xromata.com


Συνεντευξη με τα χρωματα [Ϟβ΄]: το κοκκινο στα ψαρια

 

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

 

 

 

                                 

Συνέντευξη με τα χρώματα

[Ϟβ΄]

 

Το Κόκκινο στα ψάρια

[θ´]

 

 

-Το κόκκινο σε πουλιά, ψάρια, έντομα…. Ναι, εδώ είμαι και πάλι το κόκκινο χρώμα για να σου μιλήσω Άνθρωπε για την εμφάνιση μου και σε άλλους υπηκόους του ζωικού βασιλείου, όπως ας πούμε στα ψάρια, από τα οποία λέω να ξεκινήσω.

Η μυοσφαιρίνη είναι αυτή που δίνει το κοκκινωπό χρώμα στην σάρκα πολλών ψαριών του ανοιχτού ωκεανού, όπως τόνους, ξιφίες, καρχαρίες, ότι δηλαδή συμβαίνει και με την σάρκα των θηλαστικών και άλλων ζώων.

Ψάρια με σάρκα πορτοκαλί χρώματος γενικά τρέφονται με καρκινοειδή του ωκεανού όπως το κριλ και άλλα που περιέχουν καροτενοειδείς χρωστικές ουσίες.

Στις καροτενοειδείς χρωστικές ουσίες που προσλαμβάνουν με την διατροφή τους τα ψάρια, από τα φύκη, κριλ, γαρίδες, σαλιγκάρια κλπ. που τρώνε, οφείλουν επίσης την κόκκινη εξωτερική τους εμφάνιση, δηλαδή το κόκκινο χρώμα στα λέπια τους.

Σ’ αυτό το κόκκινο χρώμα της εξωτερικής, ολικής ή μερικής, εμφάνισης θέλω να αναφερθώ παρά στην κοκκινωπή σάρκα κάποιων ψαριών.

Δύο από τις κύριες καροτενοειδείς χρωστικές με τις οποίες τρέφονται τα ψάρια για να ενισχύσουν τον χρωματισμό τους είναι οι κόκκινες καροτενοειδείς χρωστικές ασταξανθίνη και κανθαξανθίνη κ.α., που γενικότερα τις ονομάζουμε ‘ερυθρίνες’ και οι κίτρινες ξανθοφύλλες λουτεΐνη και ζεαξανθίνη.

Στα πολύχρωμα ψάρια, ένας συνδυασμός χρωστικών καροτενοειδών και ξανθοφύλλων παράγει τους καλύτερους χρωματισμούς.

Ο εξωτερικός επιφανειακός χρωματισμός των ψαριών παράγεται μέσω εξειδικευμένων κυττάρων που ονομάζονται χρωματοφόρα.

Τα δερματικά χρωματοφόρα κύτταρα είναι μια βασική χρωματική επιδερμική στοιβάδα στα αμφίβια, τα ερπετά και τα ψάρια που έχει τρία στρώματα κυττάρων:

τα ξανθοφόρα (περιέχουν χρωστικές καροτενοειδών),

τα μελανοφόρα (περιέχουν μελανίνη)

και τα ιριδοφόρα (αντανακλούν τα χρώματα δομικά).

Οι χρωστικές ουσίες στα χρωματοφόρα ταξινομούνται γενικά σε δύο ομάδες:

τις μελανίνες, που δίνουν τα καφέ, γκρι και μαύρα χρώματα

και τα καροτενοειδή που κάνουν τα κόκκινα, πορτοκαλιά και κίτρινα χρώματα.

Τα ιριδοφόρα, που δεν περιέχουν βιο – χρωστικές ουσίες, με την ιδιόμορφη δομή τους αντανακλούν το φως που αποβάλλεται ως περιττό, αποδίδοντας –ανάλογα με την γωνία αντανάκλασης- διάφορα χρώματα καθώς και τους ιριδισμούς των ψαριών.

Το κόκκινο χρώμα του δέρματος και των λεπιών κάποιων ψαριών που μας ενδιαφέρει κυρίως εδώ, αλλά και το πορτοκαλί και το κίτρινο, παράγεται από καροτενοειδή που προέρχονται, όπως σου είπα, από την διατροφή των ψαριών.

Όσο πιο κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας βρίσκεται ένα κόκκινο ψάρι, τόσο πιο κόκκινο φαίνεται γιατί προσκρούει επάνω του περισσότερο λευκό φως.

Το κόκκινο ψάρι απορροφά όλα τα άλλα χρώματα και αντανακλά το κόκκινο.

Ωστόσο, όσο πιο βαθιά πηγαίνει το ψάρι, τόσο λιγότερο κόκκινο θα φαίνεται, επειδή στο βάθος της θάλασσας εισέρχεται όλο και λιγότερο λευκό φως, οπότε η κόκκινη αντανάκλαση από τα ψάρια γίνεται πιο αδύναμη.

Όσο πιο βαθειά πάμε, φθάνουμε στην άβυσσο όπου υπάρχουν ψάρια που με το φαινόμενο της φωταύγειας παράγουν κόκκινο φως.

Τώρα το πώς και το γιατί συμβαίνει αυτό χρειάζεται ολόκληρο μάθημα για να εξηγηθεί και δεν μας αφορά εδώ.

Απλώς, θέλω να σου πω και να ξέρεις, πως εγώ το κόκκινο, υπάρχω και φεγγοβολώ, χάρη κάποιων ψαριών, ακόμα και στα βαθειά νερά της αβύσσου.

Γνωστά μας κόκκινα ψάρια είναι τα κοκκινόψαρα, το λυθρίνι που το πραγματικό του όνομα είναι ‘ερυθρίνη’ και οφείλεται στο χρώμα του, η συναγρίδα, τα μπαρμπούνια, οι κουτσομούρες, το φαγκρί, και αρκετά άλλα, όπως η κόκκινη καλόγρια, ο καρδινάλιος, ο κρεμμυδάς, ο γουρλομάτης, ο μπαλάς, ο κοκκινόχανος κ.α. και φυσικά τα κόκκινα χρυσόψαρα, οι κυπρίνοι.

Κάποια από τα ψάρια αυτά κοκκινίζουν ακόμα περισσότερο όταν ψηθούν.

Το ίδιο παθαίνουν, όπως σου είπα προηγουμένως, όταν σου μιλούσα για το αίμα, αστακοί, γαρίδες, καβούρια που έχουν γκρίζο ή άλλο χρώμα και όταν μαγειρεύονται παίρνουν κόκκινο χρώμα

Αυτό οφείλεται σε μια κόκκινη χρωστική της ομάδας των καροτενοειδών, την ασταξανθίνη, που βρίσκεται στα κελύφη ή τα λέπια των ψαριών, τυλιγμένη σε μια πρωτεΐνη που καλύπτει το κόκκινο χρώμα. Με την υψηλή θερμοκρασία του ψησίματος η πρωτεΐνη αυτή ξεδιπλώνεται και ελευθερώνει την κόκκινη χρωστική.

Αρκετά όμως είπαμε για το κόκκινο χρώμα σε ψάρια και άλλα θαλασσινά είδη.

Σειρά έχουν και άλλοι ‘κόκκινοι’ υπήκοοι του ζωικού βασιλείου, με τους οποίους θα συνεχίσουμε….


is | Topic: Γιατί έχει χρώμα....., ζωα και χρωματα, κόκκινο, τριαδικότητες, Φύση και χρώματα, χρωστικές | Tags: None

No Comments, Comment or Ping

Reply to “Συνεντευξη με τα χρωματα [Ϟβ΄]: το κοκκινο στα ψαρια”