Realgar (σανδαράχη)
Χρώματα βαφές
Οι βαφές της πρώιμης αρχαϊκής εποχής
Σε προηγούμενα άρθρα, αναφερθήκαμε στα χρώματα βαφές που χρησιμοποιούσε ο άνθρωπος κατά την προϊστορική περίοδο, τα οποία είναι εν χρήσει ακόμα και σήμερα.
Στην αρχαιότητα, πέρα από τα 6 προϊστορικά χρώματα, προστέθηκαν και άλλα χρώματα βαφές στον χρωστήρα του ανθρώπου, εκ των οποίων οκτώ κατά την πρώιμη αρχαϊκή εποχή.
Τα 8 αυτά χρώματα, της πρώιμης αρχαιότητας, κατά την διεθνή αγγλική τους ονομασία, είναι τα εξής:
Madder lake
Carmine lake
Realgar
Malachite
Orpiment
Egyptian blue
Indigo
Azurite
Έχομε αναφερθεί σε προηγούμενο άρθρο στο madder lake, συνεχίσαμε με το carmine lake. Σειρά τώρα έχει το Realgar
Realgar (σανδαράχη)
Σύντομη περιγραφή του Realgar:
Φυσική χρωστική πορτοκαλοκόκκινου χρώματος που σχετίζεται στενά με το κίτρινο orpiment. Τα δύο ορυκτά βρίσκονται συχνά στις ίδιες αποθέσεις. Παρόλο που εμφανίζεται ευρέως στη φύση όσο το orpiment, φαίνεται ότι το realgar δεν έχει χρησιμοποιηθεί τόσο πολύ όσο το δεύτερο.
Το Realgar είναι ένα εξαιρετικά τοξικό θειούχο αρσενικό σουλφίδιο και ήταν η μόνη καθαρή πορτοκαλί χρωστική μέχρι την ανακάλυψη του σύγχρονου πορτοκαλί χρώματος του χρωμίου.
Η ονομασία του προέρχεται από το αραβικό الغار رهج (rahj al ghar) που σημαίνει σκόνη του ορυχείου.
Ιστορία του Realgar:
Το Realgar είναι μια αρχαία χρωστική ουσία που ανακαλύφθηκε και εχρησιμοποιείτο την εποχή της αρχαίας Αιγύπτου και της Μεσοποταμίας έως και τον 19ο αιώνα.
Το Realgar δεν ήταν τόσο συνηθισμένη βαφή ζωγραφικής σε μεσαιωνικούς πίνακες όσο το orpiment, ενώ οι αναφορές γι’ αυτό είναι περιορισμένες, αφορούν δε κυρίως στην χρήση του σαν ενδιάμεση κολλητική ουσία, όπως το ασπράδι του αυγού, ενώ ελάχιστες φορές αναφέρεται σαν χρωστική ουσία.
Το Realgar υπάρχει σε ορυκτή και σε τεχνητή μορφή.
Βρίσκεται σε ολόκληρο τον κόσμο σε αποθέματα θερμών πηγών, σε ηφαιστειακές εξαχνώσεις και σε ορισμένους ασβεστόλιθους και δολομίτες.
Η χημική του ονομασία είναι ‘θειούχο αρσενικό’ και ο χημικός του τύπος α-As4S4.
Πρόκειται για ένα μαλακό, λεπτό ορυκτό που απαντάται σε μονοκλωνικούς κρυστάλλους ή σε κοκκώδη, συμπαγή ή κονιοποιημένη μορφή, συχνά σε συνδυασμό με το σχετικό ανόργανο άλας (As2S3) orpiment. Είναι ένα ανόργανο άλας σουλφιδίου του αρσενικού, επίσης γνωστό ως "ruby sulfur" ή "ruby of arsenic".
Έχει χρώμα πορτοκαλί-κόκκινο, λιώνει στους 320° C και καίγεται με μπλε φλόγα που απελευθερώνει καπνούς αρσενικού και θείου.
Το ορυκτό Realgar είναι μαλακό με σκληρότητα Mohs 1,5 έως 2 και έχει ειδικό βάρος 3,5.
Το όνομά του, προέρχεται όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως από το αραβικό rahj al-ġar (رهج الغار, "σκόνη του ορυχείου"), ενώ πρωτοαναφέρεται στην αγγλική το 1350.
Στην αρχαία ελληνική ονομαζόταν σανδαράχη ή σανδαράκη από το ω – σαν + Δαρεικός (όπου Δαρεικός = περσικό χρυσό νόμισμα) λόγω του ερυθρόχρυσου (πορτοκαλί) χρώματός του, εξ ου ονομάστηκαν «σάνδυκες» τα γυναικεία διαφανή ενδύματα που επέτρεπαν να φαίνεται το χρώμα του δέρματος και κατ’ επέκταση τα λεπτά υφάσματα που πήραν την ονομασία σανδών > σινδών > σινδόνιον > σεντόνι.
Το ρέαλγκαρ είναι τοξικό και δηλητηριώδες, εχρησιμοποιείτο κατά τον μεσαίωνα έως και τον 16ο αιώνα στην Ισπανία και την Αγγλία σαν δηλητήριο κατά των ποντικών και ακόμα και σήμερα χρησιμοποιείται μερικές φορές για την εξόντωση ζιζανίων, εντόμων και τρωκτικών. Όμως η χρήση του εγκαταλείπεται γιατί θεωρείται δηλητηριώδες (περιέχει αρσενικό) καρκινογόνο και αντικαθίσταται από υποκατάστατα.
Οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν την τοξικότητά του, το ίδιο και οι Κινέζοι οι οποίοι το ονόμαζαν xionghuang 雄黃, δηλαδή «αρσενικό κίτρινο» σε αντίθεση με το όρπιμεντ που δήλωνε το «θηλυκό κίτρινο».
Οι κινέζοι χρησιμοποιούσαν το ρέαλγκαρ σαν απωθητικό φιδιών και εντόμων, αλλά και στην φαρμακευτική τους. Με αυτό χρωμάτιζαν αποστάγματα ρυζιού για να παράγουν ένα ρυζόκρασο που κατανάλωναν κατ’ έθιμο στον εορτασμό του Dragon Boat, μια εορτή του θερινού ηλιοστασίου.
Επίσης χρησιμοποιούσαν το realgar στην πυροτεχνουργία για να παράγουν λευκά πυροτεχνήματα, ενώ τώρα παράγονται με την χρήση μεταλλικών σκονών αλουμινίου, μαγνησίου και τιτανίου. Παρ’ αυτά το realgar ακόμα χρησιμοποιείται αναμειγνυόμενο με χλωρικό κάλιο για την απόδοση ορισμένων κόκκινων πυροτεχνημάτων.
Το realgar μαζί με το orpiment υπήρξε ένα σημαντικό εμπορεύσιμο είδος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και εχρησιμοποιείτο σαν κοκκινωπή βαφή (ας μην ξεχνάμε πως τότε τα πορτοκαλιά χρώματα δεν διαχωριζόντουσαν από τα κόκκινα ή τα κίτρινα, οπότε η πορτοκαλοκόκκινη σανδαράχη εθεωρείτο κόκκινο χρώμα). Παρομοίως εχρησιμοποιείτο σαν βαφή καλλιτεχνημάτων στην αρχαία Κίνα, τις Ινδίες, την κεντρική Ασία και την αρχαία Αίγυπτο, επίσης σε καλλιτεχνικά έργα της Ευρωπαϊκής Αναγέννησης έως και τον 18ο αιώνα οπότε έσβησε και η χρήση του τοξικού realgar σαν χρωστικής βαφών.
admin is | Topic: βαφές, ιστορία και χρώματα, Κίτρινο, κόκκινο, Πορτοκαλί, χρωστικές | Tags: None
No Comments, Comment or Ping
Reply to “Realgar (σανδαράχη)”