xromata.com

Χρώματα βαφές

Οι βαφές κατά την ύστερη αρχαϊκή εποχή

Σε προηγούμενα άρθρα, αναφερθήκαμε στα χρώματα βαφές που χρησιμοποιούσε ο άνθρωπος κατά την προϊστορική περίοδο, τα οποία είναι εν χρήσει ακόμα και σήμερα.

Στην πρώιμη αρχαιότητα, πέρα από τα 6 προϊστορικά χρώματα, προστέθηκαν και άλλα οκτώ χρώματα βαφές στον χρωστήρα του ανθρώπου, ενώ στην ύστερη αρχαϊκή εποχή προστέθηκαν άλλα πέντε, τα εξής, κατά την διεθνή αγγλική τους ονομασία:

Red lead

Vermilion

Green earth

Verdigris

Lead white

Red lead (κόκκινος μόλυβδος / μίνιο)

Σύντομη περιγραφή του Red lead*:

*χρωστική του οξειδίου του μολύβδου

Το red lead είναι μια λεπτόκοκκη χρωστική ουσία με καλή καλυπτικότητα και σταθερότητα.

Ο κόκκινος μόλυβδος ήταν μια από τις πρώτες χρωστικές που παρασκευάστηκαν τεχνητά και είναι ακόμα εν χρήσει.

Λόγω της φωτεινότητάς του ήταν ένα από τα αγαπημένα χρώματα των Βυζαντινών και των Περσών και χρησιμοποιήθηκε ευρέως στα ευρωπαϊκά μεσαιωνικά χειρόγραφα και σε πίνακες ζωγραφικής.

Το χρώμα του κόκκινου μόλυβδου είναι γνωστό και με την ονομασία μίνιο, προερχόμενη από την ονομασία του ποταμού ‘Μίνιο’, (rio Minho) του μεγαλύτερου ποταμού της ισπανικής Γαλικίας.

Η χημική του ονομασία είναι ‘οξείδιο μολύβδου (ΙΙ,ΙV)’, ενώ ο χημικός τύπος του είναι Pb₃O_4.

Επειδή, λόγω της φωτεινότητάς του, το χρησιμοποιούσαν πολύ στις μικρογραφίες που διακοσμούσαν μεσαιωνικά χειρόγραφα, προέκυψε το λατινικό ρήμα ‘miniare’ και από αυτό η λέξη μινιατούρα.

Οι βαφές που προέκυπταν από το οξείδιο του μολύβδου χρησιμοποιήθηκαν από τους αρχαίους Έλληνες, τους Ρωμαίους, τους μεσαιωνικούς Ευρωπαίους και μετέπειτα, έως τον 19^ο αιώνα, ενώ στον 20^ο αιώνα έπαψε να παράγεται σαν βαφή για καλλιτέχνες λόγω της τοξικότητάς της, αλλά και του αμαυρώματός της με την πάροδο των ετών.

Στην Ευρώπη είχε χρησιμοποιηθεί κυρίως σε πίνακες και ζωγραφική χειρογράφων και λιγότερο σε τοιχογραφίες και ξυλογραφίες ενώ αντιθέτως χρησιμοποιήθηκε ευρέως για τοιχογράφηση από τους Κινέζους και κεντρικούς Ασιάτες.

Σήμερα χρησιμοποιείται σαν έντονη κόκκινη ή πορτοκαλί χρωστική ουσία στην κατασκευή μπαταριών, σε γυαλιά και υαλοπίνακες μολύβδου (μολυβδύαλος) και σαν αστάρι ανθεκτικό στην σκουριά.

Ο κόκκινος μόλυβδος είναι εξαιρετικά τοξικός και πρέπει να δίνεται μεγάλη προσοχή στον χειρισμό της χρωστικής ξηράς σκόνης για να αποφευχθεί η εισπνοή της ή η κατάποση της χρωστικής αυτής σε οποιαδήποτε μορφή.

Έχει κακή ανθεκτικότητα. Ο κόκκινος μόλυβδος μπορεί να αποχρωματιστεί από αέριους ρύπους όπως πχ. το υδρόθειο. Αντιδρά με μερικές χρωστικές ουσίες που περιέχουν ελεύθερες ποσότητες θείου όπως για παράδειγμα το κίτρινο του καδμίου.

Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σαν ακουαρέλα καθώς ενδέχεται να σκουραίνει όταν εκτίθεται σε υγρασία ή φως.

Σαν βαφή, όταν αναμειγνύεται με έλαια είναι σταθερότερη οπότε είναι καταλληλότερη σαν ελαιόχρωμα ή σαν εγκαυστική βαφή. Επίσης είναι καλή σαν τέμπερα.

Έχει παρατηρηθεί ότι ξεθωριάζει στις τοιχογραφίες λόγω σχηματισμού θειικού μολύβδου από την αλληλοεπίδρασή της με την υγρασία και τους ατμοσφαιρικούς υδροθειικούς ρύπους.

Η αρχική πορτοκαλοκόκκινη χροιά του μεταβάλλεται σε ανοιχτό ροζ από τον ήλιο, ή σε καφεκόκκινο ανάλογα με τις περιβαλλοντικές επιρροές.

Σκουραίνει εμφανέστερα εάν χρησιμοποιηθεί σαν υδατόχρωμα ή τέμπερα.

This entry was posted on Saturday, April 20th, 2019 at 5:00 am and is filed under βαφές, ιστορία και χρώματα, κόκκινο, χρωστικές. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.