Οι τρεις ιδιοτητες των ορυκτων
Οι τρεις ιδιότητες των ορυκτών χρωματισμών
Σε προηγούμενο άρθρο για τους χρωματισμούς των ορυκτών, αναφέραμε τις τρεις ιδιότητες των χρωματισμών των ορυκτών, ήτοι την λάμψη, την διαφάνεια και την φωταύγεια.
Ας δούμε τώρα τι είναι αυτές οι ιδιότητες.
Λάμψη είναι ο λόγος της έντασης της ανακλώμενης, από ένα ορυκτό, ακτινοβολίας, προς την ένταση της προσπίπτουσας επί αυτού ακτινοβολίας και ονομάζεται ανακλαστικότητα ενός ορυκτού.
Ένα ορυκτό θα έχει τόσο εντονότερη λάμψη, όσο μεγαλύτερη ανακλαστικότητα έχει. Τα μεταλλικά ορυκτά (αδιαφανή ορυκτά), δεδομένου ότι έχουν υψηλή ανακλαστικότητα, έχουν έντονη λάμψη (μεταλλική λάμψη).
Τα πετρογενετικά ορυκτά (διαφανή ορυκτά) δεν εμφανίζουν μεταλλική λάμψη, αλλά υαλώδη, ρητινώδη, μαργαριτώδη, κηρώδη, λιπαρώδη, μεταξώδη, αδαμάντινη κλπ.
Διαφάνεια. Τα ορυκτά διακρίνονται σε διαφανή (ορυκτά, δηλ., που επιτρέπουν να διακρίνουμε αντικείμενα που βρίσκονται πίσω τους), ημιδιαφανή ή διαφώτιστα (ορυκτά που επιτρέπουν στο φως να διέλθει από τη μάζα τους αλλά δεν επιτρέπουν τη διάκριση αντικειμένων που βρίσκονται πίσω τους) και σε αδιαφανή (ορυκτά που δεν επιτρέπουν τη διέλευση του φωτός από τη μάζα τους).
Διαφανή είναι όλα τα πετρογενετικά, ενώ αδιαφανή όλα τα μεταλλικά ορυκτά.
Το χρώμα ενός ορυκτού οφείλεται, γενικά, στην απορρόφηση, εκ μέρους των ατόμων του κρυστάλλου, ορισμένων μηκών κύματος από τα μήκη κύματος του λευκού φωτός (Το φυσικό φως -λευκό φως- αποτελείται από ένα σύνολο μηκών κύματος, από 390nm έως 770nm).
Από τη συμβολή των υπόλοιπων μηκών κύματος (τα οποία δεν απορροφώνται από το ορυκτό) προκύπτει το χρώμα του κρυστάλλου.
Το χρώμα ενός ορυκτού είναι χαρακτηριστική του ιδιότητα και πολλές φορές, το όνομα του ορυκτού οφείλεται στο χρώμα του.
Έτσι, ο κιτρίνης, ο ροδονίτης, ο πράσιος, ο χρυσοτίλης κ.λ.π. οφείλουν το όνομά τους στο χρώμα τους.
Τα έγχρωμα ορυκτά διακρίνονται σε ιδιοχρωματικά, αλλοχρωματικά και ψευδοχρωματικά.
Τα ιδιοχρωματικά ορυκτά οφείλουν το χρώμα τους στην κρυσταλλική τους δομή ή στη χημική τους σύσταση.
Έντονα χρώματα έχουν τα ορυκτά που περιέχουν, Ti, V, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu. Μεταβολή του σθένους ενός στοιχείου συνεπάγεται, συχνά, και μεταβολή του χρώματος του ορυκτού που περιέχει το στοιχείο αυτό.
Τα αλλοχρωματικά ορυκτά εμφανίζουν διάφορα χρώματα.
Τα ψευδοχρωματικά ορυκτά δίνουν μια εντύπωση χρώματος, η οποία οφείλεται στην ανάκλαση του φωτός σε εσωτερικά σχισμογενή επίπεδα του κρυστάλλου, σε κρυσταλλικές έδρες, σε επίπεδα διδυμίας κ.λ.π.
Φωταύγεια (Φθορισμός – Φωσφορισμός). Οι κρύσταλλοι μπορούν να απορροφούν υπεριώδη ακτινοβολία και να επανεκπέμπουν τμήμα της υπό μορφή ορατής ακτινοβολίας.
Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται φωταύγεια (luminescence).
Αν η φωταύγεια διαρκεί όσο διαρκεί και η ακτινοβόληση, τότε το φαινόμενο ονομάζεται φθορισμός (fluorescence) [από το όνομα του ορυκτού φθορίτης (CaF2), το οποίο την εμφανίζει έντονα].
Όταν η φωταύγεια διαρκεί και μετά την παύση της ακτινοβόλησης, τότε το φαινόμενο ονομάζεται φωσφορισμός (Phosphorescence).
Γραμμή κόνεως ενός ορυκτού είναι το χρώμα της γραμμής που αφήνει ένα ορυκτό, όταν προστρίβεται πάνω σ’ ένα πλακίδιο πορσελάνης.
Η γραμμή κόνεως είναι χαρακτηριστική ιδιότητα των ορυκτών.
Ο φθορίτης, π.χ., μακροσκοπικά μπορεί να έχει διάφορα χρώματα, αλλά η γραμμή κόνεώς του είναι πάντα λευκή.
Ο αιματίτης μακροσκοπικά εμφανίζεται γκρι-μαύρος αλλά έχει καστανέρυθρη γραμμή κόνεως.
Ο μαγνητίτης μακροσκοπικά εμφανίζεται μαύρος και χαρακτηρίζεται από μαύρη γραμμή κόνεως.
Αυτά σαν μια γενική εισαγωγή για τον πολύχρωμο κόσμο των ορυκτών.
Θα επανέλθουμε αναλυτικότερα, εξετάζοντας τους διάφορους όρους που αναφέρθηκαν ανωτέρω.
admin is | Topic: ορυκτα και χρωματα, τριαδικότητες, υπεριώδης ακτινοβολία, Φύση και χρώματα | Tags: None
No Comments, Comment or Ping
Reply to “Οι τρεις ιδιοτητες των ορυκτων”