χαμαιλεων
Ο χρωματισμός του χαμαιλέοντα
Στον χρωματισμό του ζωικού βασιλείου έχουμε αναφερθεί επανειλημμένως και έχουμε εξηγήσει το φαινόμενο της αντανάκλασης του φωτός η οποία ευθύνεται για την απόδοση των πράσινων και μπλε χρωμάτων σε μάτια, φτερά κλπ., καθώς και για τον ιριδισμό που βλέπουμε στα φτερά του παγωνιού και άλλων πουλιών, σε γαλάζιες πεταλούδες, σε σκαθάρια που γυαλίζουν σαν ζωντανά κοσμήματα με μεταλλικές μπλε, πράσινες και χρυσαφιές αποχρώσεις και αλλού.
Ένας άλλος τρόπος αλλαγής χρώματος τελείως διαφορετικός από τα ήδη αναφερθέντα φαινόμενα, πολύ εντυπω- σιακός μάλιστα, είναι η χρωματική προσαρμοστικότητα του χαμαιλέοντα προς το περιβάλλον στο οποίο τυχαίνει να βρίσκεται εκείνη την ώρα.
Ναι, ο χαμαιλέων αλλάζει το χρώμα του έτσι ώστε να ταιριάζει με τα χρώματα του περιβάλλοντος στο οποίο εισέρχεται, αλλά τις πιο εντυπωσιακές αλλαγές τις κάνει όταν ερωτοτροπεί.
Επίσης κάποια είδη της ερήμου χρησιμοποιούν την αλλαγή του χρώματος για την ρύθμιση της θερμοκρασίας τους. Είναι μαύροι την αυγή για να απορρο- φήσουν την επαρκή θερμοκρασία για τον οργανισμό τους, ενώ το χρώμα τους ξανοίγει όσο προχωρά η μέρα για να αντανακλούν την περίσσια ακτινοβολία και θερμότητα.
Μπορεί να εμφανισθούν ταυτόχρονα και με τα δύο χρώματα, το ένα από την δεξιά πλευρά τους και το άλλο από την αριστερή πλευρά της σπονδυλικής τους στήλης, ακριβώς για να μετριάζουν την θερμοκρα- σία τους.
Ο χαμαιλέων μπορεί να αλλάξει χρώμα από το κατακίτρινο έως το μπλε. Πώς συμβαίνει αυτό;
Κάτω από την επιδερμίδα του έχει τρεις επιστρώσεις κυττάρων.
Η πρώτη επίστρωση περιέχει ξανθοφόρες και ερυθροφόρες χρωστικές καροτίνες.
Η μεσαία έχει τέτοια δομή που αντανακλά το φως σκορπώντας γαλάζια ακτινοβολία. Η τελευταία (κατώτερη) επίστρωση αποτελείται από καφετιές μελανίνες που ρυθμίζουν την ποσότητα του φωτός που θα απορροφηθεί.
Με νευρικά σήματα μπορεί ο χαμαιλέων να προβάλλει την εμφάνιση της μπλε ακτινοβολίες ή το κίτρινο των καροτεινο- ειδών, ή και τα δυο μαζί επιτυγχάνοντας έτσι την απόδοση του συνήθους πράσινου χρώματός του, το οποίο σκουραίνει όσο αναλαμβάνουν δράση οι μελανίνες, μέχρι που το ζώο να αποκτήσει σκούρο καφετί χρώμα.
Οι αλλαγές χρώματος του χαμαιλέοντα χρειάζονται μόλις δυο λεπτά της ώρας για να ολοκληρωθούν.
Υπάρχουν κάποια είδη χαμαιλεόντων που δεν αλλάζουν το χρώμα τους, όμως τα περισσότερα έχουν αυτή την ικανότητα. Τα χρώματα που εμφανίζονται δεν είναι κοινά για όλα τα είδη. Κάθε είδος έχει τις δικές του χρωματικές εναλλαγές οι οποίες μπορεί να εναλλάσσονται σε μπλε, πράσινες, τυρκουάζ, ροζ, κόκκινες, πορτοκαλιές, μαύρες, γκρίζες, καφετιές, γαλάζιες και μωβ.
Θυμάμαι μια φορά, μικρός τότε, στον αυλόγυρο του σχολείου κατά την διάρκεια ενός διαλλείματος, εντοπίσαμε ένα χαμαιλέοντα να ακροβατεί πάνω σε ένα συρματόσχοινο που απλωνόταν ανάμεσα σε δυο τοίχους.
Η μια άκρη του σύρματος ξεκίναγε μπροστά από ένα μπλε παράθυρο και η άλλη κατάληγε μέσα στο πλούσιο φύλλωμα ενός δέντρου. Ξαφνικά κάτι άρχισε να σαλεύει πάνω στο σύρμα και να ξεχωρίζει μπροστά από τα μπλε παραθυρόφυλλα. Ήταν ένας χαμαιλέοντας. Στην μέση της διαδρομής είχε αποκτήσει ένα ουδέτερο ανοιχτό μπεζ χρώμα, ενώ φθάνοντας στην άλλη άκρη, καθώς εισχωρούσε ανάμεσα στο φύλλωμα του δέντρου, άρχισε να πρασινίζει. Δάσκαλοι και μαθητές παρατείναμε το διάλλειμα απολαμβάνοντας το περίεργο αυτό αξέχαστο θέαμα.
Βέβαια την ικανότητα αλλαγής χρώματος δεν την έχει μόνο ο χαμαιλέοντας. Την έχουν και μερικά κεφαλόποδα μαλάκια, ζώα της θάλασσας, όπως κάποια είδη χταποδιών.
Μόνο που σ’ αυτά η χρωματική μεταλλαγή βασίζεται σε μυϊκές κινήσεις και στην ικανότητα των μυών να περιστρέφουν και να αυξομειώνουν τα μικρά σφαιρικά κύτταρα που περιέχουν τις διάφορες χρωστικές ουσίες.
admin is | Topic: ζωα και χρωματα, Φύση και χρώματα | Tags: None
No Comments, Comment or Ping
Reply to “χαμαιλεων”