Μουσες και χρωματα [Β]
Μούσες και χρώματα
[Β]
Στο προηγούμενο άρθρο για τις Μούσες και τα χρώματα, είχαμε μείνει στο σημείο όπου είπαμε να προσπαθήσουμε να συσχετίσουμε γενικότερα το σύνολο των Μουσών με τα χρώματα και το φως.
Κατ’ αρχήν συχνά αναφέρονται οι Μούσες σαν μια, όπως αρχίζει η Οδύσσεια «Άνδρα μοι έννεπε, Μούσα… (τον άνδρα ειπέ μου, Μούσα..). Υπάρχουν πολλές επικλήσεις όπου καλούνται όλες μαζί σαν μια θεά, όπως ξεκινά η Ιλιάδα του Ομήρου: «Μήνιν άειδε, θεά, Πηληϊάδεω Αχιλήος (τον θυμό τραγούδησε θεά, του Πηλείδη Αχιλλέα).
Ολοφάνερο λοιπόν ότι όπου οι Μούσες επικαλούνται ή αναφέρονται και οι εννέα μαζί ως μια, έχουμε αναφορά στο φως, που είναι το σύνολό τους. Εξ άλλου ας μην λησμονούμε ότι ο Απόλλωνας, ο θεός του Φωτός, που καλείται και Μουσηγέτης είναι αυτός που ηγείται των Μουσών. Το έργο δε αυτών, πάντα τελείται υπό το «φως» του Απόλλωνα.
(Σημ.: Είναι δυνατόν να τελεστεί η εμφάνιση των χρωμάτων χωρίς την παρουσία φωτός και δη Απολλώνιου;)
Ένα άλλο «δυνατό» σημείο συσχετισμού των Μουσών με τα χρώματα είναι πως αναφέρονται δυο γενιές Μουσών. Αυτές του Ουρανού και της Γης, οι Ουράνιες και οι γνωστότερές μας, κόρες του Δία και της Μνημοσύνης.*
*[όπως αναγράφεται στην «Ωγυγία ή Αρχαιολογία» του Αθανασίου Σταγειρίτη: ήσαν δυο γενέσεις των Μουσών, και αι μεν πρώται αι θυγατέρες του Ουρανού, ήσαν επί της βασιλείας του Κρόνου, αι δε δεύτεραι ήσαν θυγατέρες του Διός και της Μνημοσύνης, αι γνωστόταται και επισημόταται κατά την κοινήν γνώμην]
Αυτομάτως έρχονται στον νου μου τα δυο συστήματα χρωματικών προσμείξεων, το προσθετικό RGB, που αφορά στις ακτινοβολίες (οι Ουράνιες Μούσες) και το RYB, το αφαιρετικό των βαφών (οι κόρες του Δία).
Οι Πιερίδες Μούσες και οι Ελικωνιάδες.
Στην αρχή του μύθου οι δυο γενιές Μουσών συγχέονται και αναφέρεται ότι γεννήθηκαν στην Πιερία, έχοντας τροφό την νύμφη Ευφήμη και διδάσκαλο τον Απόλλωνα που τους δίδασκε διάφορα μαθήματα, «ευδοκίμησαν δε τόσον εις τας μαθήσεις, και μάλιστα εις την μουσικήν, ώστε δεν ευρέθη άλλος εμπειρότερος αυτών».
Κατόπιν έφυγαν από την Πιερία αναζητώντας καταλληλότερο τόπο για διαβίωση και πήγαν στον Ελικώνα. Όταν ‘εβαρύνοντο’ στον τόπο διαμονής τους πήγαιναν στον Παρνασσό και μετά επέστρεφαν και πάλι στον Ελικώνα. Έτσι ονομάστηκαν Ελικωνιάδες Μούσες.
Το αξιοπερίεργο είναι ότι παρά την μετακίνησή τους, παρέμειναν και στην Πιερία, όπου όμως εμφανίζονται σαν άλλες 9 Μούσες, οι κόρες του Πίερου, (Π = πύλη + ιερή, αλλά και από το πιερείη < πίειρα = παχιά > εύφορη χώρα), που αναφέρεται και αυτός σαν πατέρας των Μουσών
Εδώ γίνεται ο διαχωρισμός των δυο γενιών Μουσών.
Μάλιστα στην συνέχεια του μύθου, οι Πιερίδες μούσες προκαλούν σε μουσικούς αγώνες τις Ελικωνιάδες και ηττώνται από αυτές, ώστε επικρατούν πλέον οι Μούσες του Ελικώνα – Παρνασσού.
Όλα αυτά μου φέρνουν στον νου την λειτουργία της χρωματικής όρασης… όμως το σκεπτικό αυτό ανοίγει άλλο κεφάλαιο, οπότε επιστρέφουμε στην αριθμητική εμφάνιση των Μουσών.
Όπως είπαμε στην αρχή του άρθρου, οι Μούσες θεωρούνται και σαν μία, ένα σύνολο. Στην συνέχεια, ο ίδιος ο μύθος μας λέει πως κατ’ αρχάς οι Μούσες ήταν δυο, κατόπιν έγιναν τρεις, ονομαζόμενες Μελέτη, Μνήμη και Αοιδή ή άλλως Κηφισός, Βοροσθενίς και Απολλωνίς.
Μετά, αναφέρονται ως τέσσερις, η Μελέτη η Μνήμη η Αοιδή και η Θελξιόπη, ή άλλως ονομαζόμενες Μελέτη, Αοιδή, Αρχή και Θελξινόη Κατόπιν γίνονται πέντε, κατά τον αριθμό των πέντε αισθήσεων και ομώνυμοι αυτών, ήτοι η Όρασις, η Ακοή, η Αφή, η Γεύσις και η Όσφρησις, ενώ μετά αυξάνονται σε επτά, όπως τα επτά φωνήεντα και οι επτά χορδές της λύρας (όπως αναγράφεται στην Ωγυγία), των οποίων τα ονόματα ήταν Νείλος, Τριτώ, Ασωπίς, Επταπόλη, Αχελωίς, Τιτόπλους και Ροδία.
Τελικά κατέληξαν εννέα* με αρχικά ονόματα τα: Καλλιχόρη, Ευνίκη, Ελίκη, Θελξινόη, Τερψιχόρη, Ευτέρπη, Εγκελάδη, Δία και Ευνόπη, όπως τις ονόμασε ο Πίερος, ενώ ο Ησίοδος τις ονομάζει Κλειώ, Ευτέρπη, Θάλεια, Μελπομένη, Τερψιχόρη, Ερατώ, Πολύμνια, Ουρανία, Καλλιόπη.
Τις ονομασίες με τις οποίες τις ονομάζει ο Ησίοδος εδέχθησαν κοινώς άπαντες και με αυτές μας είναι πλέον γνωστές. Με αυτές τις ονομασίες και με αυτήν την σειρά ονόμασε και ο Ηρόδοτος τα εννέα βιβλία της Ιστορίας του.
*[Όπως γράφει ο Σταγειρίτης στην Ωγυγία, «ωνομάσθησαν εννέα, δια το τετράγωνον του τρία, του τελειοτάτου παρά τοις παλαοίς νομιζομένου αριθμού»].
(συνεχίζεται)
admin is | Topic: Μύθοι και χρώματα | Tags: None
No Comments, Comment or Ping
Reply to “Μουσες και χρωματα [Β]”