Ονομασιες χρωματων
Οι ονομασίες των χρωμάτων στη σύγχρονη ελληνική γλώσσα
Καιρός είναι να ρίξουμε μια ματιά στις ονομασίες που χρησιμοποιούμε σήμερα στην ελληνική γλώσσα για να προσδιορίσουμε μια χρωματική ομάδα (δεν αναφέρομαι σε αποχρώσεις και χρωματικούς τόνους), στο σύνολο δηλαδή των χροιών που αποτελούν μια χρωματική ακτινοβολία.
Μια αναδρομή στον εννοιολογικό σχηματισμό των χρωμάτων, νομίζω ότι είναι απαραίτητη, για να θυμηθούμε την σειρά με την οποία σχηματίζονται οι χρωματικές έννοιες σε όλες τις γλώσσες του κόσμου, καθώς επίσης στο ότι σε όλες τις γλώσσες του κόσμου αναφέρονται έως -το πολύ- ένδεκα χρωματικές έννοιες.
Στην ελληνική έχουμε 10 εννοιολογικούς χρωματικούς όρους, ενώ ο ενδέκατος, η έννοια του ροζ χρώματος, πασχίζει να αποκοπεί από το σύνολο της μητρικής ομάδας του κόκκινου χρώματος και να αποκτήσει την ανεξαρτησία του.*
Οι 10 αυτοί όροι – έννοιες αφορούν στα 6 χρώματα της Ίριδας, του ουράνιου τόξου, στην απόδοση των 2 χρωμάτων που αντιστοιχούν στο φως – σκότος, και σε 2 όρους μη χρωμάτων (δηλαδή στο γκρι, απόδοση των διαβαθμίσεων μεταξύ φωτός σκότους και στο καφέ, απόδοση των μη καθαρών χρωμάτων).
Η ελληνική γλώσσα ξεφεύγει του γενικού παγκόσμιου κανόνα σχηματισμού των χρωματικών εννοιών σε δυο σημεία.
Το πρώτο σημείο αφορά στο κίτρινο και το πράσινο χρώμα.
Όπως έχουμε ήδη πει, σε κάποιες γλώσσες σχηματίζεται πρώτα η έννοια του πράσινου και ακολουθεί ο σχηματισμός της έννοιας του κίτρινου, ενώ αντιθέτως στις υπόλοιπες σχηματίζεται πρώτα η έννοια του κίτρινου και ακολουθεί αυτή του πράσινου χρώματος.
Στην ελληνική, ήδη από τα ομηρικά χρόνια, υπάρχει μια προσπάθεια εννοιολογικού διαχωρισμού της ομάδας των κίτρινων χρωμάτων, των ξανθών όπως αναφέρονται, η οποία όμως δεν επιτυγχάνεται, διότι τα ξανθά θεωρούνται σαν πολύ φωτεινά κόκκινα, ή κόκκινα αναμεμιγμένα με λευκό, επίσης λόγω σύγχυσης των ξανθών με τα ανοιχτόχρωμα γήινα (καφετιά) χρώματα.
Έτσι φθάνουμε στο σημείο να προσδιορίζεται πρώτο το μετέπειτα εννοιολογικά σχηματιζόμενο χρώμα, το πράσινο (χλωρό, ποώδες κλπ.) το οποίο παίρνει στην εποχή του Αριστοτέλη την γνωστή μας σήμερα ονομασία του πράσινου χρώματος.
Το δεύτερο σημείο όπου ξεφεύγει η ελληνική γλώσσα από τους γενικούς κανόνες αφορά στην έννοια της απόδοσης των μη χρωμάτων. Ενώ από την πρώιμη αρχαιότητα σχηματίζεται η έννοια των μη χρωμάτων κάτω από την γενική ονομασία του φαιού χρώματος, στη συνέχεια, στην πάροδο της λεκτικής ιστορίας, η έννοια αυτή χάνεται για να αναφανεί και πάλι στους νεότερους χρόνους και να αναγκασθεί να χρησιμοποιήσει δυο ξενόφερτες λέξεις για την απόδοση των δυο όρων της, του γκρίζου και του καφέ.
Πριν ασχοληθούμε αναλυτικότερα (σε προσεχές post) με τις ελληνικές ονομασίες των χρωμάτων, θα τις αναφέρουμε ως έχουν στην σημερινή καθομιλουμένη ελληνική γλώσσα:
Άσπρο (ή λευκό), μαύρο, κόκκινο, πράσινο, κίτρινο, μπλε, μωβ, πορτοκαλί, γκρι (ή γκρίζο), καφέ (ή καστανό). Τέλος μπορούμε να προσθέσουμε το ροζ, που και στη δική μας γλώσσα τείνει να ανεξαρτητοποιηθεί από την ομάδα των κόκκινων χρωμάτων.
*Η ελληνική γλώσσα πρωτοτυπεί κι εδώ, ή μάλλον προπορεύεται των άλλων γλωσσών προσπαθώντας να αποσπάσει εννοιολογικά το «γαλάζιο» από την ομάδα των μπλε χρωμάτων, κάτι που δεν συμβαίνει ακόμα στις άλλες γνωστές γλώσσες και ίσως γι’ αυτό και δεν αναφέρεται ακόμα από την παγκόσμια γλωσσολογία η προσπάθεια σχηματισμού και δωδέκατου εννοιολογικού χρωματικού όρου.
admin is | Topic: εννοιολογία, καφέ, καστανό, Κίτρινο, κόκκινο, Λευκό, μαύρο, μπλε, μωβ, Πορτοκαλί, Πράσινο | Tags: None
No Comments, Comment or Ping
Reply to “Ονομασιες χρωματων”