xromata.com


Η ζωγραφικη στην Αρχαια Αιγυπτο

 

 

Το χρώμα στην αρχαία Αίγυπτο.

 

 

 

Συνεχίζουμε την ιστορική περιήγησή μας στην χρήση του χρώματος (των βαφών) από τον άνθρωπο, σε συσχετισμό με την ζωγραφική.

Ήδη μιλήσαμε για τον άνθρωπο των σπηλαίων και την ζωγραφική του, δηλαδή τις προϊστορικές τοιχογραφίες.

 

 

 

Ο αμέσως επόμενος σταθμός μας είναι η  αρχαία Αίγυπτος, όπου βρίσκουμε τις βάσεις τις καλλιτεχνίας, των εικαστικών τεχνών, δηλαδή της γλυπτικής και της ζωγραφικής.

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι καλλιέργησαν το θρησκευτικό πνεύμα και την ιδέα της μετενσάρκωσης. Για τον λόγο αυτό ανακάλυψαν την τεχνική της μουμιοποίησης ώστε ο νεκρός να βρίσκει το σώμα του στην επόμενη ζωή του.

 

 

Επιπλέον φρόντιζαν να υπάρχουν δίπλα στην ενταφιασμένη μούμια αντικείμενα ή μικρογραφίες τους που ήταν χρήσιμα ή προσφιλή στον νεκρό. Σιγά – σιγά αναπτύχθηκε η ιδέα ότι ο (κυρίως επίτιμος) νεκρός έπρεπε να συνοδεύεται και από προσφιλείς ή ένδοξες δραστηριότητες που χαρακτήριζαν την επίγεια ζωή του.

Έτσι αναπτύχθηκε η τέχνη της τοιχογραφίας που απεικόνιζε όλες αυτές τις δραστηριότητες, όπως, κυνήγια, αγροτική ζωή, χοροί, πολεμικοί θρίαμβοι κλπ.

Οι απεικονίσεις αυτές με τον καιρό εξαπλώθηκαν και έξω από τους τάφους, διακοσμώντας ναούς, κτήρια κλπ.

 

 

Λέγεται πως ο σχεδιασμός αναπτύχθηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους, οι οποίοι σχεδίαζαν το περίγραμμα της σκιάς, γι’ αυτό σχεδόν όλες οι ανθρώπινες ζωγραφικές παραστάσεις έχουν το πρόσωπο και τα πόδια σε προφίλ (πλάγια όψη) ενώ το σώμα απεικονίζεται τις περισσότερες φορές σε πρόσοψη.

 

 

Συνήθιζαν να βάφουν τα ανδρικά σώματα σκουρότερα από τα γυναικεία, με σκούρα ώχρα ή σιέννα και τα γυναικεία με ανοιχτή ώχρα ή κίτρινα. Τα μαλλιά και τα μάτια σχεδόν πάντα μαύρα, αν που και που κάποια μαλλιά είχαν κόκκινο ή μπλε χρώμα.

Φυσικά τα χρώματα που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ήταν περισσότερα από αυτά που είχε στην διάθεσή του ο πρωτόγονος άνθρωπος των σπηλαίων, αφού, ίσως, ήταν και οι πρώτοι που κατασκεύασαν τεχνητές βαφές.

 

 

Είχαν ανακαλύψει μια μέθοδο που κατασκεύαζαν μπλε γυαλιά. Κονιορτοποιούσαν αυτά τα γυαλιά και κατασκεύαζαν μια μπλε βαφή που ονομαζόταν αιγυπτιακό μπλε. Επίσης είχαν κατορθώσει την εξαγωγή άσπρου χρώματος από τον μόλυβδο, ένα άσπρο που χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα. Κατάφεραν επίσης να φτιάχνουν πράσινο χρώμα από μαλαχίτη.

Έτσι λοιπόν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν 10 χρώματα στην χρωματική τους παλέτα:

Άσπρο, μαύρο, γκρίζο (από την ανάμιξη των δυο προηγουμένων), βαθύ κίτρινο, σκούρα ώχρα, γήινο καφετί, κόκκινη γη, πράσινο του μαλαχίτη, βιολετιά γη και αιγυπτιακό μπλε.

 

 

Με αυτά τα χρώματα έβαφαν και τα ξύλινα αγάλματά τους.

Χρησιμοποιούσαν για τα χρώματα δοχεία από ψημένο πηλό ή όστρακα και άπλωναν την βαφή με πινέλα από ίνες φοινικόδεντρων ή από ίνες μασημένου ζαχαροκάλαμου. Ζωγράφιζαν σε ομάδες και πολλές φορές έστηναν σκαλωσιές για να ζωγραφίσουν μεγάλες τοιχογραφίες σε υψηλούς τοίχους.  

 


is | Topic: Ζωγράφοι και ζωγραφική, Κοινωνική ζωή και χρώματα, Τέχνες και χρώματα | Tags: None

3 Comments, Comment or Ping

  1. 1

    Γεια σου Πάνο,

    Έκανα ένα βασικό ψάξιμο σε σχέση με το χρώμα στην Αρχαία Αίγυπτο και οι πιο πολλές πηγές μιλόυν για μια παλέτα έξι χρωμάτων (άσπρο, μαύρο, κίτρινο, πράσινο, κόκκινο, μπλε) από τη πρόσμιξη των οποίων προφανώς βγαίνουν και τα υπόλοιπα χρώματα που αναφέρεις εσύ ως δέκα (και βλέπουμε στην εικόνα).

    Αυτό που όμως μου προκαλεί εντονότατο ενδιαφέρον, είναι πως είσαι ο μόνος που αναφέρει το βιολετί! Δεν βρήκα καμία άλλη πηγή να το αναφέρει! Σαν αυτό το χρώμα να μην υπήρξε ποτέ στον Αρχαίο Αιγυπτιακό πολιτισμό!

    Όμως είναι λογικότατο να υποθέσουμε πως υπήρχε βιολετί, αφού οι άνθρωποι αυτοί είχαν σίγουρα στη παλέτα τους το κόκκινο και το μπλε!

    Αν ψάξεις για τους συμβολισμούς των χρωμάτων στην Αρχαία Αίγυπτο στο internet, θα βρεις ένα κάρο για όλα τα χρώματα. Για το βιολετί, πέρα του ότι ήταν το αγαπημένο χρώμα της Κλεοπάτρας και πως ήταν το Βασιλικό Χρώμα κατά τη διάρκεια της Βασιλείας της, δεν υπάρχει τίποτα!

    Έχεις βρει εσύ πηγές που μιλούν για τους συμβολισμούς αυτού του χρώματος στην Αρχαία Αίγυπτο; Μπορείς να μοιραστείς τις πηγές ή τη πληροφορία;

    Ευχαριστώ! 🙂
    18-12-11

    25 Nov
  2. admin

    2

    Alex, με την σειρά μου σ’ ευχαριστώ για το δύσκολο ερώτημα που μου έθεσες. Τα χρειάζομαι τέτοια ερωτήματα που με στριμώχνουν γιατί είναι προκλήσεις που με σπρώχνουν σε περεταίρω μελέτες. Ομολογώ ότι δεν είμαι παντογνώστης και χρειάζομαι ερεθίσματα για να εντοπίζω τα κενά μου. Οπότε για τον συμβολισμό του μωβ χρώματος στην αρχαία Αίγυπτο δεν μπορώ (προς το παρόν τουλάχιστον) να απαντήσω. Όσο για την Κλεοπάτρα, μιλάμε για μια εποχή περισσότερο πρόσφατη, στα τέλη της ελληνιστικής εποχής, όπου τα (χρωματικά) πράγματα σαφώς είχαν εξελιχθεί περισσότερο.
    Τα άρθρα αυτά, που ξεκινούν από την προϊστορική περίοδο, είναι μια σειρά άρθρων που αφορούν στην ιστορική παραγωγή βαφών από τον άνθρωπο και στην εξέλιξη των εικαστικών τεχνών. Το συγκεκριμένο άρθρο αναφέρεται στο πέρασμα από την προϊστορία στην ιστορία μέσω του Αιγυπτιακού πολιτισμού. Οι πηγές μου υπήρξαν διάφορες με βασικότερες το βιβλίο COLORS και ειδικότερα το THE BOOK OF COLOR του Jose Paramon στο οποίο η βαφή violet earth αναφέρεται μόνο στην προιστορική και αρχαία αιγυπτιακή περίοδο. Μετά, το μωβ, θα αντικατασταθεί από μίξεις κόκκινου και μπλε ή από διαφορετική παραγωγή της βαφής. Δεν γνωρίζω πολλά για την βαφή αυτή, αλλά εικάζω απ’ όσα έχω διαβάσει πως πρόκειται για μια μορφή γης (μια όχρα) που έχει μια μωβέ χροιά και που με την οξείδοση που υφίσταται από την πάροδο του χρόνου παίρνει μια μωβ απόχρωση. Πολλές φυσικές βαφές εξάλλου είναι έρμαια του χρόνου και των κλιματολογικών συνθηκών, με κύριο παράδειγμα το βερτιγκρί (ελληνικό πράσινο) το οποίο εγκαταλείφθηκε επειδή με την παροδο του χρόνου από πράσινο μεταλλασσόταν σε καφετί.
    Προς το παρόν αυτά!
    Πάνος
    19-12-11

    25 Nov
  3. 3

    Λες λοιπόν πως το προαναφερθέν βιολετί πιθανότατα να μην είναι πρόσμιξη μπλε-κόκκινου. Αυτό δεν μου είχε περάσει από το μυαλό.

    Επίσης, δεν μου πέρασε από το μυαλό πως ισως το βιολετί να μπήκε αργότερα στη παλέτα. Όπως είπα οι δικές μου πηγές αναφέρουν μια πιο απλή παλέτα 6 χρωμάτων επομένως η δική σου θα μπορούσε να είναι μια μεταγενέστερη εξέλιξή της.

    Μια ενδιαφέρουσα ερώτηση που θα μπορούσαμε να θέσουμε στους εαυτούς μας είναι εάν έχουμε δει Αιγυπτιακές τοιχογραφίες με βιολετί. Ή να ψάξουμε στο Google Images για τοιχογραφίες με βιολετί (φυσικά φωτογραφίες που δεν είναι ‘πειραγμένες’).

    Είμαι ιδιαίτερα περίεργος όσον αφορά το συγκεκριμένο θέμα, και εφόσον έχω και εγώ νέα θα ενημερώσω 🙂
    19-12-11

    25 Nov

Reply to “Η ζωγραφικη στην Αρχαια Αιγυπτο”