xromata.com


Γ. Ιττεν: ο κυκλος του Ιττεν

 

Ο κύκλος του Ίττεν

Ο δωδεκαμερής χρωματικός κύκλος

 

Στον Γιοχάννες Ίττεν έχουμε ήδη αναφερθεί. Το σημαντικό έργο του, αλλά και οι απόψεις του γύρω από τα χρώματα και τον κόσμο τους θα μας απασχολήσουν επανειλημμένως.

Όμως το σπουδαιότερο έργο που μας κληροδότησε είναι ο δωδεκαμερής χρωματικός κύκλος, ή άλλως ο κύκλος των 12 βασικών χρωματικών αποχρώσεων, ένα καταπληκτικό εργαλείο για χρωματικές εφαρμογές και συσχετισμούς, αλλά και μεγάλο βοήθημα για χρωματικές έρευνες.

Σε αυτό το άρθρο θα ασχοληθούμε με την κατασκευή του δωδεκαμερή κύκλου, όπως την διατυπώνει ο ίδιος ο Ίττεν στο έργο του «Τέχνη του χρώματος».

 

 

 

 

Έχουμε ένα ισόπλευρο τρίγωνο, το οποίο χωρίζουμε σε τρία ίσα μέρη, φέροντας από το κέντρο του κάθετες προς κάθε πλευρά του, σχηματίζοντας έτσι τρία ίσα τετράπλευρα σχήματα.

Μέσα σ’ αυτό το τρίγωνο τοποθετούμε τα τρία πρωτεύοντα (βασικά) χρώματα έτσι ώστε το κίτρινο να βρίσκεται ψηλά, το κόκκινο κάτω δεξιά και το μπλε κάτω αριστερά.

 

 

Το τρίγωνο είναι εγγεγραμμένο σε κύκλο μέσα στον οποίο κατασκευάζουμε ένα ισόπλευρο εξάγωνο (του οποίου οι τρεις από τις έξι γωνίες είναι οι τρεις γωνίες του τριγώνου).

Μέσα στα τρία ισοσκελή τρίγωνα που μένουν αχρωμάτιστα, απλώνουμε τα τρία παράγωγα χρώματα (που σχηματίζονται καθένα τους από δυο βασικά), ήτοι το πράσινο στην πλευρά που ενώνεται το κίτρινο με το μπλε, το πορτοκαλί στην απέναντι πλευρά, όπου το κίτρινο ενώνεται με το κόκκινο, ενώ στο τρίγωνο της βάσης, κάτω από το μπλε με το κόκκινο, βάζουμε το μωβ χρώμα.

 

 

Στη συνέχεια, σε απόσταση κατάλληλη από τον πρώτο κύκλο, γράφουμε έναν άλλον κύκλο, δημιουργώντας έτσι μια κυκλική ταινία την οποία χωρίζουμε σε 12 ίσους τομείς.

Μέσα σ’ αυτό το κυκλικό δαχτυλίδι τοποθετούμε στις σχετικές θέσεις (όπου δηλαδή εφάπτεται η κορυφή κάθε χρωματισμένου τριγώνου) τα αντίστοιχα πρωτεύοντα και δευτερεύοντα χρώματα, έτσι ώστε μεταξύ δυο χρωμάτων να βρίσκεται πάντα ένας άδειος τομέας.

Μέσα σ’ αυτούς τους άχρωμους τομείς τοποθετούμε τα τριτεύοντα χρώματα, που συνιστώνται από την ανάμιξη ενός πρωτεύοντος και ενός δευτερεύοντος. Έτσι αποκτάμε:

Κίτρινο + πορτοκαλί = κιτρινοπορτοκαλί

Κόκκινο + πορτοκαλί = κοκκινοπορτοκαλί

Κόκκινο + βιολέ = κοκκινοβιολέ

Μπλε + βιολέ = μπλεβιολέ

Μπλε + πράσινο = μπλεπράσινο

Κίτρινο + πράσινο = κιτρινοπράσινο

Έτσι πραγματοποιήθηκε ένας κύκλος δώδεκα χρωμάτων, που απέχουν εξίσου μεταξύ τους, όπου κάθε χρώμα παίρνει την θέση του, που δεν είναι εναλλάξιμη με τις άλλες. Η διαδοχή των χρωμάτων γίνεται σύμφωνα με την τάξη του ουράνιου τόξου και του φάσματος.

 

 

Ο χρωματικός κύκλος λοιπόν συμπληρώθηκε κατασκευαστικά.

Τα δώδεκα χρώματα είναι τοποθετημένα σε ίσα διαστήματα και αυτά που βρίσκονται απέναντι είναι συμπληρωματικά.

Αυτά τα 12 χρώματα μπορούν ανά πάσαν στιγμή να παρουσιασθούν ακριβώς και όλες οι παραλλαγές τους είναι εύκολο να ταξινομηθούν.

 

 

Η σύσταση χρωματικών κύκλων 24 ή ακόμη 100 χρωμάτων, κατά τον Ίττεν είναι χάσιμο χρόνου, δεν σημαίνει τίποτε και δεν έχει πρακτική αξία.

Ποιος καλλιτέχνης μπορεί να φαντασθεί χωρίς άλλο βοηθητικό μέσο το Νο 83 του εκατομερούς χρωματικού κύκλου; Αναρωτιέται ο Ίττεν.

 

 

 

Οι γνώσεις μας που αφορούν στα χρώματα πρέπει να ανταποκρίνονται σε σαφείς χρωματικές παρουσιάσεις. Πρέπει να κοιτάμε τους δώδεκα χρωματικούς τόνους με πολύ μεγάλη ακρίβεια, με όση ακρίβεια ο μουσικός ακούει τις δώδεκα νότες της κλίμακάς του.

 

 


is | Topic: Αριθμοί και χρώματα, Αυτοί που ασχολήθηκαν με το χρώμα, Μίξεις χρωμάτων, Χρωματικός κύκλος | Tags: None

No Comments, Comment or Ping

Reply to “Γ. Ιττεν: ο κυκλος του Ιττεν”