xromata.com

Η εξέλιξη των συνθετικών χρωστικών ουσιών

Οι παλαιότερες γνωστές χρωστικές ουσίες προέρχονταν από φυσικά ορυκτά και μεταλλεύματα. Φυσικά οξείδια του σιδήρου έδιναν μια γκάμα χρωμάτων που βρέθηκαν σε πολλές σπηλαιογραφίες της παλαιολιθικής και της νεολιθικής περιόδου.

Δύο από τα δείγματα περιλαμβάνουν κόκκινη ώχρα άνυδρου σιδήρου Fe203 και ενυδατωμένη κίτρινη ώχρα Fe203 H2O καθώς και μαύρο άνθρακα ο οποίος χρησιμοποιείτο για βαφές από τους προϊστορικούς χρόνους.

Δύο από τις πρώτες συνθετικές χρωστικές ήταν ο λευκός μόλυβδος [(ανθρακικός μόλυβδος) (PbCO₃)₂Pb(OH)] και το θρυμματισμένο μπλε (Αιγυπτιακό μπλε). Ο λευκός μόλυβδος προκύπτει από την συνδυασμό μολύβδου με ξύδι (οξικό οξύ, CH₃COOH) με την παρουσία οξυγόνου.

Το θρυμματισμένο μπλε έβγαινε από κονιορτο- ποιημένο γυαλί που ήταν πυριτικό ασβέστιο βαμμένο με μετάλλευμα χαλκού, όπως ο μαλαχίτης. Αυτές οι τεχνητές χρωστικές χρησιμοποιήθηκαν από πολύ παλιά, από την δεύτερη χιλιετία π.Χ.

Η βιομηχανική και επιστημονική επανάσταση επέφερε μια τεράστια επέκταση στον τομέα της δημιουργίας συνθετικών χρωστικών ουσιών, που παρασκευάζονται από φυσικά υλικά και διατίθενται για καλλιτεχνική ή κατασκευαστική χρήση. Λόγω της ακρίβειας του λάπιζ λαζούλι οι μεγαλύτερες προσπάθειες έγιναν για την εξεύρεση λιγότερο δαπανηρών μπλε χρωστικών ουσιών.

Το πρωσικό μπλε (μπλε της Πρωσίας) ήταν η πρώτη σύγχρονη συνθετική μπλε βαφή και ανακαλύφθηκε από ατύχημα το 1704, όταν ο κατασκευαστής της που επιχειρούσε να παράγει ένα κόκκινο χρώμα, πρόσθεσε κατά λάθος λίπος στα συστατικά του μίγματος.

Στις αρχές του 19^ου αιώνα, συνθετικά μπλε προστέθηκαν στην γκάμα των μπλε χρωστικών, όπως το γαλλικό ουλτραμαρίν -μια συνθετική μορφή του λάπιζ λαζούλι-, και διάφοροι τύποι μπλε του κοβαλτίου καθώς και το cerulean blue.

Στις αρχές του 20^ου αιώνα η οργανική χημεία πρόσθεσε στην γκάμα το pthalo blue, μια συνθετική οργανομεταλλική χρωστική με ισχυρή χρωστική δύναμη.

Ανακαλύψεις στην επιστήμη των χρωμάτων δημιούργησαν νέες βιομηχανίες και οδήγησαν σε αλλαγές της μόδας και των γούστων.

Η ανακάλυψη το 1856 της μωβίνης, της πρώτης βαφής ανιλίνης, ήταν ο πρόδρομος για την ανάπτυξη εκατοντάδων χρωστικών ουσιών, όπως τις ενώσεις azo και diazo, οι οποίες υπήρξαν πηγή για ένα ευρύ φάσμα χρωμάτων.

Η μωβίνη ανακαλύφθηκε από έναν νεαρό δεκαοχτάχρονο χημικό, τον William Henry Perkin, ο οποίος εκμεταλλεύθηκε την ανακάλυψή του βιομηχανικά και έγινε πάμπλουτος. Η επιτυχία του προσέλκυσε μια ολόκληρη γενιά νεαρών επιστημόνων να ασχοληθούν με την οργανική χημεία επιδιώκοντας να αποκτήσουν πλούτη και αυτοί.

Μέσα σε λίγα χρόνια χημικοί συνέθεσαν ένα υποκατάστατο του κόκκινου χρώματος του ριζαριού, το Alizarin Crimson. Στις τελευταίες δεκαετίες του 19^ου αιώνα υφάσματα, βαφές και άλλα αγαθά σε κόκκινα, μπλε και μωβ χρώματα έγιναν προσιτά στο ευρύ κοινό.

Η ανάπτυξη των χημικών χρωστικών και βαφών βοήθησε στο να ευημερήσει η βιομηχανία της Γερμανίας και άλλων βορειοευρωπαϊκών χωρών, αλλά επέφερε την διάλυση και μείωση των παραγωγών άλλων χωρών.

Στην πρώην Ισπανική αυτοκρατορία του Νέου Κόσμου χιλιάδες χαμηλόμισθων εργατών ασχολούνταν με την παραγωγή του κόκκινου χρώματος των κοξινέλ. Το ισπανικό μονοπώλιο αυτού του χρώματος άξιζε ολόκληρη περιουσία μέχρι τις αρχές του 19^ου αιώνα που άρχισε ο πόλεμος της ανεξαρτησίας του Μεξικό ο οποίος, μαζί με άλλες αλλαγές στη αγορά, διατάραξε την παραγωγή του.

Η οργανική χημεία έδωσε το τελικό λάκτισμα στην κερδοφόρο παραγωγή κόκκινου χρώματος από κοξινέλ, όταν οι χημικοί δημιούργησαν φθηνά υποκατάστατα για το κόκκινο καρμίνιο κάνοντας μια ολόκληρη παλαιότερη βιομηχανία και έναν τρόπο ζωής να περιπέσουν σε απότομη πτώση.

Πριν από την βιομηχανική επανάσταση πολλές χρωστικές ήταν γνωστές με την ονομασία της περιοχής όπου ανευρίσκονταν ή παράγονταν. Χρωστικές βγαλμένες από μεταλλεύματα ή πηλούς μιας περιοχής συχνά έφερναν το όνομα της κυριάρχου πόλης της περιοχής. Η ωμή Σιέννα και η ψημένη Σιέννα ήταν χρωστικές από την περιοχή της Σιέννα στην Ιταλία, ενώ το ωμό, ή ψημένο Umber, προέρχονταν από την Umbria.

Οι χρωστικές αυτές ήταν ανάμεσα σε αυτές που μπόρεσαν ευκολότατα να παραχθούν τεχνητά. Οι χημικοί δημιούργησαν σύγχρονα παρόμοια χρώματα, πολύ πιο σταθερά από τα αυθεντικά που εξάγονταν από τις περιοχές αυτές, αλλά διατήρησαν την παλαιότερη ονομασία τους, δηλαδή την ονομασία της περιοχής.

This entry was posted on Sunday, October 30th, 2016 at 5:00 am and is filed under ιστορία και χρώματα, Φύση και χρώματα, χρωστικές. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.