xromata.com


Συνεντευξη με τα χρωματα [ρκ’]: Το πρασινο σαν συμβολο

 

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

 

 

 

 

Συνέντευξη με τα χρώματα

[ρκ΄]

 

Το Πράσινο σαν σύμβολο   

[ια΄]

 

 

-Αφήνω την φύση και θέλω τώρα να σου αναφερθώ για εμένα το πράσινο σαν σύμβολο. Ναι, είμαι σε πολλές περιπτώσεις χρώμα σύμβολο, και έχω ιδιαίτερο συμβολικό χρωματικό ρόλο στην πολιτική, ιδίως την σημερινή, όπου με χρησιμοποιούν σοσιαλιστές, οικολόγοι κλπ.

Δεν θα αναλωθώ σε πολιτικές εξηγήσεις του γιατί και πώς βρέθηκε το πράσινο στην πολιτική σκηνή, όπου σε αρκετές περιπτώσεις λειτουργεί σαν ιδεολογική μετάλλαξη του κομμουνιστικού κόκκινου.

Στην πολιτική σκηνή πρωτοεμφανίστηκα δραστήριο και ενεργό, πολύ δυναμικά μάλιστα, εκεί στον 6ο αιώνα μ,Χ. με δραματικό αποκορύφωμα τον Ιανουάριο του 532, στην Στάση του Νίκα, στην Κωνσταντινούπολη.

Οι αρματοδρομίες από τα Ρωμαϊκά χρόνια ήταν μια δημοφιλής ενασχόληση για τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα.

Αυτές, καθώς και η υποκουλτούρα που συστρεφόταν γύρω τους, όπως οι οπαδικές οργανώσεις, είχαν μεταφερθεί από την Ρώμη και επιβιώσει στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία δηλ. στο Βυζάντιο, με την μέριμνα του ίδιου του αυτοκράτορα Μεγάλου Κωνσταντίνου, που είχε άλλωστε περιλάβει στα σχέδια της νέας πρωτεύουσας την κατασκευή ενός μεγαλοπρεπούς Ιπποδρόμου.

Υπήρχαν τέσσερις κύριοι σύνδεσμοι φιλάθλων, καθορισμένοι ανάλογα με το χρώμα της στολής της αγαπημένης τους αγωνιστικής ομάδας.

Αυτοί ήταν οι Βένετοι (Γαλάζιοι), οι Ρούσσοι (Κόκκινοι), οι Πράσινοι και οι Λευκοί. Σταδιακά η περισσότερη επιρροή και πολιτική δύναμη είχε συγκεντρωθεί στους Βένετους και τους Πράσινους.

Οι Βένετοι θεωρούνταν περισσότερο "συμβιβασμένοι" με το κατεστημένο και συνδεδεμένοι με την αριστοκρατία, ενώ οι Πράσινοι ήταν αντιδραστικότεροι και συνδεδεμένοι με τα πιο λαϊκά στρώματα.

Οι αρματοδρομίες ήταν σε κάθε περίπτωση σημαντικό κομμάτι του δημόσιου βίου της εποχής, στο οποίο ακόμα και οι αυτοκράτορες συμμετείχαν, ο τότε αυτοκράτορας δε, ο Ιουστινιανός ήταν υποστηρικτής των Βένετων.

Το 531, ένας Βένετος και ένας Πράσινος συλλαμβάνονται με την κατηγορία της δολοφονίας και καταδικάζονται σε θάνατο.

Ο Ιουστινιανός μετατρέπει τη θανατική ποινή σε φυλάκιση, όμως οι Πράσινοι και οι Βένετοι δεν ικανοποιούνται και ζητούν την πλήρη απαλλαγή των κατηγορουμένων.

Ο αυτοκράτορας τους αγνόησε.

Τον Ιανουάριο του 532 οι οπαδοί τελικά ξεσηκώθηκαν και προκάλεσαν μεγάλες ταραχές.

Η ιαχή «Νίκα» το σύνθημα που φώναζαν στον Ιππόδρομο για να εμψυχώσουν τους αρματοδρόμους, δονούσε την ατμόσφαιρα.

Το πλήθος των εξεγερμένων όλο και μεγάλωνε, καθώς ο λαός δυσφορούσε για τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις του αυτοκράτορα και την κρατική αυθαιρεσία.

Ο όχλος πολιόρκησε το παλάτι και ταυτόχρονα πυρπολούσε κτίρια και προκαλούσε καταστροφές.

Ο Ιουστινιανός ετοιμαζόταν να εγκαταλείψει την Πόλη, αλλά η σύζυγός του Θεοδώρα τον έπεισε να παραμείνει και να αντιμετωπίσει τους στασιαστές.

Εντέλει οι εξεγερθέντες εγκλωβίστηκαν στον Ιππόδρομο όπου και σφαγιάστηκαν.

Η καταστολή της Στάσης του Νίκα άφησε πίσω της 30.000 νεκρούς και περιόρισε οριστικά τη δύναμη των οπαδικών οργανώσεων.

Τον επόμενο αιώνα, στις αρχές του 7ου, διαμορφώνεται το Ισλάμ, όπου το πράσινο είναι μαζί με το κόκκινο, το μαύρο και το άσπρο, ένα από τα τέσσερα ‘ιερά’ χρώματα του ισλάμ.

Για τους Μουσουλμάνους, το πράσινο ένδυμα του Αλί, ενός από τους τέσσερεις διαδόχους του Μωάμεθ, έγινε το χρώμα του ίδιου του Ισλάμ και είναι το χρώμα των σουνιτών μωαμεθανών, που σήμερα είναι οι πολυπληθέστεροι.

Συμβολίζοντας τη νίκη της φύσης και τον θρίαμβο των πνευματικών μαχών, το Πράσινο έγινε το έμβλημα της Νίκης.

Πράσινη ήταν επίσης και η μονόχρωμη παντιέρα του Μωάμεθ, το αγαπημένο του χρώμα που συμβόλιζε τον Παράδεισο.

Μπορεί λοιπόν το πράσινο χρώμα μετά την κατατρόπωση της Στάσης του Νίκα να αποδυναμώθηκε από την πολιτική σκηνή, όμως σύντομα επανήλθε μέσω του ισλάμ σαν ισχυρό θρησκευτικο-πολιτικό σύμβολο, γι’ αυτό και υπάρχει σήμερα σε πάρα πολλές σημαίες μουσουλμανικών χωρών, αλλά αυτά θα τα πούμε σε λίγο.

Ας δούμε τώρα το πράσινο σαν σύμβολο σε διάφορες περιπτώσεις πέραν της πολιτικής.  

Βέβαια δεν απέχει πολύ από την πολιτική το πράσινο χρώμα σαν σύμβολο της Ιρλανδίας, η οποία ονομάζεται ‘το πράσινο νησί’ λόγω του πράσινου χρώματος που επικρατεί στην επιφάνειά της εξαιτίας της βλάστησης της γης που αφθονεί εκεί λόγω του βροχερού κλίματος.

Το πράσινο της Ιρλανδίας είναι το ονομαζόμενο ‘Kelly green’, ένα καθαρό πράσινο που βρίσκεται στον χρωματικό κύκλο ακριβώς στην μέση μεταξύ του μπλε και του κίτρινου.

Όταν κάποιος αναφέρεται στην Ιρλανδία ανακαλεί αυτόματα στο μυαλό του μια σειρά από πράσινες εικόνες όπως τα χορταριασμένα λιβάδια και βουνά του νησιού, τα Λέπρεκονς, τα μυθικά πρασινοφορεμένα ανθρωπάκια που φυλάν την χύτρα με τα φλουριά του ουράνιου τόξου, τα τριφύλια και ιδιαίτερα τα τετράφυλλα που φέρνουν γούρι και τον πρασινοφορεμένο άγιο Πατρίκιο, προστάτη της χώρας.

Η Ιρλανδία ήταν γνωστό ότι έδινε ιδιαίτερη σημασία στην θρησκεία.

Στην δεκαετία του 1640, η χρήση της πράσινης σημαίας με την άρπα από την Ιρλανδική Καθολική Συνομοσπονδία ήταν αυτή που έκανε το πράσινο χρώμα να συνδέεται με την Ιρλανδία.

Επιπλέον, άλλη μια αιτία σύνδεσης του πράσινου με την Ιρλανδία ήταν

ο Άγιος Πατρίκιος, ο προστάτης άγιος της Ιρλανδίας, που ως γνωστόν χρησιμοποιούσε το τριφύλλι για να εξηγήσει την Αγία Τριάδα στους παγανιστές κατοίκους της.

Από τότε, το τριφύλλι έχει χρησιμοποιηθεί σε εμβλήματα πολλών ιρλανδικών οργανισμών και έχει καθιερωθεί κατά την Ημέρα του Αγίου Πατρικίου, μια θρησκευτική και πολιτιστική γιορτή της Ιρλανδίας που πέφτει στις 17 Μαρτίου, να φοράνε οι Ιρλανδοί πράσινα ρούχα, αξεσουάρ και τριφύλλια για τον εορτασμό της ημέρας από τον 18ο αιώνα. Στις μέρες μας δε, συνηθίζουν για τον εορτασμό να βάφουν πράσινα τα άσπρα γαρύφαλλα.

Το δε τετράφυλλο τριφύλλι, μια γενετική παραλλαγή του τριφυλλιού, αποδείχθηκε ότι ήταν ένα δημοφιλές ιρλανδικό σύμβολο που αντιπροσωπεύει την καλή τύχη.

Το τετράφυλλο τριφύλλι είναι ένα σπάνιο εύρημα και εξαιτίας αυτού, η παράδοση υποδηλώνει ότι φέρνει καλή τύχη στους ανθρώπους που το βρήκαν.

Τα τρία φύλλα του τυπικού τριφυλλιού αντιπροσωπεύουν την πίστη, την ελπίδα και την αγάπη, και το σπάνιο τέταρτο φύλλο αντιπροσωπεύει την τύχη.

Ο άγιος Πατρίκιος βρέθηκε στην Ιρλανδία τον 5ο μ.Χ. αιώνα σαν ιεραπόστολος για να προσηλυτίσει τους κατοίκους στον χριστιανισμό / καθολικισμό.

Από τον 18ο αιώνα και ύστερα απεικονίζεται πρασινοφορεμένος, όμως.. όμως.. τουλάχιστον από τον 13ο αιώνα και μετά το χρώμα του Αγίου, αλλά και της Ιρλανδίας ήταν το μπλε, κάτω από την επίδραση του αγγλικού θρόνου.

Τον 18ο αιώνα, η ένταση μεταξύ του βρετανικού στέμματος και των Ιρλανδών Εθνικιστών μεγάλωνε. Καθώς το μπλε χρώμα αντιπροσώπευε τους Βρετανούς έπαψε να είναι αγαπητό στην Ιρλανδία.

Κατά τη διάρκεια της Ιρλανδικής Εξέγερσης του 1798, το πράσινο χρώμα έγινε σύμβολο του ιρλανδικού εθνικισμού. Οι Ιρλανδοί Εθνικιστές φορούσαν πράσινες στολές και οι Ιρλανδοί πολίτες φορούσαν πράσινες κορδέλες και τριφύλλια στα πέτα τους για να δείξουν την ιρλανδική εθνικοφροσύνη και υπερηφάνεια.

Έκτοτε το πράσινο χρώμα καθιερώθηκε σαν το χρώμα της Ιρλανδίας και ο προστάτης άγιος της πρασινοφορέθηκε.

Το ίδιο και τα Λέπρεκονς, τα μυθικά ανθρωπάκια της ιρλανδικής κουλτούρας που έως τότε η παράδοση τα ήθελα ντυμένα με διάφορα χρώματα, ανάλογα με την περιοχή της μυθοπλασίας τους, κυρίως όμως ντυμένα στα κόκκινα. Αφότου όμως το πράσινο καθιερώθηκε σαν το χρώμα της χώρας τα Λέπρεκονς ‘ντύθηκαν’ στα πράσινα και έτσι παραμένουν έκτοτε.

Ακριβώς το αντίθετο συνέβη με ένα άλλο παραδοσιακό πρόσωπο, τον κατ’ εμάς Άγιο Βασίλη, που εξαιτίας μιας διαφημιστικής καμπάνιας της Κόκα Κόλα καθιερώθηκε πλέον να είναι ντυμένος στα κόκκινα ενώ προηγουμένως ήταν πρασινοφορεμένος, ή ακριβέστερα τα ρούχα του είχαν λαδοπράσινο χρώμα.

Ο δικός μας Αη Βασίλης για τους Ολλανδούς είναι ο Άγιος Νικόλας προστάτης των ναυτικών.

Λίγο μετά την Αναγέννηση στις θάλασσες κυριαρχούσαν οι Ολλανδοί και οι ναυτικοί τους φορούσαν τότε λαδοπράσινα ρούχα.

Ο Άγιος Νικόλας ταυτίστηκε με τους ναυτικούς που επέστρεφαν για τους χριστουγεννιάτικους εορτασμούς στα σπίτια τους κουβαλώντας δώρα. Έτσι λοιπόν, ο Άη Βασίλης τους, ο Σαιντ Νίκολας φορούσε λαδιά και πράσινα χρώματα έως ότου η αμερικάνικη Κόκα Κόλα μας επέβαλε τον στρουμπουλό κοκκινοφορεμένο άγιο από τον Βόρειο Πόλο.

Πάμε τώρα σε ένα άλλο σύμβολο πάνω στο οποίο σε πολλές περιπτώσεις εμφανίζομαι εγώ το πράσινο χρώμα.

Ένα αναγνωρισμένο και δυνατό σύμβολο για κάθε χώρα είναι η εθνική της σημαία. Από τις 193 χώρες μέλη των Ηνωμένων Εθνών πράσινο χρώμα υπάρχει στις 68 στα κύρια χρώματά τους, αλλά και σε άλλες στα διακοσμητικά μοτίβα τους, όπως στην σημαία του Μπελίζε ή της Κύπρου πάνω στην οποία υπάρχουν δυο πράσινα κλαδιά με φύλλα ελιάς.

Όπως σου είπα πιο πριν το πράσινο είναι ένα από τα ιερά χρώματα του Ισλάμ επομένως πάρα πολλές μουσουλμανικές χώρες έχουν πράσινες σημαίες ή κάποιο πράσινο μοτίβο επάνω τους όπως ο πράσινος πεντάκτινος αστέρας που βρίσκεται επάνω στην κόκκινη σημαία του Μαρόκο.

Την πρωτοτυπία στην εμφάνιση των εθνικών σημαιών κατείχε η Λιβύη που από το 1977 έως το 2011 η σημαία της ήταν πράσινη χωρίς κανένα μοτίβο επάνω της, ένα καταπράσινο πανί, μοναδική περίπτωση μονόχρωμης εθνικής σημαίας στον κόσμο έως σήμερα.

Καταπράσινη είναι και η σημαία της Σαουδικής Αραβίας που όμως έχει επάνω της ένα λευκό σπαθί και με άσπρα γράμματα την ρήση από το κοράνι που λέει: «Δεν υπάρχει Θεός (Αλλάχ) εκτός από τον Θεό και ο Μωάμεθ είναι ο προφήτης του».

Πράσινη επίσης είναι και η σημαία του Πακιστάν, όπου το πράσινο σημαίνει την ισλαμική πλειονότητα της χώρας, έχοντας κι’ αυτή επάνω της μια λευκή ημισέληνο και ένα αστέρι, ενώ στο πλάι της υπάρχει μια κάθετη λευκή μπάντα.

Ολοπράσινη είναι και σημαία του Μπαγκλαντές με ένα μεγάλο κόκκινο κύκλο στην μέση της.

Πέρα από τις μουσουλμανικές χώρες πράσινο χρώμα έχουν επίσης επάνω τους πολλές αφρικανικές χώρες αφού τα πράσινο – κίτρινο – κόκκινο έχουν κηρυχθεί σαν τα παν-αφρικανικά χρώματα.

Το πράσινο χρώμα κυριαρχεί στην σημαία της Βραζιλίας και από τις χώρες που έχουν επάνω στην σημαία τους πράσινες κάθετες μπάντες, το πράσινο έχει ταυτιστεί έντονα με δυο από αυτές. Την Ιταλία και την Ιρλανδία.

Θα μπορούσα να σου πω πολλά ακόμα, τόσο για τις σημαίες, όσο και για το πράσινο χρώμα, όπου σίγουρα έχω παραλείψει να αναφερθώ σε κάποια πράσινα πράγματα… Όμως περιμένει να παραλάβει την σκυτάλη της ‘Συνέντευξης με τα Χρώματα’ το κίτρινο χρώμα που ακολουθεί.

Εδώ λοιπόν σε αφήνω Άνθρωπε, εγώ το Πράσινο χρώμα.  


is | Topic: ιστορία και χρώματα, Πράσινο, Συνέντευξη με τα χρώματα | Tags: None

No Comments, Comment or Ping

Reply to “Συνεντευξη με τα χρωματα [ρκ’]: Το πρασινο σαν συμβολο”