xromata.com

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

Συνέντευξη με τα χρώματα

[Ϟθ΄]

Κόκκινες βαφές (μέρος 3^ο)

Βερμιγιόν, κρίμσον, καρμίνιο και κόκκινο του καδμίου

[ιϚ´]

-Τώρα, εγώ το κόκκινο χρώμα σκοπεύω να τελειώσω, όχι βεβαίως με την αυτοπαρουσίασή μου, αλλά με τις κόκκινες βαφές.

Έως τώρα σου μίλησα για την κόκκινη ώχρα και το κιννάβαρι, το ερυθρόδανο (ριζάρι) και τον κόκκινο μόλυβδο. 

Δεν μένει παρά να σου μιλήσω για τις υπόλοιπες βαφές που είναι το βερμιγιόν, τα κρίμσον και καρμίνιο και τέλος το ιστορικά πλησιέστερο προς το σήμερα κόκκινο του καδμίου.

Έχουμε και λέμε λοιπόν:

Βερμιγιόν:

Πιστεύεται ότι οι Κινέζοι ήταν οι πρώτοι που παρήγαγαν συνθετικό vermilion, ίσως ήδη από τον 4ο αιώνα π.Χ.

Στην Κίνα, η σπουδαιότητα του vermilion το έκανε να είναι γνωστό ως «κινέζικο κόκκινο».

Το χρώμα αυτό θεωρείται ότι συμβολίζει τη ζωή και την καλή τύχη και χρησιμοποιήθηκε για τη ζωγραφική ναών και την άμαξα του αυτοκράτορα.

Χρησιμοποιείται στην Κίνα από τους αρχαίους χρόνους (II χιλιετία π.Χ.). Η χρωστική αυτή ουσία ήταν γνωστή στους Έλληνες και τους Ρωμαίους και αναφέρεται από τον Πλίνιo που την αποκαλούσε «minium».

Σύμφωνα με τον Πλίνιο, το βερμίλιο προερχόταν από το Σισάπο της Ισπανίας.

Δεν ήταν γνωστή στους Αιγυπτίους

Το κόκκινο αυτό χρώμα, που το επανέφεραν στην Ευρώπη Άραβες αλχημιστές, χρησιμοποιήθηκε ευρέως από ζωγράφους της Αναγέννησης, ιδιαίτερα τον Τιτσιάνο, ο οποίος ήταν γνωστός για την χρήση του λαμπρού αυτού κόκκινου χρώματος.

Ενώ η χρωστική αυτή ουσία έχει συνήθως μια πορτοκαλοκόκκινη χροιά, ένα γνωστό ελάττωμα της είναι ότι τείνει να σκουραίνει με την πάροδο του χρόνου και να καφετίζει.

Παραγόμενο τεχνητά από τον 8ο αιώνα το vermilion, ήταν η κυριαρχούσα κόκκινη βαφή στην ζωγραφική μέχρι την κατασκευή του συνθετικού ισοδύναμου του, του κόκκινου του καδμίου.

Η φυσική ποικιλία του χρώματος αυτού ονομάζεται κιννάβαρι (cinnabar) ενώ η ύστερη τεχνητή ποικιλία βερμιγιόν / βερμίλιο (vermilion).

Η ονομασία "Vermilion" προέρχεται από το λατινικό vermiculus = μικρό σκουλήκι, vermis = worm (από τα έντομα cochineal και kermes που εκκρίνoυν μια κόκκινη βαφή).

Στη μεσαιωνική εποχή, το κόκκινο βερμιγιόν ήταν τόσο ακριβό όσο το φύλλο χρυσού.

Έτσι χρησιμοποιήθηκε μόνο για τις πιο σημαντικές απεικονίσεις των χειρογράφων, ενώ ο λιγότερο δαπανηρός κόκκινος μόλυβδος χρησιμοποιήθηκε για τα κόκκινα γράμματα μέσα στα κείμενα.

Το Vermilion παρέμεινε η πιο δημοφιλής κόκκινη χρωστική ουσία κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, μέχρι που η τοξικότητα και το κόστος της προκάλεσαν τους περισσότερους καλλιτέχνες να στραφούν στο νέο-ανακαλυφθέν κόκκινο του καδμίου.

Κρίμσον:

Αυτό το έντονο κόκκινο χρώμα, που η χροιά του κλίνει προς το πορφυρό, είναι φτιαγμένο από τα αποξηραμένα σώματα των θηλυκών εντόμων kermes.

Αυτά τα έντομα, τα οποία τρέφονται με τον χυμό από αειθαλείς βελανιδιές, συγκομίζονται για την παραγωγή χρωμάτων και βαφών.

Αυτό το κατακόκκινο φτιαγμένο από Κέρμες, έπεσε σε δυσμένεια με την εισαγωγή του κατακόκκινου καρμίνιου, μιας βαφής που παράγεται από τα έντομα κοχινέλες (κοξινέλ).

Αυτό οφειλόταν εν μέρει στο γεγονός ότι χρειάζεται δώδεκα φορές η ποσότητα των kermes για να επιτευχθεί η χρωματική ένταση του κοχενιλικού κόκκινου (καρμίνιο).

Αργότερα, κατακόκκινο κρίμσον φτιάχτηκε επίσης από την αλιζαρίνη και ήταν η πρώτη συνθετική κόκκινη βαφή (το κόκκινο της αλιζαρίνης).

Καρμίνιο:

Όπως συμβαίνει με όλες τα χρωστικά εκχυλίσματα, το καρμίνιο είναι κατασκευασμένο από οργανική ύλη.

Κατασκευασμένο από κοχινέλες (κοξινέλ), μικροσκοπικά έντομα που ζουν σε κάκτους, η χρωστική πήρε το δρόμο της από την κεντρική Αμερική για την Ευρώπη στις αρχές του 16ου αιώνα, όταν οι Ισπανοί κατακτητές παρατήρησαν τα λαμπρά κόκκινα χρώματα που χρησιμοποιούσαν οι Αζτέκοι.

Υπάρχουν δύο ποικιλίες πολτών καρμίνης, και οι δύο παράγονται από έντομα,

Ο κοχενιλικός πολτός και ο πολτός kermes που και οι δύο χρησιμοποιούνται σαν βαφή κόκκινου καρμινίου.

Η ονομασία καρμίνιο (Carmine) προέρχεται από το λατινικό carminium που κι’ αυτό με την σειρά του προέρχεται από το σανσκριτικό krmija- = κόκκινη βαφή που παράγεται από ένα σκουλήκι το krmi = σκουλήκι και το λατινικό minium = κόκκινος μόλυβδος.

Η χημική του ονομασία είναι καρμινικό οξύ και κερμεσικό οξύ, που όπως είπαμε είναι μια βαφή ζωικής προέλευσης.

Το καρμίνιο είναι ένα όμορφο, βαθύ κατακόκκινο χρώμα που χρησιμοποιήθηκε από όλους σχεδόν τους μεγάλους ζωγράφους του 15ου και του 16ου αιώνα.

Ο Ρέμπραντ, ο Βερμέερ και ο Βελάσκεθ είναι μερικοί από τους ζωγράφους που χρησιμοποίησαν καρμίνιο για να αποδώσουν μια πλούσια κόκκινη απόχρωση.

Ωστόσο, η χρωστική αυτή πρέπει να χρησιμοποιείται προσεκτικά, καθώς ενδέχεται να αλλάξει χροιά όταν εκτίθεται στο φως.

Τα κόκκινο από τα έντομα κοξινέλ ήταν μια πολύτιμη ευρωπαϊκή εισαγωγή τον 16ο αιώνα, έχοντας την τρίτη θέση μετά τον χρυσό και το ασήμι.

Χρησιμοποιημένο τόσο στην ζωγραφική όσο και σε βαφές, το χρώμα αυτό ήταν σύμβολο πλούτου.

Πολλοί Ευρωπαίοι αριστοκράτες φορούσαν ρούχα βαμμένα με κόκκινο κοχινέλης, καθώς είχαν ένα κόκκινο χρώμα πολύ πιο έντονο από τις ποικιλίες των παραγομένων κόκκινων από έντομα kermes που ήταν ήδη διαθέσιμες στην Ευρώπη.

Ο χημικός τύπος του

Καρμινικού οξέος είναι C22H20O13

Και του κερμεζικού οξέος C16H10O8

Δεν είναι τοξικές ουσίες γι’ αυτό και χρησιμοποιούνται σαν χρωστικές τροφίμων και καλλυντικών.

Κόκκινο του καδμίου (cadmium red):

Το κόκκινο καδμίου ήταν δημοφιλές τον 20ό αιώνα γινόμενο διαθέσιμο στο εμπόριο το 1910.

Είχε την ίδια χροιά με το χρώμα του φυσικού βερμιγιόν, αλλά το κόκκινο του καδμίου είχε μεγαλύτερη αντοχή.

Ο Henri Matisse ήταν ένας ιδιαίτερος θαυμαστής αυτού του φωτεινού χρώματος και ήταν ο πρώτος εξέχων ζωγράφος που το χρησιμοποίησε στα έργα του.

Αν και τα επίπεδα θειούχου καδμίου στη χρωστική ουσία δεν είναι πολύ τοξικά, το 2014 η Ευρωπαϊκή Ένωση απείλησε με πιθανή απαγόρευση του κόκκινου του καδμίου λόγω ανησυχιών ότι θα μπορούσε να μολύνει την παροχή νερού.

Ευτυχώς, περαιτέρω έρευνα απέδειξε ότι αυτοί οι φόβοι ήταν αβάσιμοι και το κόκκινο του καδμίου εξακολουθεί να παραμένει ένα αγαπημένο χρώμα στις παλέτες πολλών καλλιτεχνών.

Εδώ τελειώνω με τις κόκκινες βαφές ώστε να καταπιαστώ με άλλα ‘κόκκινα’ θέματα, συμπληρώνοντας την παρουσίασή μου.

This entry was posted on Thursday, February 10th, 2022 at 5:00 am and is filed under βαφές, κόκκινο, Συνέντευξη με τα χρώματα, χρωστικές. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.