν να τραβήξουν την προσοχή, ακόμα και αν χρησιμοποιείται σε μικρές ποσότητες.

Ευκολοπρόσεχτα από το μάτι, μουντά και ζωηρά πορτοκαλιά είναι ζεστά, εξωτικά και ορεκτικά, ενώ σε ροδακινί τόνους είναι, όπως είπαμε, κολακευτικά για το δέρμα.

Άνθρωποι που φορούν πορτοκαλιά θεωρούνται δημιουργικοί, ενθουσιώδεις, ευχάριστοι, αλλά πιθανόν και λίγο ανεύθυνοι.

Εξ αιτίας των παιχνιδιάρικων και δραστικών ιδιοτήτων τους τα πορτοκαλιά χρώματα είναι τα αγαπημένα παιδιών, εφήβων και αθλητών.

Προσθέτουμε επίσης πως:

Το πορτοκαλί, είναι το χρώμα της ενθάρρυνσης γιατί ο συνδυασμός των γονικών χρωμάτων του, του κίτρινου και του κόκκινου, κάνει το πορτοκαλί να μεταδίδει την διέγερση, τη ζεστασιά και τον ενθουσιασμό.

Σαν κοινωνικό και φιλόξενο, αυτό είναι το χρώμα της εξωστρέφειας, αποπνέοντας ευτυχία και χαρά, απαλλάσσοντας τις αναστολές.

Το πορτοκαλί είναι ένα κινητήριο και ενθαρρυντικό χρώμα, ελκυστικό προς τους νέους.

Ανοίγει την όρεξη και σχετίζεται με την καλή υγεία.

Εντούτοις, οι αρνητικές του υποδηλώσεις ενέχουν ανειλικρίνεια, επιδεικτικότητα και τρυφηλότητα.

Συναισθήματα που σημαίνει το πορτοκαλί χρώμα:

αισιοδοξία, ανεξαρτησία, περιπέτεια, δημιουργικότητα, διασκέδαση

Χρήση του πορτοκαλί χρώματος για:

διέγερση, διασκεδαστική επικοινωνία, έλξη της προσοχής, έκφραση ελευθερίας

Εργασιακά σημαίνοντα του πορτοκαλί χρώματος:

τέχνη, διασκέδαση, τροφή, αθλητισμός, μεταφορά

Γενικά, βάσει του χρωματικού κύκλου που χωρίζει τα χρώματα σε θερμά και ψυχρά, το πορτοκαλί είναι θερμό χρώμα.

Τόσο στα ψυχρά, όσο και στα θερμά, επεμβαίνει και πάλι ο νόμος της δυάδας χωρίζοντάς την κάθε ομάδα σε δυο κατηγορίες, με λεπτή διαφορά μεταξύ τους.

Τα μεν πρώτα χωρίζονται στα Κρύα και Ψυχρά χρώματα, τα δε άλλα στα Θερμά και στα Ζεστά.

Σαν Θερμά χρώματα εννοούμε τα πολύ κόκκινα χρώματα, τα κόκκινα στην καθαρότερη μορφή τους.

Τα Ζεστά χρώματα είναι κι αυτά κόκκινες αποχρώσεις, ηπιότερες από τις θερμές κατακόκκινες γιατί ενέχουν κίτρινο χρώμα μέσα τους που κάνει τα Ζεστά χρώματα να διαφέρουν ουσιωδώς από τα Θερμά.

Ζεστά χρώματα είναι το πορτοκαλοκόκκινο, το πορτοκαλί, το πορτοκαλοκίτρινο.

Σε αντίθεση με τα κατακόκκινα που στιγμιαία σου λένε ‘πρόσεξε’, ‘στάσου’, ‘δες’, ‘κίνδυνος’, τα Ζεστά είναι ενθαρρυντικά, διεγείρουν ένα μεγαλύτερο φάσμα συναισθημάτων, κυρίως ήπιων ή τρυφερών, σου προκαλούν αυθορμητισμό και την αίσθηση φιλόξενου περιβάλλοντος.

Στην διαφορά αυτήν μεταξύ θερμών και ζεστών χρωμάτων έγκειται και η διαφοροποίηση των ψυχολογικών επιδράσεων μεταξύ του πορτοκαλί και του κόκκινου χρώματος.

Κλείνοντας εδώ, πριν συνεχίσω με το πορτοκαλί χρώμα, σου λέω Άνθρωπε πως το

πορτοκαλί είναι ένα πολύ ζωντανό και ενεργητικό χρώμα.

Στις υποτονικές του μορφές συσχετίζεται με τη γη και το φθινόπωρο.

Λόγω του συσχετισμού του με την μεταβολή των εποχών (από καλοκαίρι σε χειμώνα, καθώς και την αυγή και το δειλινό) το πορτοκαλί μπορεί να αντιπροσωπεύει την αλλαγή και την κίνηση γενικά.

Το πορτοκαλί ταυτίζεται στενά με τη δημιουργικότητα.

Γενικότερα, το πορτοκαλί είναι το χρώμα που αφορά στην αισθητική κατάσταση του Ανθρώπου.

[Από την σειρά της ‘Britannica’ για τις βιο-χρωστικές]

Ο Χρωματισμός στην βιολογία

[ΚΙΒ΄]

Φωτισμός:

Τα περισσότερα οπτικά σήματα εξαρτώνται από το ηλιακό φως που ανακλάται από το ζώο ή το φυτό.

Επομένως, η αντίληψη του σήματος από τον δέκτη εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά του φωτισμού περιβάλλοντος, ο οποίος, με τη σειρά του, εξαρτάται από μεταβλητές όπως η εποχή του χρόνου, η ώρα της ημέρας, η ποσότητα νεφοκάλυψης, η ποσότητα βλάστησης μεταξύ της πηγής φωτός και του οπτικού σήματος και η φασματική ανακλαστικότητα του οικοτόπου. 

Το ηλιακό φως σε καθαρό ουρανό με τον Ήλιο από πάνω είναι ουσιαστικά λευκό, αλλά με τον Ήλιο χαμηλά στον ουρανό το φως έχει κίτρινη ή πορτοκαλί φασματική έμφαση.

Το φως στα δάση πλατύφυλλων έχει κιτρινοπράσινη έμφαση, ενώ το φως στα δάση κωνοφόρων έχει ελαφρώς μπλε έμφαση. 

Αυτές οι μικρές αλλά σταθερές διαφορές μπορεί να επηρεάσουν την εξέλιξη του οπτικού χρωματισμού.

Οπτικές λειτουργίες:

Ο βιολογικός χρωματισμός μπορεί να παίξει ποικίλους ρόλους στο οπτικό σύστημα ενός ζώου.

Για παράδειγμα, ο χρωματισμός του προσώπου μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό της ποσότητας φωτός που αντανακλάται στα μάτια. 

Μεταξύ των ζώων που ζουν σε έντονα φωτισμένα ενδιαιτήματα, η υπερβολική ανακλώμενη ακτινοβολία θα μπορούσε να έχει ανεπιθύμητες επιπτώσεις στην όραση. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να προκαλέσει εκτυφλωτική λάμψη ή θάμβωση.

Θα μπορούσε να οδηγήσει σε υψηλή φωτεινότητα σε μέρη του οπτικού πεδίου, μειώνοντας έτσι την αντίθεση σε άλλα μέρη του πεδίου.

Ή θα μπορούσε να προκαλέσει προσαρμογή σε υψηλότερο επίπεδο φωτισμού από αυτό που είναι κατάλληλο για το υπόλοιπο οπτικό πεδίο.

Τα πτηνά που αναζητούν τροφή στο ηλιακό φως για εναέρια έντομα – μια οπτικά απαιτητική εργασία – έχουν ράμφη που είναι μαύρα.

Προφανώς, ο μαύρος χρωματισμός μειώνει την ανακλαστικότητα που επηρεάζει την όρασή τους. 

Η ίδια η όραση εξαρτάται από ένα βιοχρώμα που αποτελείται από μια πρωτεΐνη, την οψίνη, προσαρτημένη σε ένα χρωμοφόρο.

Το χρωμοφόρο μπορεί να είναι είτε αμφιβληστροειδής (βιταμίνη Α1), οπότε το μόριο ονομάζεται ροδοψίνη, είτε 3-δεϋδροαμφιβληστροειδική (βιταμίνη Α2), οπότε το μόριο ονομάζεται πορφυροψίνη.

Όταν το φως εισέρχεται στο μάτι και προσκρούει στο οπτικό βιοχρώμα, το μόριο υφίσταται μια χημική αλλαγή που διεγείρει το νεύρο του υποδοχέα και έτσι παράγει ένα οπτικό ερέθισμα.

Εκτός από τις οπτικές χρωστικές ουσίες, τα μάτια πολλών ασπόνδυλων περιέχουν βιοχρώματα που επηρεάζουν το φάσμα του φωτός που φτάνει στους φωτοϋποδοχείς. Ομοίως, οι σταγόνες λαδιού στον αμφιβληστροειδή και το επιθήλιο των ματιών των σπονδυλωτών περιέχουν καροτενοειδή που μπορεί να επηρεάσουν την αντίληψη των χρωμάτων.

Το πιο σημαντικό είναι ότι το επιθήλιο περιέχει μελανίνη, η οποία απορροφά το σκεδαζόμενο φως που διαπερνά τον αμφιβληστροειδή χωρίς να απορροφάται από τις οπτικές χρωστικές ουσίες.

Στα μάτια των εντόμων, παρόμοια λειτουργία εκτελείται από τα ομμόχρωμα σε δευτερογενή χρωστικά κύτταρα που περιβάλλουν τους φωτοϋποδοχείς.

Μεταξύ πολλών νυκτόβιων σπονδυλωτών, η λευκή ένωση γουανίνη βρίσκεται στο επιθήλιο ή στον αμφιβληστροειδή του ματιού. 

Αυτό παρέχει μια επιφάνεια που μοιάζει με καθρέφτη, το tapetum lucidum, η οποία αντανακλά το φως προς τα έξω και έτσι επιτρέπει μια δεύτερη ευκαιρία για την απορρόφησή του από οπτικές χρωστικές σε πολύ χαμηλές εντάσεις φωτός. 

Τα Tapeta lucida παράγουν τη γνωστή λάμψη των ματιών των νυκτόβιων ζώων.

Το χρώμα του κρασιού 

Το χρώμα του κρασιού είναι ένα από τα πιο εύκολα αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά των κρασιών.

Το χρώμα είναι επίσης ένα στοιχείο στη γευσιγνωσία του κρασιού, καθώς τα βαριά κρασιά έχουν γενικά πιο σκούρο χρώμα.

Το αξεσουάρ που παραδοσιακά χρησιμοποιούνταν για να κρίνει κανείς το χρώμα του κρασιού ήταν το tastevin, ένα ρηχό κύπελλο που επέτρεπε σε κάποιον να δει το χρώμα του υγρού στο αμυδρό φως ενός κελαριού.

Το χρώμα είναι ένα στοιχείο στην ταξινόμηση των κρασιών. 

Προέλευση χρώματος

Το χρώμα του κρασιού εξαρτάται κυρίως από το χρώμα της δρύπης της ποικιλίας σταφυλιού που έχει χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή του κρασιού.

Δεδομένου ότι οι χρωστικές ουσίες εντοπίζονται στο κέντρο της δρύπης του σταφυλιού, όχι στον χυμό, το χρώμα του κρασιού εξαρτάται από τη μέθοδο οινοποίησης και τον χρόνο που ο μούστος έρχεται σε επαφή με αυτές τις φλούδες, μια διαδικασία που ονομάζεται διαβροχή.

Το σταφύλι Teinturier αποτελεί εξαίρεση, καθώς έχει επίσης χρωματισμένο πολτό. 

Η ανάμειξη δύο ή περισσότερων ποικιλιών σταφυλιών μπορεί να εξηγήσει το χρώμα ορισμένων κρασιών, όπως η προσθήκη Rubired για την ενίσχυση της ερυθρότητας.

Τα σταφύλια με κόκκινες δρύπες (ρόγες) μπορούν να παράγουν λευκό κρασί εάν πιεστούν γρήγορα και ο χυμός δεν αφεθεί να έρθει σε επαφή με τις φλούδες.

Το χρώμα οφείλεται κυρίως σε φυτικές χρωστικές ουσίες, ιδίως σε φαινολικές ενώσεις (ανθοκυανιδίνες, τανίνες κ.λπ.) των δρυπών. 

Το χρώμα εξαρτάται από την παρουσία οξέων στο κρασί.

Μεταβάλλεται με την παλαίωση του κρασιού από αντιδράσεις μεταξύ διαφορετικών δραστικών μορίων που υπάρχουν στο κρασί, οι οποίες γενικά προκαλούν ένα καφέ χρώμα στο κρασί, που οδηγεί από κόκκινο σε ένα πιο καστανόχρωμο.

Η χρήση ξύλινου βαρελιού (γενικά δρύινα βαρέλια) κατά την παλαίωση επηρεάζει επίσης το χρώμα του κρασιού. 

Το χρώμα ενός κρασιού μπορεί να οφείλεται εν μέρει στον συν-χρωματισμό των ανθοκυανιδινών με άλλα μη χρωματισμένα φλαβονοειδή ή φυσικές φαινόλες (συμπαράγοντες ή "συμπιγμέντες"). 

Το ροζέ κρασί παρασκευάζεται συνήθως με την πρακτική της σύντομης εκχύλισης (έκθεση του κρασιού σε φλούδες κόκκινων σταφυλιών για μικρό χρονικό διάστημα, προκειμένου να του δοθεί μια ελαφρύτερη αίσθηση, πιο κοντά σε αυτή του λευκού κρασιού) ή με την ανάμειξη ενός λευκού κρασιού με ένα κόκκινο κρασί.

Περισσότερα από όσα βλέπει το μάτι: [Α]

το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα

Έχομε αναφερθεί επανειλημμένως στην λειτουργία της όρασης, η οποία οφείλεται στον εντοπισμό του ορατού φωτός, ενός πολύ μικρού τμήματος του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος.

Βεβαίως και έχομε αναφερθεί επανειλημμένως και στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα, όπως και στο ορατό φως.

Ευκαιρία μας δίνετε να αναφερθούμε ξανά σε αυτά, αλλά και σε περισσότερα από όσα βλέπει το μάτι, παρακολουθώντας το ομώνυμο άρθρο από τον ιστότοπο scienceinschool.org.

Για την απόδοση του άρθρου αυτού έχουν εργαστεί οι Claudia Mignone και Rebecca Barnes, ενώ την μετάφραση στα ελληνικά έχει κάνει η Αιμιλία Ξανθοπούλου. 

το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα:

Μαθαίνουμε για τον κόσμο γύρω μας μέσω των αισθήσεών μας.

Τα μάτια μας παίζουν έναν σημαντικό ρόλο, γιατί το φως μεταφέρει ένα μεγάλο μέρος των πληροφοριών που αφορά την πηγή του και τα αντικείμενα που ή το αντανακλούν ή το απορροφούν.

Όπως τα περισσότερα ζώα, έτσι και οι άνθρωποι έχουν ένα οπτικό σύστημα που συλλέγει φωτεινά σήματα και τα μεταβιβάζει στον εγκέφαλο.

Τα μάτια μας, ωστόσο, είναι ευαίσθητα σε ένα μικρό τμήμα του φάσματος του φωτός – είμαστε τυφλοί σε οτιδήποτε άλλο εκτός από αυτό που ονομάζουμε ‘ορατό’ φως.

Η μήπως δεν είμαστε;

Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, οι επιστήμονες ανακάλυψαν και οπτικοποίησαν μερικά διαφορετικά είδη από το προηγουμένως αόρατο φως:

υπεριώδη και υπέρυθρη ακτινοβολία, ακτίνες-Χ και ακτίνες-γ, ραδιοκύματα και μικροκύματα.

Έγινε σύντομα φανερό ότι το ορατό φως και αυτές οι μορφές φωτός που είχαν πρόσφατα ανακαλυφθεί ήταν όλες εκδηλώσεις του ίδιου πράγματος: της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας

Τα διάφορα είδη της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας ξεχωρίζουν από την ενέργειά τους:

οι ακτίνες-γ είναι οι πιο ενεργητικές, και ακολουθούν οι ακτίνες-Χ, οι υπεριώδεις, το ορατό και το υπέρυθρο φως, τα μικροκύματα και τα ραδιοκύματα. 

[Σημ. συν.: Σε προηγούμενα άρθρα μας έχομε αναφέρει πως ο αριθμός 6 είναι ο βασικός αριθμός του τμήματος της δημιουργίας όπου βρισκόμαστε και ζούμε.

Το βλέπουμε και στα είδη ακτινοβολιών που συνιστούν το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα.

Είναι 6 διαφορετικά τμήματα.

Το 7^ο, που είναι σημαντικό για εμάς και την όρασή μας, το ορατό φως, δεν είναι τίποτε άλλο παρά το σημείο επαφής της υπεριώδους ακτινοβολίας με την υπέρυθρη.] 

Τα είδη της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας με μήκη κύματος μεγαλύτερα από το υπέρυθρο φως κατατάσσονται στα ραδιοκύματα. Αυτά υποδιαιρούνται στα (υπο)χιλιοστόμετρα κύματα, στα μικροκύματα και σε μεγαλύτερου μήκους ραδιοκύματα. 

Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία διαδίδεται ως κύματα που ταξιδεύουν ακόμη και στο κενό.

Η ενέργεια (E) του κύματος σχετίζεται με την συχνότητα του (f): E = hf, όπου h είναι η σταθερά του Planck που παίρνει το όνομά της από τον Γερμανό φυσικό Max Planck. 

Η σχέση ανάμεσα στην συχνότητα και το μήκος κύματος (λ) της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας δίνεται από fλ = c, όπου c είναι η ταχύτητα του φωτός στο κενό.

Αυτές οι δύο σχέσεις επιτρέπουν στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία να περιγράφεται με όρους όχι μόνο της ενέργειας αλλά επίσης και της συχνότητας και του μήκους κύματος.

Η ακτινοβολία στις διάφορες ενέργειες (ή οι συχνότητες, ή τα μήκη κύματος) παράγεται από διαφορετικές φυσικές διεργασίες και μπορεί να ανιχνευτεί με διαφορετικούς τρόπους – και γι’ αυτό, για παράδειγμα, το υπεριώδες φως και τα ραδιοκύματα έχουν διαφορετικές εφαρμογές στην καθημερινή ζωή.

(συνεχίζεται)

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο. 

Συνέντευξη με τα χρώματα

[ρξγ΄]

Πορτοκαλί – το πρώτο και το έσχατο

[γ΄]

-Για να μπούμε στην ψυχολογία μου, την ψυχολογία του πορτοκαλί χρώματος, και να κατανοήσουμε καλύτερα πώς και γιατί έχω και εκφράζω τις ψυχολογικές ιδιότητες που θα σου αναφέρω σε λίγο, πρέπει να πάμε πολύ πίσω στην ιστορία, πριν ακόμα τον σχηματισμό σου Άνθρωπε, τότε που ήσουν ακόμα ένας μονοκύτταρος οργανισμός.

Ναι! όντως εδώ συμβαίνει κάτι το αξιοπερίεργο.

Το πορτοκαλί, το ένα από τα έξι χρώματα του φάσματος, πιο συγκεκριμένα το ένα από τα τρία παράγωγα, δευτερογενή χρώματα, αυτό που εσύ Άνθρωπε μπόρεσες να το «δεις» και εννοήσεις σαν ιδιαίτερο (ξεχωριστό από τα άλλα) χρώμα, αρκετά πρόσφατα, δηλαδή από τον μεσαίωνα και ύστερα, υπήρξα στην πραγματικότητα το ένα από τα δυο χρώματα που μπόρεσες να διακρίνεις στις απαρχές σου εσύ, όπως και όλοι οι άλλοι μονοκύτταροι οργανισμοί, στις αρχές της δημιουργίας της ζωής.

Όπως μας αποκάλυψε τελευταίως η επιστήμη, το πορτοκαλί είναι το πρώτο χρώμα (φως) που αντιλήφθηκαν οι έμβιοι μονοκύτταροι οργανισμοί πριν εξελιχθούν σε ό,τι εξελίχθηκαν και αναπτύξουν τα κατάλληλα οπτικά όργανα για να αντιλαμβάνονται (βλέπουν) το φως και τα χρώματα.

Για την ακρίβεια, είναι ένα από τα δυο χρώματα, από το πρώτο χρωματικό ζεύγος ακτινοβολιών, το οποίο μπορούσαν να αντιληφθούν και να αντιδρούν προς αυτό οι πρώτοι οργανισμοί.  

Το άλλο, το δεύτερο χρώμα του πρωταρχικού αυτού ζεύγους, ήταν το μπλε -το συμπληρωματικό χρώμα του πορτοκαλί- που παραδόξως κι’ αυτό είναι το τελευταίο από τα τρία βασικά χρώματα που εννοήθηκε από τον άνθρωπο, αρκετά πρόσφατα και αυτό, ενώ ακόμα και τώρα, σε αρκετές γλώσσες δεν έχει αποσαφηνιστεί και διαχωριστεί η έννοιά του (και ύπαρξή του) από αυτήν του πράσινου.

Ο καθηγητής Jay Neitz, που ασχολήθηκε με αυτό το θέμα, όπως και με άλλα σχετικά με την χρωματική όραση, μετά από πολυετείς έρευνες διατύπωσε τα εξής:

«Οι πρώτοι οργανισμοί, μακρινοί πρόγονοί μας, όπως και όλων των άλλων πλασμάτων, ήταν μονοκύτταροι οργανισμοί που ζούσαν στα βάθη των θαλασσών.

Η ζωή στην γη εξαρτιόταν από την ηλιακή ενέργεια, την οποία έπρεπε να συλλέγουν αυτοί οι μονοκύτταροι οργανισμοί από τα μεγαλύτερα μήκη κύματος φωτός, δηλαδή τα κίτρινα, τα πορτοκαλιά και τα κόκκινα, αλλά έπρεπε επίσης να είναι ικανοί να αποφεύγουν ορισμένα μήκη κυμάτων ακτινοβολιών, καταστρεπτικών γι’ αυτούς, όπως οι υπεριώδεις ακτινοβολίες, που βρίσκονται λίγο πιο πέρα από τις μπλε ακτινοβολίες.

Στην μέση της ημέρας, όταν είναι εντονότερες οι πορτοκαλοκίτρινες ακτινοβολίες, μαζί τους όμως και οι υπεριώδεις, οι μονοκύτταροι αυτοί οργανισμοί έφευγαν μακριά από την επιφάνεια του νερού, προς τα βάθη του, για να αποφύγουν τις υπεριώδεις.

Οι πορτοκαλοκίτρινες ακτινοβολίες του φωτός σηματοδοτούσαν προς τους οργανισμούς αυτούς τον κίνδυνο που τις συνόδευε με την συνύπαρξη των υπεριωδών ακτινών.

Την αυγή και το δειλινό που οι ακτινοβολίες αυτές είναι σε ύφεση και επικρατούσαν οι μπλε ακτινοβολίες, οι οργανισμοί ανέβαιναν στην επιφάνεια για να συλλαμβάνουν την απαραίτητη γι’ αυτούς ενέργεια από το φως».  

Έτσι, καταλήγει ο καθηγητής, οι πρώτες χρωματικές ευαισθησίες των πρωτόγονων ζωικών οργανισμών ήταν ένα απλό διχρωματικό σύστημα –πορτοκαλοκίτρινο – μπλε-.

Με άλλα λόγια, με την άφιξη της ημέρας και του φωτός εμφανίζονται από το σκοτάδι οι ακίνδυνες μπλε ακτινοβολίες.

Μεστούσης της ημέρας, οι μπλε ακτινοβολίες παραχωρούν την θέση τους στις επικίνδυνες πορτοκαλιές, οι οποίες υποχωρούν μαζί με την κορύφωση της ημέρας επιτρέποντας και πάλι την εμφάνιση των μπλε ακτινοβολιών που μας οδηγούν στο σκοτάδι της νύχτας.

Αρκεί εδώ μόνο να πούμε πως το κοντινότερο προς το φως χρώμα είναι το κίτρινο, ενώ το πλησιέστερο στο σκότος, το μπλε και όπως λέει και ο Γκαίτε στην θεωρία του περί χρωμάτων ‘το κίτρινο είναι αμαυρωμένο λευκό και το μπλε είναι φωτισμένο μαύρο’.

Αναφερόμενος ο καθηγητής Neitz στην ενέργεια των μεγαλυτέρων μηκών κύματος, που τα προσδιορίζει σαν κίτρινα, και κόκκινα, σαφώς αναφέρεται στο πορτοκαλί που είναι η μίξη τους.

Έτσι λοιπόν, το πορτοκαλί χρώμα είναι το πρώτο που αντιληφθήκαμε σαν μονοκύτταροι οργανισμοί.

Όμως ύστερα, εμείς και πολλά άλλα παρόμοιά μας θηλαστικά, λίγο μετά την εξέλιξή μας, εξελιχθήκαμε σε τετραχρωματικά όντα (με την οργανική οπτική αντίληψη του ζεύγους κόκκινων και πράσινων ακτινοβολιών), που όμως στην συνέχεια, με την περαιτέρω εξέλιξη μας χάσαμε την δυνατότητα οργανικής (κωνιακής) αντίληψης της πορτοκαλί ακτινοβολίας και μεταπέσαμε στην τριχρωμία RGB.

Το τέταρτο βασικό χρώμα που βλέπουν οι ελάχιστοι τετραχρωματικοί άνθρωποι που έχουν ανακαλυφθεί, εντοπίζεται στην θέση της πορτοκαλί ακτινοβολίας, πράγμα που σημαίνει πως αν το ανθρώπινο είδος εξελιχθεί και πάλι σε τετραχρωματικό θα βλέπει το πορτοκαλί σαν το τέταρτο βασικό χρώμα.

[Ένας τετραχρωματικός άνθρωπος μπορεί να βλέπει έως 100 εκατομμύρια αποχρώσεις σε σχέση με τα έως 10 εκατομμύρια που βλέπει ένας φυσιολογικός τριχρωματικός άνθρωπος].

Πορτοκαλί λοιπόν, το χρώμα του παρελθόντος και του μέλλοντος.

Κι’ εδώ είναι το παράδοξο πως το πορτοκαλί ενώ ήταν η πρώτη ακτινοβολία που αντιληφθήκαμε είναι η τελευταία από τις ακτινοβολίες του φάσματος που εννοήσαμε και καταλάβαμε πως πρόκειται για ένα διαφορετικό χρώμα, ενώ μέχρι τότε το συγχέαμε πότε με το κίτρινο και πότε με το κόκκινο.

Η ονομασία που του δώσαμε, τότε που το διαχωρίσαμε σαν ξεχωριστό χρώμα, κάπου εκεί στον μεσαίωνα περίπου, συμβαδίζει με την πορεία του φρούτου από το οποίο πήρε το όνομά του, που και αυτό εμφανίσθηκε σε αφθονία στον Ευρωπαϊκό χώρο και την Μέση Ανατολή την ίδια περίοδο, αλλά θα ασχοληθούμε με το θέμα αυτό λίγο αργότερα.

Από τον ιστότοπο scienceinschool.org

Το χρώμα στη φύση: σκέψου ροζ [δ]

Άμυνα, μιμητισμός και λάθη:

η σκοτεινή πλευρά του ροζ

Το ροζ χρώμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη φύση για διάφορους λόγους, για παράδειγμα, ως μια μορφή άμυνας.

Αυτό συμβαίνει στην περίπτωση του Desmoxytes purpurosea, γνωστό και ως χιλιοπόδαρος δράκος, το οποίο είναι ένα αγκαθωτό, τοξικό χιλιοπόδαρο με λαμπερά ροζ πόδια.

Προσοχή όμως! Αυτό το χρώμα προμηνύει ένα θανατηφόρο όπλο: το κυάνιο. 

Το χιλιοπόδαρο παράγει υδροκυάνιο από τους αμυντικούς αδένες του για να προστατεύεται από τα αρπακτικά, γεγονός που προκαλεί χαρακτηριστική μυρωδιά αμυγδάλου (ένα τυπικό άρωμα κυανιούχων).

Ένα άλλο ζώο που χρησιμοποιεί το ροζ για αμυντικούς σκοπούς είναι ο Dactylopius coccus, που ονομάζεται επίσης έντομο-κοχενίλη, το οποίο ζει σε φυτά κάκτων στο Περού και στα Κανάρια Νησιά. 

Το λαμπερό χρώμα προέρχεται από το καρμινικό οξύ που παράγει το έντομο ως χημικό όπλο κατά των θηρευτών.

Μάλιστα, τα ζώα αυτά χρησιμοποιούνται παραδοσιακά για την παραγωγή της κόκκινης βαφής κοχενίλη.

Αντίθετα, ορισμένα είδη χρησιμοποιούν ροζ για να ταιριάξουν με το περιβάλλον, όπως το Hymenopus coronatus, η Μαλαισιανή Μαντώδης Ορχιδέα.

Αυτό το έντομο δεν είναι μόνο ένα μαντώδες αρπακτικό, αλλά και ένα από τα πιο εξελιγμένα παραδείγματα βιομίμησης που συναντώνται στη φύση. 

Μετά την πρώτη έκδυση, γίνεται από κόκκινο-πορτοκαλί σε ημιδιαφανές λευκό με απαλές ροζ αποχρώσεις.

Τα πόδια του αναπτύσσουν προεκτάσεις σαν πέταλα, μια σειρά από καφέ διαμήκεις ραβδώσεις εμφανίζονται στο πάνω μέρος της κοιλιάς και το έντομο γίνεται από όλες τις απόψεις παρόμοιο με ένα λουλούδι ορχιδέας. Με αυτόν τον τρόπο αποκτά ένα διπλό πλεονέκτημα:

ως αρπακτικό, μπορεί να αιφνιδιάσει τις μέλισσες, τις μύγες και τις πεταλούδες ενώ ως θήραμα, κρύβεται από πουλιά, θηλαστικά και ερπετά που το κυνηγούν χρησιμοποιώντας την όραση.

Ένας άλλος μετρ του καμουφλάζ είναι ο Hippocampus bargibanti, ένα μικρότερο είδος ιππόκαμπου με μήκος περίπου δύο εκατοστά.

Ένας μεγάλος αριθμός ροζ φυματίων στο λαμπερό λευκό σώμα του, το κάνει να μοιάζει από κάθε άποψη με τα κοράλλια, ανάμεσα στα οποία ζει. 

Ωστόσο, μερικές φορές η φύση μπορεί να κάνει λάθη, όπως με την Amblycorypha oblongifolia, μια ροζ ακρίδα.

Υπάρχει μόνο μία στις 500 πιθανότητες να συναντήσετε αυτό το έντομο. Δεν είναι κάποιο σπάνιο είδος ή κἀποιο ζώο που ανακαλύφθηκε πρόσφατα. 

Το χρώμα του οφείλεται σε μια γενετική μετάλλαξη που ονομάζεται «ερυθρισμός» η οποία προκαλεί την υπερβολική παραγωγή κόκκινων χρωστικών που αντικαθιστούν το φυσιολογικό πράσινο χρώμα.

Ωστόσο, αυτό αποδεικνύεται μεγάλο εξελικτικό μειονέκτημα για την ακρίδα.

Όντας τόσο φανταχτερή, αδυνατεί να καλυφθεί από το χρώμα των φύλλων και έτσι γίνεται εύκολη λεία για άλλα ζώα.