Συνέντευξη με τα χρώματα [κϚʹ]: Χρωματικη Σφαιρα
Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.
Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.
Συνέντευξη με τα χρώματα
[κϚʹ]
Ο Όττο Ρούνγκε και η δημιουργία
της Χρωματικής Σφαίρας
-Ωραία! Σας εξέθεσα την άποψή μου για την αντιστοιχία των τριών βασικών χρωμάτων με την Αγία Τριάδα, δηλαδή την κατ’ εμέ (Ρούνγκε) εκδοχή καθώς και την αντιπαράθεση του διοργανωτή αυτής της συνέντευξης, κατά την δική του άποψη (που όπως αποδείχθηκε από διάφορες εικονογραφήσεις, δεν είναι μόνο δική του).
Ας πάμε στο κύριο θέμα. Την Χρωματική Σφαίρα. Φυσικά δεν θα επαναλάβω όσα μας είπε η ίδια η Σφαίρα, όταν μας συστήθηκε, για το τί είναι και πώς λειτουργεί. Θα αναφερθώ απλώς στο πώς εμπνεύσθηκα τον σχηματισμό της.
Σας μίλησα για τις Τριάδες, την Αγία Τριάδα, την χρωματική τριάδα, αυτήν των τριών βασικών χρωμάτων…. Εμένα – σαν συμβολιστή- με απασχόλησε μια άλλη χρωματική τριάδα, αυτή που συνίσταται από το λευκό = φως, τα χρώματα = φάσμα και το μαύρο = σκότος.
Αν εκλάβουμε τα λευκό και μαύρο σαν χρώματα, ναι! τότε έχουμε να κάνουμε με άλλη μια χρωματική τριάδα. Όμως γνωρίζουμε πως τα άσπρο – μαύρο δεν είναι πραγματικά χρώματα, δεν ανήκουν στα χρώματα του ουράνιου τόξου. Είναι κάτι άλλο! Δεν θεωρούνται για χρώματα. Επιστημονικά το λευκό αποκαλείται ‘αντανάκλαση φωτός’, ενώ το μαύρο ‘έλλειψη φωτός’. Έχουμε να κάνουμε λοιπόν με μια άλλη τριάδα, την τριάδα φως – χρώματα – σκοτάδι. Κατά πολλούς, το φως συμβολίζει το ‘καλό’, ενώ το αντίθετό του, το σκοτάδι, το ‘κακό’. Επομένως, αναλογικά, λευκό = καλό, μαύρο = κακό. Άρα, έχουμε καλά χρώματα και κακά χρώματα; Όχι! Δεν θα μπορούσα να τα αποκαλέσω ακριβώς έτσι. Θα τα έλεγα μάλλον φωτεινά και σκούρα χρώματα, όπου τα φωτεινά είναι ‘καλά’, καθαρά χρώματα γιατί φωτίζονται επαρκώς και διακρίνονται εύκολα, ενώ τα αντίθετά τους, τα σκούρα, φωτίζονται ανεπαρκώς, αμαυρώνονται και γι’ αυτό θα μπορούσαμε να τα αποκαλέσουμε ‘κακά’, επειδή δεν διακρίνονται καθαρά και όσο σκουραίνουν συγχέονται μεταξύ τους.
Πήρα λοιπόν τον εξάχρωμο χρωματικό κύκλο που είχε φτιάξει ο Γκαίτε, τον μετέτρεψα σε σφαίρα και φώτισα την κορυφή της, το ακραίο σημείο δηλαδή όπου ενώνονται τα έξι χρώματα, με λευκό φως. Μοιραία, ο αντίποδας της σφαίρας, δηλαδή ο άλλος πόλος της όπου επανενώνονται τα έξι χρώματα, δεν φωτίζεται καθόλου, είναι βυθισμένος στο μαύρο σκοτάδι. Έτσι, κάθε χρώμα παρουσιάστηκε από την φωτεινότερη, σχεδόν λευκή, όψη του, έως στην σκοτεινότερη, σχεδόν μαύρη, μορφή του.
Χωρίζοντας στην συνέχεια την σφαίρα σε μεσημβρινούς και παραλλήλους του ισημερινού, λαμβάνουμε όλες τις δυνατές φωτεινές και σκοτεινές αποχρώσεις που σχηματίζονται από τα τρία βασικά χρώματα και την επίδραση του φωτός (ή της έλλειψής του) επί αυτών.
Την ιδέα της χρωματικής σφαίρας την συνέλαβα κάπου στο 1807 και τον Νοέμβριο εκείνου του έτους την ανέφερα σε μια επιστολή μου προς τον Γκαίτε. Ενθαρρυμένος από αυτόν και άλλους φίλους, την περιέγραψα σε ένα χειρόγραφο που δημοσιεύτηκε στο Αμβούργο στις αρχές του 1810 μαζί με ένα δοκίμιο για τους κανόνες της χρωματικής αρμονίας και ένα δοκίμιο για τα χρώματα στην φύση γραμμένα από τον φίλο μου Henrik Steffens.
Περίπου έναν αιώνα μετά, ο Γιοχάνες Ίττεν, ο μεγάλος αυτός δάσκαλος των χρωμάτων, θα δώσει έναν επακριβή ορισμό για την σφαίρα μου λέγοντας τα εξής:
«Η Χρωματική Σφαίρα, σύμφωνα με τον Όττο Ρούνγκε, είναι η πρακτικότερη φόρμα για την παρουσίαση της τάξης των χρωμάτων.
Η σφαίρα είναι μια στοιχειώδης μορφή, συμμετρική σε κάθε σημείο της, η καταλληλότερη για την παρουσίαση των χαρακτηριστικών και πολλαπλών ιδιαιτεροτήτων των χρωμάτων.
Επιτρέπει την παρουσίαση του νόμου των συμπληρωματικών, την απεικόνιση όλων των θεμελιωδών σχέσεων των χρωμάτων μεταξύ τους, καθώς και τις σχέσεις τους με το μαύρο και το άσπρο.
Αν φανταστούμε την χρωματική σφαίρα σαν διαφανές σώμα, το οποίο σε κάθε σημείο του φέρει ένα καθορισμένο χρώμα, έχουμε την δυνατότητα να ταξινομήσουμε οποιοδήποτε χρώμα μπορούμε να φαντασθούμε.
Κάθε σημείο μπορεί να καθοριστεί μέσω των μεσημβρινών και των παραλλήλων της.
Για μια απλούστερη αλλά σαφή παρουσίαση της τάξης των χρωμάτων αρκούν έξι παράλληλοι και δώδεκα μεσημβρινοί».
Αυτά είπε ο Ίττεν για την σφαίρα μου, εκατό και πλέον έτη μετά την δημοσίευση της εργασίας μου το 1810, την ίδια χρονιά που απεβίωσα.
Ο θάνατός μου περιόρισε τον αντίκτυπο της εργασίας μου η οποία επισκιάσθηκε το 1839 από το ημισφαιρικό χρωματικό σύστημα του Michel Eugène Chevreul. Πάντως η σφαίρα μου, υπήρξε η βάση πάνω στην οποία στηρίχθηκαν οι νεώτερες θεωρήσεις της στερεομετρικής αναγωγής των χρωμάτων (solid colors), όπως αυτή του Albert Henry Munsell.
Δεν ξέρω που αλλού θα με οδηγούσε η ενασχόλησή μου με τα χρώματα αν ζούσα κι’ άλλο. Ίσως πάλι, ο προορισμός μου να ήταν να αποδώσω την Χρωματική Σφαίρα κι’ εφόσον ολοκλήρωσα το έργο μου να μην χρειαζόμουν άλλο εδώ; Ποιος να ξέρει άραγε;
Ποιος να ξέρει άραγε τα πάντα, όλα όσα συμβαίνουν κάτω από τον φωτισμό του ορατού φωτός, πόσον δε μάλλον όλα όσα είναι πέρα από αυτό; Το φως και ο αντίποδάς του. Οι δυο πόλοι της σφαίρας μου!
Μήπως, λέω μήπως, θα πρέπει να πάρει την σκυτάλη της συνέντευξης το ίδιο το Φως;
admin is | Topic: Αυτοί που ασχολήθηκαν με το χρώμα, Λευκό, μαύρο, Συνέντευξη με τα χρώματα, τριαδικότητες, φως, Χρωματικός κύκλος | Tags: None
No Comments, Comment or Ping
Reply to “Συνέντευξη με τα χρώματα [κϚʹ]: Χρωματικη Σφαιρα”