Συνεντευξη με τα χρωματα [Ϟα΄]: το κοκκινο στα ζωα
Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.
Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.
Συνέντευξη με τα χρώματα
[Ϟα΄]
Το Κόκκινο στα ζώα
[η´]
-Επανέρχομαι Άνθρωπε, εγώ το Κόκκινο χρώμα, για να συνεχίσω την αναφορά μου ως προς την σχέση μου με το ζωικό βασίλειο κι’ εσένα βεβαίως που είσαι μέλος του.
Σου είπα πως το κόκκινο χρώμα στα ζώα οφείλεται στο κόκκινο αίμα τους, δηλαδή στην αιμογλομπίνη (ή αιμοσφαιρίνη) και τις αίμες της που είναι κατακόκκινες όταν οξυγονώνονται.
Θα μου πεις αναρωτώμενος «και το κόκκινο χρώμα των κοκκινομάλληδων, αλλά και στο τρίχωμα άλλων ζώων που τα θεωρούμε κόκκινα, όπως οι αλεπούδες, τα λεγόμενα ΄κόκκινα’ άλογα κ.α. οφείλεται κι’ αυτό στο αίμα;»
Θα σου απαντήσω: Βεβαίως Όχι!
Ε, τότε;
Άκου λοιπόν…
Με ανάγκασες προηγουμένως να αναφερθώ εν τάχει στις χρωστικές που χρωματίζουν το βασίλειό σου.
Θα σου τις ξαναπώ. Δεν πειράζει. Εξ άλλου όπως λέγεται:
«Επανάληψη μήτηρ πάσης μαθήσεως».
Όμως τώρα θα τις αναφέρω λίγο εκτενέστερα.
Το ζωικό βασίλειο (και όλοι οι υπήκοοί του) χρωματίζεται από τρεις κύριες ομάδες βιο – χρωστικών ουσιών.
Αυτές είναι η αιμογλομπίνη, οι μελανίνες και τα καροτένια.
Η αιμογλομπίνη, ή ορθότερα στα ελληνικά αιμοσφαιρίνη (γιατί globe = σφαίρα) είναι σχεδόν ταυτόσημη με το αίμα αφού είναι η πρωτεΐνη του αίματος η οποία προσδένει οξυγόνο.
Παράγεται από τον ίδιο τον οργανισμό του ζώου και προσλαμβάνει ιχνοστοιχεία και οξυγόνο από το περιβάλλον.
Το χρώμα της είναι κόκκινο και ευθύνεται για τον υποδόριο κόκκινο χρωματισμό των ζώων, ενώ η «αδελφή» της (ας πούμε χονδρικά, μια παραλλαγή της) η μυοσφαιρίνη (myoglobin) είναι υπεύθυνη για το καφε-κόκκινο χρώμα των μυών και του κόκκινου κρέατος.
Οι μελανίνες κατηγοριοποιούνται σε δυο βασικές ομάδες – κατηγορίες, τις ευμελανίνες και τις φαιομελανίνες.
Οι πρώτες δίνουν χρώμα από καστανό έως πολύ βαθύ καστανό, σχεδόν μαύρο, ενώ οι δεύτερες αποδίδουν πορτοκαλοκόκκινα έως καστανά χρώματα, κυρίως στο τρίχωμα των ζώων.
Οι μελανίνες παράγονται από τον ίδιο τον οργανισμό του ζώου, σε εξειδικευμένα κύτταρα της επιδερμίδας του, τα μελανινοκύτταρα. Δεν προσλαμβάνονται, ούτε μπορούν να ενισχυθούν από εξωτερικούς του οργανισμού παράγοντες.
Η τρίτη ομάδα, τα καροτένια ή καροτενοειδή, είναι κίτρινες, πορτοκαλί και κόκκινες χρωστικές
Τα καροτενοειδή παράγονται κυρίως στα φυτά, στα φύκη, στα φωτοσυνθετικά βακτήρια και κάποια είδη μυκήτων. Τα ζώα δεν μπορούν να τα βιοσυνθέσουν, οπότε πρέπει να τα λαμβάνουν μέσω της διατροφής τους.
Ω! Ναι, Άνθρωπε. Θα μπορούσα να σου πω περισσότερα γι’ αυτές τις βιο-χρωστικές, αλλά εδώ δεν κάνουμε μάθημα χρωστικών ουσιών.
Σου τα είπα αυτά συγκεντρωτικά για να μπορέσεις να καταλάβεις πώς και από τί χρωματίζεται το ζωικό βασίλειο….
Τί είπες; Τα πράσινα και μπλε χρώματα στα ζώα;
Αυτά δεν οφείλονται σε βιο-χρωστικές αλλά σε διάθλαση και αντανάκλαση του φωτός. Είναι ένα τελείως διαφορετικό κεφάλαιο που δεν μας αφορά εδώ.
Εδώ, τώρα, μιλάω για εμένα, το κόκκινο χρώμα και το θέμα μου σ’ αυτό το σημείο είναι το κόκκινο (και μόνον το κόκκινο) στα ζώα.
Ανακεφαλαιώνω λοιπόν εν περιλήψει τα περί ζωικών βιο-χρωστικών και κόκκινου χρώματος:
Η αιμοσφαιρίνη δίνει κόκκινο χρώμα στα ζώα.
Από τις μελανίνες, οι φαιομελανίνες αποδίδουν από πορτοκαλί έως καστανοκόκκινο χρώμα, κυρίως στα τριχώματα των ζώων.
Τα καροτένια, ανάλογα με το είδος τους δίνουν από κίτρινα έως κόκκινα χρώματα. Όταν χρησιμοποιείς Άνθρωπε τον όρο "κόκκινο" αναφερόμενος στον φυσικό χρωματισμό κάποιων ζώων, αναφέρεσαι συνήθως σε ένα καφετί, κοκκινωπό-καφέ ή πορτοκαλοκόκκινο χρώμα και όχι σ’ αυτό καθ’ αυτό το κόκκινο χρώμα.
Με αυτήν την έννοια χρησιμοποιείται το κόκκινο χρώμα για να περιγράψει τα χρώματα της τρίχας και της γούνας διαφόρων ζώων όπως τα βοοειδή, τους σκύλους, την κόκκινη αλεπού, τους κόκκινους σκίουρους, ελάφια, άλογα κ.α.
Οι αρχαίοι Έλληνες, στην ομηρική εποχή, χρησιμοποιούσαν δυο από τις ονομασίες που είχαν για τα διαφορετικά κόκκινα, όταν αναφέρονταν στο κοκκινωπό χρώμα ζώων, το δαφοινόν και το φοινικούν.
Δαφοινός δράκων (Β 308), Δαφοινόν δέρμα λέοντος (Κ 23), Φοινήεντα δράκοντα (Μ 219), Ίππον τόσον φοίνιξ (Ψ 449), αλλά και Οίνοπε βόε (Ν 703) μας λέει ο Όμηρος στην Ιλιάδα του.
Μάλιστα μέχρι σήμερα μας έμεινε και χρησιμοποιούμε την ονομασία ‘φοινικόπτερος’ για το φλαμίνγκο, πουλί γνωστό από την αρχαιότητα (το αναφέρει και ο Αριστοφάνης στους ‘όρνιθές’ του) που πήρε την ονομασία του από το φοινικούν – κόκκινο χρώμα του πτερώματός του.
Πάμε τώρα στο είδος σου, στον Άνθρωπο, όπου έχουμε τους κοκκινομάλληδες ή κοκκινοτρίχηδες όπως αποκαλείς κάπως περιφρονητικά μερικές φορές τους συνανθρώπους σου με κοκκινωπό τρίχωμα.
Ναι! Οι πολιτισμικές αντιδράσεις για τους κοκκινομάλληδες ποικίλλουν από την γελοιοποίηση έως τον θαυμασμό, από την γοητεία έως τον φόβο και διάφοροι θρύλοι αναφέρουν σαγηνευτικές κοκκινομάλλες νεράιδες και στυγερούς κοκκινοτρίχηδες πειρατές.
Πάντως θρυλικός έχει μείνει στην ιστορία –γιατί πρόκειται για ιστορικό πρόσωπο- ο αρχιναύαρχος του οθωμανικού στόλου και τρομερός κουρσάρος της Μπαρμπαριάς και του Αιγαίου Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα που μετονομάστηκε έτσι από την κόκκινη γενειάδα του (μπάρμπα = γένι, ρόσα = κόκκινο).
Επί τη ευκαιρία σου αναφέρω πως το ελληνικό επώνυμο Ρούσος σημαίνει Κόκκινος και πως κάποιος από τους προγόνους της οικογένειας με αυτό το επώνυμο πρέπει να ήταν κοκκινομάλλης.
Ρούσος επίσης είναι ένα σύνηθες όνομα που δινόταν σε κοκκινωπά άλογα.
Τα κόκκινα μαλλιά οφείλονται στην έλλειψη ή μειωμένη ποσότητα ευμελανίνης στο τρίχωμα του κοκκινομάλλη και την επικράτηση της φαιομελανίνης.
Αναλόγως του ποσοστού επικράτησης της φαιομελανίνης, τα φυσικά ‘ονομαζόμενα ως κόκκινα’ μαλλιά έχουν χρώματα από πυρόξανθα (σχεδόν πορτοκαλιά) έως κοκκινοκάστανες αποχρώσεις.
Τα φυσικά κόκκινα μαλλιά, οφείλονται σε γονιδιακή κληρονομικότητα και εμφανίζονται στο 1–2% περίπου του ανθρώπινου πληθυσμού.
Εμφανίζονται συχνότερα (2-6%) σε άτομα με καταγωγή από τη Βόρεια ή τη Δυτική Ευρώπη και λιγότερο συχνά σε άλλους πληθυσμούς.
Υπάρχει μια σχετική αντίληψη για τις κοκκινομάλλες γυναίκες που τις θεωρεί σαν ‘φλογερά’ άτομα. Το πιο βέβαιο πάντως είναι –για τις ερωτικές σου περιπτύξεις- πως το δέρμα των κοκκινομάλληδων ατόμων έχει μια κάπως στυφότερη γεύση από αυτήν των άλλων ανθρώπων.
Αυτά για τους κοκκινομάλληδες και τα ζώα με ‘κόκκινο’ τρίχωμα, που στην ουσία δεν είναι επακριβώς κόκκινο όπως το ονομάζουμε.
Δυο άλλοι κόσμοι του ζωικού βασιλείου που εμφανίζουν κόκκινο χρώμα, πολύ έντονο μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις, περιμένουν να αναφερθώ σε αυτούς.
Οι κάτοικοι του εναέριου κόσμου, τα πουλιά, και οι υπήκοοι του υδάτινου κόσμου, τα ψάρια κ.α.
Οπότε συνεχίζουμε μαζί τους σε λίγο….
admin is | Topic: ζωα και χρωματα, κόκκινο, Συνέντευξη με τα χρώματα, Φύση και χρώματα, χρωστικές | Tags: None
No Comments, Comment or Ping
Reply to “Συνεντευξη με τα χρωματα [Ϟα΄]: το κοκκινο στα ζωα”