xromata.com


Χρωστικές και ιστορια

 

Οι χρωστικές στην ιστορία του ανθρώπου

 

 

 

Φυσικές χρωστικές ουσίες, όπως ώχρες και οξείδια του σιδήρου έχουν χρησιμοποιηθεί σαν βαφές από τον άνθρωπο, από την προϊστορική περίοδο. Οι αρχαιολόγοι έχουν αποκαλύψει στοιχεία ότι οι πρωτόγονοι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν βαφές για αισθητικούς λόγους, όπως την διακόσμηση του σώματος. Χρωστικές και εξοπλισμοί άλεσής τους που έχουν βρεθεί σε μια σπηλιά κοντά στην Λουσάκα της Ζάμπια, πιστεύεται ότι ανήκουν στην περίοδο μεταξύ των 350 000 και 400 000 χρόνων π.Χ.

 

 

Πριν από την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης, η γκάμα των χρωμάτων που διατίθεντο για τις τέχνες και την διακόσμηση ήταν τεχνικά περιορισμένη. Οι περισσότερες από τις χρωστικές ουσίες που εχρησιμοποιούντο ήταν γη και ορυκτές χρωστικές, ή χρωστικές βιολογικής προέλευσης. Χρωστικές ουσίες από ασυνήθιστες πηγές, όπως φυτικά υλικά ή ζωικά απόβλητα, έντομα και μαλάκια, συλλεγόντουσαν και αποτελούσαν αντικείμενα εμπορικής διαπραγμάτευσης σε μεγάλες αποστάσεις από την πηγή τους. Μερικά χρώματα στοίχιζαν πάρα πολύ, ή ήταν αδύνατον να αναμιχθούν με άλλες διαθέσιμες χρωστικές. Το μπλε και το μωβ χρώμα συσχετίστηκαν με βασιλικούς οίκους λόγω του κόστους τους.

 

 

Βιολογικές χρωστικές ήταν δύσκολο να αποκτηθούν και οι λεπτομέρειες της κατασκευής τους εκρατούντο μυστικές από τους κατασκευαστές.

 

 

Το Tyrian purple (η πορφύρα) είναι ένα χρώμα που κατασκευαζόταν από τις βλέννες ενός συγκεκριμένου είδους μαλακίων, ένα κοχύλι, την πορφύρα. Η παραγωγή της πορφύρας για την χρήση της ως βαφής υφασμάτων είχε αρχίσει ήδη από το 1200 π.Χ. από τους Φοίνικες και συνεχίστηκε από τους Έλληνες και τους Ρωμαίους μέχρι το 1453 μ.Χ. έως δηλαδή την πτώση της Κωνσταντινούπολης. Η παραγωγή αυτής της βαφής  ήταν δαπανηρή και περίπλοκη και πράγματα βαμμένα με αυτήν συσχετίστηκαν με την δύναμη και τον πλούτο.

 

 

Ορυκτές χρωστικές επίσης ήταν αντικείμενα εμπορίου σε μακρινές αποστάσεις από την πηγή τους. Ο μόνος τρόπος για να πετύχεις ένα βαθύ, πλούσιο μπλε χρώμα ήταν η εξαγωγή της χρωστικής ενός ημιπολύτιμου λίθου, του λάπιζ λαζούλι και οι καλύτερες πηγές εξαγωγής του πετρώματος αυτού ήταν απομακρυσμένες. Ο Φλαμανδός ζωγράφος του 15ου αιώνα Jan van Eyck δεν περιλάμβανε συνήθως μπλε στους πίνακές του. Εάν κάποιος του ανέθετε να φιλοτεχνήσει την προσωπογραφία του χρησιμοποιώντας μπλε χρώμα, αυτό εθεωρείτο μεγάλη πολυτέλεια. Εάν ο πελάτης ήθελε μπλε χρώμα ήταν υποχρεωμένος να πληρώσει περισσότερα. Όταν ο Van Eyck χρησιμοποιούσε λάπιζ λαζούλι ποτέ δεν το αναμείγνυε με άλλα χρώματα. Το χρησιμοποιούσε ατόφιο, σχεδόν σαν επικαλυπτική διακοσμητική επίστρωση.

 

 

Η απαγορευτική τιμή του λάπιζ λαζούλι ανάγκασε τους καλλιτέχνες να αναζητούν λιγότερο ακριβές χρωστικές ουσίες και να αντικαταστήσουν το χρώμα αυτό με μπλε του αζουρίτη ή την φυτική βιο-χρωστική ίντιγκο που έπαιρναν από το ομώνυμο φυτό.

 

 

Η κατάκτηση του Νέου Κόσμου από την Ισπανία τον 16ο αιώνα εισήγαγε νέες χρωστικές ουσίες και χρώματα. Το καρμίνιο μια κόκκινη χρωστική και βαφή που εξαγόταν από ένα παρασιτικό έντομο, το κοξινέλ, που βρέθηκε στην κεντρική και νότια Αμερική απόκτησε μεγάλο κύρος και αξία στην Ευρώπη. Παράγωγο της αποξήρανσης και κονιορτοποίησης των εντόμων κοξινέλ, το καρμίνιο χρησιμοποιείτο, και χρησιμοποιείται ακόμα, σαν βαφή υφασμάτων, χρωστική τροφίμων, χρωστική καλλυντικών και σχεδόν σε κάθε είδος βαφής.

Οι ιθαγενείς του Περού παρήγαγαν και χρησιμοποιούσαν το κόκκινο χρώμα των κοξινέλ τουλάχιστον από το 700 μ.Χ., αλλά οι Ευρωπαίοι ποτέ δεν είχαν δει το χρώμα αυτό πριν από την κατάκτηση της αυτοκρατορίας των Αζτέκων (σημερινό Μεξικό) από τους Ισπανούς, οι οποίοι έσπευσαν αμέσως να εκμεταλλευθούν εμπορικά το χρώμα αυτό.

 

 

Το καρμίνιο έγινε το δεύτερο σε αξία εξαγόμενο προϊόν της κατακτημένης περιοχής μετά από το ασήμι και είναι αυτό που χρωμάτισε τις λαμπερές κόκκινες ενδυμασίες των καρδιναλίων καθώς και τις κόκκινες στολές των αγγλικών στρατευμάτων.

Η πραγματική πηγή παραγωγής του καρμίνιου, ένα έντομο, είχε φυλαχθεί μυστική έως τον 18ο αιώνα που την αποκάλυψαν οι βιολόγοι.

 

 

Ενώ το καρμίνιο έγινε δημοφιλές στην Ευρώπη, το μπλε παρέμεινε αποκλειστικά το χρώμα που σχετιζόταν με τον πλούτο και το κύρος.

Ο μεγάλος Ολλανδός ζωγράφος Johannes Vermeer συχνά έκανε πλούσια χρήση του λάπιζ λαζούλι, μαζί με το καρμίνιο και το ινδικό κίτρινο για να δώσει ζωντάνια στους πίνακές του.

 


is | Topic: βαφές, χρωστικές | Tags: None

No Comments, Comment or Ping

Reply to “Χρωστικές και ιστορια”