xromata.com


Από το μέλαν στο λευκό (32α) [χρωματικές συνομιλίες] – naming Black and White

Χρωματικές Συνομιλίες  (32α)

Από το μέλαν στο μαύρο και από το λευκό στο άσπρο

 

 

Όπως είδαμε, στο προηγούμενο τεύχος, ο Όμηρος αποκαλεί το άσπρο λευκό, το μαύρο μέλαν ή κελαινό, το κόκκινο πορφυρό, δαφοινό ή ερυθρό, όσο δε για πράσινο, μπλε και κίτρινο, ούτε λέξη. Εμείς αλήθεια, γιατί τα λέμε: άσπρο, μαύρο και κόκκινο;

Κατ’ αρχάς όμως, για να πούμε την αλήθεια, τις χρωματικές ονομασίες λευκό, ερυθρό και μέλαν, τις χρησιμοποιούμε ακόμα και σήμερα. Λέμε Λευκά όρη, Μέλας Δρυμός, Ερυθρά θάλασσα, αλλά και λευκαντικό, ερυθρίασμα, μελάνι. Το μέλαν το βρίσκουμε ακόμα και στο μελαγχολώ, γιατί τί άλλο σημαίνει το «μελαγχολώ» από το μου «μαύρισε η χολή»; Ναι! Εκεί γύρω στο συκώτι τοποθετούσαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι το συναισθηματικό κέντρο του ανθρώπου και όχι στην καρδιά, όπου το μετακομίσαμε εμείς οι σύγχρονοι. Έτσι λοιπόν, αν μέναμε πιστοί στην παράδοση, δεν θα αποκαλούσαμε τα αγαπημένα μας πρόσωπα «καρδούλα μου» αλλά «συκωτάκι μου».

Επειδή όμως ό,τι πρωταρχικό ριζώνει καλά μέσα μας, δεν έχουμε εγκαταλείψει τελείως την ιδέα του «συναισθηματικού» συκωτιού, οπότε όταν «η αγαπημένη μας καρδούλα» ξεφεύγει από το μέτρο και μας παρενοχλεί, της φωνάζουμε με αγανάκτηση: «Αμάν πια! Μου ’πρηξες το συκώτι».

Όταν λοιπόν κάποιος ή κάτι μας πρήξει το συκώτι, αυτό πρήζεται, στενοχωρείται, δηλαδή του πέφτει στενός ο χώρος του, πιέζει τη χολή, αυτή με τη σειρά της ταράζεται και αμαυρώνεται, δηλαδή λερώνει, σκουραίνει το χρώμα της, μαυρίζει, παίρνει μελανό χρώμα, γίνεται «μελανή χολή» και έτσι μελαγχολούμε. Έτσι λοιπόν αποκτήσαμε τη Μελαγχολία, που σε κάποιους ασκεί γοητεία ώστε την έκαναν τραγούδι. Τραγουδούν λοιπόν για κάποια «μάτια μελαγχολικά», ενώ προ ετών η Καίτη Γαρμπή μας προειδοποιούσε μελωδικά: «Θα μελαγχολήσω…». Ακόμα και οι Λατίνοι πήραν τη λέξη μας αυτή και την τραγούδησαν και αυτοί. Οι αρκετά παλαιότεροι υμών θα θυμάστε τον Πεπίνο ντι Κάπρι και την «Melancholie» του, που έγινε μεγάλη επιτυχία.

 

 

 

 

 

 

Translated into English

From  “melan” black to “mavro” black

And from “lefko” white to “aspro” white

 

 

As we have seen in the previous issue, Homer calls the white “lefko”, the black “melan” or  “Kelaino”, the red “porfiro” or “dafoino” or “erythro”, but there is no mention for green, blue and yellow color, not even a word. How these words changed and now days in Modern Greek are called white “aspro”, black “mavro” and red “kokkino”?
 However, to say the truth, the ancient names for these colors lefko for white, erythro for red and melan for black are still in use even today. We call the White Mountains as Lefka ori, the Black Forest as Melas drymos and Red Sea as Erythra thalassa. These words are also are used in other purposes than names like lefkantiko for bleach, erythriasma for flushing and melani for ink. The word melan for black is found even in melancholy, because what else does "sulk" (melan + choly) means than my "blackened bile”? Yes! Around liver placed our glorious ancestors the emotional center of man and not in the heart, where was moved by contemporary humanity. So, if we were stuck to the ancient tradition, we would call our loved ones not "sweetheart" but "my sweet liver”.
Primary roots are well implanted within us so we have not completely abandoned the idea of the “emotional’ liver” (at least in Greek expressions) so when "our beloved heart" is beyond measure and harass us, indignation makes us cry: "Oh my! You’ve blown up my liver”.
So when someone or something bloat the liver, it swells, embarrassed, needs more space in close area, so is pushing the bile that in turn upset and darkens, stains, gets dark color so becomes "black bile" and so we get melancholy. Thus we have the depression feeling of melancholy and certain charmed by it sing it in songs. So we sing about "sad eyes full of melancholy”.  …. Even Italians sung this word of ours, decades ago, as some older of you remember Pepino di Capri singing «Melancholia», which was a great success.

 

 


is | Topic: μαύρο, Χρωματικές Συνομιλίες | Tags: None

2 Comments, Comment or Ping

  1. ΠΟΠΗ ΚΥΠΡΑΙΟΥ

    1

    ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΤΟ <>…ΑΝΤΙ ΤΟΥ ΜΑΥΡΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ ….ΚΙ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΗΜΕΡΕΣ ΕΧΕΙ ΜΑΥΡΙΣΕΙ ΚΑΙ Η ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΨΥΧΗ …. ΚΑΙΡΙΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΟΥ ΠΑΝΟ … ΑΛΛΑ ΓΙΑ ΙΣΣΟΡΟΠΙΑ ΠΑΡΑΜΕΝΩ ΣΤΟ <> ΤΗΣ ΦΩΤΟ …ΤΟ ΓΙΝ ΚΑΙ ΓΕΝ …ΑΝ ΔΕΝ ΚΑΝΩ ΛΑΘΟΣ ….
    20-2-13

    08 Dec
  2. ΠΟΠΗ ΚΥΠΡΑΙΟΥ

    2

    ΣΤΙ ΠΑΡΕΝΘΕΣΕΙΣ ΕΓΡΑΦΑ ..= ΜΟΥ ΜΑΥΡΙΣΕΣ ΤΗΝ ΨΥΧΗ = ΚΑΙ ΣΗΜΑ = ΚΑΙ ΔΙΟΡΘΩΝΩ ΤΗΝ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΠΟΥ ΤΗΝ ΣΑΚΑΤΕΨΑ … ΕΙΜΑΙ ΑΚΟΜΗ <> …
    20-2-13

    08 Dec

Reply to “Από το μέλαν στο λευκό (32α) [χρωματικές συνομιλίες] – naming Black and White”