xromata.com


Μετεικασμα

 

Στον ιστότοπο UCSB ScienceLine (University of California, Santa Barbara) τίθενται επιστημονικά ερωτήματα στα οποία δίδονται απαντήσεις από μια ομάδα καθηγητών/σπουδαστών.

Ένα από τα ερωτήματα αφορά στο φαινόμενο του ‘μετεικάσματος’ και είναι το εξής: «Γιατί βλέπω πράσινες κηλίδες αφού έχω εστιαστεί αρκετά σε ένα κόκκινο χρώμα;»».

Σας παραθέτουμε την απάντηση του UCSB

 

 

Γιατί συμβαίνει το Μετείκασμα;

Γιατί βλέπω πράσινες κηλίδες αφού έχω εστιαστεί αρκετά σε ένα κόκκινο χρώμα;

 

Το μετείκασμα, που στην αγγλική ορολογία λέγεται "after-image" (εικόνα μετά), συμβαίνει επειδή οι εικόνες που "βλέπουμε" δημιουργούνται από τον εγκέφαλο με βάση τα σήματα που του στέλνουν τα μάτια μας.

 

 

Τα σήματα που στέλνονται είναι αρκετά ακριβή, αλλά ο εγκέφαλός μας («το μάτι του νου») επιλέγει τι θέλει να δει.

Αν μπορούσατε να ανοίξετε τον βολβό του οφθαλμού, θα βλέπατε ότι είναι μια κοίλη σφαίρα γεμάτη με υγρό.

Ας δούμε τώρα την ανατομία του ματιού και την λειτουργία της όρασης:

 

 

Το φως εισέρχεται μέσα από την κόρη στο εμπρόσθιο μέρος του ματιού και χτυπά στον αμφιβληστροειδή στο πίσω μέρος του.

Ο αμφιβληστροειδής περιέχει πολλούς μικροσκοπικούς αισθητήρες που συλλέγουν το φως. Τα ραβδία είναι οι αισθητήρες που μας επιτρέπουν να διακρίνουμε το φως από το σκοτάδι και λειτουργούν πολύ καλά όταν δεν υπάρχει αρκετό φως.

 

 

Σε αυτήν την απάντηση μας ενδιαφέρουν τα κωνία επειδή αυτά μας επιτρέπουν να βλέπουμε τα χρώματα.

Όταν μια συγκεκριμένη χρωματική ακτινοβολία φωτός χτυπά σε μια συγκεκριμένη θέση στον αμφιβληστροειδή, όπου βρίσκεται το αντίστοιχό της κωνίο, στέλνει ένα μήνυμα στον εγκέφαλο.

Ας πούμε ότι μια κόκκινη ακτινοβολία προσκρούει σε ένα κωνίο του αμφιβληστροειδούς που ανταποκρίνεται μόνο στο κόκκινο φως.

Αυτό το κωνίο στέλνει ένα σήμα στον εγκέφαλο, στο εγκεφαλικό κέντρο της όρασης, που του δηλώνει ότι ‘κάτι κόκκινο’ υπάρχει εδώ.

Το ίδιο κάνουν και τα υπόλοιπα κωνία που ανταποκρίνονται στην κόκκινη ακτινοβολία.

Η χημική αντίδραση, η υπεύθυνη για την σηματοδότηση αυτή, συμβαίνει απίστευτα γρήγορα.

 

 

Στη συνέχεια το κωνίο χρειάζεται λίγο χρόνο για να ανακάμψει. Εσείς εξακολουθείτε να βλέπετε κόκκινο, αλλά κάποια κωνία ανακάμπτουν ενώ άλλα κωνία στέλνουν το σήμα. Είναι σαν, ας πούμε οι συνάδελφοι να εργάζονται με βάρδιες για να εκτελεστεί το μεγάλο έργο. Η δουλειά συνεχίζεται, αλλά όλοι οι εργάτες είναι κουρασμένοι. Τώρα όταν κοιτάξτε μακριά αλλού, πέρα από το κόκκινο ερέθισμα, όλα τα εξαντλημένα κόκκινα κωνία στέλνουν ασθενέστερα σήματα.

Το λευκό φως αποτελείται από όλα τα χρώματα. Καθώς κοιτάζετε κάτι λευκό βλέπετε μεν όλα τα χρώματα, αλλά τώρα τα κόκκινα κωνία σας στέλνουν ένα πιο αδύναμο σήμα. Τα μπλε και πράσινα κωνία στέλνουν ένα ισχυρότερο σήμα, οπότε η λευκή επιφάνεια φαίνεται σαν να έχει μια πράσινο – μπλε κουκκίδα στο κέντρο της.

 

 

Επικεντρωθείτε για 20 δευτερόλεπτα στην κουκίδα που βρίσκεται στον κόκκινο κύκλο και μετά στρέψτε αμέσως το βλέμμα σας στην κουκίδα που βρίσκεται στην λευκή επιφάνεια.

 

 

Το ερώτημα που τέθηκε έχει να κάνει με την λειτουργία της χρωματικής όρασης.

Όπως είπαμε, στο πίσω μέρος του ματιού μας υπάρχουν κύτταρα ειδικά σχεδιασμένα για να ανιχνεύουν το φως μιας συγκεκριμένης χρωματικής ακτινοβολίας.

Τώρα, υπάρχουν τόσα πολλά χρώματα, ώστε θα υποθέταμε ότι θα πρέπει για να μπορούμε να δούμε όλα τα χρώματα που βλέπουμε θα έπρεπε να έχουμε πολλά διαφορετικά χρωματοσυλλεκτικά κύτταρα.

Το μάτι μας όμως έχει κύτταρα που έχουν κατασκευαστεί για να συλλέγουν μόνο κόκκινο, πράσινο και μπλε φως.

 

 

Εάν βλέπουμε ένα χρώμα που υπάρχει ανάμεσα στην κόκκινη και πράσινη ακτινοβολία του φάσματος, όπως το κίτρινο, ο οφθαλμός μας θα στείλει στον εγκέφαλο λίγα σήματα από την κόκκινη ακτινοβολία, λίγα από την πράσινη, αυτός (ο εγκέφαλος) θα τα αναμείξει και θα πάρει την πληροφόρηση της ύπαρξης κίτρινου χρώματος.

 

 

Αυτό εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι έγχρωμες τηλεοπτικές εκπομπές. Υπάρχουν πολλές μικρές κόκκινες, πράσινες και μπλε κουκίδες σε μια τηλεοπτική μετάδοση, η ανάμειξη των οποίων σχηματίζει όλα τα εμφανιζόμενα στην οθόνη χρώματα.

 

 

 

Έτσι λειτουργεί και ο οφθαλμός μας.

Τώρα, εάν εστιαστούμε αρκετό χρόνο σε κάτι κόκκινο, τα κωνία που βλέπουν την κόκκινη ακτινοβολία θα «κουραστούν», θα γίνουν λιγότερο ευαίσθητα στον ερεθισμό που δέχονται από την κόκκινη ακτινοβολία οπότε αν ξαφνικά τραβήξουμε το βλέμμα μας από την κόκκινη επιφάνεια που κοιτάζαμε και το στρέψουμε αλλού, τα προερχόμενα σήματα από τις πράσινες και μπλε ακτινοβολίες θα φαίνονται ισχυρότερα από τα εξασθενισμένα κόκκινα και γι’ αυτό θα βλέπουμε το μετείκασμα πρασινο – μπλε κηλίδων.

 

 

Επικεντρωθείτε για 20 δευτερόλεπτα στην κουκίδα που βρίσκεται στον τρίχρωμο κύκλο και μετά στρέψτε αμέσως το βλέμμα σας στην κουκίδα που βρίσκεται στην λευκή επιφάνεια.

Θα δείτε τα συμπληρωματικά χρώματα των τριών ακτινοβολιών.

 

 

 

Επικεντρωθείτε για 20 δευτερόλεπτα στο αρνητικό φιλμ της φωτογραφία και μετά στρέψτε αμέσως το βλέμμα σας στην κουκίδα που βρίσκεται στην λευκή επιφάνεια.

Θα δείτε το πρόσωπο της κοπέλας στα φυσικά του χρώματα.

 


is | Topic: Κίτρινο, κόκκινο, λειτουργίες όρασης χρωμάτων, Πράσινο, Το μάτι του νου, Φύση και χρώματα | Tags: None

No Comments, Comment or Ping

Reply to “Μετεικασμα”