xromata.com

Χολοπρασίνη (Biliverdin)

Η Biliverdin / χολοπρασίνη (από το λατινικό για την πράσινη χολή) είναι μια πράσινη τετραπυρρολική χρωστική χολής και είναι προϊόν του καταβολισμού της αίμης.  

Είναι η χρωστική ουσία που είναι υπεύθυνη για ένα πρασινωπό χρώμα που μερικές φορές εμφανίζεται σε μώλωπες.

Η χολοπρασίνη βρίσκεται σε περίσσεια ποσότητα στο αίμα ανθρώπων που πάσχουν από ηπατικές παθήσεις.

Ο ίκτερος προκαλείται από τη συσσώρευση χολοπρασίνης ή χολερυθρίνης (ή και των δύο) στο κυκλοφορικό σύστημα και στους ιστούς.

Το κιτρινωπό χρώμα του ίκτερου φαίνεται  δέρμα και στον σκληρό χιτώνα του οφθαλμού (λευκό των ματιών) και είναι χαρακτηριστικό της ηπατικής ανεπάρκειας.

Η χολοπρασίνη εκτός του ανθρώπου:

Η Biliverdin είναι ένα σημαντικό συστατικό χρωστικής ουσίας στα κελύφη των αυγών των πτηνών, ιδιαίτερα στα μπλε και πράσινα κελύφη.

Τα μπλε τσόφλια αυγών έχουν σημαντικά υψηλότερη συγκέντρωση χολοπρασίνης από τα καφέ τσόφλια αυγών.

Μαζί με την παρουσία της στα κελύφη των αυγών των πτηνών, άλλες μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι η μπιλιβερδίνη είναι παρούσα στο γαλαζοπράσινο αίμα πολλών θαλάσσιων ψαριών, στο αίμα στα φτερά του σκόρου και της πεταλούδας, στον ορό και στα αυγά των βατράχων και στον πλακούντα των σκύλων.

Στα σκυλιά αυτό μπορεί να οδηγήσει, σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, στη γέννηση κουταβιών με πράσινη γούνα. Ωστόσο, το πράσινο χρώμα εξαφανίζεται σχεδόν αμέσως μετά τη γέννηση.

Στο ψάρι garfish (Belone belone) και σε συγγενικά είδη, τα οστά έχουν έντονο πράσινο χρώμα λόγω της χολοπρασίνης.

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

Συνέντευξη με τα χρώματα

[ρν΄]

Μωβ

[α΄]

-Γειά σας, είμαι το μωβ χρώμα και επιτέλους ήρθε η ώρα μου να σου αυτοπαρουσιασθώ Άνθρωπε, να σου μιλήσω για τον εαυτό μου.

Μέχρι τώρα σου έχουν αυτοπαρουσιασθεί, εκτός από το άσπρο και μαύρο, τα οποία δεν θεωρούνται χρώματα -όπως σου είπαν και τα ίδια- αλλά σαν αντιπρόσωποι του φωτός και της έλλειψης του θεωρούνται η βάση όλων των χρωμάτων, τα δυο βασικά χρώματα, το κόκκινο και το μπλε, καθώς και τα κίτρινο και πράσινο, που πότε είναι κύρια και πότε παράγωγα χρώματα, ανάλογα με το σύστημα στο οποίο αναφερόμαστε. Δηλαδή στο σύστημα αφαιρετικής μείξης RYB, το κίτρινο είναι βασικό χρώμα, ενώ στο άλλο σύστημα της προσθετικής μείξης RGB είναι παράγωγο, ενώ αντιθέτως στο RYB το πράσινο είναι δευτερεύον παράγωγο χρώμα, το οποίο όμως στο σύστημα RGB είναι πρωτεύον βασικό χρώμα.

Απομένουμε τα άλλα δυο από τα 6 χρώματα του φάσματος, το πορτοκαλί και το μωβ, που είμαστε μόνο παράγωγα.

Θα μου πεις τώρα γιατί πήρα από τα δυο μας τον λόγο πρώτο εγώ, το μωβ, παρακάμπτοντας το πορτοκαλί;

Θα σου το εξηγήσω αμέσως.

Θα θυμάσαι, κάπου στις αρχές της συνέντευξης που σου μιλήσαμε για την εννοιολογία και τον σχηματισμό των εννοιών των χρωμάτων, που εμφανίζονται σχεδόν σε όλες τις γλώσσες του κόσμου με τακτή σειρά.

Η έννοια του μωβ σχηματίζεται αρκετά πριν την έννοια του πορτοκαλί χρώματος, που εσύ Άνθρωπε μέχρι λίγο πριν, λίγο μετά την Αναγέννηση δεν το θεωρούσες σαν αυτόνομο χρώμα και δεν το ξεχώριζες από τα κόκκινα ή κίτρινα χρώματα, δηλαδή τους γονείς του, τα βασικά χρώματα που με την ανάμειξη τους -κατά την αφαιρετική μείξη- παράγουν το πορτοκαλί.

Οπότε, σαν προγενέστερο εννοιολογικά, δικαιούμαι να μιλήσω εγώ, πρώτο από τα δυο μας.

Ξεκινώντας την παρουσίασή μου, ας δούμε τί λέει για μένα η Wikipedia και πως με παρουσιάζει:

Το μωβ ή βιολετί είναι το χρώμα του φωτός στο άκρο των μικρών μήκους κυμάτων του ορατού φάσματος.

Είναι ένα από τα έξι χρώματα του φάσματος ή ένα από τα επτά χρώματα που ονόμασε ο Ισαάκ Νεύτων κατά την δική του επταδική διαίρεση του φάσματος του ορατού φωτός το 1672.

Το ιώδες φως (άλλη μια ονομασία μου, η ορθότερη) έχει μήκος κύματος μεταξύ περίπου 380 και 435 νανομέτρων.

Το όνομα του χρώματος προέρχεται από το γένος των λουλουδιών Viola (ία στα αρχαία ελληνικά).

Στο χρωματικό σύστημα RGB που χρησιμοποιείται σε οθόνες υπολογιστήρων, κινητών και τηλεοράσεων, το βιολετί παράγεται με την ανάμειξη κόκκινου και μπλε φωτός, με περισσότερο μπλε παρά κόκκινο.

Στο χρωματικό σύστημα RYB που χρησιμοποιούνταν ιστορικά από τους ζωγράφους, το βιολετί δημιουργείται με συνδυασμό κόκκινων και μπλε χρωστικών και βρίσκεται μεταξύ μπλε και κόκκινου στον χρωματικό κύκλο.

Στο χρωματικό σύστημα CMYK που χρησιμοποιείται στην εκτύπωση, το βιολετί δημιουργείται με συνδυασμό ματζέντας και κυανών χρωστικών, με περισσότερη ματζέντα παρά κυανό.

Στους χρωματικούς κύκλους RGB/CMY(K), το βιολετί βρίσκεται μεταξύ μπλε και ματζέντα.

Το βιολετί συνδέεται στενά με το πορφυρό.

Στην οπτική, το βιολετί είναι ένα φασματικό χρώμα (που αναφέρεται στο χρώμα διαφορετικών μεμονωμένων μηκών κύματος φωτός), ενώ το πορφυρό είναι το χρώμα διαφόρων συνδυασμών κόκκινου με μπλε (ή ιώδους) φωτός, μερικούς από τους οποίους αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι σαν παρόμοιους με το βιολετί.

Σε κοινή χρήση, και οι δύο όροι χρησιμοποιούνται για να αναφέρονται σε μια ποικιλία αποχρώσεων μεταξύ μπλε και κόκκινου.

Ιστορικά το βιολετί / ιώδες χρησιμοποιείται περισσότερο για τις μωβ αποχρώσεις που περιέχουν περισσότερο μπλε, ενώ το πορφυρό γι’ αυτές που περιέχουν περισσότερο κόκκινο.

Το μωβ έχει μακρά ιστορία συσχέτισης με την αριστοκρατία και τα αρχοντικά / βασιλικά δικαιώματα, αρχικά επειδή η πορφυρή βαφή της Τύρου ήταν εξαιρετικά ακριβή στην αρχαιότητα.

Οι αυτοκράτορες της Ρώμης φορούσαν μωβ τόγκα, όπως και οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες.

Κατά τον Μεσαίωνα, το βιολετί φορέθηκε από επισκόπους και καθηγητές πανεπιστημίου και χρησιμοποιήθηκε συχνά στην τέχνη ως το χρώμα των ενδυμάτων της Παναγίας.

Στην κινεζική ζωγραφική, το βιολετί χρώμα αντιπροσωπεύει την «ενότητα που υπερβαίνει τη δυαδικότητα του Γιν και του γιανγκ» και «την απόλυτη αρμονία του σύμπαντος».

Στην σκέψη της Νέας Εποχής, το μωβ συνδέεται με το ανώτερο (εκτός της κεφαλής τσάκρα) το τσάκρα του στέμματος, crown chakra ή σαχασράρα στα σανσκριτικά.

Μια ευρωπαϊκή μελέτη δείχνει ότι το μωβ είναι το χρώμα που οι άνθρωποι συνδέουν πιο συχνά με την υπερβολή, τον ατομικισμό, τη ματαιοδοξία και την ασάφεια.

Ετυμολογία και ορισμοί:

Η ονομασία μωβ προέρχεται από την γαλλική ονομασία του χρώματος mauve και αυτή με την σειρά της από την λατινική malva, την ονομασία της μολόχας που τα άνθη της έχουν παρεμφερές χρώμα.

Η λέξη βιολέ ή βιολετί ως όνομα χρώματος προέρχεται από τη Μέση Αγγλική και την Παλαιά Γαλλική violete, με τη σειρά της από το λατινικό viola, το όνομα του λουλουδιού της βιολέτας.

Η πρώτη καταγεγραμμένη χρήση ως όνομα χρώματος στα αγγλικά ήταν το 1370

Στα ελληνικά το σωστό όνομα είναι ιώδες, δηλαδή αυτό που μοιάζει με τα ία, όπως λέγονταν οι βιολέτες στην αρχαιότητα. Χρησιμοποιούμε επίσης την ονομασία μενεξεδί που προέρχεται από τον μενεξέ, το ίδιο λουλούδι όπως ονομάζεται στα τούρκικα.

Το ιώδες βρίσκεται στο ένα άκρο του φάσματος του ορατού φωτός, μεταξύ του μπλε φωτός, που έχει μεγαλύτερο μήκος κύματος από αυτό, και του υπεριώδους φωτός, που έχει μικρότερο μήκος κύματος από τα χρώματα του ορατού φάσματος, και δεν είναι ορατό από τον άνθρωπο.

Τα ιώδη μήκη κύματος είναι περίπου μεταξύ 380 και 435 νανόμετρων.

Τα ιώδη αντικείμενα φαίνονται συχνά σκοτεινά, επειδή η ανθρώπινη όραση γίνεται λιγότερο ευαίσθητη σε τόσο μικρά μήκη κύματος του ορατού φάσματος.

Οι οθόνες υπολογιστήρων και τηλεοράσεων, που χρησιμοποιούν το χρωματικό μοντέλο RGB, δεν μπορούν να παράγουν πραγματικό ιώδες φως και το μιμούνται συνδυάζοντας μπλε φως σε υψηλή ένταση με κόκκινο φως σε χαμηλότερη ένταση.

Τα αντικείμενα που αντανακλούν το φασματικό μωβ φαίνονται πολύ σκοτεινά, επειδή η ανθρώπινη όραση είναι σχετικά λιγότερο ευαίσθητη σε αυτά τα μήκη κύματος.

Αυτά για τώρα, θα συνεχίσουμε οσονούπω με όσα αναφέρονται σε εμένα στον ιστότοπο xromata.com.

Ξυλομπογιές [Γ]

(από την Wikipedia)

Ξυλομπογιές μαθητικής και σχολικής τάξης

Πολλές από τις ίδιες εταιρείες που παράγουν χρωματιστά μολύβια ποιότητας καλλιτεχνών προσφέρουν επίσης υλικά μαθητών και χρωματιστά μολύβια σχολικού επιπέδου.

Αυτά τα προϊόντα συνήθως δεν περιλαμβάνουν βαθμολογία αντοχής στο φως και η σύνθεση του πυρήνα και η αναλογία χρωστικής-συνδετικής ουσίας ποικίλλουν, ακόμη και μεταξύ προϊόντων που κατασκευάζονται από την ίδια εταιρεία.

Τα χρωματιστά μολύβια μαθητικού και σχολικού επιπέδου δεν διαθέτουν τις χρωστικές ουσίες υψηλής ποιότητας και την σταθερότητα στο φως των προϊόντων καλλιτεχνών και η χρωματική τους γκάμα είναι μικρότερη, συχνά περιορίζεται σε 12, 24 ή 36 χρώματα.

Ωστόσο, η χρήση χρωματιστών μολυβιών χαμηλότερης ποιότητας έχει ορισμένα πλεονεκτήματα.

Ορισμένες εταιρείες προσφέρουν διαγράψιμα (που σβήνονται) χρωματιστά μολύβια για αρχάριους καλλιτέχνες για να πειραματιστούν.

Τα χρωματιστά μολύβια μαθητών τείνουν επίσης να κοστίζουν σημαντικά λιγότερο από τα αντίστοιχα ανώτερης ποιότητας, γεγονός που τα καθιστά πιο προσιτά για παιδιά και μαθητές.

Μολύβια ακουαρέλας

Τα μολύβια ακουαρέλας, αλλιώς γνωστά ως υδατοδιαλυτά μολύβια, είναι ένα ευέλικτο μέσο τέχνης.

Τα μολύβια αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν στεγνά—όπως τα κανονικά χρωματιστά μολύβια—ή μπορούν να εφαρμοστούν υγρά για να έχετε το επιθυμητό αποτέλεσμα της ακουαρέλας.

Σε υγρή εφαρμογή, ο καλλιτέχνης αφήνει να απλωθεί πρώτα την ξηρή χρωστική ουσία και στη συνέχεια ακολουθεί με ένα υγρό πινέλο για να τονώσει και να απλώσει τα χρώματα.

Αυτή η τεχνική μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την ανάμειξη χρωμάτων μεταξύ τους και πολλοί καλλιτέχνες θα εφαρμόσουν και τις δύο τεχνικές σε ένα έργο τέχνης. Τα μολύβια ακουαρέλας για καλλιτέχνες διατίθενται συνήθως σε 60 ή 72 χρώματα, αλλά μπορούν να ανέβουν μέχρι και 120 χρώματα.

Ξυλομπογιές λαδιού (ή κεριού)

Τα μολύβια με βάση το λάδι χρησιμοποιούν συνδετικό με βάση το λάδι.

Το συνδετικό λαδιού προσδίδει μοναδικά χαρακτηριστικά, όπως πιο λείο φινίρισμα, ενισχυμένη ανθεκτικότητα και ικανότητα δημιουργίας λεπτών λεπτομερειών με λιγότερο άπλωμα κεριού σε σύγκριση με τα αντίστοιχα με βάση το κερί.

Αυτή η σύνθεση διευκολύνει τις ανώτερες δυνατότητες ανάμειξης και στρώσης, επιτρέποντας στους καλλιτέχνες να επιτύχουν λεπτές χρωματικές μεταβάσεις και πολύπλοκα βάθη στα έργα τέχνης τους.

Τα μολύβια αυτά είναι γνωστά για τα ζωηρά τους χρώματα και είναι αρκετά ευέλικτα για χρήση σε διάφορες επιφάνειες, καθιστώντας τα αγαπημένα μεταξύ των επαγγελματιών για εφαρμογές που απαιτούν ακρίβεια και μακροζωία.

Μάρκες όπως το Polychromos της Faber-Castell και το Pablo της Caran d'Ache είναι αξιοσημείωτα παραδείγματα, προσφέροντας επιλογές υψηλής ποιότητας για καλλιτέχνες που αναζητούν τα ευδιάκριτα πλεονεκτήματα των μέσων με βάση το λάδι.

Με την έναρξη ενός νέου περιήλιου, μιας νέας τροχιάς του πλανήτη μας γύρω από τον ήλιο ευχόμαστε για μια αίσια νέα περιφορά.

Ευχόμενοι στην αγγλική (όπως και σε άλλες γλώσσες) χρησιμοποιούμε το στερεότυπο ‘Happy New Year’

Ευχόμενοι στην ελληνική όμως έχουμε διττό ευχολόγιο. Μπορούμε να ευχηθούμε είτε «Ευτυχισμένο το νέον έτος», είτε «Ευτυχισμένος ο καινούργιος χρόνος». 

Εδώ δημιουργείται το ερώτημα: Ποια η διαφορά μεταξύ έτους και χρόνου;

Το έτος είναι το χρονικό διάστημα μεταξύ δυο επαναλήψεων ενός γεγονότος σχετικού με την τροχιά της Γης, ή γενικότερα ενός πλανήτη γύρω από τον ήλιο του.

Ως χρόνος ορίζεται στην φυσική η ακαθόριστη εξέλιξη της ύπαρξης και των γεγονότων στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.

Γενικά χρόνος χαρακτηρίζεται η ακριβής μέτρηση μιας διαδικασίας από το παρελθόν στο μέλλον.

Καλές γιορτές! Τί γιορτάζουμε αλήθεια σήμερα;

Οι Χριστιανοί τα Χριστούγεννα και όλοι μας στο Βόρειο ημισφαίριο το τριήμερο (23 – 24 – 25) του Χειμερινού Ηλιοστασίου, του Ηλιοστασίου της Ρέας, της Ροής του Χρόνου που μαζί με το μεγάλωμα της μέρας μας άγει σε μια νέα περιστροφή, ένα νέο περιήλιο!

Τί να ευχηθούμε; Όχι τα τετριμμένα περί Ειρήνης κλπ. κλπ. που αποδεδειγμένα δεν πιάνουν (ιδιαιτέρως τα τελευταία χρόνια).

Ας ευχηθούμε λοιπόν ΚΑΛΑ ΜΥΑΛΑ και ΚΑΛΗ ΑΦΥΠΝΗΣΗ στα πλήθη των κοιμισμένων που με την ύπνωση τους συμβάλουν στο χάλι των καταστάσεων που ζούμε όλοι μαζί.

Α! Βέβαια μέσα στο τριήμερο αυτό του χειμερινού ηλιοστασίου, υποβάλουμε τα σέβη μας και στο 3 που αντιπροσωπεύει την μονάδα στο επίπεδό μας και δηλώνεται μέσα στο Χριστουγεννιάτικο αφήγημα με τα τρία μέλη της Θείας Οικογένειας καθώς και με τους τρεις Μάγους.

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

Συνέντευξη με τα χρώματα

[ρμθ΄]

Το Μπλε και σε άλλες εκφράσεις

[ιθ’]

-Πω, πω! Παραμένω ακόμα στο βήμα, εγώ το μπλε χρώμα γιατί εκεί που νόμιζα πως θα τέλειωνα την συνέντευξη που σου δίνω Άνθρωπε με τις διάφορες ‘μπλε εκφράσεις’ και θα παραχωρούσα την θέση μου στο επόμενο χρώμα, παρουσιάστηκαν και άλλες μπλε εκφράσεις και θέματα που σκεπτόμουν απλώς να σου τα αναφέρω, αλλά είδα πως δεν γίνεται γιατί πρέπει να πως τουλάχιστον δυο λόγια και γι’ αυτά, οπότε συνεχίζω.

Κατ’ αρχάς, θα έχεις ακουστά τον όρο Blueprint.

Τα Blueprint σχεδιαγράμματα χαρακτηρίζονταν από λευκές γραμμές πάνω σε μπλε φόντο, αρνητικό του αρχικού σχεδίου.

To Blueprint σχέδιο είναι μια αναπαραγωγή ενός τεχνικού σχεδίου ή ενός μηχανικού σχεδίου χρησιμοποιώντας μια διαδικασία εκτύπωσης επαφής σε φύλλα ευαίσθητα στο φως που εισήχθη από τον Sir John Herschel το 1842.

Η διαδικασία αυτή επέτρεψε την ταχεία και επακριβή παραγωγή απεριόριστου αριθμού αντιγράφων.

Χρησιμοποιήθηκε ευρέως για πάνω από έναν αιώνα για την αναπαραγωγή γραμμικών σχεδίων ειδικών προδιαγραφών που χρησιμοποιούνται στις κατασκευές και την βιομηχανία.

Κάτι, διαφορετικό μεν, αλλά περίπου ανάλογο είναι η κυανοτυπία.

Η κυανοτυπία είναι μια αργής αντίδρασης, οικονομική σύνθεση φωτογραφικής εκτύπωσης ευαίσθητη σε ένα περιορισμένο φάσμα σχεδόν υπεριώδους και μπλε φωτός.

Παράγει μια μονόχρωμη, μπλε εκτύπωση, που χρησιμοποιείται συχνά για έργα τέχνης και για την αναπαραγωγή σχεδιαγραμμάτων blueprint.

Μιλώντας για υπεριώδες και μπλε φως, ένας άλλος όρος που μπαίνει ταχύρρυθμα στην καθημερινότητά μας είναι ο blue light (μπλε φως).

Πάντα ο άνθρωπος ήταν υπό την επήρεια του μπλε φυσικού φωτός που έρχεται από τον ήλιο. Όμως τα τελευταία χρόνια εκτίθεται περισσότερο στην τεχνητή μπλε ακτινοβολία που εκπέμπεται από τις τηλεοπτικές και ηλεκτρονικές οθόνες. Αυτό σου επιφέρει και κακά και καλά αποτελέσματα. Οι επιδράσεις αυτές μελετώνται επιστημονικά τελευταίως.

Το μπλε φως επιδρά στο θέμα του ύπνου, αλλά και στον κιρκαδιανό κύκλο (jet lug). Χρησιμοποιείται τελευταίως για την πολύ γρήγορη αντιμετώπιση του jet lug (επίδραση αλλαγής ζώνης ώρας επί του οργανισμού).

Παρομοίως οι μπλε λέιζερ ακτινοβολίες χρησιμοποιούνται στην ιατρική για τον καθαρισμό των ματιών από τον καταρράκτη.

Δεν υπεισέρχομαι στα θέματα αυτά γιατί άπτονται της επιστήμης, ενώ εδώ αναφερόμαστε γενικότερα στις διάφορες μπλε εκφράσεις και θέματα.

Ένας άλλος μπλε τεχνολογικός όρος είναι το Bluetooth.

Το Bluetooth είναι ένα πρότυπο ασύρματης τεχνολογίας μικρής εμβέλειας που χρησιμοποιείται για την ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ σταθερών και κινητών συσκευών σε μικρές αποστάσεις και τη δημιουργία προσωπικών δικτύων περιοχής

Κάτι άλλο που συνδέεται με το φως είναι και το φεγγάρι, όπου έχουμε την έκφραση blue moon.

Σαν μπλε σελήνη το φεγγάρι αναφέρεται είτε στην παρουσία μιας δεύτερης πανσελήνου σε έναν ημερολογιακό μήνα, είτε σε μια σελήνη που φαίνεται μπλε λόγω ατμοσφαιρικών επιδράσεων.

Το φεγγάρι -όχι απαραίτητα γεμάτο- μπορεί μερικές φορές να φαίνεται μπλε λόγω των ατμοσφαιρικών εκπομπών από μεγάλες δασικές πυρκαγιές ή ηφαίστεια, αν και το φαινόμενο είναι σπάνιο και απρόβλεπτο (εξ ου και η ρήση «μια φορά σε ένα μπλε φεγγάρι»).

Ένα ημερολογιακό μπλε φεγγάρι (με τον ορισμό του Pruett) είναι προβλέψιμο και σχετικά κοινό, συμβαίνει 7 φορές κάθε 19 χρόνια (δηλαδή μία φορά κάθε 2 ή 3 χρόνια).

Η δεύτερη πανσέληνος μέσα στον ίδιο μήνα βεβαίως και δεν έχει μπλε χρώμα. Ονομάστηκε έτσι από τον ερασιτέχνη αστρονόμο James Hugh Pruett

από παράφραση του όρου belǽwan των μέσων αγγλικών που σήμαινε αποκαλύπτω, εμφανίζω, προδίδω.

Πάντως η ονομασία Βlue Moon είναι γνωστή στους περισσότερους από τον τίτλο του ομώνυμου τραγουδιού που γράφτηκε από τους Rodgers και Hart το 1934 όπου το μπλε φεγγάρι συμβολίζει την θλίψη και την μοναξιά. Το τραγούδι σημείωσε μεγάλη επιτυχία και πολλές φορές βρέθηκε στα top hits τραγουδισμένο έκτοτε μέχρι σήμερα από πολλούς ερμηνευτές, μεταξύ των οποίων οι Frankie Avalon, Frank Sinatra, Elvis Presley. 

Ένα άλλο πασίγνωστο μουσικό κομμάτι με μπλε στον τίτλο του είναι το Rhapsody in Blue (Η γαλάζια ραψωδία) του George Gershwin που την συνέθεσε το 1924.

Η ‘γαλάζια ραψωδία’ είναι μια μουσική σύνθεση για σόλο πιάνο με συνοδεία ορχήστρας τζαζ.

Νεότερο μπλε τραγούδι είναι το “Mammy Blue” που γράφτηκε το 1970 αρχικά στα γαλλικά, από τον Γάλλο συνθέτη Hubert Giraud.

Το 1971 αποδόθηκε με αγγλικούς στίχους από τους Pop – Tops και έγινε διεθνής επιτυχία που τραγουδήθηκε σε πολλές γλώσσες. Μεταξύ των ερμηνευτών του συγκαταλέγονται οι Χούλιο Ινγκλέσιας, Βίκυ Λέαντρος, Ντέμης Ρούσος. Οι Δαλιδά, Σελίν Ντιόν και Λάρα Φαμπιάν το έχουν τραγουδήσει στην γαλλική του εκδοχή.

Φυσικά θα ήταν μεγάλη παράλειψη εάν δεν ανέφερα ένα άλλο μουσικό κομμάτι, το πασίγνωστο βαλς του Γιόχαν Στράους «Γαλάζιος Δούναβης» (The Blue Danube στα αγγλικά, An der schönen blauen Donau, στα γερμανικά) που συνέθεσε ο μεγάλος Αυστριακός μουσικοσυνθέτης το 1867.

Από τον κόσμο της μουσικής μεταφερόμαστε στον κόσμο των παραμυθιών όπου έχουμε στα ελληνικά τον όρο ‘Γαλάζιος Πρίγκιπας’, που αν και χρησιμοποιείται στα αγγλικά μερικές φορές ως ‘Prince in blue’, η αγγλικά απόδοση του παραμυθικού αυτού όρου είναι ‘Prince Charming’.

Ο Prince Charming, ο Γαλάζιος Πρίγκιπας ελληνικότερα, είναι ένας παραμυθικός χαρακτήρας που έρχεται να σώσει μια κοπέλα που βρίσκεται σε δυσκολίες και πρέπει να συμμετάσχει σε μια προσπάθεια να την απελευθερώσει συνήθως από ένα κακό ξόρκι. Αυτή η ταξινόμηση ταιριάζει στους περισσότερους ήρωες μιας σειράς παραδοσιακών λαϊκών παραμυθιών, όπως η "Χιονάτη", η "Ωραία Κοιμωμένη", η "Ραπουνζέλ" και η "Σταχτοπούτα", ακόμα κι αν στην αρχική ιστορία τους δόθηκε άλλο ή κανένα όνομα.

Το «Prince Charming / Γαλάζιος πρίγκιπας» χρησιμοποιείται επίσης ως όρος για να αναφερθεί στον εξιδανικευμένο άντρα που ορισμένες ονειρεύονται ως μελλοντικό σύζυγο, γι’ αυτό και ευχόμαστε στις κοπελιές να συναντήσουν τον γαλάζιο πρίγκιπα τους.

Άλλη μια παραμυθική περίπτωση όπου εδώ όντως επικρατεί το μπλε χρώμα, είναι τα Στρουμφάκια, που στις αγγλικές μεταφράσεις ονομάζονται Σμάρφς.

Τα Στρουμφάκια (γαλλικά: Les Schtroumpfs, ολλανδικά: De Smurfen) είναι ένα βελγικό κόμικ που επικεντρώνεται σε μια φανταστική αποικία μικρών, μπλε, ανθρωποειδών πλασμάτων που ζουν σε σπίτια σε σχήμα μανιταριού στο δάσος.

Τα Στρουμφάκια δημιουργήθηκαν και παρουσιάστηκαν ως μια σειρά από κωμικούς χαρακτήρες από τον Βέλγο καλλιτέχνη κόμικ Peyo (το ψευδώνυμο του Pierre Culliford) το 1958.

Μπορεί μεν στον δυτικό κόσμο το μπλε χρώμα στα παραμύθια να συνδέεται με τον ρομαντισμό (στην περίπτωση του γαλάζιου πρίγκιπα) ή το χιούμορ (όπως τα μπλε νανάκια / Στρουμφάκια) όμως στον κινέζικο παραμυθικό κόσμο το μπλε έχει τελείως διαφορετικό νόημα.

Στην Κίνα, το μπλε χρώμα συνδέεται συνήθως με μαρτύρια, φαντάσματα και θάνατο. Σε μια παραδοσιακή κινεζική όπερα, ένας χαρακτήρας με το πρόσωπο βαμμένο μπλε είναι ο κακός της υπόθεσης.

Πιο κάτω από την Κίνα βρίσκεται η Ταϋλάνδη. Οι Ταϋλανδοί έχουν ένα συγκεκριμένο χρώμα για κάθε μέρα της εβδομάδας. Το ανοιχτό μπλε είναι το χρώμα της Παρασκευής και το γουρλίδικο χρώμα για όσους έτυχε να γεννηθούν Παρασκευή.

Σε σχέση με τα δυο φύλα, το μπλε θεωρείται σαν το ανδρικό χρώμα. 

Το μπλε χρησιμοποιείται συνήθως στο δυτικό ημισφαίριο για να συμβολίσει τα αγόρια, σε αντίθεση με το ροζ που χρησιμοποιείται για τα κορίτσια.

Όμως στις αρχές του 1900, το μπλε ήταν το χρώμα για τα κορίτσια, αφού παραδοσιακά ήταν το χρώμα της Παναγίας στη Δυτική Τέχνη, ενώ το ροζ ήταν για τα αγόρια (καθώς έμοιαζε με το κόκκινο χρώμα, που εθεωρείτο αντρικό χρώμα).

Το μπλε χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά ως σημαίνον φύλου λίγο πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και καθιερώθηκε για πρώτη φορά ως σημαίνον ανδρικού φύλου στη δεκαετία του 1940.

Οι πωλήσεις ήταν ένα ιδιαίτερο κίνητρο για το ‘φύλο’ των ρούχων.

Βέβαια υπάρχει και η παράδοση που θέλει το γαλάζιο σαν χρώμα των αγοριών και το ροζ των κοριτσιών βασισμένη στους αρχαίους Αιγύπτιους που θεωρούσαν τα αγόρια σαν δώρα του ουρανού (γαλάζια) και τα κορίτσια δώρα της γης (γήινα χρώματα ξανοιγμένα σε ροζ).

Πάντως το σκούρο μπλε σε ενδυμασία είτε ανδρική είτε γυναικεία είναι το χρώμα που επιβάλλεται από έναν ομιλητή στους ακροατές του κρατώντας το ενδιαφέρον τους σε όσα λέει.

Από την άλλη, το ανοιχτό μπλε, το γαλάζιο ρούχο, προκαλεί μια συμπάθεια και οικειότητα προς τον ομιλητή και οι ακροατές του έχουν την τάση ακόμα και να του εκμυστηρευθούν διάφορα. Είναι το χρώμα του ‘κουτσομπολιού’.

Δεν θυμάμαι εάν σου μίλησα ήδη για το μπλε τσάκρα, το πέμπτο από τα τσάκρας, το τσάκρα του λαιμού, το βισούντχα, που έχει χρώμα μπλε και είναι το τσάκρα του λόγου.

Επειδή όμως συνεχώς ολοένα μου έρχονται και άλλες μπλε αναφορές, αποφασίζω να τελειώσω την συνέντευξη για μένα, το μπλε χρώμα, εδώ και να παραδώσω το βήμα στο επόμενο χρώμα, που θαρρώ πως είναι το μωβ.

Τύποι μυκητιακών χρωστικών και η σχέση τους

με την ανθρώπινη υγεία

Καροτενοειδή [1]

Η πλειοψηφία των οργανισμών που ζουν σε αυτόν τον πλανήτη συνθέτουν ορισμένες χρωστικές.

Αυτές οι βιολογικές χρωστικές προσδίδουν στον κόσμο μας μια ευρεία γκάμα χρωμάτων μέσω της απορρόφησης και της διάθλασης συγκεκριμένων μηκών κύματος φωτός.

Στη φύση υπάρχουν πολλοί τύποι βιολογικών χρωστικών, που κυμαίνονται από μονομερή (όπως καροτενοειδή, φλαβονοειδή, λουσιφερίνη και χρωστικές με βάση την αίμη/πορφυρίνη) έως πολυμερικές (δηλαδή, μελανίνη και χουμικές ενώσεις). Ορισμένες χρωστικές έχουν συζευγμένα τμήματα (δηλαδή, αρωματικούς δακτυλίους) που διευκολύνουν τους ηλεκτρονικούς συντονισμούς και μεσολαβούν στις μεταφορές ενέργειας εντός και μεταξύ των κυττάρων.

Η ενέργεια που συλλαμβάνεται ή/και ανακλάται από τις χρωστικές έχει αποδειχθεί ότι παίζει πολλαπλούς βιολογικούς ρόλους που κυμαίνονται από τη διατήρηση της ζωής, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης της ηλιακής ενέργειας για μεταβολικές λειτουργίες και την προστασία από τις βλάβες από την ακτινοβολία, μέχρι το καμουφλάζ, καθώς και την έλξη του συντρόφου και των επικονιαστών.

Παρακάτω, περιγράφουμε τους κύριους τύπους μυκητιακών χρωστικών που σχετίζονται με την ανθρώπινη υγεία.

Καροτενοειδή

Εκτός από το ότι παράγονται από φωτοσυνθετικούς οργανισμούς που κυμαίνονται από κυανοβακτήρια έως ανθοφόρα φυτά, τα καροτενοειδή συντίθενται επίσης σε μια ποικιλία ετερότροφων μικροβίων συμπεριλαμβανομένων των μυκήτων.

Επιπλέον, τα καροτενοειδή υπάρχουν σε ζώα που δεν μπορούν να τα συνθέσουν de novo, αλλά αντίθετα τα αποκτούν από τη διατροφή τους.

Τα καροτενοειδή περιέχουν μια αλυσίδα αλειφατικού πολυενίου που συνήθως αποτελείται από οκτώ μονάδες ισοπρενίου που περιλαμβάνουν συζευγμένους διπλούς δεσμούς που απορροφούν το φως, δίνοντας χαρακτηριστικά χρώματα όπως κίτρινο, πορτοκαλί ή κόκκινο.

Ορισμένα καροτενοειδή είναι πρόδρομοι της βιταμίνης Α, ειδικά εκείνα με τελικές ομάδες β-δακτυλίου, όπως το β-καροτένιο, η ζεαξανθίνη και η β-κρυοτοξανθίνη.

Από την άποψη της ανθρώπινης υγείας, τα καροτενοειδή συγκαταλέγονται στα βιοενεργά προϊόντα με σημαντική ιατρική αξία.

Για παράδειγμα, τα καροτενοειδή έχει βρεθεί ότι μειώνουν τον κίνδυνο ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου, των καρδιαγγειακών παθήσεων και των οφθαλμικών διαταραχών που σχετίζονται με την ηλικία, όπως η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και ο καταρράκτης.

(συνεχίζεται)

Blueprint

To Blueprint σχέδιο είναι μια αναπαραγωγή ενός τεχνικού σχεδίου ή ενός μηχανικού σχεδίου χρησιμοποιώντας μια διαδικασία εκτύπωσης επαφής σε φύλλα ευαίσθητα στο φως που εισήχθη από τον Sir John Herschel το 1842.

Η διαδικασία αυτή επέτρεψε την ταχεία και επακριβή παραγωγή απεριόριστου αριθμού αντιγράφων.

Χρησιμοποιήθηκε ευρέως για πάνω από έναν αιώνα για την αναπαραγωγή γραμμικών σχεδίων ειδικών προδιαγραφών που χρησιμοποιούνται στις κατασκευές και την βιομηχανία.

Τα Blueprint σχεδιαγράμματα χαρακτηρίζονταν από λευκές γραμμές πάνω σε μπλε φόντο, αρνητικό του αρχικού σχεδίου.

Χρώμα ή οι αποχρώσεις του γκρι δεν μπορούσαν να αναπαραχθούν σε σχέδια blueprint.

Η διαδικασία αυτή είναι πλέον παρωχημένη, σε μεγάλο βαθμό εκτοπισμένη από τη διαδικασία λευκού αποτυπώματος (whiteprint) , και αργότερα από ξηρογραφικά φωτοτυπικά μηχανήματα μεγάλου μεγέθους.

Έχει σχεδόν πλήρως αντικατασταθεί από ψηφιακά κατασκευαστικά σχέδια με τη βοήθεια υπολογιστήρων.

Ο όρος blueprint συνεχίζει να χρησιμοποιείται ανεπίσημα και αναφέρεται σε οποιαδήποτε κάτοψη ή γραμμική πρόσοψη.

Η διαδικασία του σχεδιαγράμματος βασίζεται σε μια φωτοευαίσθητη ένωση σιδήρου. Η πιο γνωστή είναι μια διαδικασία που χρησιμοποιεί κιτρικό σίδηρο, αμμώνιο και σιδηροκυανιούχο κάλιο.

Το χαρτί εμποτίζεται με διάλυμα κιτρικού σιδήρου αμμωνίου και ξηραίνεται.

Όταν το χαρτί φωτίζεται, μια φωτοαντίδραση μετατρέπει τον τρισθενή σίδηρο σε δισθενή σίδηρο.

Η εικόνα αναπτύσσεται στη συνέχεια χρησιμοποιώντας ένα διάλυμα σιδηροκυανιούχου καλίου που σχηματίζει αδιάλυτο σιδηροσιδηροκυανίδιο (μπλε της Πρωσίας ή μπλε του Turnbull) με τον δισθενή σίδηρο.

Το περίσσευμα κιτρικού σιδήρου αμμωνίου και σιδηροκυανιούχου καλίου στη συνέχεια ξεπλένονται.

Η διαδικασία είναι επίσης γνωστή ως κυανοτυπία.

Το αποτέλεσμα είναι ένα αντίγραφο του αρχικού σχεδιαγράμματος με την καθαρή περιοχή φόντου να αποδίδεται σε σκούρο μπλε και το σχέδιο να αναπαράγεται ως λευκή γραμμή.

Η διαδικασία αυτή επιτρέπει την εύκολη και ταχεία αναπαραγωγή του αρχικού σχεδιαγράμματος.

Πολλά από τα πρωτότυπα blueprint σχεδιαγράμματα αρχειοθετούνται ακόμα, αφού εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται.

Σε πολλές περιπτώσεις η μετατροπή τους σε ψηφιακή μορφή είναι απαγορευτικά δαπανηρή.

Τα περισσότερα κτήρια και δρόμοι που κατασκευάστηκαν πριν από το 1990 έχουν μόνο χάρτινα σχέδια, όχι ψηφιακά.

Αυτά τα πρωτότυπα σχέδια έχουν σημαντική σημασία για την επισκευή και την τροποποίηση κατασκευών που εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται, π.χ. γέφυρες, κτήρια, συστήματα αποχέτευσης, δρόμοι, σιδηρόδρομοι, κ.λπ., και μερικές φορές σε νομικά ζητήματα που αφορούν τον καθορισμό, για παράδειγμα, των ορίων ιδιοκτησίας.

ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΜΑΘΑΝ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ

[38]

Nicholas Odgen Rood

Ο Αμερικανός Nicholas Odgen Rood (1831-1902), που είχε σπουδάσει φυσική, άρχισε να ζωγραφίζει κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψής του στη Γερμανία.

Το ενδιαφέρον του για τα χρώματα περιλάμβανε τις επιστημονικές και καλλιτεχνικές απόψεις του, και οι δύο αυτές πτυχές αποτελούν τη βάση των προσπαθειών του να επιβάλει μια συστηματική τάξη στα χρώματα.

Το βιβλίο του Modern Chromatics εμφανίστηκε το 1879 και ο υπότιτλος του ήταν πολλά υποσχόμενος «Applications for Art and Industry» (Εφαρμογές στην τέχνη και την βιομηχανία).

Ο Rood ανακοινώνει: «μια εισαγωγή στα γεγονότα, με απλό και περιεκτικό τρόπο, που αποτελούν τη βάση της χρήσης των χρωμάτων από τον καλλιτέχνη».

Μια δεύτερη έκδοση του έργου εμφανίστηκε δύο χρόνια αργότερα, αυτή τη φορά με τον λιγότερο ενδιαφέροντα τίτλο Student’s Textbook of Colour, όπου καθοδηγεί τους καλλιτέχνες για τις ιδέες του Helmholtz και τους ενθαρρύνει να «ζωγραφίσουν με το φως».

Το χρωματικό σύστημα του Rood προτείνει για πρώτη φορά ομόκεντρους κύκλους χρωμάτων, με βάση τα κύρια χρώματα κόκκινο, πράσινο και μπλε, και διαθέτουν συνολικά 12 εξωτερικά τμήματα ίσου μεγέθους.

Τα χρώματα αυτών των τμημάτων είναι κόκκινο, πορτοκαλί, πορτοκαλοκίτρινο, κίτρινο, πράσινο-κίτρινο, πράσινο, πράσινο-μπλε, κυανό, μπλε, ουλτραμαρίν-μπλε, βιολετί και μωβ.

Οι κύκλοι γίνονται πιο χλωμοί (ανοιχτόχρωμοι) καθώς προχωρούν προς τα μέσα, με το κέντρο των δαχτυλιδιών να περιέχει τελικά λευκό.

(Ως μέσο τυποποίησης των χρωμάτων, ο Rood προτείνει επίσης ένα κυλινδρικό χρωματικό σχήμα, η κυκλική διατομή του οποίου φιλοξενεί 12 χρωματικές αποχρώσεις και το οποίο αλλάζει από λευκό σε μαύρο σε όλο το ύψος του.)

Η βάση του χρωματικού τροχού του Rood είναι μια επίπονη βελτίωση στο τρίγωνο του Maxwell.

Ως φυσικός, ο Rood ενδιαφερόταν για τις πρόσθετες μείξεις χρωμάτων και χρησιμοποίησε τα περιστρεφόμενα χρώματα που επινόησε ο James C. Maxwell για να βοηθήσει στον προσδιορισμό της ακριβούς θέσης μεμονωμένων χρωμάτων και της κυριαρχίας τους.

Τα χρωματικά του μείγματα επιτυγχάνονται με περιστρεφόμενες χρωματικές κορυφές που φέρουν τα κύρια χρώματα σε ποικίλες αναλογίες (της επιφάνειας), με την προκύπτουσα εντύπωση στη συνέχεια να συγκρίνεται με ένα οπτικό γκρι που αποτελείται από ασπρόμαυρα στοιχεία.

Μεταβάλλοντας τις αναλογίες κάθε πρωτεύοντος χρώματος στις περιστρεφόμενες κορυφές, είναι δυνατό να καθοριστούν οι σχετικές αναλογίες που απαιτούνται για την παραγωγή ενός άχρωμου γκρι.

Αυτές οι αναλογίες που προκύπτουν αντιμετωπίζονται στη συνέχεια με τη Νευτώνεια έννοια: ως μάζα προσαρτημένη στο άκρο ενός μοχλού, με άλλα λόγια, με το μήκος του μοχλού να ρυθμίζεται έτσι ώστε το σύστημα να παραμένει σε ισορροπία.

Μετά από μια σειρά από κουραστικές μετρήσεις – για να μην αναφέρουμε μερικές άθλιες φόρμουλες – ο Rood μπόρεσε να δημιουργήσει ένα τρίγωνο που έδειχνε «τα χρώματα και τις αποχρώσεις ανάλογα με τη γωνιακή τους θέση και τον κορεσμό ή την έντασή τους σε μεγαλύτερη ή μικρότερη αποστασιοποίηση από το λευκό», όπως αναφέρεται στο Modern Chromatics.

Προκειμένου να δείξει την αληθινή φύση της συμπληρωματικής αντίθεσης, ο Ρουντ σχεδίασε επίσης τον τροχό χρώματός του, στον οποίο σχεδίασε τις γωνιακές θέσεις των χρωμάτων όπως χρησιμοποιούνται στην πραγματικότητα από τους ζωγράφους:

Πράσινο (verde), σμαραγδένιο πράσινο (verde smeraldo), πολύ πράσινο μπλε (blu molto verdastro), πρασινωπό μπλε (blu verdastro), πρασινωπό κυανό (blu cyan verdastro), κυανό 2 και 1 (κυανό), μπλε (μπλε), φυσικό μπλε ultramarine (blu oltremare naturale), τεχνητό μπλε ultramarine (blu oltremare artificiale), βιολετί (violetto), μωβ (porpora), μωβ κόκκινο (porpora rosso), κόκκινο carmine (carminio), φασματικό κόκκινο (rosso spettrale), vermillion (vermiglione ), πορτοκαλί κόκκινο (minio), πορτοκαλί (arancio), κίτρινο πορτοκαλί (giallo arancio) κίτρινο (giallo) πρασινωπό κίτρινο (giallo verdastro), πράσινο-κίτρινο (verde giallo) και πίσω στο πράσινο (verde).

Στην αντιμετώπιση των χρωμάτων, το μαθηματικό διάγραμμα του Rood υποσχέθηκε την ακρίβεια που προσπάθησαν να αποκτήσουν ο Georges Seurat και ο νεοϊμπρεσιονισμός μετά το 1880.

Επομένως, δεν είναι περίεργο που ένιωθαν έλξη από τα Modern Chromatics.

Είναι γνωστό, για παράδειγμα, ότι ο Seurat διέθετε τον ασύμμετρο χρωματικό τροχό του Rood και είχε προσανατολιστεί προς αυτόν.

Εάν ο κύκλος του Rood τεντωθεί και εμφανιστεί ως στήλη, θα προκύψει ένα είδος ψυχολογικού φάσματος το οποίο, σε σύγκριση με το φυσικό (πρισματικό) φάσμα, θα δείξει την διαφορετική επικράτηση των χρωμάτων.

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

Συνέντευξη με τα χρώματα

[ρλιη΄]

Το Μπλε σε διάφορες εκφράσεις

[ιη΄]

-Συνεχίζω με τα «μπλε παραλειπόμενα» και τις διάφορες εκφράσεις που περιέχουν τον όρο μπλε και τί ακριβώς σημαίνουν αυτές.

Είναι πολλά αυτά που δεν είπαμε για το μπλε χρώμα και θα μπορούσαμε να πούμε ακόμα περισσότερα, αλλά πρέπει να τελειώνουμε μαζί του, γιατί περιμένουν και τα υπόλοιπα χρώματα να έλθει η σειρά τους να αυτοπαρουσιαστούν.

Βεβαίως δεν έχουμε πει τίποτε έως τώρα για το μπλε στον αθλητισμό, όπου κακώς είναι ένα από τα κυρίαρχα χρώματα. Το «κακώς» το ανέφερα γιατί ενώ το μπλε χρησιμοποιείται σε αθλητικές στολές σαν αντίπαλο του κόκκινου (των αντιπάλων αθλητών) συμβάλλει αρκετά στις ήττες των ατόμων ή των ομάδων που το φορούν.

Αυτό έχει -εάν δεν κάνω λάθος- αναφερθεί στην συνέντευξη του κόκκινου χρώματος και έχει σχέση με τις ιδιότητες και τις ψυχολογικές αντιδράσεις των δυο αυτών (άκρως αντίθετων μεταξύ τους) χρωμάτων.

Το ότι αθλητές ντυμένοι στα μπλε έχουν λιγότερες πιθανότητες νίκης από τους κοκκινοφορεμένους αντιπάλους τους υπήρχε σαν σκέψη σε κάποιους ώσπου ένας Άγγλος επιστήμονας, ο Dr. Russell, μελετώντας, τα αποτελέσματα της Ολυμπιάδας της Αθήνας, το 2004, διαπίστωσε ότι υπήρχαν πολλοί περισσότεροι νικητές (περίπου τα 2/3), που φορούσαν κόκκινα, από αυτούς που φορούσαν μπλε.

Φαινόταν λοιπόν σαν να βοηθούσε το κόκκινο χρώμα τους αθλητές να κερδίζουν στους αγώνες. Αποφάσισε λοιπόν να ερευνήσει το θέμα βαθύτερα και να πειραματισθεί μαζί με άλλους συναδέλφους του επί του θέματος και ω! Ναι!

Αποδείχθηκε πειραματικά πως οι αθλητές που φορούσαν κόκκινα είχαν αυξημένη έκκριση τεστοστερόνης και χαμηλότερα επίπεδα κορτιζόλης (που είναι δείκτης άγχους) κάτι που τους έκανε πιο επιθετικούς, ενώ ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα παρουσίαζαν οι ντυμένοι στα μπλε αθλητές.

Παράλληλα το κόκκινο χρώμα επηρέαζε και τους κριτές κάνοντας την κρίση τους ευνοϊκότερη προς τους κοκκινοφορεμένους αθλητές.

Οπότε γνωρίζουμε πλέον πως το μπλε χρώμα μειονεκτεί σε αθλητικές αναμετρήσεις έναντι του κόκκινου.

Παρ’ αυτά, πολλές εθνικές αθλητικές ομάδες φορούν μπλε γιατί υπάρχει μια συνήθεια πολλών χωρών να ντύνουν τις ομάδες τους με τα χρώματα της σημαίας τους.

Αυτά τα λίγα  για το μπλε στον αθλητισμό. Θα μπορούσαμε να πούμε περισσότερα και αναλυτικότερα. Όμως είπαμε… ο χρόνος μας πιέζει. Μας πιέζει γιατί έχουμε να πούμε αρκετά για διάφορους όρους που περιέχουν την λέξη ‘μπλε’, όπως τον μουσικό όρο μπλουζ (blues).

Η λέξη blue στα αγγλικά εκτός από το μπλε χρώμα σημαίνει και την κακή ψυχική διάθεση, την κατάθλιψη (όπως είναι η ερμηνεία της παλαιο-γερμανικής λέξης μπλάου) γι’ αυτό και σήμερα η λέξη blue σχετίζεται και με την κατάθλιψη.

Στην μουσική ο όρος μπλουζ δηλώνει το φωνητικό και οργανικό μουσικό ιδίωμα που εκφράζεται με «μπλου» ή άλλως πεσμένες νότες, δηλαδή μια μπλουζ κλίμακα, συνήθως πεντατονική, όπου χρησιμοποιούνται συχνά επαναλαμβανόμενα μοτίβα, συνήθως δωδεκάμετρης μορφής.

Γεννήθηκε στις αφροαμερικανικές κοινότητες των Η.Π.ως ανάμειξη στοιχείων με αφρικανικές ρίζες, εκκλησιαστική μουσική κ.ά. μουσικά ιδιώματα.

Το μπλουζ επηρέασε σε σημαντικό βαθμό την παλιότερη, (σπιρίτσουαλς και γκόσπελ), και νεότερη αμερικανική και δυτικοευρωπαϊκή μουσική και συνδέθηκε με άλλα είδη όπως το ράγκταϊμ, η τζαζ, το rhythm and blues (R&B)) το rock and roll, το χιπ χοπ, την ποπ μουσική κ.ά.

Επειδή τα μπλουζ ξεκίνησαν από τους Αφρικανούς σκλάβους, μια (απάνθρωπη) μορφή εργατιάς, το μπλε σχετίζεται ακόμα και σήμερα με τους εργάτες, όπου ο σημερινός (αμερικάνικος) όρος ‘blue collar” σημαίνει τον εργάτη μιας επιχείρησης ή εργοστασίου, επειδή συνήθως οι στολές τους αποτελούνται από μπλε πουκάμισα, σε αντίθεση με τους γραφιάδες και διοικητικούς υπαλλήλους που φορούν συνήθως άσπρα και αποκαλούνται ‘white collars’.

Εργατική προέλευση έχει και ο σήμερα πασίγνωστος όρος blue jean που οφείλεται στα εργατικά ρούχα των πρώτων χρυσοθήρων και εργατών της Αμερικανικής δύσης.

Ως γνωστόν, οι άποικοι που μετέβαιναν στις νοτιοδυτικές περιοχές των ΗΠΑ, ταξίδευαν με καρότσες σκεπασμένες με χοντρό καραβόπανο για να αντέχει στις καιρικές συνθήκες και στα βέλη των επιτιθέμενων ιθαγενών. Όταν έφθαναν στον προορισμό τους χρησιμοποιούσαν το καραβόπανο αυτό για να φτιάχνουν ανθεκτικά εργατικά παντελόνια που όμως επειδή ήταν ασπριδερά λερωνόντουσαν πολύ εύκολα.

Ένας εβραιογερμανός μετανάστης, ο Levi Strauss, σκέφθηκε να βάφουν μπλε τα άσπρα καραβόπανα πριν τα μεταποιήσουν σε ρούχα, με την νέα συνθετική βαφή ίντιγκο, που μόλις είχε εφευρεθεί τότε στην πατρίδα του την Γερμανία και ήταν αρκετά φθηνή. Έτσι αποκτήσαμε τα υφάσματα μπλου τζιν που είναι πολύ δημοφιλή έως σήμερα.

Αρχικά σχεδιασμένα για χρυσοθήρες και ανθρακωρύχους, τα μοντέρνα τζιν διαδόθηκαν ως καθημερινά πρόχειρα ρούχα από τους Μάρλον Μπράντο και Τζέιμς Ντιν στις ταινίες της δεκαετίας του 1950, ιδιαίτερα το The Wild One και το Rebel Without a Cause, που οδήγησε στο να γίνει το ύφασμα σύμβολο. εξέγερσης μεταξύ των νεαρών.

Από τη δεκαετία του 1960 και μετά, τα τζιν έγιναν κοινά ανάμεσα σε διάφορες υποκουλτούρες της νεολαίας και στη συνέχεια στα νεαρά μέλη του γενικού πληθυσμού. Σήμερα, είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς τύπους παντελονιών.

Ένας άλλος ‘μπλε’ όρος που συνδέεται με επάγγελμα, τελείως διαφορετικό αυτήν την φορά, είναι ο όρος ‘blue movie’ που αφορά σε κινηματογραφικές ταινίες τολμηρού σεξουαλικού ερωτικού περιεχομένου έως πορνό.

Blue Movie ήταν ο τίτλος μιας αμερικανικής ερωτικής ταινίας του 1969 σε σενάριο, παραγωγή και σκηνοθεσία του Andy Warhol. Ήταν η πρώτη ερωτική ταινία για ενήλικες που απεικόνιζε απροκάλυπτο σεξ, που έλαβε ευρεία προβολή στις Ηνωμένες Πολιτείες και θεωρείται ως μια ταινία καθοριστικής σημασίας για την Χρυσή Εποχή του Πορνό (1969–1984), της οποίας ο τίτλος καθιερώθηκε σαν έκφραση για όλες τις πορνό κινηματογραφικές ταινίες.

Μπορεί οι ασχολούμενοι με την πορνεία και τα Blue Movies να θεωρούνται κάπως υποδεέστεροι άνθρωποι, όμως στον αντίποδα αυτοί που τάχα μου θεωρούνται πολύ ανώτεροι άνθρωποι, ευγενείς, αριστοκράτες και ιδίως οι καταγόμενοι από βασιλικές οικογένειες ονομάζονται γαλαζοαίματοι γιατί πιστευόταν πως το αίμα που κυλά στις φλέβες τους δεν είναι κόκκινο αλλά μπλε. Στο ζωικό βασίλειο μπλε αίμα έχουν μόνο κάποια μαλάκια, μαλακόστρακα, αράχνες, χταπόδια, σουπιές και  καλαμάρια.

Το μπλε αίμα τους οφείλεται στην χρωστική αιμοκυανίνη που δεσμεύεται με χαλκό αντί για σίδηρο, με τον οποίο δεσμεύεται η κόκκινη αιμοσφαιρίνη του αίματος των περισσότερων ζώων και του ανθρώπου.

Ο μύθος των γαλαζοαίματων ευγενών ξεκίνησε από τους Σαρακηνούς που λόγω του σκούρου χρώματός τους οι φλέβες τους φαίνονταν σκουρωπές μπλε. Από αυτούς κατά την κατάκτηση της Ισπανίας από τους Άραβες μεταδόθηκε στους Ισπανούς και από εκεί εξαπλώθηκε στην Ευρώπη της Αναγέννησης, όπου επειδή οι ευγενείς δεν ασχολούνταν με αγροτικές και υπαίθριες εργασίες, το δέρμα τους παρέμενε λευκότατο και ξεχώριζαν έντονα οι μπλε φλέβες τους, ιδίως των γυναικών, οπότε αυτό έγινε ένδειξη των αριστοκρατών. Μάλιστα την εποχή της Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας, εκεί γύρω στα 1500+ οι γυναίκες σχεδίαζαν στα χέρια, λαιμό, μέτωπο γαλάζιες φλέβες για να δηλώνουν την ευγενή καταγωγή τους.

Εκεί λίγο πιο κάτω τους Σαρακηνούς ζούσαν και ζουν οι Τουαρέγκ, οι άνθρωποι της ερήμου.

Οι άντρες των Τουαρέγκ στη Βόρεια Αφρική φορούν ένα μπλε τουρμπάνι που ονομάζεται tagelmust, το οποίο τους προστατεύει από τον ήλιο και τον άνεμο της ερήμου της Σαχάρας.

Είναι χρωματισμένο με ίντιγκο – λουλάκι.

Αντί να χρησιμοποιηθεί χρωστική ουσία, η οποία χρησιμοποιεί το πολύτιμο γι’ αυτούς νερό, τα υφάσματά τους χρωματίζονται χτυπώντας τα με λουλακί σε σκόνη. Το μπλε χρώμα μεταφέρεται με τον ιδρώτα στο δέρμα, όπου θεωρείται σημάδι αρχοντιάς και ευμάρειας. Έτσι από τους «Μπλε άντρες» της Σαχάρας μεταδόθηκε και στους υπόλοιπους Μαυριτανούς πως το μπλε χρώμα στο δέρμα σημαίνει ευγενή και ανδρεία καταγωγή.  

(συνεχίζεται)