Συνεντευξη με τα χρωματα [ρκστ΄]: κιτρινο στην φυση / βιολογια
Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.
Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.
Συνέντευξη με τα χρώματα
[ρκστ΄]
Το Κίτρινο χρώμα στην φύση και την βιολογία
[στ΄]
-Σε κάποια από αυτά που θα ακούσεις τώρα Άνθρωπε, εγώ το κίτρινο χρώμα, ίσως έχω αναφερθεί και προηγουμένως, όμως εδώ θα μιλήσουμε για την σχέση μου με την φύση και την βιολογία, οπότε ό,τι κίτρινο σχετίζεται με αυτό το θέμα θα ακουστεί και πάλι.
Τα φθινοπωρινά φύλλα, τα κίτρινα άνθη, οι μπανάνες, οι φράπες, τα λεμόνια, τα πορτοκάλια και άλλα κίτρινα φρούτα περιέχουν καροτενοειδή, κίτρινες, πορτοκαλιές και κόκκινες οργανικές χρωστικές ουσίες που βρίσκονται στους χλωροπλάστες και τους χρωμοπλάστες των φυτών και σε ορισμένους άλλους φωτοσυνθετικούς οργανισμούς όπως φύκια, μερικά βακτήρια και μερικούς μύκητες.
Διαδραματίζουν δύο βασικούς ρόλους στα φυτά και τα φύκια: απορροφούν ενέργεια φωτός για χρήση στη φωτοσύνθεση και προστατεύουν την πράσινη χλωροφύλλη από φωτοφθορές.
Στα τέλη του καλοκαιριού, καθώς οι ώρες της ημέρας μειώνονται και οι θερμοκρασίες ψυχραίνουν, οι φλέβες που μεταφέρουν υγρά μέσα και έξω από το φύλλο κλείνουν σταδιακά. Η πρόσληψη νερού και μετάλλων στο φύλλο μειώνεται, στην αρχή αργά και μετά πιο γρήγορα. Είναι κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου που η χλωροφύλλη αρχίζει να μειώνεται. Καθώς η χλωροφύλλη μειώνεται, τα κίτρινα και κόκκινα καροτενοειδή γίνονται όλο και πιο ορατά, δημιουργώντας το κλασικό χρώμα των φύλλων του φθινοπώρου που κιτρινίζουν και από πράσινα μεταβάλλονται άλλα σε κίτρινα και άλλα σε πορτοκαλιά και κόκκινα.
Τα καροτενοειδή είναι κοινά σε πολλά έμβια όντα προσδίδοντας τους το χαρακτηριστικό κίτρινο χρώμα τους, όπως στα καναρίνια, σε παπαγάλους, τον αραβόσιτο, τους νάρκισσους, τις νεραγκούλες, τις κίτρινες πιπεριές και τις μπανάνες.
Είναι υπεύθυνα επίσης για το κίτρινο των κρόκων των αυγών το οποίο οφείλεται στις καροτενοειδείς χρωστικές λουτεΐνη και ζεαξανθίνη.
Οι ξανθοφύλλες είναι οι πιο κοινές κίτρινες χρωστικές που αποτελούν ένα από τα δύο κύρια τμήματα της ομάδας των καροτενοειδών.
Το όνομα προέρχεται από το ελληνικό xanthos (ξανθός, "κίτρινο") + phyllon (φύλλον, "φύλλο").
Οι ξανθόφυλλες βρίσκονται πιο συχνά στα φύλλα των πράσινων φυτών, αλλά βρίσκουν επίσης το δρόμο τους στα ζώα μέσω της τροφής που τρώνε.
Για παράδειγμα, το κίτρινο χρώμα των κρόκων, του λίπους και του δέρματος των κοτόπουλων προέρχεται από τη τροφή που καταναλώνουν τα κοτόπουλα.
Οι ορνιθοτρόφοι συχνά προσθέτουν ξανθοφύλλες, συνήθως λουτεΐνη, στην διατροφή των πουλερικών τους για να κάνουν τους κρόκους των αυγών πιο κίτρινους.
Οι μπανάνες είναι πράσινες όταν μαζεύονται λόγω της χλωροφύλλης που περιέχει το φλούδι τους. Μόλις μαζευτούν, αρχίζουν να ωριμάζουν. Οι ορμόνες στις μπανάνες μετατρέπουν τα αμινοξέα σε αέριο αιθυλένιο, το οποίο διεγείρει την παραγωγή πολλών ενζύμων. Αυτά τα ένζυμα αρχίζουν να αλλάζουν το χρώμα, την υφή και τη γεύση της μπανάνας. Η παροχή πράσινης χλωροφύλλης διακόπτεται και το κίτρινο χρώμα των καροτενοειδών την αντικαθιστά προσδίδοντας στις μπανάνες το χαρακτηριστικό κίτρινο χρώμα του.
Καθώς τα ένζυμα συνεχίζουν τη δουλειά τους, τα κυτταρικά τοιχώματα καταρρέουν και οι μπανάνες από κίτρινες γίνονται καφέ.
Σαν τις μπανάνες, πολλά άλλα φρούτα και καρποί, όπως τα λεμόνια και τα κίτρα, κιτρινίζουν λόγω των καροτενοειδών που περιέχουν.
Επίσης πάρα πολλά λουλούδια είναι κίτρινα.
Πέρα από τον φυτικό κόσμο, κίτρινο χρώμα βλέπουμε σε ψάρια, σε ερπετά και σε έντομα.
Ο συνδυασμός κίτρινο – μαύρο είναι χαρακτηριστικός για μέλισσες και σφήκες και επειδή τα έντομα αυτά διαθέτουν κεντρί σαν αμυντικό όπλο, το χρωματικό αυτό ζευγάρι (κίτρινο – μαύρο) κατέληξε να σημαίνει ‘κίνδυνος – θάνατος’, όπως σου είπα κάπου στην αρχή της ομιλίας μου και το χρησιμοποιείς πλέον Άνθρωπε σε διάφορες σημάνσεις επικινδυνότητας, όπως σημεία υψηλής ηλεκτρικής τάσης ή επικίνδυνες στροφές και άλλα τροχαία σήματα που εφιστούν την προσοχή των οδηγών για να αποφευχθεί κάποιο μοιραίο συμβάν.
Εκτός από σφήκες και μέλισσες το ίδιο ‘θανατηφόρο’ χρωματικό σχήμα φέρουν βατράχια και φίδια που είναι δηλητηριώδη.
Προηγουμένως, λίγο πριν το μικρό μας διάλλειμα, σου μίλησα για τον κρόκο των αυγών και σου είπα πως σε όλα τα ωοτόκα πλάσματα ο κρόκος των αυγών τους είναι κίτρινος σε διάφορες αποχρώσεις ανάλογα με την διατροφή της μάνας.
Παρόμοιο είναι και το φαινόμενο των ούρων που σε όλα τα θηλαστικά τα ούρα είναι κίτρινα, σε διάφορες αποχρώσεις ανάλογα με την διατροφή, την ενυδάτωση του ζώου (εννοείται και εσένα του Ανθρώπου φυσικά) ή αν επηρεάζονται από κάποιες ασθένειες.
Τα ούρα είναι ένα υγρό υποπροϊόν του μεταβολισμού στον άνθρωπο και σε πολλά άλλα ζώα. Τα ούρα ρέουν από τα νεφρά μέσω των ουρητήρων στην ουροδόχο κύστη. Η ούρηση έχει ως αποτέλεσμα την απέκκριση των ούρων από το σώμα μέσω της ουρήθρας.
Ο κυτταρικός μεταβολισμός παράγει πολλά υποπροϊόντα που είναι πλούσια σε άζωτο και πρέπει να απομακρυνθούν από την κυκλοφορία του αίματος, όπως η ουρία, το ουρικό οξύ και η κρεατινίνη.
Αυτά τα υποπροϊόντα αποβάλλονται από το σώμα κατά την ούρηση, η οποία είναι η κύρια μέθοδος για την απέκκριση των υδατοδιαλυτών χημικών ουσιών από το σώμα. Μια ανάλυση ούρων μπορεί να ανιχνεύσει αζωτούχα απόβλητα του σώματος των θηλαστικών.
Τώρα, γιατί όλα τα ούρα έχουν σαν βάση τους το κίτρινο χρώμα δεν μπορώ να στο εξηγήσω αυτήν την στιγμή.
Φυσιολογικά, το χρώμα των ανθρώπινων ούρων είναι αχυροκίτρινο.
Το χρώμα των ούρων, εκτός από το αχυροκίτρινο, μερικές φορές αντανακλά μια ανωμαλία —μια υποκείμενη παθολογική κατάσταση— στους ανθρώπους.
Λοίμωξη, ασθένεια, φάρμακα ή τρόφιμα μπορούν όλα να επηρεάσουν το χρώμα των ούρων προσωρινά.
Για παράδειγμα, θολά ή γαλακτώδη ούρα που συνήθως συνοδεύονται από δυσοσμία πιθανώς υποδηλώνουν λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος, υπερβολική εκκένωση κρυστάλλων, λίπους, λευκών αιμοσφαιρίων, ερυθρών αιμοσφαιρίων ή βλέννας.
Τα σκούρα ούρα που φαίνονται καφέ αλλά διαυγή μπορεί να είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι μιας σοβαρής ηπατικής νόσου όπως η ηπατίτιδα ή η κίρρωση κατά την οποία ένα περίσσευμα χολερυθρίνης αποβάλλεται μέσω των ούρων.
Εάν τα κίτρινα ούρα αλλάξουν απόχρωση και φαίνονται ροζ, κόκκινα ή πιο ανοιχτά καφέ προκαλούνται γενικά από παντζάρια, βατόμουρα, ορισμένες χρωστικές τροφίμων, αιμολυτική αναιμία, νεφρική δυσλειτουργία, ουρολοίμωξη, φαρμακευτική αγωγή, ενδοκοιλιακή αιμορραγία κ.λπ.,
Εάν τα ούρα φαίνονται σκούρα κίτρινα ή παρόμοια με το πορτοκαλί χρώμα, οι αιτιολογικοί παράγοντες μπορεί να είναι πρόσφατες χρήσεις ενός συμπληρώματος διατροφής που περιέχει ριβοφλαβίνη, καροτίνη, φαιναζοπυριδίνη, ριφαμπίνης βαρφαρίνη ή καθαρτικού.
Φυσιολογικά, τα ούρα είναι ένα διαφανές διάλυμα που κυμαίνεται από άχρωμο έως κεχριμπαρένιο, αλλά συνήθως είναι ανοιχτό κίτρινο.
Συνήθως το χρώμα της ούρησης προέρχεται κυρίως από την παρουσία ουροβιλίνης το οποίο είναι ένα τελικό απόβλητο προϊόν που προκύπτει από τη διάσπαση της αίμης από την αιμοσφαιρίνη κατά την καταστροφή των γηρασμένων κυττάρων του αίματος.
Τα άχρωμα ούρα υποδηλώνουν υπερβολική ενυδάτωση ενώ τα σκούρα κίτρινα ούρα είναι συχνά ενδεικτικά αφυδάτωσης.
Εκτός των ούρων κίτρινο χρώμα συναντάμε και σε άλλες ανθρώπινες εκκρίσεις, υγρά και βλέννες, όπως στην χολή, στις ρινικές βλέννες κ. α.
Το κίτρινο χρώμα στις ρινικές βλέννες δείχνει την παρουσία κάποιου ιού και πιθανότατα να έχετε κοινό κρυολόγημα.
Ένα άλλο κίτρινο φαινόμενο που μπορεί να εμφανισθεί στον άνθρωπο είναι ο ίκτερος.
Το κιτρίνισμα του σκληρού χιτώνα, του λευκού τμήματος του ματιού, αποτελεί κλασική ένδειξη για ίκτερο, όπως και το κιτρίνισμα του δέρματος.
Ο ίκτερος εκδηλώνεται όταν η αιμοσφαιρίνη, η ουσία του αίματος που εξασφαλίζει τη μεταφορά του οξυγόνου στα κύτταρα, διασπάται σε μια άλλη ουσία που ονομάζεται χολερυθρίνη και ο οργανισμός αδυνατεί να αντιμετωπίσει τη συσσώρευση της χολερυθρίνης.
Ο φυσιολογικός ίκτερος των νεογνών σχετίζεται με τις ποσότητες χολερυθρίνης στο αίμα τους. Τα νεογέννητα συχνά παράγουν περισσότερη χολερυθρίνη από όση μπορεί να επεξεργαστεί το ανώριμο ακόμη συκώτι τους. Ως αποτέλεσμα, συγκεντρώνεται όλο και περισσότερη στο αίμα, προκαλώντας αυτό το κιτρινωπό χρώμα στο δέρμα.
Ο νεογνικός ίκτερος αντιμετωπίζεται εύκολα, συνήθως με φωτοθεραπεία που είναι η τοποθέτηση του βρέφους κάτω από τις ειδικές μπλε λάμπες του νοσοκομείου.
Το ειδικό αυτό μπλε φως βοηθά τον οργανισμό να απομακρύνει την χολερυθρίνη από την κυκλοφορία.
Ένα άλλο φαινόμενο του οργανισμού μας που κιτρινίζει είναι τα κίτρινα αιματώματα, δηλαδή οι μελανιές που κιτρινίζουν.
Το κιτρίνισμα της μελανιάς προκύπτει από τον καταβολισμό της αίμης που είναι δομικό στοιχείο της αιμοσφαιρίνης.
Η αίμη αρχικά διασπάται σε σίδηρο και σε χολοπρασίνη η οποία προσδίδει πράσινο χρώμα στην μελανιά. Στην συνέχεια η χολοπρασίνη καταβολίζεται σε χολερυθρίνη που είναι υπεύθυνη για το κιτρίνισμα του μώλωπα.
Τέλος, ως προς τα «κίτρινα» θέματα υγείας, έχουμε ένα σοβαρό ιογενές νόσημα που μεταδίδεται στον άνθρωπο με τα τσιμπήματα κουνουπιών, τον κίτρινο πυρετό.
Γιατί ονομάζεται έτσι; Μάλλον διότι στην δεύτερη φάση του νοσήματος εμφανίζεται ίκτερος.
admin is | Topic: Κίτρινο, Συνέντευξη με τα χρώματα | Tags: None
No Comments, Comment or Ping
Reply to “Συνεντευξη με τα χρωματα [ρκστ΄]: κιτρινο στην φυση / βιολογια”