Το θεμα Gladstone και η Ιλιας
Το ζήτημα του Gladstone και η Ιλιάς του Ομήρου.
Σε προηγούμενο post αναφερθήκαμε στον Ομηριστή σερ William Ewart Gladstone και το ομηρικό ζήτημα που προκάλεσε, σχετικά με το αν έπασχαν ή όχι οι αρχαίοι Έλληνες από ελαττωματική χρωματική όραση.
Επίπονες μελέτες στα οκτώ τελευταία κεφάλαια της Ιλιάδας απεκάλυψαν πως υπάρχουν 208 σημεία χρωματικών αναφορών. Από αυτά, 148 αφορούν στο φως και το σκότος, δηλαδή το άσπρο και το μαύρο. Τα υπόλοιπα 60 σημεία αφορούν σε αναφορές κοκκινωπών και πορφυρών αποχρώσεων. Πουθενά δεν γίνεται αναφορά στο μπλε χρώμα. Αυτά έλεγαν οι Αγγλικές μελέτες.
Ναι μεν σεβάστηκα τα όσα διάβασα γύρω από την έρευνα αυτή, όμως θέλοντας να είμαι βέβαιος για ό,τι γράφω και ιδιαίτερα για πολιτισμικές παρακαταθήκες, όπως τα Ομηρικά Έπη, πήρα την απόφαση να περιηγηθώ μόνος μου στις σελίδες της Ιλιάδας και να καταγράψω μόνος μου, σαν αυτόπτης μάρτυς, όσες χρωματικές αναφορές θα συναντούσα και όχι μόνο στις οκτώ τελευταίες ραψωδίες, αλλά σε όλες, από την Α έως την Ω!
Διέσχισα λοιπόν όλα τα πεδία των μαχών και ό,τι άλλο συμπεριλαμβάνεται στην Ιλιάδα, από τις προετοιμασίες της εκστρατείας των Αχαιών και τον ανοιχτό Πόντο, μέχρι τα δώματα των Θεών στην κορυφή του Ολύμπου, σημείωσα και μελέτησα όλες τις χρωματικές αναφορές και σκοπεύω να τις μοιραστώ μαζί σας καθώς και τα πορίσματα στα οποία οδηγήθηκα!
Εσείς αφήστε την φαντασία σας να καλπάζει μαζί μου και θα παρακολουθήσουμε σκηνές όπου ρέει άφθονο σκουροκόκκινο αίμα, σκηνές που μπροστά στην περιγραφή τους ωχριούν οι ανάλογες σκηνές από ταινίες τύπου Μαντ Μαξ, Εξολοθρευτή και Μονομάχου.
Θα συναντήσουμε λευκοχέρες καλλονές και ξανθούς μακρύκωμους καλλικνήμιδες Αχαιούς και θα δούμε την Ήρα να δανείζεται την ολόχρυση ζώνη της Αφροδίτης για να σαγηνεύσει τον Δία.
Θα πλεύσουμε σε οίνωπες πόντους με μιλτοπάρηους νήες και θα δούμε δαφοινούς δράκοντες και φοινικούς ίππους, καθώς και τα πέπλα της ροδοδάκτυλης Ηούς! (Όλα αυτά, αποχρώσεις του κόκκινου).
Μπορεί να αναφέρεται το ξανθό και το χρυσό, αλλά πουθενά το κίτρινο χρώμα, ούτε το πράσινο. Όσο για το μπλε… πρόκειται για μια δύσκολη υπόθεση. Πουθενά δεν αναφέρεται η θάλασσα ή ο ουρανός με μπλε χρώμα, όσο για τα περίφημα λαμπερά μάτια της Αθηνάς, αποδίδονται ως γαλανά από διάφορους μεταφραστές μάλλον ποιητική αδεία!
Φίλοι μου, αν σας ενδιαφέρουν ο Όμηρος, η Ιλιάδα και τα χρώματά τους, θα επανέλθουμε!
admin is | Topic: Δυσχρωματοψία, εννοιολογία, Ιστορήματα με χρώματα, Μύθοι και χρώματα | Tags: None
8 Comments, Comment or Ping
Sosso Karderini
Αγαπητέ Πάνο και φίλοι των χρωμάτων΄
Εκπληκτική η ιδέα σου να εξετάσεις τα χρώματα μέσα απο τις ραψωδίες που περιγράφονται-αναφέρονται στα Ομηρικά Έπη. Αν μη τι άλλο απο ότι θυμάμαι απο τα σχολικά μου χρόνια η αφήγηση του Ομήρου είναι περιγραφές σκηνών μέσα απο τη φύση, τη ζωή των ηρώων , με τις επιδιώξεις τους και τους αγώνες, τα αισθήματά τους…κοκ.. μέσα σε πληθώρα πραγμάτων και καταστάσεων που σημιολογουν ευκρινέστατα, τι άλλο χρώματα…χρώματα…χρώματα. Και σίγουρα μέσω της “αφήγησής” του, υπάρχει το αίσθημα της συναισθίας για την αντίληψη του χρώματος και με τέτοιο τρόπο που στον αναγνώστη εντυπώνεται και χρωματικά το όλο περιεχόμενο εξιστόρησής του.
Νάσαι πάντα καλά, γιατί μέσω της σοβαρής δουλιάς σου, μελέτης και προπαντός αγάπης…μας δείχνεις πάντα καινούριες γωνίες θέασης των πραγμάτων.
Υ.Γ. …προσωπικά με ώθησες να κατεβάσω απο τα ράφια της βιβλιοθήκης μου τα Έπη του Ομήρου (Δεν σου λέω τί σκόνη υπήρχε 🙂 ..), για να καθήσω να τα διαβάσω με διάθεση πλήρη χρωμάτων, και όχι με τη βία και εξαναγκασμό των σχολικών μου χρόνων!
Και γι’αυτό σε ευχαριστώ πολύ.
29-10-11
Πολοπετράκης Γιάννης
Δεν γνωρίζω αν οι Έλληνες την εποχή της Ιλιάδας είχαν αχρωματοψία, αυτό το αφήνω σ’ εσένα, εξ’ άλλου δεν με ενδιαφέρει.
Αυτό που ξέρω καλά είναι ότι τα τριάντα και βάλε χρόνια βλέπουν διχρωμικά και πιο συγκεκριμένα βλέπουν Πράσινα ή Γαλάζια, ακόμα γνωρίζουν μόνο δύο ονόματα που αν τα αναφέρω φοβάμαι ότι θα βγάλω καντήλες. Επίσης εκτός των πιο πάνω έχουν και επιλεγμένη Άνια . Τέσσερα χρόνια βρίζουν μουντζώνουν μαλώνουν και στο τέλος ψηφίζουν πάλι διχρωμικά. Ά μπορείς να μου το εξηγήσεις με βάση τις εμπειρίες σου, θα σου είμαι ευγνώμων. Είναι χρωματική αρρώστια, είναι πνευματική, εγκεφαλική ασθένεια ή απλά είναι σκέτη Μ……
Γιάννης Π.
admin
Σωσώ το σχόλιό σου αναπτέρωσε το ηθικό μου, γιατί, πως να το κάνουμε, η αναγνώριση μιας εργασίας συμβάλλει στην συνέχιση και καλύτερη απόδοσή της. Χαίρομαι επίσης που αποφάσισες να “ξαναπλεύσεις” μέσα στα ομηρικά έπη. Απλώς σημειώνω ότι μεγάλο ρόλο παίζει η μετάφραση. Σε κάποιες μεταφράσεις αναφέρονται χρώματα τα οποία δεν υπάρχουν σαν χρώματα, αυτά καθαυτά, μέσα στο αρχαίο κείμενο.
Πάνος
30-10-11
admin
Ναι, Γιάννη Πολοπετράκη. Μάλλον έχεις δίκιο. Οι Έλληνες του σήμερα πάσχουν από διχρωματοψία. Διακρίνουν τα πάντα ως μπλε ή πράσινα! και μη νομίζεις ότι είναι φαινόμενο των τελευταίων δεκαετιών μόνο. Από την ίδια ακριβώς αχρωματοψία πάσχουν από τους βυζαντινούς χρόνους. Θυμήσου την Στάση του Νίκα, με τους Πράσινους και τους Βένετους!
Πάνος
30-10-11
ΠΟΠΗ ΚΥΠΡΑΙΟΥ
ΑΓΑΠΗΤΕ ΠΑΝΟ ΤΟ ΘΕΜΑ ΜΕ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΙΝΑΙ ΑΚΡΩΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ…ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΣΕ ΜΙΑ ΧΩΡΑ ΠΟΥ ΣΥΝΥΠΑΡΧΟΥΝ ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΟΝΟΜΑ ΧΡΩΜΑΤΟΣ ΓΙ ΑΥΤΑ ??? ΜΗΠΩΣ ΤΟ ΠΕΡΙΕΓΡΑΦΑΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ?? ΠΧ. ΜΕ ΟΝΟΜΑΤΑ ΟΡΥΚΤΩΝ ,ΠΕΤΡΩΝ ,ΗΜΙΠΟΛΥΤΙΜΩΝ ΛΙΘΩΝ …..ΚΛΠ….ΜΙΑ ΣΚΕΨΗ ΕΚΑΝΑ…. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ….
30-10-11
admin
Αγαπητή ΠΟΠΗ ΚΥΠΡΑΙΟΥ, ναι είναι δυνατόν διότι το θέμα της εννοιολογίας είναι μια δύσκολη και χρονοβόρα στην ανάπτυξή της υπόθεση (δηλ. στον σχηματισμό όρων – εννοιών). Για την δύσκολη ανάπτυξη της χρωματικής εννοιολογίας σε παραπέμπω να μπεις στα Categories του site (δεξιά μπλε στήλη, κάτω – κάτω) στην κατηγορία εννοιολογία και να διαβάσεις όλα τα άρθρα που έχουν αναρτηθεί έως τώρα σχετικά με το θέμα.
Ναι έχεις δίκιο, στην Ιλιάδα υπάρχουν συσχετισμοί με διάφορα αντικείμενα, κυρίως μέταλλα, για να αποδοθούν οι έννοιες κάποιων χρωμάτων. Το επόμενο άρθρο που ήδη είναι έτοιμο για να συνεχισθεί το “Ομηρικό χρωματικό ζήτημα” αφορά στα μεταλλικά χρώματα της Ιλιάδας!
Πάνος
1-11-11
Nick Chalas
Hi Pano. Another interesting article refering to the perception of colours and colour shades of the ancient Greeks. In terms of the genetic DNA that's been passed on from generation to generation, I would imagine that very little changes if any would have occured in humans over the last couple of thousand years! Although, as you mention, many colours are not mentioned in the "Iliad" it probably doesn't mean that such colours as blue did not exist, perhaps hadn't been completely identified as Blue, Cyan, Sky blue, Cobalt blue, Acquamarine, Royal Blue etc!
30-09-18
admin
Hi, Nick
I’m answering in greek as to be easier for greek speaking followers to read my reply:
Όπως θα δεις αργότερα, στην ανάλυση αυτού του θέματος, το χρώματα υπήρχαν πάντα και οι αρχαίοι Έλληνες τα έβλεπαν, όμως δεν είχε σχηματισθεί η έννοια των χρωμάτων πέραν του άσπρου, μαύρου, κόκκινου και δεν μπορούσαν να τα εκφράσουν. Ήταν θέμα εννοιολογικής αντίληψης, θέμα που υπάρχει ακόμα και σήμερα σε αρκετές γλώσσες του κόσμου. Στην Ιαπωνία η έννοια του πράσινου διαχωρίζεται από αυτήν του μπλε τώρα στην εποχή μας (από τα μέσα του 20ου αιώνα). Αυτό δεν σημαίνει πως οι Ιάπωνες δεν έβλεπαν το πράσινο… απλώς το θεωρούσαν το ίδιο χρώμα με το μπλε. Ο Αριστοτέλης θεωρούσε το κίτρινο σαν διαβάθμιση του κόκκινου. Το πορτοκαλί άρχισε να λαμβάνει στις περισσότερες εξελιγμένες γλώσσες την έννοια ξεχωριστού χρώματος από το κόκκινο και το κίτρινο από την εποχή της Αναγέννησης και ύστερα. Μιλάμε για χρωματικές ομάδες, όχι αποχρώσεις. Για τις διάφορες χροιές του μαύρου και του κόκκινου οι αρχαίοι Έλληνες είχαν αρκετές διαφορετικές ονομασίες.
Πάνος
01-10-18
Reply to “Το θεμα Gladstone και η Ιλιας”