xromata.com


Συνεντευξη με τα χρωματα [ριθ’]: Το πρασινο στην φυση

 

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

 

 

 

 

Συνέντευξη με τα χρώματα

[ριθ΄]

 

Το Πράσινο στην φύση

[ι΄]

 

-Λοιπόν, εγώ το Πράσινο χρώμα, μόλις προ ολίγου σου έλεγα για πράσινους φωτισμούς και σταμάτησα λέγοντάς σου: «Ας μην ξεχνάμε το πράσινο της φωταύγειας που παράγεται από διάφορους ζωντανούς οργανισμούς όπως π.χ. τις πυγολαμπίδες».

Οι πυγολαμπίδες (Lampyridae) είναι μια οικογένεια ελατεροειδών σκαθαριών με περισσότερα από 2.000 είδη, πολλά από τα οποία εκπέμπουν φως.

Είναι σκαθάρια με μαλακό σώμα που γενικότερα ονομάζονται πυγολαμπίδες για την εμφανή παραγωγή φωτός, κυρίως κατά το λυκόφως, για να προσελκύσουν συντρόφους.

Οι πυγολαμπίδες βρίσκονται κυρίως σε εύκρατα και τροπικά κλίματα.

Πολλά είδη ζουν σε έλη ή σε υγρές, δασώδεις περιοχές όπου οι προνύμφες τους έχουν άφθονες πηγές τροφής.

Η παραγωγή φωτός στις πυγολαμπίδες οφείλεται στη χημική διαδικασία της βιοφωταύγειας. Αυτό συμβαίνει σε εξειδικευμένα όργανα εκπομπής φωτός, συνήθως στο κάτω μέρος της κοιλιάς μιας θηλυκής πυγολαμπίδας.

Οι πυγολαμπίδες παράγουν ένα «κρύο φως», χωρίς υπέρυθρες ή υπεριώδεις συχνότητες.

Το φως τους μπορεί να είναι κίτρινο, πράσινο ή ανοιχτό κόκκινο, με μήκη κύματος από 510 έως 670 νανόμετρα.

Ορισμένα είδη όπως το αμυδρά λαμπερό «μπλε φάντασμα» μπορεί να φαίνονται ότι εκπέμπουν μπλε-λευκό φως από απόσταση και σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού, αλλά η λάμψη τους είναι έντονη πράσινη όταν παρατηρείται από κοντά.

Από τις πυγολαμπίδες περνάμε γενικότερα στην φύση όπου το πράσινο χρώμα αφθονεί.

Το πράσινο είναι κοινό στη φύση, καθώς τα περισσότερα φυτά είναι πράσινα λόγω μιας πολύπλοκης χημικής ουσίας γνωστής ως χλωροφύλλης, η οποία εμπλέκεται στη φωτοσύνθεση.

Η χλωροφύλλη απορροφά τα μεγάλα μήκη κύματος του φωτός (κόκκινο) και τα μικρά μήκη κύματος του φωτός (μπλε) πολύ πιο αποτελεσματικά από τα μήκη κύματος που φαίνονται πράσινα στο ανθρώπινο μάτι, επομένως το φως που ανακλάται από τα φυτά εμπλουτίζεται με πράσινο.

Η χλωροφύλλη απορροφά ελάχιστα το πράσινο φως επειδή πρωτοεμφανίστηκε σε οργανισμούς που ζούσαν σε ωκεανούς όπου τα μωβ αλοβακτήρια εκμεταλλεύονταν ήδη τη φωτοσύνθεση.

Το μωβ χρώμα τους προέκυψε επειδή αντανακλούσαν ενέργεια στο πράσινο τμήμα του φάσματος χρησιμοποιώντας βακτηριοροδοψίνη.

Έτσι, με την βιοεξέλιξη, η χλωροφύλλη εξαπλώθηκε στο μεγαλύτερο μέρος της χλωρίδας πρασινίζοντας τα περισσότερα φυτά.  

Τα ζώα, κυρίως ερπετά, αμφίβια και πουλιά συνήθως χρησιμοποιούν το πράσινο χρώμα ως καμουφλάζ, επειδή αναμειγνύεται με το πράσινο της χλωροφύλλης των φυτών του περιβάλλοντος τους. Τα περισσότερα από τα ζώα αυτά φαίνονται πράσινα λόγω της αντανάκλασης του μπλε φωτός που περνά μέσα από ένα στρώμα κίτρινης χρωστικής ουσίας.

Η αντίληψη του χρώματος μπορεί επίσης να επηρεαστεί από το περιβάλλον.

Για παράδειγμα, τα πλατύφυλλα δάση έχουν συνήθως ένα κιτρινοπράσινο φως γύρω τους καθώς τα δέντρα φιλτράρουν το φως.

Η turacoverdin είναι μια χημική ουσία που μπορεί να προκαλέσει μια πράσινη απόχρωση ειδικά στα πτηνά.

Τα ασπόνδυλα, όπως τα έντομα ή τα μαλάκια εμφανίζουν συχνά πράσινα χρώματα λόγω των χρωστικών πορφυρίνης, που μερικές φορές προκαλούνται από την διατροφή τους. Αυτό μπορεί να κάνει και τα περιττώματά τους να φαίνονται πράσινα. Άλλες χημικές ουσίες που γενικά συμβάλλουν στην απόδοση πράσινου χρώματος μεταξύ των οργανισμών είναι οι φλαβίνες (λυχοχρώματα) και η αιμοβαντίνη.

Οι άνθρωποι το μιμήθηκαν αυτό φορώντας πράσινα ρούχα ως καμουφλάζ σε στρατιωτικούς και άλλους τομείς.

Ουσίες που μπορεί να προσδώσουν μια πρασινωπή απόχρωση στο δέρμα κάποιου περιλαμβάνουν τη μπιλιβερδίνη, την πράσινη χρωστική ουσία της χολή, και την σερουλοπλασμίνη, μια πρωτεΐνη που μεταφέρει ιόντα χαλκού σε χυλοποίηση.

Η πράσινη αράχνη κυνηγός είναι πράσινη λόγω της παρουσίας χρωστικών της μπιλίνης στην αιμολέμφο της αράχνης (ρευστά του κυκλοφορικού συστήματος) και στα υγρά των ιστών της. Κυνηγάει έντομα σε πράσινη βλάστηση, όπου βρίσκεται καλά καμουφλαρισμένη.  

Το δέρμα μας δεν έχει τη σωστή δομή ή μορφές χρωστικής για να προκαλέσει περίθλαση ή ανάκλαση του προσπίπτοντος φωτός σε πράσινο, όπως βλέπουμε στα φτερά του παγωνιού ή στα καλύμματα φτερών σκαθαριών.

Τα κύτταρά μας μεταβολίζουν τη χλωροφύλλη, την πράσινη χρωστική ουσία των φυτών, επομένως δεν έχουμε την ευκαιρία να τη συγκεντρώσουμε στο δέρμα μας.

Τα θηλαστικά τείνουν να είναι τριχωτά και έτσι τα χρώματά τους υπαγορεύονται από τις χρωστικές στις τρίχες τους όπου κυριαρχούν οι μελανίνες και  όπου δεν υπάρχουν πράσινες χρωστικές ουσίες.

Οι ευμελανίνες παράγουν σκούρα χρώματα, ενώ οι φαιομελανίνες παράγουν ανοιχτά χρώματα. Δεν υπάρχει όπως είπαμε καμία χρωστική ουσία που παράγει πράσινο.

Κάποια ζώα μας δίνουν την εντύπωση πως κάπως πρασινίζει το τρίχωμά τους.

Το πιο πράσινο θηλαστικό που υπάρχει είναι ο βραδύποδας αλλά αυτό οφείλεται στα φύκια και χορταρικά ενσωματώνονται στη γούνα του.

Οι βραδύποδες έχουν ειδικά προσαρμοσμένες αυλακώσεις στις τρίχες της γούνας τους στις οποίες προσκολλάται ένα γαλαζοπράσινο φύκι (cyanophyta) Τα φύκια δίνουν τη γενική εντύπωση της πράσινης γούνας.

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με πολικές αρκούδες σε αιχμαλωσία. Οι τεχνητές λίμνες που κολυμπάνε σε ζωολογικούς κήπους περιέχουν συνήθως φύκια.

Το τρίχωμα της πολικής αρκούδας είναι κοίλο και διαφανές για να φαίνεται άσπρο ώστε το ζώο μα μην ξεχωρίζει εύκολα από το πολικό περιβάλλον στο οποίο ζει.

Μέσα στις κενές κοιλότητες του τριχώματος της πολικής αρκούδας εισχωρούν φύκια και δίνουν στο ζώο μια πρασινωπή απόχρωση.

Υπάρχει επίσης ένας άλλος τρόπος με τον οποίο κάποια θηλαστικά μπορούν να φαίνονται πρασινωπά από την ανάμειξη μιας κίτρινης χρωστικής με αντανακλασικό ένα μπλε που παράγεται από το φαινόμενο Tyndall.

Ένα μείγμα μαύρου και κίτρινου δίνει ένα θαμπό πράσινο χρώμα, το οποίο μπορεί να κάνει καλύτερο καμουφλάζ από τα φωτεινότερα πράσινα που παράγονται από το μπλε-κίτρινο μείγμα.

Δεν μπορούμε να σκεφτούμε πολλά είδη θηλαστικών που είναι πρασινωπά επειδή αναμειγνύουν το κίτρινο και το μαύρο, αλλά μερικοί πίθηκοι και σκίουροι έχουν μια πράσινο-λαδί εμφάνιση έχοντας μαύρες άκρες στις κιτρινωπές τρίχες τους.

Αυτό το γκριζοπράσινο χρώμα εμφανίζουν και πολλές γάτες μάκερελ (κεραμιδόγατες).  

Πολλά ζώα, μεταξύ τους και ο άνθρωπος, έχουν πράσινα μάτια. Όμως τα πράσινα μάτια, ειδικά στον άνθρωπο δεν υπάρχουν όντως. Τα πράσινα μάτια, όπως το χρώμα των μπλε ματιών, είναι μια οπτική ψευδαίσθηση.

Δεν υπάρχει πράσινη χρωστική ουσία στα πράσινα μάτια.

Η εμφάνισή τους προκαλείται από τον συνδυασμό μιας πορτοκαλί ή ανοιχτό καφέ χρώσης του βυθού του ματιού, που δίνεται από μια χαμηλή ή μέτρια συγκέντρωση μελανίνης, με τον μπλε τόνο που προσδίδεται από τη σκέδαση Rayleigh του ανακλώμενου φωτός.

Κανείς δεν έρχεται στον κόσμο με πράσινα μάτια.

Ένα νεογέννητο βρέφος έχει μία από τις δύο αποχρώσεις των ματιών: σκούρο ή γαλαζωπό.

Μετά τη γέννηση, τα κύτταρα που ονομάζονται μελανοκύτταρα αρχίζουν να εκκρίνουν μελανίνη, τη γήινη απόχρωση, στις ίριδες του μωρού οπότε αρχίζουν τα μάτια να εμφανίζουν το πραγματικό τους χρώμα.

Τα πράσινα μάτια είναι πιο κοινά στη Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη και στην Νότια Ευρώπη.

 


is | Topic: ζωα και χρωματα, Πράσινο, Συνέντευξη με τα χρώματα, Φύση και χρώματα, φως, χρωστικές | Tags: None

No Comments, Comment or Ping

Reply to “Συνεντευξη με τα χρωματα [ριθ’]: Το πρασινο στην φυση”