Συνεντευξη με τα χρωματα [Ϟζ΄]: Κοκκινες βαφες [1]
Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.
Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.
Συνέντευξη με τα χρώματα
[Ϟζ΄]
Κόκκινες βαφές (μέρος 1ο)
Κόκκινη ώχρα και κιννάβαρι
[ιδ´]
-Θα σου μιλήσω τώρα για τις βαφές που με αποδίδουν, εμένα το κόκκινο χρώμα, με την σειρά που εμφανίστηκαν, δηλαδή που τις εφεύρες εσύ Άνθρωπε, στην ιστορία. Ξεκινάμε την εξιστόρηση μας με την κόκκινη ώχρα, την πρώτη πηγή παραγωγής κόκκινων βαφών που ανακάλυψες.
Κόκκινη ώχρα:
Το κόκκινο, μαζί με το άσπρο και το μαύρο, όπως σου είπα και προηγουμένως, ήταν ένα από τα πρώτα χρώματα που χρησιμοποιούσαν οι καλλιτέχνες στην παλαιολιθική εποχή επειδή ήταν εύκολα να τα παράγουν από την φύση.
Εάν θεωρήσουμε δε, το άσπρο και το μαύρο ως μη – χρώματα, που είναι η πραγματικότητά τους, τότε εγώ το κόκκινο είμαι το πρώτο χρώμα που χρησιμοποίησες Άνθρωπε σαν βαφή.
Οι προϊστορικές βραχογραφίες των σπηλαίων στην Αλταμίρα της Ισπανίας, που χρονολογούνται μεταξύ 15000 και 16500 π.Χ., είναι πρώιμα παραδείγματα ζωγραφικής με κόκκινη ώχρα.
Η κόκκινη ώχρα, μία από τις παλαιότερες μορφές κόκκινου χρώματος, προέρχεται από αργιλικά εδάφη με κόκκινη απόχρωση από οξείδια σιδήρου και τον ορυκτό αιματίτη, που κι’ αυτός είναι ένα οξείδιο σιδήρου αρκετά διαδεδομένο στον φλοιό της γης, που στην ύπαρξη κόνεως αιματίτη οφείλει την κοκκινωπή χροιά του το γνωστό μας κοκκινόχωμα.
Η κόκκινη ώχρα αποτελείται από πυρίτιο και άργιλο και όπως μόλις σου είπα, οφείλει το χρώμα της σε οξείδια του σιδήρου. Βρίσκεται σε όλο τον κόσμο, σε πολλές αποχρώσεις
Τα οξείδια σιδήρου είναι χημικές ενώσεις σιδήρου και οξυγόνου, ευρύτατα διαδεδομένα στην φύση όπου παίζουν σημαντικό ρόλο σε διάφορες γεωλογικές και βιολογικές διεργασίες.
Υπάρχουν 16 γνωστά υδροξείδια και οξυδροξείδια σιδήρου.
Η κοινή σκουριά είναι κι αυτή μια μορφή οξειδίων του σιδήρου.
Οι προϊστορικοί πρόγονοί μας ίσως είχαν ανακαλύψει ότι το χρώμα που προέρχεται από τις αποθέσεις οξειδίου του σιδήρου στη γη δεν εξασθενεί με το μεταβαλλόμενο περιβάλλον, σε αντίθεση με τα χρώματα χρωστικών που προέρχονται από ζωικές και φυτικές πηγές (τα οποία δεν μας έχουν αφήσει τα ίχνη τους με την πάροδο του χρόνου),
Για το λόγο αυτό, εκτιμάται ότι οι άνθρωποι της εποχής εκείνης ταξίδευαν πολύ μακριά από τα μέρη τους για να βρουν τόπους απ’ όπου μπορούσαν να προμηθευτούν και αποκτήσουν κόκκινο χρώμα που να διατηρείται.
Έχουν βρεθεί αποδείξεις ότι οι άνθρωποι στην νεολιθική εποχή χρησιμοποιούσαν κόκκινη ώχρα για να βάφουν τα σώματα τους.
Από την νεολιθική εποχή περνάμε στους πρωτοϊστορικούς χρόνους.
Το κόκκινο της ώχρας κατείχε περίοπτη θέση και στην αρχαία Κίνα, με πρώιμα παραδείγματα κόκκινης και μαύρης κεραμικής που χρονολογούνται μεταξύ 5000 και 3000 π.Χ.
Ίχνη κόκκινης ώχρας βρέθηκαν ακόμη και στις τοιχογραφίες μέσα στον τάφο του βασιλιά Τουτ στην Αίγυπτο.
Στην αρχαία Αίγυπτο, η κόκκινη ώχρα εκτός από τις τοιχογραφίες χρησιμοποιήθηκε ως καλλυντικό για τις γυναίκες για να χρωματίζουν τα χείλη και τα μάγουλά τους. Κατά τη διάρκεια των γιορτών, οι άνθρωποι χρωμάτιζαν το σώμα τους με αυτήν την χρωστική ουσία.
Στην αιγυπτιακή κουλτούρα, το κόκκινο συνδέθηκε με τη ζωή, την υγεία και τη νίκη.
Περνώντας πάνω από την εποχή της αρχαίας Ελλάδας και της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, φθάνουμε στον Μεσαίωνα
Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης, η κόκκινη ώχρα συνέχισε να χρησιμοποιείται από τους ζωγράφους.
Σφυρηλατημένη από τη γη και διαμορφωμένη σε ραβδιά, σε κιμωλίες αιματίτη η κόκκινη ώχρα ήταν έτοιμη για ζωγραφική.
Οι φυσικές αυτές κόκκινες κιμωλίες, με το πλούσιο, ζεστό χρώμα τους, ήταν δημοφιλείς από το 1500 έως το 1900
Από τον 18ο αιώνα και μετά, συνθετικές χρωστικές οξειδίου κόκκινου σιδήρου κατασκευάστηκαν σε εργαστηριακό περιβάλλον. Οι χρωστικές αυτές ονομάζονται Mars Red (κόκκινο του Άρη) και έχουν όλες τις ιδιότητες, συμπεριλαμβανομένης της αντοχής και της σταθερότητας, των φυσικών ομολόγων τους δηλ. των φυσικών χρωστικών οξειδίων του σιδήρου.
Η κόκκινη ώχρα δεν είναι τοξική, αλλά χρειάζεται προσοχή στην χρήση της σε μορφή σκόνης για να αποφεύγεται η εισπνοή της.
Η χημική της ονομασία είναι ‘άνυδρο οξείδιο σιδήρου (ΙΙΙ)’ και ο χημικός τύπος της Fe2O3
Στην συνέχεια, στην ιστορία των κόκκινων βαφών εμφανίζεται το κόκκινο που προέρχεται από ένα ορυκτό, το κιννάβαρι.
Κιννάβαρι (Cinnabar):
Αυτό το κόκκινο κυμαίνεται από λαμπερό κόκκινο έως βαθύ κεραμιδί και πήρε το όνομά του από το κιννάβαρι, το ορυκτό από το οποίο όπως σου είπα είναι φτιαγμένο.
Αυτό το ορυκτό από θειούχο υδράργυρο είναι εξαιρετικά τοξικό, αλλά χρησιμοποιείται από την εποχή των αρχαίων Αιγυπτίων.
Το λαμπρό αυτό κόκκινο χρώμα ευνοήθηκε από τους Αρχαίους Ρωμαίους, οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν πολύ στην διακόσμηση.
Παραδείγματα της χρήσης του υπάρχουν ακόμα στην τοιχοποιία της Πομπηίας.
Στην πραγματικότητα, η βαφή από κιννάβαρι ήταν τόσο πολύτιμη στα ρωμαϊκά χρόνια που κόστιζε περισσότερο από το αιγυπτιακό μπλε και την κόκκινη ώχρα που εισάγονταν από την Αφρική.
Από τον 12ο αιώνα, το cinnabar κόκκινο (κιννάβαρι) χρησιμοποιήθηκε επίσης εκτενώς σε σκαλισμένα κινέζικα αντικείμενα λάκας.
Στην ρωμαϊκή εποχή, το περισσότερο κιννάβαρι προέρχονταν από ορυχεία του Almadén της Ισπανίας. Δυστυχώς, οι εργαζόμενοι στην εξόρυξη του ήταν συνήθως φυλακισμένοι και σκλάβοι που αναγκάζονταν να εργαστούν σε εξαιρετικά τοξικό περιβάλλον.
Στην συνέχεια έχουμε ένα πανάκριβο κόκκινο χρώμα, την πορφύρα, που παραγόταν από ορισμένα είδη κοχυλιών.
Όμως επειδή το περίφημο χρώμα της πορφύρας που παραγόταν από αρχαιότατους χρόνους είχε μια πορφυρορόδινη χροιά και πολλές φορές πλησίαζε το κοκκινωπό μωβέ χρώμα, θα αφήσω να μας μιλήσει γι’ αυτό, σαν έλθει η σειρά του, το μωβ χρώμα.
admin is | Topic: βαφές, κόκκινο, Συνέντευξη με τα χρώματα, χρωστικές | Tags: None
No Comments, Comment or Ping
Reply to “Συνεντευξη με τα χρωματα [Ϟζ΄]: Κοκκινες βαφες [1]”