xromata.com


Συνεντευξη με τα χρωματα [ρε’]: Το κοκκινο στα ουρανια

 

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

 

 

 

 

Συνέντευξη με τα χρώματα

[ρε΄]

 

 

Το κόκκινο χρώμα στα ουράνια

[κβ´]

 

 

Ο κόκκινος Ουρανός

 

-Σου έλεγα Άνθρωπε, για την χρήση μου, εμένα του κόκκινου χρώματος στο βάψιμο του προσώπου και των θεατρικών προσωπείων στο θέατρο ασιατικών χωρών, όπως στην κινέζικη όπερα και στις παραστάσεις των ιαπωνικών θεάτρων, Καμπούκι, Τένγκου, Κιτσούνε, Νο κλπ.

Μπορεί το κόκκινο χρώμα, όπως και άλλα χρώματα, να χαρακτήριζαν ή συμβόλιζαν κάποιους χαρακτηριστικούς ρόλους των παραδοσιακών αυτών θεάτρων, όμως τα χρώματα με μορφή φωτεινών προβολέων και μορφές μονοχρωματικού φωτός στην τωρινή εποχή παίζουν σημαντικό ρόλο στις σημερινές θεατρικές και χορευτικές παραστάσεις, γιατί έχουν την ικανότητα να μεταλλάσσουν τα χρώματα που φωτίζουν.

Αυτό το γνωρίζουν πλέον καλά οι θεατρικοί σκηνοθέτες και το χρησιμοποιούν κατά κόρον για να δώσουν την επιθυμητή ατμόσφαιρα στις παραστάσεις τους.

Για να το καταλάβεις καλύτερα, σου λέω πως όταν κάποιος μονοχρωματικός φωτισμός πέφτει πάνω σε κάποιο αντικείμενο και το φωτίζει, του αλλάζει το χρώμα.

Επειδή όμως μιλάμε για μένα, το κόκκινο, ας περιοριστούμε στο πως μεταλλάσσει τα άλλα χρώματα ένας μονοχρωματικός κόκκινος προβολέας.

Το κόκκινο φως επιδρά έντονα πάνω σε όλα τα χρώματα. Κάνει να φαίνονται κόκκινα όλα τα απαλά και θερμά χρώματα, ενώ κάνει τα σκούρα να δείχνουν μαύρα.

Είναι αμείλικτο ακόμα και με τα ίδια τα κόκκινα χρώματα κάνοντας τα πορτοκαλοκόκκινα σκούρα κόκκινα και μετατρέποντας τα σκούρα κόκκινα σε καφετιά.

Λόγω της παράξενης ατμόσφαιρας που δημιουργεί το κόκκινο φως είναι δημοφιλές στα πάρτυ και στις ντίσκο.

Με την ροζ μορφή του, το κόκκινο σαν ροζ φωτισμός, δίνει μια κολακευτική θερμή όψη σε όλα τα χρώματα, εκτός από τα μπλε και τα πράσινα που τα γκριζάρει.

Σαν ρόδινο φως κάνει τα δέρματα να φαίνονται ροζ, πορτοκαλί ή κόκκινα, μωβίζει τα μπλε χρώματα και γκριζάρει τα πράσινα.  

Δεν είναι όμως μόνον ο κόκκινος τεχνητός φωτισμός που επηρεάζει τα χρώματα που φωτίζει. Υπάρχει και ένας άλλος κόκκινος φωτισμός, φυσικός αυτήν την φορά, που κοκκινίζει τα πάντα στην φύση, συνήθως αρκετά απαλότερα μεν, ενίοτε εντονότερα, προσδίδοντας τους μια κοκκινωπή χροιά: Το ‘κόκκινο’ ηλιοβασίλεμα.

Ναι, άνθρωπε! Θεωρείς και λες πως ο ουρανός είναι γαλανός, αλλά δεν είναι έτσι όλη την ημέρα. Το χρώμα του εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, κυρίως όμως από το σημείο της ημέρας απ’ όπου θεωρείται.

Εάν δηλαδή κοιτάζουμε τον ουρανό στην μέση της ημέρας, το μεσημέρι, όπου το φως πέφτει κατακόρυφα πάνω στην γη, τότε είναι καταγάλανος, γιατί τα αιωρούμενα στον ουρανό σωματίδια σκεδάζουν και διασκορπίζουν αχόρταγα τις μπλε ακτινοβολίες του φωτός.

Όμως εάν ατενίσουμε τον ουρανό στις άκρες της ημέρας, το χάραμα ή το ηλιοβασίλεμα, ιδιαίτερα κατά την δύση του ήλιου, ο ουρανός κοκκινίζει και αρκετές φορές βάφεται κατακόκκινος στα σημεία αυτά. Γιατί;

Γιατί οι ακτινοβολίες (τα μεγάλα μήκη κύματος) που δεν έχουν σκεδαστεί εν τω μεταξύ από μόρια αέρα και αιωρούμενα σωματίδια (λόγω της σκέδασης Rayleigh), φθάνουν πλαγίως πλέον στο σημείο αυτό, έχοντας διεισδύσει 3 000 μίλια περισσότερα στην ατμόσφαιρα της γης.

Έτσι, ταυτόχρονα ενώ στο κέντρο της ημέρας και στην μεγαλύτερη διάρκεια της ο ουρανός φαίνεται γαλανός, εδώ στην άκρης της χρυσίζει και ετοιμάζεται να βαφτεί κόκκινος. Εάν δε οι ατμοσφαιρικές συνθήκες είναι κατάλληλες, μπορεί να μας επιτρέψουν να δούμε έναν κατακόκκινο λαμπερό ουρανό, ένα από τα αποκαλούμενα «αιματοβαμμένα ηλιοβασιλέματα».

Το ίδιο φαινόμενο συμβαίνει και στην άλλη άκρη της ημέρας, την ανατολή, όπου κι’ εκεί επικρατούν οι μεγαλύτερες ακτινοβολίες, οι πορτοκαλί και ο κόκκινες.

Η ημέρα ξεκινά από εδώ με κοκκινόχρυσα χρώματα όμως με αντίθετη διάταξη απ’ ότι στην δύση. Κόκκινο, χρυσό και μετά το γαλανό.

Γι’ αυτό και η Ηώ, η θεά της ανατολής, αναφέρεται ως Ροδοδάχτυλη από τον Όμηρο.

Η ανατολή λοιπόν είναι το ίδιο φαινόμενο με την δύση του ήλιου με αντίθετη εμφάνιση των χρωμάτων του ουρανού και μικρότερη διάρκεια. Αυτό οφείλεται στο ότι την αυγή, λόγω της πρωινής δρόσου αιωρούνται πολύ λιγότερα σωματίδια στην ατμόσφαιρα οπότε η σκέδαση των ακτινοβολιών μεγάλου κύματος είναι ασθενέστερη γι’ αυτό και τα χρώματα της ανατολής συχνά δεν είναι τόσο έντονα όσο το ηλιοβασίλεμα.

Είναι δύσκολο να κατανοήσουμε πως πρόκειται για το ίδιο φαινόμενο γιατί η ανατολή ακολουθείται από το φως της ημέρας γι’ αυτό και ξεθωριάζει γρήγορα, ενώ η δύση ακολουθείται από το σκοτάδι και μας δίνει την εντύπωση μεγαλύτερης διάρκειας.

Άνθρωπε, μόλις προ ολίγου σου ανέφερα την Ροδοδάχτυλη Ηώ, την θεά της ανατολής των αρχαίων Ελλήνων. Ένας άλλος θεός τους που χρεωνόταν κόκκινος ήταν ο Άρης, ο θεός του πολέμου.

Κόκκινος χρεώνεται και ο πλανήτης που φέρει το όνομα του θεού αυτού, ο γειτονικός μας πλανήτης, ο Άρης. Με αφορμή τον πλανήτη αυτόν ας πούμε λίγα λόγια για το κόκκινο στην αστρονομία.

Πριν όμως βρεθούμε στο διάστημα, δοθείσης της ευκαιρίας, αφού αναφερόμαστε σε πλανήτες και θεούς, ας ρίξουμε μια ματιά στην παραδοσιακή μεσαιωνική αλχημεία όπου κατ’ αυτήν έχουμε τον συσχετισμό του κόκκινου χρώματος με τον πλανήτη Άρη, τον θεό Άρη, τον σίδηρο, το ρουμπίνι και τα ζώδια του Κριού και του Σκορπιού.

Τότε, στον μεσαίωνα που άνθισε η Αλχημεία, μαζί της ήκμασαν και τα οικόσημα τα οποία λέγονται και θυρεοί και έχουν συνήθως το σχήμα μεσαιωνικής ασπίδας και τα διακριτικά τους χρώματα.

Πώς όμως να αποδοθούν τα χρώματά τους όταν έπρεπε να χαραχθούν πάνω σε επιφάνειες που δεν επιδέχονταν βάψιμο, όπως π.χ. μεταλλικές, πέτρινα κτίσματα ή ξύλινες κατασκευές;

Επινοήθηκε λοιπόν η αντιστοιχία των 5 χρωμάτων του φάσματος (τα 6 χρώματα του ουράνιου τόξου εκτός του πορτοκαλί, που τότε το αγνοούσαν σαν αυτόνομο χρώμα) συν άσπρο, συν μαύρο, που ήταν τα εραλδικά χρώματα (χρώματα θυρεών), με γραμμικούς κώδικες. Οι κάθετες ραβδώσεις συμβόλιζαν εμένα, το κόκκινο χρώμα.

Επειδή όμως οδεύουμε τώρα προς το αχανές διάστημα και την αστρονομία του, ας σταματήσουμε εδώ για να αναλάβουμε δυνάμεις.

 


is | Topic: κόκκινο, Συνέντευξη με τα χρώματα, Φύση και χρώματα, φως | Tags: None

No Comments, Comment or Ping

Reply to “Συνεντευξη με τα χρωματα [ρε’]: Το κοκκινο στα ουρανια”