xromata.com

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

Συνέντευξη με τα χρώματα

[Ϟδ΄]

Το Κόκκινο σε καρπούς και άνθη

[ια´]

-Τώρα, εγώ το Κόκκινο χρώμα, επειδή σου μίλησα για την εμφάνισή μου στο ζωικό βασίλειο, δηλαδή πώς και γιατί εμφανίζομαι σε κάποια ζώα, δεν γίνεται να μην σου μιλήσω και για την αντίστοιχη εμφάνισή μου στο φυτικό βασίλειο, όπου εμφανίζομαι κυρίως σε άνθη και καρπούς.

Υπάρχει ιδιαίτερος λόγος που εμφανίζομαι κυρίως σε άνθη και καρπούς.

Βέβαια ο λόγος αυτός δεν αφορά μόνο σε εμένα, αλλά γενικότερα και στα αδέλφια μου χρώματα, όπου καθένα μας παίζει τον αντίστοιχο ρόλο σε ορισμένα είδη φυτών.

Για να καταλάβεις καλύτερα τον ρόλο των χρωμάτων, και του δικού μου βεβαίως όπου εμφανίζομαι, οφείλω να σου πω γενικά δυο λόγια για τον ρόλο που εμείς τα χρώματα διαδραματίζουμε με την παρουσία μας σε άνθη και καρπούς.

Άκου λοιπόν:

Η εξελικτική ανάπτυξη των φυτών συμβάδιζε (και συμβαδίζει) με αυτήν των εντόμων, αλλά και των πουλιών και των ζώων.

Δηλαδή, από κάποιο σημείο η εξέλιξη χλωρίδας και πανίδας άρχισε να αναπτύσσεται παράλληλα και αλληλένδετα στα δυο βασίλεια, έτσι που κατέληξαν σε μια αλληλεξάρτηση μεταξύ τους.

Τα άνθη έχουν σαν κύριο λόγω ύπαρξης την γονιμοποίηση και αναπαραγωγή των εξελιγμένων πλέον ανθοφόρων φυτών και σ’ αυτό το σημείο το χρώμα τους παίζει καθοριστικό ρόλο.

Η πολυχρωμία των λουλουδιών έχει σαν κύριο σκοπό την προσέλκυση των εντόμων που θα τα γονιμοποιήσουν.

Καταλαβαίνεις λοιπόν ότι τα κόκκινα λουλούδια απευθύνονται σε έντομα που βλέπουν και έλκονται από εμένα, το κόκκινο χρώμα.

Παρομοίως η πολυχρωμία των καρπών (δηλαδή των ανθών που έχουν γονιμοποιηθεί) ελκύει τα αντίστοιχα ζώα και πουλιά που θα φάνε τους καρπούς και θα μεταφέρουν τους σπόρους μακριά, ώστε να εξαπλωθεί το είδος,

Παρ’ ότι στην ουσία, ο καρπός είναι το ίδιο το άνθος γονιμοποιημένο, άλλος είναι ο ρόλος του άνθους και άλλος του καρπού, γι’ αυτό μπορεί να έχουν διαφορετικό χρώμα, άλλο το χρώμα του λουλουδιού ενός φυτού και άλλο το χρώμα του καρπού του ίδιου φυτού.

Στην περίπτωση μου, σου φέρνω σαν παράδειγμα τις φράουλες.

Οι φράουλες έχουν ένα χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα, όμως ο ανθός τους, τα λουλούδια της φραουλιάς, είναι λευκός, κάτασπρος.

Το λουλούδι επιδιώκει την γονιμοποίηση του φυτού, ενώ ο καρπός την διασπορά του. Άλλοι είναι οι γονιμοποιητές και άλλοι οι διασπορείς του φυτού.

Σε άλλους οργανισμούς απευθύνεται το άνθος για την γονιμοποίησή του και σε άλλους ο καρπός για την διασπορά του, γι’ αυτό και τις περισσότερες φορές είναι τελείως διάφορο το χρώμα του καρπού από το χρώμα του λουλουδιού από το οποίο προήλθε, όπως στο παράδειγμα που μόλις σου ανέφερα.

Πάμε τώρα να δούμε πώς και από τί βάφονται με κόκκινο χρώμα τα κόκκινα λουλούδια και οι κόκκινοι καρποί.

Τα καροτενοειδή, οι ανθοκυανίνες και οι βετακυανίνες (ή βεταλαΐνες) είναι οι τρεις οικογένειες χρωστικών που είναι υπεύθυνες για τη φυσική εμφάνιση κόκκινων χρωμάτων στα φυτά.

Παρόλο που οι τρεις ομάδες είναι δομικά διαφοροποιημένες και παρουσιάζουν αρκετά διαφορετικά χαρακτηριστικά, όλες είναι σε θέση να προσδώσουν εντυπωσιακό και ελκυστικό κόκκινο χρώμα στα φυτά.

Τα καροτενοειδή είναι υπεύθυνα για τα κίτρινα, πορτοκαλί και κόκκινα χρώματα στο φυτικό βασίλειο. Είναι οι πιο ποικίλες και διαδεδομένες βιο-χρωστικές ουσίες που βρίσκονται στη φύση.

Χαρακτηριστικά κόκκινοι καρποί χρωματισμένοι από καροτενοειδή είναι η ντομάτα (Solanum lycopersicum), το καρπούζι (Citrullus lanatus) και η κόκκινη πιπεριά (Capsicum annuum).

Οι ανθοκυανίνες είναι η μεγαλύτερη και σημαντικότερη ομάδα βιο-χρωστικών στο φυτικό βασίλειο.

Είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνες για ποικίλους χρωματισμούς, από πορτοκαλί έως κόκκινο, ροζ, μωβ και μπλε στα άνθη και φρούτα πολλών φυτών (φράουλες, βατόμουρα, μούρα, σμέουρα, σταφύλια, κεράσια, κόκκινα κρεμμύδια, κόκκινα λάχανα, κόκκινα μαρούλια, τουλίπες, τριαντάφυλλα κ.α.)

Χημικά, οι ανθοκυανίνες ανήκουν στα φλαβονοειδή.

Η βασική δομή των ανθοκυανίνων C6 – C3 – C6 είναι η προέλευση όλων των διαφορετικών χρωμάτων που προκύπτουν από τον χημικό συνδυασμό τους με γλυκοζίτες και από την αλληλεπίδρασή του με άλλα μόρια.

Οι ανθοκυανιδίνες είναι οι αντίστοιχες φλαβονοειδείς των ανθοκυανινών χωρίς σάκχαρα.

Έχουν αναφερθεί περισσότερες από 20 ανθοκυανιδίνες, ενώ έξι από αυτές (κυανιδίνη, μαλβιδίνη, πεονιδίνη, δελφινιδίνη, πελαργονιδίνη και πετουνιδίνη) είναι οι πιο συνηθισμένες στην φύση και υπάρχουν στο 80% των χρωματισμένων φύλλων, στο 69% των φρούτων και στο 50% των λουλουδιών.

Ένα κύριο χαρακτηριστικό των ανθοκυανινών είναι ότι το χρώμα τους εξαρτάται από το pH.

Σε υδατικό διάλυμα με pH 1-3 έχουν κόκκινο χρώμα, ενώ σε pH 6 μετατρέπονται σε μπλε-μωβ.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι ορτανσίες που ανάλογα με το pH του χώματος μπορεί να είναι από ροζ έως κοκκινωπές ή να γίνουν γαλαζωπές έως μωβ.

Η αλλαγή χρώματος επηρεάζεται επίσης από παράγοντες όπως φως, οξυγόνο, μεταλλικά ιόντα και αρκετά ένζυμα.

Οι βετακυανίνες είναι υδατοδιαλυτές χρωστικές ουσίες που περιέχουν άζωτο, υπεύθυνες για τον κόκκινο χρωματισμό στα φρούτα, τα λαχανικά και τα λουλούδια και συνδέονται με τις περισσότερες οικογένειες φυτών της τάξης των Caryophyllales (Centrospermae) όπως τεύτλα, κάκτοι και αμάραντοι.

Χαρακτηριστικό γνώρισμα των βετακυανινών είναι ότι δεν συνυπάρχουν ποτέ σε φυτά με ανθοκυανίνες. Μοιάζουν σαν να αλληλοαποκλείονται.

Αυτή η αποφυγή συνύπαρξης παραμένει ανεξήγητη.

Οι βετακυανίνες (κόκκινες – ιώδεις χρωστικές) και οι βεταξανθίνες (κίτρινες – πορτοκαλί χρωστικές) αποτελούν την οικογένεια των φυτικών χρωστικών γνωστών ως βεταλαΐνες.

Αυτές λοιπόν είναι οι βιο-χρωστικές ομάδες που μπορούν να χρωματίσουν κόκκινο ένα λουλούδι, ένα φρούτο ή έναν καρπό.

Μόλις σου είπα για το ανεξήγητο (μέχρι τώρα) φαινόμενο της μη συνύπαρξης στο ίδιο φυτό βεταλαΐννων με ανθοκυανίνες.

Έχεις παρατηρήσει Άνθρωπε άραγε κάτι παρόμοιο που συμβαίνει πάλι στον φυτικό κόσμο, στα χρώματά του δηλαδή και πιο συγκεκριμένα στα χρώματα που έχουν τα πέταλα των λουλουδιών;

Σχεδόν σε καμία οικογένεια φυτών που παρουσιάζουν χρωματική ποικιλία, τα άνθη τους δεν χρωματίζονται και με τα τρία βασικά χρώματα, αλλά μόνο με τα δυο (εξαιρουμένου βέβαια του λευκού χρώματος).

Σε κανένα σχεδόν είδος, εκτός από κάποια γονιδιακά πειραγμένα και μεταλλαγμένα από εσένα Άνθρωπε φυτά, δεν εμφανίζονται κόκκινα μαζί με κίτρινα και μπλε λουλούδια.

Δηλαδή κόκκινα άνθη (με τους διάφορους τόνους και αποχρώσεις τους) συνυπάρχουν στο ίδιο είδος μόνο με κίτρινα (και τις διάφορες χροιές τους), ή κόκκινα μόνον μαζί με μπλε έως μωβ χροιές και τόνους. Ή κίτρινα έως μπλε και μωβ χωρίς κόκκινα.

Π.χ., έχεις δει κίτρινες ορτανσίες; Ή μήπως έχεις δει μπλε γαρύφαλλα, μπλε σκυλάκια ή μπλε νάρκισσους;

Πάντως λουλούδι που υπάρχει σχεδόν αποκλειστικά σε κόκκινο χρώμα είναι η παπαρούνα, που φημίζεται για το κόκκινο χρώμα της, καθώς και ο Καλλιστήμονας (bottlebrush).

Κάποια λουλούδια όμως, ενώ υπάρχουν σε χρωματική ποικιλία, είναι στο μυαλό σου συνυφασμένα με το κόκκινο χρώμα, ή θεωρούνται κλασικά στην κόκκινη εμφάνισή τους, όπως π.χ. το λειρί του κόκορα, οι ανεμώνες, η φωτιά, ο ιβίσκος (από τα κόκκινα πέταλα του ιβίσκου παράγεται ένα αφέψημα σαν τσάι) και βεβαίως τα τριαντάφυλλα.

Μια και μιλάμε για τριαντάφυλλα σου θυμίζω Άνθρωπε πως έχει καθιερώσει ένα κώδικα στην προσφορά τριαντάφυλλων, που βασίζεται στο χρώμα και των αριθμό των προσφερόμενων λουλουδιών.

Τα κόκκινα τριαντάφυλλα σημαίνουν αγάπη, πάθος, ομορφιά, θάρρος, σεβασμό.

Ένα κόκκινο τριαντάφυλλο δείχνει αφοσίωση προς τον παραλήπτη, είναι σαν να λέμε: από εμένα για σένα.

2 κόκκινα τριαντάφυλλα (συνήθως περιπλεγμένα) ανακοινώνουν πρόταση σύζευξης.

Σημαίνουν: Θέλω να είμαστε μαζί.

3 κόκκινα τριαντάφυλλα σημαίνουν: Εσύ, εγώ και η αγάπη μας.

Τα 6 κόκκινα τριαντάφυλλα σημαίνουν: ζητώ την αγάπη σου, την προσοχή σου, δηλώνω πως αρχίζω να σ’ αγαπώ.

Τα ένδεκα κόκκινα τριαντάφυλλα επιβεβαιώνουν στον αποδέκτη τους ότι τον αγαπάμε ή τον θαυμάζουμε ειλικρινά και σοβαρά.

12 κόκκινα τριαντάφυλλα σημαίνουν: Γίνε δικός/η μου.

Τα 13 κόκκινα τριαντάφυλλα δηλώνουν ένα κρυφό θαυμαστή.

25 κόκκινα τριαντάφυλλα σημαίνουν: Συγχαρητήρια.

50 κόκκινα τριαντάφυλλα σημαίνουν: Η αγάπη μου για σένα δεν έχει όρια.

Εάν αυτός που δέχεται τα τριαντάφυλλα τα πάρει με το δεξί του χέρι, σημαίνει συγκατάβαση κι αποδοχή του συμβολικού μηνύματος. Αντιθέτως, εάν τα πάρει με το αριστερό δηλώνει την μη συγκατάβασή του, την διαφωνία του.

Ωω! Έχω να σου πω κι’ άλλα για τα κόκκινα τριαντάφυλλα, αλλά ας ξεκουραστούμε λίγο και συνεχίζουμε οσονούπω.