Τι χρωματα βλεπουν τα ζωα
Τί χρώματα βλέπουν τα ζώα;
(Από το: Causes of Color)
Εξοργίζεται πραγματικά ένας ταύρος βλέποντας μια κόκκινη κάπα;
Πώς ξέρουν οι μέλισσες ποια λουλούδια είναι γεμάτα με νέκταρ;
Γιατί η γάτα σας βλέπει και ορμάει πάνω σε ένα έντομο πριν καν το καταλάβετε;
Με λίγα λόγια, τι ακριβώς βλέπουν τα ζώα – άραγε βλέπουν και χρώμα;
Αν και κανείς δεν ξέρει τί ακριβώς βλέπουν τα ζώα, υπάρχουν πολλές πτυχές του ερωτήματος που ζητούν εξερεύνηση.
Δεν χρειάζεται μόνο να γνωρίζουμε πώς λειτουργούν τα μάτια τους από φυσιολογική προοπτική, αλλά και τις φασματικές ευαισθησίες των φωτο-χρωστικών που υπάρχουν σε αυτά και πώς ο εγκέφαλός τους αντιλαμβάνεται το χρώμα.
Πολλά ζώα μπορούν να δουν πράγματα που εμείς δεν μπορούμε.
Για παράδειγμα, οι γάτες βασίζονται στη νυχτερινή τους όραση που τους προσφέρει ένα πλεονέκτημα καθώς κυνηγούν θηράματα, ενώ οι ανθρώπινοι πρόγονοί μας – που δεν έβλεπαν καλά στο σκοτάδι – αναζητούσαν ασφαλές καταφύγιο τη νύχτα και κυνηγούσαν κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Αν και γνωρίζουμε ότι η όραση διαφέρει μεταξύ των ζώων, δεν γνωρίζουμε τί αντιλαμβάνονται πραγματικά τα ζώα.
Υπάρχει μια σημαντική διάκριση μεταξύ του φωτός που φωτίζει τον αμφιβληστροειδή και της κατανόησης του τί φαίνεται.
Η χρωματική όραση και η αντίληψη σε όλο το ζωικό βασίλειο είναι αντικείμενο πολλών συνεχιζόμενων ερευνών, καθώς έχουμε πολύ περιορισμένη κατανόηση των πολλών τρόπων που βλέπουν τα ζώα.
Ο χορός της μέλισσας έχει ερευνηθεί εκτενώς, επομένως έχουμε μια σχετικά καλή κατανόηση της χρωματικής όρασης των μελισσών και των σχετικών εντόμων.
Τα κουνούπια και οι μύγες έχουν μελετηθεί λόγω του ρόλου τους στη διάδοση ασθενειών και έχει αποδειχθεί ότι έλκονται ή απωθούνται από συγκεκριμένα χρώματα επιφανειών και από συγκεκριμένες έγχρωμες πηγές φωτός.
Είναι ενδιαφέρον ότι τα χρώματα της επιφάνειας που προτιμούν δεν συσχετίζονται απαραίτητα με τα χρώματα της πηγής φωτός που τα προσελκύουν.
Η όραση σε όλο το ζωικό βασίλειο
Υπάρχει μια τεράστια ποικιλομορφία στη δομή του αμφιβληστροειδούς και στους νευρωνικούς μηχανισμούς σε όλο το ζωικό βασίλειο και μια αντίστοιχη ποικιλομορφία στο ρόλο της χρωματικής όρασης στην αντίληψη, την συμπεριφορά και τις αλληλεπιδράσεις των ζώων με το περιβάλλον.
Μεταξύ των ασπόνδυλων, τα ίδια τα μάτια παίρνουν μια εκπληκτική ποικιλία σχημάτων, μορφών και αριθμών.
Έχει παρατηρηθεί ευαισθησία στο φως σε οργανισμούς όπως η αμοιβάδα.
Τα επίπεδα δραστηριότητάς τους αλλάζουν με τις ποικίλες συνθήκες φωτός.
Οι γαιοσκώληκες έχουν απλούς υποδοχείς φωτός, επιτρέποντας στους γαιοσκώληκες να αντιδράσουν και να εισέλθουν πίσω στη γη αμέσως όταν εκτεθούν στους πολλαπλούς κινδύνους του ηλιακού φωτός, που περιλαμβάνουν την αφυδάτωση και τους θηρευτές.
Η μέλισσα έχει πολύπλοκα μάτια που αποτελούνται από πάνω από 5000 ομματίδια. Μέσα σε κάθε ομματίδιο τα οπτικά κύτταρα που ανιχνεύουν το χρώμα είναι διατεταγμένα σαν τις φέτες του πορτοκαλιού γύρω από έναν κεντρικό πυρήνα.
Το εύρος όρασης της μέλισσας και της πεταλούδας εκτείνεται και στο υπεριώδες φάσμα.
Τα πέταλα των λουλουδιών που επικονιάζουν έχουν ειδικά μοτίβα υπεριώδους ακτινοβολίας για να οδηγούν τα έντομα βαθιά μέσα στο λουλούδι.
Τα ψάρια φαίνεται να έχουν αρκετά καλά ανεπτυγμένα οπτικά συστήματα, συγκρίσιμα σε ορισμένα είδη με αυτά των πτηνών.
Μερικά έχουν φωτοϋποδοχείς με μέγιστες ευαισθησίες στην υπεριώδη περιοχή.
Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι, όπως και τα πουλιά, κινούνται σε ένα μπλε περιβάλλον και πρέπει να αντιπαραβάλλουν τις πηγές τροφής ή τα αρπακτικά μέσα σε ένα μπλε φόντο.
Τα συστήματα όρασης στα ψάρια βαθέων υδάτων διαφέρουν από αυτά των ψαριών που βρίσκονται πιο κοντά στην επιφάνεια, καθώς το φως του περιβάλλοντος χάνει την ένταση και μετατοπίζεται προς το μπλε με την αύξηση του βάθους.
Αυτό αποτελεί έναν άλλο συναρπαστικό τομέα της συνεχιζόμενης έρευνας.
Μέχρι πρόσφατα πιστεύαμε ότι τα ψάρια βαθέων υδάτων δεν μπορούσαν να δουν το κόκκινο φως, καθώς αυτά τα μήκη κύματος φιλτράρονταν πριν φτάσουν στα βαθιά νερά.
Αποδεικνύεται ότι μια ποικιλία από αυτά τα ψάρια φθορίζει με κόκκινο χρώμα και αυτός ο φθορισμός είναι ορατός για μικρές αποστάσεις.
Αυτό σημαίνει ότι το κόκκινο φως έχει κάποια λειτουργία για τα ψάρια βαθέων υδάτων, ίσως να ειδοποιεί άλλα ψάρια για το πού βρίσκονται ή την κατεύθυνση του βλέμματός τους, και ότι η όρασή τους πιθανώς εκτείνεται και στα κόκκινα μήκη κύματος του φάσματος.
Η χρωματική όραση στα ερπετά είναι επίσης καλά ανεπτυγμένη.
Ορισμένα είδη φιδιών έχουν θερμικές κοιλότητες εκτός από τα μάτια τους, επεκτείνοντας την αντίληψη του φάσματος στο υπέρυθρο τμήμα του.
Αυτό τους βοηθά να εντοπίσουν πιθανά θηράματα, ή αρπακτικά, από την έρπουσα προοπτική τους καθώς βρίσκονται στο έδαφος.
Ενώ τα θηλαστικά έχουν σχετικά αδύναμη χρωματική όραση, οι άνθρωποι και άλλα πρωτεύοντα έχουν την πιο προηγμένη αντίληψη χρώματος σε αυτήν την κατηγορία. Τα σκυλιά έχουν δύο αναγνωρισμένους τύπους κωνίων, υποδηλώνοντας ότι είναι διχρωματικά με παρόμοιες χρωματική αντίληψη με τους δυσχρωματικούς ανθρώπους ως προς την όραση του κόκκινου-πράσινου (πρωτάνοπες / δευτεράνοπες).
Οι γάτες είναι τριχρωματικές, αλλά έχουν πολύ μικρότερη αναλογία κωνίων και ραβδίων από τους ανθρώπους.
Επιπλέον, οι σκύλοι και οι γάτες έχουν πολύ πιο ανεπτυγμένη όσφρηση από τους ανθρώπους.
Ενώ βασιζονται κυρίως στην όραση, η αντίληψή τους για τον κόσμο εξαρτάται πολύ περισσότερο από τα οσφρητικά ερεθίσματα.
Ό,τι γνωρίζουμε για την αντίληψη των χρωμάτων στο ζωικό βασίλειο ωχριά σε σύγκριση με αυτό που δεν έχει ακόμη ανακαλυφθεί ακόμα.
Από τα είδη που έχουν μελετηθεί μέχρι τώρα, η καλύτερη χρωματική όραση φαίνεται να βρίσκεται σε πουλιά, υδρόβια πλάσματα και ορισμένα έντομα.
Μεταξύ των εντόμων, γνωρίζουμε ότι οι πεταλούδες και οι μέλισσες έχουν προχωρημένη χρωματική διάκριση.
admin is | Topic: ζωα και χρωματα, λειτουργίες όρασης χρωμάτων, Φύση και χρώματα | Tags: None
No Comments, Comment or Ping
Reply to “Τι χρωματα βλεπουν τα ζωα”