Λαπιζ λαζουλι
Πηγές χρωστικών ουσιών
Έχουμε αναφερθεί σε πολλά άρθρα στις χρωστικές ουσίες που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος για να φτιάχνει βαφές, μελάνια κλπ. και να αλλάζει το χρώμα διαφόρων αντικειμένων. https://xromata.com/?p=6382
Στη σειρά αυτήν θα δούμε μια – μια, αναλυτικά, τις διάφορες πηγές από τις οποίες εξάγονται αυτές οι χρωστικές.
Ξεκινάμε με τον ημιπολύτιμο λίθο Λάπιζ Λαζούλι (Lapis Lazuli).
Λάπιζ Λαζούλι
Ο λίθος λάπιζ λαζούλι είναι ένα ημιπολύτιμο πέτρωμα, που θα μπορούσε να υποθέσει κανείς πως έρχεται κατ’ ευθείαν από τις αραβικές ‘χίλιες και μια νύχτες’. Έχει βαθύ μπλε χρώμα με χρυσά εγκλείσματα από πυριτόλιθο που λαμπυρίζουν σαν μικρά αστέρια.
Αυτός ο αδιαφανής ημιπολύτιμος λίθος έχει βαθύ παρελθόν.
Ήταν μεταξύ των πρώτων πολύτιμων λίθων που έχουν φορεθεί σαν κοσμήματα και πάνω στον οποίο η κοσμηματοποιεία εργάσθηκε από πολύ νωρίς.
Σε ανασκαφές σε αρχαία κέντρα πολιτισμού γύρω από την Μεσόγειο οι αρχαιολόγοι έχουν βρει επανειλημμένως μέσα σε τάφους έπιπλα, διακοσμητικά, καδένες και φιγούρες διακοσμημένες ή φτιαγμένες από λάπιζ λαζούλι, καθαρή απόδειξη πως το πετράδι αυτό ήταν ήδη δημοφιλές χιλιάδες χρόνια πριν, μεταξύ των λαών της Μεσοποταμίας, της Αιγύπτου, Περσίας, Ελλάδος και Ρώμης
Φημολογείται ότι η θρυλική πόλη της Ουρ στον Ευφράτη είχε αναπτύξει το εμπόριο του λάπιζ λαζούλι από την 4η χιλιετία π. Χ. όπου ο πολύτιμος αυτός λίθος κατέφθανε στην Μεσοποταμία από τα κοιτάσματα του Αφγανιστάν.
Σε άλλους πολιτισμούς θεωρείτο ως ιερή πέτρα, ιδιαίτερα στην Μέση Ανατολή όπου θεωρήθηκε ότι είχε μαγικές δυνάμεις.
Αμέτρητα δαχτυλίδια, σκαραβαίοι και σφραγίδες φτιάχτηκαν από λάπιζ λαζούλι, την μπλε πέτρα που έφερε στην Ευρώπη ο Μέγας Αλέξανδρος, όπου, μετά την επικράτηση των λατινικών, μετονομάστηκε σε ουλτραμαρίνα (ultramarine) το οποίο σημαίνει: πέρα από την θάλασσα.
ΤΟ ΑΚΡΙΒΟΤΕΡΟ ΜΠΛΕ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΠΟΧΩΝ
Η ονομασία λάπιζ λαζούλι με την οποία είναι σήμερα γνωστό αυτό το βαθύ μπλε πέτρωμα είναι σύνθετη από την λατινική λέξη ‘lapis’ που σημαίνει πέτρα και την αραβική λέξη ‘azula’ που σημαίνει μπλε.
Ωραία λοιπόν! Πρόκειται για μια μπλε πέτρα, όμως τί υπέροχο μπλε χρώμα που έχει!
Η αξία της πέτρας αυτής στον κόσμο της τέχνης είναι ανυπολόγιστη για το βαθύ μπλε των παλιών μεγάλων ζωγράφων που δεν ήταν τίποτε άλλο από γνήσιο λάπιζ λαζούλι, το οποία αλεθόταν σε σκόνη και αναδευόταν σε κάποιο υγρό μέσο ώστε να γίνει βαφή.
Το μαρμάρινης υφής αυτό πετράδι κονιορτοποιημένο μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να κατασκευαστούν ακτινοβόλες ακουαρέλες, τέμπερες ή ελαιοχρώματα.
Πριν από το 1834, όταν κατέστη δυνατόν να παραχθεί αυτό το χρώμα συνθετικά, η μόνη διαθέσιμη ουλτραμαρίνα ήταν η πολύτιμη χρωστική ουσία που προέκυπτε από το γνήσιο λάπιζ λαζούλι.
Σε πολλά εικονίσματα της Παναγίας χρησιμοποιήθηκε το χρώμα αυτό γιατί εκείνο τον καιρό το πολύτιμο αυτό χρώμα εκτός του ότι ήταν πανάκριβο, ήταν και τόσο έντονο ώστε η ακτινοβολία του επισκίαζε τα άλλα χρώματα.
Επί πλέον, σε αντίθεση με τα άλλα μπλε χρώματα που έφθιναν με την πάροδο του χρόνου, το ουλτραμαρίν δεν έχανε τίποτα από την φωτεινότητά του η οποία διατηρείται έως και στις ημέρες μας.
Σήμερα η αυθεντική ουλτραμαρίνη που παράγεται από το λάπιζ λαζούλι χρησιμοποιείται κυρίως σε εργασίες αποκατάστασης και από συλλέκτες ιστορικών χρωμάτων.
ΤΟ ΠΕΤΡΑΔΙ ΤΗΣ ΦΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ
Το λάπιζ λαζούλι θεωρείται από πολλούς ανθρώπους σε όλο τον κόσμο σαν η πέτρα της φιλίας και της αλήθειας. Λέγεται ότι το βαθύ μπλε αυτό πετράδι ενθαρρύνει την αρμονία στις σχέσεις και βοηθά τον κομιστή του να είναι αυθεντικός και να λέει ανοιχτά την γνώμη του.
Πρόκειται για ένα αδιαφανές πέτρωμα που αποτελείται κυρίως από διοψίδιο και λαζουρίτη. Σχηματίσθηκε πριν από εκατομμύρια χρόνια κατά την διάρκεια της μετατροπής του ασβέστη σε μάρμαρο.
Το αυθεντικό ακατέργαστο λάπιζ λαζούλι είναι ματ και έχει ένα βαθύ μπλε χρώμα, συχνά με χρυσά εγκλείσματα και υπόλευκες μαρμάρινες φλέβες. Τα μικρά χρυσά εγκλείσματα, που με την χρυσαφένια λάμψη τους προσδίδουν στην πέτρα την μαγεία του έναστρου ουρανού, δεν είναι χρυσός, όπως νομίζουν οι περισσότεροι, αλλά πυριτόλιθος.
Το μπλε χρώμα προέρχεται από την περιεκτικότητα σε θείο του λαζουρίτη και κυμαίνεται από την σκούρα βαθειά χροιά του ουλτραμαρίν έως ανοιχτότερες μπλε αποχρώσεις. Βρίσκεται μεταξύ των 5 και 6 βαθμών της κλίμακας Mohs και είναι από τα λιγότερο σκληρά πολύτιμα πετρώματα.
Πολλοί από τους επεξεργαστές του πετρώματος ‘στρέφουν την μύτη τους αλλού’ κατά την κοπή του λάπιζ λαζούλι γιατί μόλις η πέτρα έλθει σε επαφή με τον δίσκο κοπής δίνει μια χαρακτηριστική μυρωδιά.
Ένας έμπειρος κόφτης μπορεί από την μυρωδιά να προβλέψει την ένταση του χρώματος. Όταν γυαλίζει την πέτρα πρέπει να την χειρίζεται προσεκτικά λόγω της μέτριας σκληρότητάς της και να μην την υποβάλλει σε μεγάλη πίεση. Πάντως ένα επεξεργασμένο λάπιζ λαζούλι που έχει χάσει την γυαλάδα του μπορεί να ξαναγυαλιστεί ανά πάσα στιγμή. Πολλές φορές επικαλύπτεται με άχρωμο κερί ή συνθετική ρητίνη. Για καλύτερη διατήρηση της πέτρας, πρέπει να προστατεύεται από όξινες ουσίες και να μην εκτίθεται σε πολύ δυνατό ηλιακό φως.
Όπως εδώ και 5000 χρόνια, τα καλύτερα πετρώματα προέρχονται από την περιοχή Χίντου Κους στα βόρειο-ανατολικά του Αφγανιστάν. Η φύση έχει φροντίσει έτσι ώστε να υπάρχουν κοιτάσματα και στην Ρωσία, στα δυτικά της λίμνης Βαϊκάλη, καθώς και στις Χιλιανές Άνδεις όπου όμως το μπλε πέτρωμα περιέχει μέσα του άσπρο ή γκρίζο ασβέστη.
Σε μικρότερες ποσότητες βρίσκουμε λάπιζ λαζούλι στην Ιταλία, την Μογγολία, τις ΗΠΑ, τον Καναδά, το Μυανμάρ και το Πακιστάν, αλλά οι πραγματικά καλές ποιότητες σπανίζουν σ’ αυτές τις περιοχές. Γι αυτό και οι τιμές των κοσμημάτων από λάπιζ λαζούλι ποικίλουν ευρέως από πανάκριβα έως αρκετά φθηνά. Οι τιμές εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την λαμπρότητα και ένταση του χρώματος της πέτρας.
Δημοφιλέστερο είναι το βαθύ σκούρο μπλε, αν και πολλές γυναίκες με χλωμή επιδερμίδα προτιμούν τις απαλότερες αποχρώσεις του μπλε.
Τέλος η διάταξη της κατανομής των κρυστάλλων πυριτόλιθου με την χρυσή τους λάμψη μπορεί να αυξήσει την αξία του λίθου ή να την μειώσει αν αυτή είναι κακώς διασπαρμένη σε λεπτές κηλίδες.
Το λάπιζ λαζούλι είναι ένας δημοφιλής ημιπολύτιμος λίθος που έχει δείξει ιδιαίτερη σταθερότητα προτίμησης στην ανά τους αιώνες ταραχώδη παλίρροια της μόδας. Αναμφίβολα έχει συναρπάσει τόσο τους άνδρες, όσο και τις γυναίκες, εδώ και χιλιάδες χρόνια, με το υπέροχο μπλε χρώμα του και τις χρυσές κηλίδες λαμπερού φωτός που σχηματίζουν οι εντός αυτού πυριτόλιθοι.
admin is | Topic: Uncategorized, μπλε, Φύση και χρώματα | Tags: None
No Comments, Comment or Ping
Reply to “Λαπιζ λαζουλι”