Γιατι οι αρχαιοι δεν εβλεπαν το μπλε [Α]
Γιατί οι Αρχαίοι Έλληνες δεν έβλεπαν το μπλε χρώμα;
[Α΄ μερος]
«Γιατί οι Αρχαίοι Έλληνες δεν έβλεπαν το μπλε χρώμα;»
«Why the ancient Greeks couldn’t see blue?»
Είναι ο τίτλος ενός βίντεο που αναφέρεται στην εννοιολογική εξέλιξη αντίληψης των χρωμάτων.
Φυσικά και οι Αρχαίοι Έλληνες έβλεπαν το μπλε χρώμα!
Στο θέμα αυτό, όπως και στο επακόλουθο, της εννοιολογικής εξέλιξης αντιληπτικότητας των χρωμάτων, έχουμε αναφερθεί επανειλημμένως στο παρελθόν.
Αυτά τα δυο θέματα αναφέρονται και σε αυτό το βίντεο της Asap SCIENCE, που παρατίθεται η ελληνική μετάφρασή του, επιβεβαιώνοντας τα όσα έχουμε πει έως τώρα.
[Α΄μέρος]
Γιατί είναι γαλάζιος ο ουρανός;
Είναι μια από τις πιο κοινές ερωτήσεις που ρωτούν παιδιά και ενήλικες, εκτός κι αν ήσασταν από την αρχαία Ελλάδα.
Ξέρω, ξέρω, θα νομίζετε ότι η χώρα που είναι πανταχού γνωστή για τους όμορφους μπλε τρούλους των εκκλησιών, τα γαλάζια κρυστάλλινα νερά και την γαλανή σημαία θα είχε μεγαλύτερη σχέση με αυτό το χρώμα.
Αλλά αν διαβάσατε τον Όμηρο, δεν είναι έτσι,
Θα προσέχατε πως ο διάσημος αρχαίος Έλληνας συγγραφέας του 8ο αιώνα π.Χ., δεν αναφέρει ούτε μία φορά την λέξη μπλε μέσα στις χιλιάδες σελίδες της "Ιλιάδας" και της "Οδύσσειας" όπου το μαύρο αναφέρεται 170 φορές, το λευκό 100, το κόκκινο 13 φορές, το κίτρινο και το πράσινο* το καθένα περίπου 10 φορές, αλλά το μπλε δεν εμφανίζεται ποτέ.
*(Σημ. συν.: Όχι ακριβώς κίτρινο και πράσινο, αλλά ξανθό και χλωρό γιατί οι έννοιες των δυο αυτών χρωμάτων δεν είχαν σχηματισθεί ακόμα).
Αυτό που είναι πιο περίεργο είναι ότι ο Όμηρος περιγράφει τα πράγματα που συνήθως αποκαλούμε μπλε, όπως ο ωκεανός, ως σκοτεινό κρασί.
Ονομάζει ακόμη και το μέλι πράσινο και τα πρόβατα βιολετιά (πορφυρά).
Για κάποιο διάστημα, κάποιοι θεώρησαν ότι ίσως οι αρχαίοι Έλληνες έβλεπαν απλώς τα χρώματα διαφορετικά από ότι τώρα εμείς, ή ίσως πως ήταν όλοι δυσχρωματικοί.
Όμως τώρα γνωρίζουμε ότι η χρωματική όραση του ανθρώπου αναπτύχθηκε περίπου πριν 30 εκατομμύρια χρόνια.
Ακόμη πιο παράξενο φάνηκε το ότι καθώς οι ιστορικοί και οι ερευνητές άρχισαν να εξετάζουν άλλους αρχαίους πολιτισμούς, συνειδητοποίησαν το ίδιο πράγμα.
Σχεδόν κανένας από αυτούς δεν χρησιμοποίησε τη λέξη μπλε.
Από ισλανδικά κείμενα έως τα αρχαία ινδικά έπη που χρονολογούνται πριν από περίπου τέσσερις χιλιετίες, καθώς και σε αρχαία κινεζικά γραπτά, ακόμη και στην αρχική εβραϊκή Βίβλο, πουθενά δεν αναφέρεται το μπλε ούτε μια φορά, ενώ όλοι αναφέρουν μαύρο, λευκό και κόκκινο,
Η Βίβλος περιελάμβανε, επίσης, αναφορές σε πράσινο και κίτρινο.
Επιπλέον πάλι, δεν είναι ότι δεν μιλούν για πράγματα που τα αποκαλούσαμε μπλε, (αλλά δεν τα αναφέρουν με το χρώμα τους).
Περιγράφουν τον ωκεανό ως πλατύ, θυελλώδη, σιωπηλό, αλλά ποτέ μπλε.
Δεν ήταν μέχρι τα μέσα του 1800 όταν οι γλωσσολόγοι άρχισαν να αναλύουν την ιστορία των γλωσσών όπου σημείωσαν κάτι περίεργο.
Σε κάθε κουλτούρα, το ασπρόμαυρο αναφέρεται πρώτο.
Στη συνέχεια, το πρώτο χρώμα που μπαίνει σε κάθε γλώσσα είναι πάντα το κόκκινο.
Στη συνέχεια ακολουθεί το κίτρινο, μετά το πράσινο και έπειτα το μπλε που είναι το τελικό χρώμα που εισάγεται στην γλώσσα κάθε κουλτούρας.
Με τα χρόνια, οι ερευνητές έχουν βρει μερικές μικρές εξαιρέσεις στην μεσαία χρωματική διάταξη, μεταξύ πράσινου και κίτρινου που εναλλάσσονται στην σειρά διάταξης,
αλλά το κόκκινο είναι πάντα πρώτο και το μπλε είναι πάντα το τελευταίο σε κάθε γλώσσα.
Λοιπόν, γιατί αυτή η τακτή σειρά;
Υπάρχουν δύο κύριες θεωρίες.
Πρώτον, η εξελικτική εξήγηση της χρωματικής όρασης (και χρωματικών εννοιών) είναι απλή.
Η αντίληψη άσπρου – μαύρου βοηθάει για την διάκριση μεταξύ νύχτας και ημέρας, του φωτός από το σκοτάδι, και είναι ξεκάθαρα χρήσιμη, έτσι κάθε πολιτισμός εμφανίζει πρώτη αυτήν την εξελικτική αντίληψη ως προς τις χρωματικές έννοιες.
Στη συνέχεια γίνεται αντιληπτό το κόκκινο χρώμα, που συχνά σχετίζεται με το αίμα ή τον κίνδυνο.
Ακόμα και τα ανθρώπινα πρόσωπα για επικοινωνία χρησιμοποιούν το κόκκινο μέσω της ερυθρίασης του δέρματος, όπως πχ. κοκκινίζετε αν έχετε άγχος.
Το πράσινο και το κίτρινο έχουν εισαχθεί στις διάφορες γλώσσες ως ανάγκη διάκρισης μεταξύ ώριμων και άγουρων τροφίμων.
Και το μπλε;
Υπάρχουν πολύ λίγα μπλε πράγματα με τα οποία αλληλεπιδρούμε.
Τα μπλε φρούτα είναι αρκετά σπάνια.
Τα μπλε ζώα είναι επίσης σπάνια.
Και όταν είναι μπλε, συχνά δεν οφείλεται το χρώμα τους σε χρωστική ουσία, αλλά είναι ένα είδος ψευδαίσθησης, όπως πχ, στα φτερά των πεταλούδων.
Ακόμη και οι λέξεις των σύγχρονων ευρωπαϊκών γλωσσών για το μπλε προέρχονται από αρχαίες λέξεις για το μαύρο ή το πράσινο.
Ο σύνδεσμος για το βίντεο:
https://www.youtube.com/watch?v=D1-WuBbVe2E&ab_channel=AsapSCIENCE
admin is | Topic: ιστορία και χρώματα, μπλε, Το μάτι του νου | Tags: None
No Comments, Comment or Ping
Reply to “Γιατι οι αρχαιοι δεν εβλεπαν το μπλε [Α]”