xromata.com


Συνεντευξη με τα χρώματα [λε΄]: ραβδιων – κωνιων διαφορες

 

Η «Συνέντευξη με τα χρώματα» είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης των όσων έχουν ειπωθεί (και θα ειπωθούν) για τα χρώματα, σε μια σειρά, ας πούμε, εύπεπτης διδακτικής ύλης, για όλους όσοι θέλετε να «μάθετε» τα χρώματα και τον κόσμο τους.

Η σειρά έχει την μορφή μιας υποτιθέμενης, διδακτικής, συνέντευξης των χρωμάτων προς τον άνθρωπο.

 

 

 

Συνέντευξη με τα χρώματα

[λεʹ]

 

Ραβδίων και κωνίων διαφορές

 

-Όπως σου έλεγα Άνθρωπε, η διάσπαση των οψινών που εμπεριέχονται μέσα στους φωτοσυλλέκτες μου είναι αυτή που σηματοδοτεί την όραση αποστέλλοντας ηλεκτρικές ωθήσεις στο οπτικό νεύρο το οποίο τις μεταβιβάζει στον εγκέφαλο. Με τις ωθήσεις αυτές συντελείται η λειτουργία της όρασης, όπου οι ωθήσεις που προκαλούνται από την διάσπαση της ροδοψίνης των ραβδίων ευθύνονται για την αντίληψη του φωτός, ενώ οι ωθήσεις οι προκαλούμενες από την διάσπαση της ιωδοψίνης των κωνίων είναι εκείνες που μας κάνουν να βλέπουμε τα χρώματα.

Τί είπες Άνθρωπε; Τί είναι επακριβώςοι ροδοψίνες και τί οι ιωδοψίνες;

Μάλιστα! Αν κοιτάξουμε σε κάποια εγκυκλοπαίδεια φυσικοχημείας θα διαβάσουμε:

«…πρόκειται για σύμπλοκα ρετινόλης με πρωτεΐνη οψίνη, όπου όταν πέσει φως επί αυτής ισομερίζεται με αποτέλεσμα να αλλάζει η διαμόρφωσή της και να αποσταθεροποιείται….»

Εντάξει! Εδώ μπλέκουμε με φυσικές και χημείες…. Λέω να τα αφήσουμε αυτά. Ίσως να είναι ενδιαφέροντα για φυσικούς, για οφθαλμίατρους, δεν ξέρω και για ποιους άλλους… Εμείς όμως εδώ ενδιαφερόμαστε γενικότερα για τα χρώματα και την αντίληψή τους, οπότε θα σου μιλήσω για τις βασικές διαφορές μεταξύ ραβδίων και κωνίων.

Άκου λοιπόν:

Τα ραβδία, με την ροδοψίνη τους, χρησιμεύουν για την σκοτοπτική όραση, δηλαδή την όραση που εκτελείται από τον οφθαλμό κάτω από συνθήκες χαμηλού φωτισμού. Είναι πολύ φωτοευαίσθητα και ευαισθητοποιούνται από το διασκορπισμένο τριγύρω τους φως.

Παρέχουν μόνο αχρωματική όραση, δηλαδή δεν έχουν χρωματική αντίληψη, αντιλαμβάνονται μόνο την σχέση φως – σκοτάδι και τις μεταξύ τους διαβαθμίσεις, οπότε οι «εικόνες» που στέλνουν στον εγκέφαλο είναι της κλίμακας άσπρο – γκρι – μαύρο.

Τα κωνία πάλι, με την ιωδοψίνη τους, χρησιμεύουν για την φωτοπική όραση, δηλαδή την όραση που εκτελείται κάτω από συνθήκες καλού, επαρκούς φωτισμού. Με την φωτοπική όραση και την μεσολάβηση των διαφόρων κωνίων επιτυγχάνεται η αντίληψη των χρωμάτων. Τα κωνία με άλλα λόγια, μας παρέχουν την χρωματική όραση.

Τα κωνία δεν είναι τόσο φωτοευαίσθητα. Ευαισθητοποιούνται μόνο από το φως κάποιας έντασης και άνω, όταν αυτό προσπίπτει κατ’ ευθείαν επάνω τους.

Περιέχουν μικρότερη ποσότητα φωτοχρωστικής οψίνης από τα ραβδία και χρειάζονται περισσότερο και δυνατότερο φως για να διακρίνουν ευκρινέστερα τις εικόνες.

Σε αντίθεση προς τα κωνία, τα ραβδία περιέχουν μεγαλύτερη ποσότητα φωτοχρωστικής οψίνης ώστε να ανιχνεύουν χαμηλότερα επίπεδα φωτισμού. Είναι δε, τα ραβδία, 20 φορές περισσότερα από τα κωνία στον αμφιβληστροειδή και δεν ευρίσκονται στο βοθρίο του, σε αντίθεση με τα κωνία που επικεντρώνονται σε αυτό.

Παρ’ αυτά, παρά την εικοσαπλάσια υπεροχή τους και την μεγαλύτερη περιεκτικότητά τους σε φωτοχρωστική ουσία, τα ραβδία έχουν αργή ανταπόκριση στο φως οι δε σκοτοπτικοί διαχωρισμοί χρειάζονται κάποιον χρόνο για να επέλθουν, ενώ τα κωνία έχουν άμεση ανταπόκριση προς το φως και αντιλαμβάνονται ταχύτατα τις φωτοπτικές αλλαγές.

Μια άλλη διαφορά είναι ότι τα ραβδία περιέχουν μόνο ένα τύπο ροδοψίνης, ενώ τα κωνία περιέχουν τρεις διαφορετικούς τύπους φωτοευαίσθητης χρωστικής ουσίας* γι’ αυτό και διαχωρίζονται σε τρεις διαφορετικούς τύπους, ανάλογα με το είδος της χρωστικής που εμπεριέχουν.

Οι τρεις αυτοί διαφορετικοί τύποι κωνίων είναι τα:

L (OPN1LW) protan, erythrolabe ρ, ερυθρολαβικά κωνία

https://en.wikipedia.org/wiki/OPN1LW

Μ (OPN1MW) deutan, chlorolabe γ, χλωρολαβικά κωνία

https://en.wikipedia.org/wiki/OPN1MW

S (OPN1SW) tritan, cyanolabe β, κυανολαβικά κωνία

*[Η διαφορετικότητα των οψινών των κωνίων οφείλεται στην διαφορά κάποιων αμινοξέων που περιέχουν, έτσι απορροφούν διαφορετικά μήκη κυμάτων του ορατού φωτός]

 

Όμως θα διακόψω εδώ για λίγο και θα επανέλθω –επί του θέματος πάντα- με κάτι πιο ανάλαφρο, γιατί διαπιστώνω πως η «συνέντευξη με τα χρώματα» εξόκειλε προς το σοβαρότερο, λαμβάνοντας μια μορφή σκέτης διδασκαλίας, κάτι που δεν είναι το αυτό καθ’ αυτό επιδιωκόμενό της.

 


is | Topic: δυαδικότητες, λειτουργίες όρασης χρωμάτων, Συνέντευξη με τα χρώματα, τριαδικότητες, φως | Tags: None

No Comments, Comment or Ping

Reply to “Συνεντευξη με τα χρώματα [λε΄]: ραβδιων – κωνιων διαφορες”